کتاب فضیلت دانش_اصول کافی

          s.m.m 
            بازدید : 319
          1395/04/17
           نظرات (0)
        

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

کتاب فضیلت دانش

کتاب فضل العلم باب فرض العلم و وجوب طلبه و الحثّ علیه [٣٧]١-أخبرنا محمّد بن یعقوب، عن علیّ بن إبراهیم بن هاشم، عن أبیه، عن الحسن بن أبی الحسین الفارسیّ، عن عبد الرّحمن بن زید، عن أبیه، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: طلب العلم فریضه علی کلّ مسلم، ألا إنّ اللّه یحبّ بغاه العلم.

[٣٨]٢-محمّد بن یحیی، عن محمّد بن الحسین، عن محمّد بن عبد اللّه، عن عیسی بن عبد اللّه العمریّ، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

طلب العلم فریضه.

[٣٩]٣-علیّ بن إبراهیم، عن محمّد بن عیسی، عن یونس بن عبد الرّحمن، عن بعض أصحابه قال:

سئل أبو الحسن علیه السّلام: هل یسع النّاس ترک المسأله عمّا یحتاجون إلیه؟ فقال: لا.

[4٠]4-علیّ بن محمّد و غیره، عن سهل بن زیاد و محمّد بن یحیی، عن أحمد بن محمّد بن عیسی جمیعا، عن ابن محبوب، عن هشام بن سالم، عن أبی حمزه، عن أبی إسحاق السّبیعیّ عمّن حدّثه قال:

ص :٧٠

به نام خداوند رحمتگر مهربان

کتاب فضیلت دانش

باب وجوب دانش و جوییدن آن و تشویق به آن

[٣٧]١-رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: دانش جویی بر هر مسلمانی واجب است.

آگاه باشید که به راستی، خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.

[٣٨]٢-امام صادق علیه السّلام فرمود: دانش جویی واجب است.

[٣٩]٣-از امام کاظم علیه السّلام پرسیدند: آیا مردم را سزد که دربارۀ آنچه نیاز دارند نپرسند؟ فرمود: نه.

[4٠]4-امیر مؤمنان علیه السّلام می فرمود: ای مردم! بدانید همانا کمال دین، دانش جویی

ص :٧١

سمعت أمیر المؤمنین علیه السّلام یقول: أیّها النّاس اعلموا أنّ کمال الدّین طلب العلم و العمل به، ألا و إنّ طلب العلم أوجب علیکم من طلب المال إنّ المال مقسوم مضمون لکم قد قسمه عادل بینکم و ضمنه و سیفی لکم و العلم مخزون عند أهله و قد أمرتم بطلبه من أهله فاطلبوه.

[4١]5-عدّه من أصحابنا، عن أحمد بن محمّد البرقیّ، عن یعقوب بن یزید، عن أبی عبد اللّه رجل من أصحابنا رفعه قال:

قال أبو عبد اللّه علیه السّلام: قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: طلب العلم فریضه. و فی حدیث آخر قال: قال أبو عبد اللّه علیه السّلام قال: رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: طلب العلم فریضه علی کلّ مسلم، ألا و إنّ اللّه یحبّ بغاه العلم.

[4٢]6-علیّ بن محمّد بن عبد اللّه، عن أحمد بن محمّد بن خالد، عن عثمان بن عیسی، عن علیّ بن أبی حمزه قال:

سمعت أبا عبد اللّه علیه السّلام یقول: تفقّهوا فی الدّین فإنّه من لم یتفقّه منکم فی الدّین فهو أعرابیّ إنّ اللّه یقول [فی کتابه]: لِیَتَفَقَّهُوا فِی اَلدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذٰا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ.

[4٣]٧-الحسین بن محمّد، عن جعفر بن محمّد، عن القاسم بن الرّبیع، عن مفضّل بن عمر قال:

سمعت أبا عبد اللّه علیه السّلام یقول: علیکم بالتّفقّه فی دین اللّه و لا تکونوا أعرابا فإنّه من لم یتفقّه فی دین اللّه لم ینظر اللّه إلیه یوم القیامه و لم یزکّ له عملا.

[44]٨-محمّد بن إسماعیل، عن الفضل بن شاذان، عن ابن أبی عمیر، عن جمیل بن درّاج، عن أبان بن تغلب، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

لوددت أنّ أصحابی ضربت رءوسهم بالسّیاط حتّی یتفقّهوا.

ص :٧٢

و عمل بدان است. آگاه باشید که دانش جویی از مال جویی بر شما لازم تر است؛ زیرا دارایی برای شما تقسیم شده و تضمین گشته است که دادگری، آن را میان شما تقسیم نموده و [پرداختش را]بر عهده گرفته است و به شما می رساند، ولی دانش نزد اهلش گرد آمده است و شما دستور دارید آن را از اهلش بجویید؛ پس در پی اش باشید.

[4١]5-رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: دانش جویی واجب است و در حدیثی دیگر فرمود: دانش جویی بر هر مسلمانی واجب است. آگاه باشید که خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.

[4٢]6-علی حمزه گوید: شنیدم که امام صادق علیه السّلام می فرمود: دین را نیکو بفهمید؛ زیرا هرکه از شما دین را نیک درنیابد بیابان گرد است. به راستی، خداوند در کتابش فرماید: (تا دانش دین را نیکو بیاموزند و چون به سوی مردم خویش بازگشتند مردم خویش را بیم دهند، شاید آنها بترسند و بپرهیزند.) [توبه (٩) : آیۀ ١٢٢].

[4٣]٧-امام صادق علیه السّلام می فرمود: بر شما باد که دین خدا را نیکو بیاموزید و بیابان گرد نباشید؛ زیرا هرکه دین خدا را نیکو نیاموزد و درنیابد، خداوند در روز رستاخیز به او روی نکند و کردارش را پاکیزه نشمارد.

[44]٨-امام صادق علیه السّلام فرمود: دوست داشتم بر سر یارانم تازیانه می نواختند تا دین را نیکو بیاموزند و دریابند.

ص :٧٣

[45]٩-علیّ بن محمّد، عن سهل بن زیاد، عن محمّد بن عیسی عمّن رواه، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

قال له رجل: جعلت فداک رجل عرف هذا الأمر، لزم بیته و لم یتعرّف إلی أحد من إخوانه؟ قال: فقال: کیف یتفقّه هذا فی دینه؟

باب صفه العلم و فضله و فضل العلماء [46]١-محمّد بن الحسن و علیّ بن محمّد، عن سهل بن زیاد، عن محمّد بن عیسی، عن عبید اللّه بن عبد اللّه الدّهقان، عن درست الواسطیّ، عن إبراهیم بن عبد الحمید، عن أبی الحسن موسی علیه السّلام قال:

دخل رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم المسجد فإذا جماعه قد أطافوا برجل فقال: ما هذا؟ فقیل: علاّمه فقال: و ما العلاّمه؟ فقالوا له: أعلم النّاس بأنساب العرب و وقائعها و أیّام الجاهلیّه و الأشعار العربیّه، قال: فقال النّبیّ صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: ذاک علم لا یضرّ من جهله و لا ینفع من علمه، ثمّ قال النّبیّ صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: إنّما العلم ثلاثه آیه محکمه أو فریضه عادله أو سنّه قائمه و ما خلاهنّ فهو فضل

[4٧]٢-محمّد بن یحیی، عن أحمد بن محمّد بن عیسی، عن محمّد بن خالد، عن أبی البختریّ، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

إنّ العلماء ورثه الأنبیاء و ذاک أنّ الأنبیاء لم یورثوا درهما و لا دینارا و إنّما أورثوا أحادیث من أحادیثهم فمن أخذ بشیء منها فقد أخذ حظّا وافرا، فانظروا علمکم هذا عمّن تأخذونه؟ فإنّ فینا أهل البیت فی کلّ خلف عدولا ینفون عنه تحریف الغالین و انتحال المبطلین و تأویل الجاهلین.

[4٨]٣-الحسین بن محمّد، عن معلّی بن محمّد، عن الحسن بن علیّ

ص :٧4

[45]٩-مردی به امام صادق علیه السّلام گفت: قربانت گردم؛ مردی این مذهب (امامت) را شناخته و در خانه نشسته است و هیچ یک از برادران دینیش را نمی شناسد. فرمود: این مرد چگونه دینش را به نیکی می آموزد.

باب ویژگی و فضیلت دانش و فضیلت دانشمندان

[46]١-امام کاظم علیه السّلام فرمود: رسول خدا به مسجد وارد شد و ناگاه گروهی را دید گرد مردی را گرفته اند. فرمود: چه خبر است؟ گفتند: علاّمه است. فرمود:

علاّمه یعنی چه؟ گفتند: دربارۀ دودمان عرب و رویدادهای ایشان و روزگار جاهلیّت و اشعار عرب و عربی فصیح، داناترین مردم است. پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود:

اینها دانشی است که نادان به آن دانش ها را زیانی نرساند و دانایش را سودی ندهد؛ سپس پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: همانا دانش سه چیز است آیۀ محکم (اصول عقاید) ، فریضۀ دادگرانه (اخلاق) و سنّت استوار (احکام) و غیر اینها، فضیلت است.

[4٧]٢-امام صادق علیه السّلام فرمود: همانا دانشمندان میراث داران پیغمبرانند؛ برای اینکه پیامبران زر و سیم به ارث نگذارند و تنها سخنانی از سخنانشان را بر جای نهند. هرکه چیزی از آن سخنان برگرفت، بهرۀ فراوانی گرفته است. پس بنگرید که دانش خود را از چه کسی می گیرید؟ زیرا در خاندان ما اهل بیت، در هر روزگاری جانشینان دادگری هستند که غلوّکنندگان را بازدارند که دین را به کژی کشند و یاوه سرایان دین را به نام خویش سازند و نادانان آن را به نادرستی به تأویل برند.

[4٨]٣-امام صادق علیه السّلام فرمود: آن گاه که خدا نیکی بنده ای را خواهد، او را در دین ژرف نگر و دانا سازد.

ص :٧5

الوشّاء، عن حمّاد بن عثمان، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

إذا أراد اللّه بعبد خیرا فقّهه فی الدّین.

[4٩]4-محمّد بن إسماعیل، عن الفضل بن شاذان، عن حمّاد بن عیسی، عن ربعیّ بن عبد اللّه، عن رجل، عن أبی جعفر علیه السّلام قال:

قال الکمال کلّ الکمال التّفقّه فی الدّین و الصّبر علی النّائبه و تقدیر المعیشه.

[5٠]5-محمّد بن یحیی، عن أحمد بن محمّد بن عیسی، عن محمّد بن سنان، عن إسماعیل بن جابر، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

العلماء أمناء و الأتقیاء حصون و الأوصیاء ساده. و فی روایه أخری:

العلماء منار و الأتقیاء حصون و الأوصیاء ساده.

[5١]6-أحمد بن إدریس، عن محمّد بن حسّان، عن إدریس بن الحسن، عن أبی إسحاق الکندیّ، عن بشیر الدّهّان قال:

قال أبو عبد اللّه علیه السّلام، لا خیر فیمن لا یتفقّه من أصحابنا، یا بشیر إنّ الرّجل منهم إذا لم یستغن بفقهه احتاج إلیهم فإذا احتاج إلیهم أدخلوه فی باب ضلالتهم و هو لا یعلم.

[5٢]٧-علیّ بن محمّد، عن سهل بن زیاد، عن النّوفلیّ، عن السّکونیّ، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام عن آبائه علیهم السّلام قال:

قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: لا خیر فی العیش إلاّ لرجلین عالم مطاع، أو مستمع واع.

[5٣]٨-علیّ بن إبراهیم، عن أبیه، عن ابن أبی عمیر و محمّد بن یحیی، عن أحمد بن محمّد، عن ابن أبی عمیر، عن سیف بن عمیره، عن أبی حمزه، عن أبی جعفر علیه السّلام قال:

ص :٧6

[4٩]4-امام باقر علیه السّلام فرمود: اوج کمال انسان، دانشمند شدن در دین و شکیبایی در بلا و اندازه داری در هزینه های زندگی است.

[5٠]5-امام صادق علیه السّلام فرمود: دانشمندان، امین و پرهیزکاران، دژها و اوصیاء، سروران اند. در روایت دیگر آمده است: دانشمندان، برج های پرتو افکن و پرهیزکاران، دژها و اوصیاء، سروران اند.

[5١]6-امام صادق علیه السّلام به بشیر فرمود: هریک از یاران ما که در دین ژرف نگر نیست و دین شناس نیست خیری ندارد. ای بشیر! هر مردی از یاران ما که در دین شناسی بی نیاز نباشد، به دیگران (مخالفان) نیازمند شود و چون به آنها نیازمند شد او را به گمراهی خویش درآورند در حالی که خود نمی داند.

[5٢]٧-رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: در زندگی جز برای دو نفر خیری نیست:

دانشمندی که فرمانش برند و شنونده ای که سخن نگهدار باشد.

[5٣]٨-امام باقر علیه السّلام فرمود: دانشمندی که از دانشش بهره برند از هفتاد هزار عبادت پیشه برتر است.

ص :٧٧

عالم ینتفع بعلمه أفضل من سبعین ألف عابد.

[54]٩-الحسین بن محمّد، عن أحمد بن إسحاق، عن سعدان بن مسلم، عن معاویه بن عمّار قال:

قلت لأبی عبد اللّه علیه السّلام: رجل راویه لحدیثکم یبثّ ذلک فی النّاس و یشدّده فی قلوبهم و قلوب شیعتکم و لعلّ عابدا من شیعتکم لیست له هذه الرّوایه أیّهما أفضل؟ قال: الرّاویه لحدیثنا یشدّ به قلوب شیعتنا أفضل من ألف عابد.

باب أصناف النّاس [55]١-علیّ بن محمّد، عن سهل بن زیاد و محمّد بن یحیی، عن أحمد بن محمّد بن عیسی جمیعا، عن ابن محبوب، عن أبی أسامه، عن هشام بن سالم، عن أبی حمزه، عن أبی إسحاق السّبیعیّ، عمّن حدّثه ممّن یوثق به قال:

سمعت أمیر المؤمنین علیه السّلام یقول: إنّ النّاس آلوا بعد رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم إلی ثلاثه: آلوا إلی عالم علی هدی من اللّه قد أغناه اللّه بما علم عن علم غیره و جاهل مدّع للعلم لا علم له معجب بما عنده قد فتنته الدّنیا و فتن غیره و متعلّم من عالم علی سبیل هدی من اللّه و نجاه ثمّ هلک من ادّعی و خاب من افتری.

[56]٢-الحسین بن محمّد الأشعریّ، عن معلّی بن محمّد، عن الحسن بن علیّ الوشّاء، عن أحمد بن عائذ، عن أبی خدیجه سالم بن مکرم، عن أبی عبد اللّه علیه السّلام قال:

النّاس ثلاثه: عالم و متعلّم و غثاء.

[5٧]٣-محمّد بن یحیی، عن عبد اللّه بن محمّد، عن علیّ بن الحکم، عن العلاء بن رزین، عن محمّد بن مسلم، عن أبی حمزه الثّمالیّ قال:

ص :٧٨

[54]٩-معاویۀ عمّار گوید: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: مردی است که سخنان شما را بسیار بازگو می کند و در میان مردم گسترش می دهد و آن را در دل مردم و دل شیعیانتان استوار می سازد و شاید عبادت پیشه ای از شیعیان شما باشد که در روایت چون او نباشد، کدام یک برترند؟ فرمود: آنکه سخنان ما را بسیار بازگو کند و دل های شیعیانمان را استوار سازد، از هزار عبادت پیشه برتر است.