خطبه ی عید فطر

حمد بر ولاتیت در روز غدیر

متن

ظ(آنکه صد مرتبه بگوید
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ کَمَالَ دِینِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلاَیَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَلَیْهِ السَّلاَم

ترجمه

سپاس خدای را که مقرر فرموده کمال دین و تمامیت نعمت خود را بر ولایت حضرت امیر المؤمنین علی بن ابی طالب که بر او درود و سلام باد.

خطبه ی عید فطر

متن

ظ(دوم خطبه روز عید فطر است که امام جماعت بعد از بجا آوردن نماز عید می‌خواند و آن به نحوی که شیخ صدوق در کتاب من لا یحضره الفقیه از حضرت امیر المؤمنین علیه السلام نقل فرموده چنین است
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورَ ثُمَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ
لاَ نُشْرِکُ بِاللَّهِ شَیْئًا وَ لاَ نَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ وَلِیّاً
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الْأَرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الْآخِرَةِ وَ هُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ
یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الْأَرْضِ وَ مَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَ مَا یَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَ مَا یَعْرُجُ فِیهَا
وَ هُوَ الرَّحِیمُ الْغَفُورُ کَذَلِکَ اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ إِلَیْهِ الْمَصِیرُ
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یُمْسِکُ السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنْ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ
اللَّهُمَّ ارْحَمْنَا بِرَحْمَتِکَ وَ اعْمُمْنَا بِمَغْفِرَتِکَ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْکَبِیرُ
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لاَ مَقْنُوطٌ مِنْ رَحْمَتِهِ لاَ مَخْلُوٌّ مِنْ نِعْمَتِهِ وَ لاَ مُؤْیَسٌ مِنْ رَوْحِهِ
وَ لاَ مُسْتَنْکِفٌ (مُسْتَنْکَفٌ) عَنْ عِبَادَتِهِ (الَّذِی) بِکَلِمَتِهِ قَامَتِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ اسْتَقَرَّتِ الْأَرْضُ الْمِهَادُ
وَ ثَبَتَتِ الْجِبَالُ الرَّوَاسِی وَ جَرَتِ الرِّیَاحُ اللَّوَاقِحُ وَ سَارَ فِی جَوِّ السَّمَاءِ السَّحَابُ
وَ قَامَتْ عَلَی حُدُودِهَا الْبِحَارُ وَ هُوَ إِلَهٌ لَهَا وَ قَاهِرٌ یَذِلُّ لَهُ الْمُتَعَزِّزُونَ
وَ یَتَضَاءَلُ لَهُ الْمُتَکَبِّرُونَ وَ یَدِینُ لَهُ طَوْعاً وَ کَرْهاً الْعَالَمُونَ
نَحْمَدُهُ کَمَا حَمِدَ نَفْسَهُ وَ کَمَا هُوَ أَهْلُهُ وَ نَسْتَعِینُهُ وَ نَسْتَغْفِرُهُ وَ نَسْتَهْدِیهِ
وَ نَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ یَعْلَمُ مَا تُخْفِی النُّفُوسُ وَ مَا تُجِنُّ الْبِحَارُ
وَ مَا تَوَارَی مِنْهُ ظُلْمَةٌ وَ لاَ تَغِیبُ عَنْهُ غَائِبَةٌ
وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ مِنْ شَجَرَةٍ وَ لاَ حَبَّةٍ فِی ظُلْمَةٍ إِلاَّ یَعْلَمُهَا
لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَ لاَ رَطْبٍ وَ لاَ یَابِسٍ إِلاَّ فِی کِتَابٍ مُبِینٍ
وَ یَعْلَمُ مَا یَعْمَلُ الْعَامِلُونَ وَ أَیَّ مَجْرًی یَجْرُونَ وَ إِلَی أَیِّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ وَ نَسْتَهْدِی اللَّهَ بِالْهُدَی
وَ نَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ نَبِیُّهُ وَ رَسُولُهُ إِلَی خَلْقِهِ وَ أَمِینُهُ عَلَی وَحْیِهِ وَ أَنَّهُ قَدْ بَلَّغَ رِسَالاَتِ رَبِّهِ
وَ جَاهَدَ فِی اللَّهِ الْحَائِدِینَ عَنْهُ الْعَادِلِینَ بِهِ وَ عَبَدَ اللَّهَ حَتَّی أَتَاهُ الْیَقِینُ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ (وَ سَلَّمَ)
أُوصِیکُمْ بِتَقْوَی اللَّهِ الَّذِی لاَ تَبْرَحُ مِنْهُ نِعْمَةٌ وَ لاَ تَنْفَدُ مِنْهُ رَحْمَةٌ
وَ لاَ یَسْتَغْنِی الْعِبَادُ عَنْهُ وَ لاَ یَجْزِی أَنْعُمَهُ الْأَعْمَالُ الَّذِی رَغَّبَ فِی التَّقْوَی وَ زَهَّدَ فِی الدُّنْیَا
وَ حَذَّرَ الْمَعَاصِیَ وَ تَعَزَّزَ بِالْبَقَاءِ وَ ذَلَّلَ خَلْقَهُ بِالْمَوْتِ وَ الْفَنَاءِ
وَ الْمَوْتُ غَایَةُ الْمَخْلُوقِینَ وَ سَبِیلُ الْعَالَمِینَ وَ مَعْقُودٌ بِنَوَاصِی الْبَاقِینَ
لاَ یُعْجِزُهُ إِبَاقُ الْهَارِبِینَ وَ عِنْدَ حُلُولِهِ یَأْسِرُ أَهْلَ الْهَوَی یَهْدِمُ کُلَّ لَذَّةٍ وَ یُزِیلُ کُلَّ نِعْمَةٍ
وَ یَقْطَعُ کُلَّ بَهْجَةٍ وَ الدُّنْیَا دَارٌ کَتَبَ اللَّهُ لَهَا الْفَنَاءَ وَ لِأَهْلِهَا مِنْهَا الْجَلاَءَ
فَأَکْثَرُهُمْ یَنْوِی بَقَاءَهَا وَ یُعَظِّمُ بِنَاءَهَا وَ هِیَ حُلْوَةٌ خَضِرَةٌ قَدْ عُجِّلَتْ لِلطَّالِبِ
وَ الْتَبَسَتْ بِقَلْبِ النَّاظِرِ وَ یُضْنِی ذُو (تُضْنِی ذَا) الثَّرْوَةِ الضَّعِیفَ وَ یَجْتَوِیهَا (یَحْتَوِیهَا) الْخَائِفُ الْوَجِلُ
فَارْتَحِلُوا مِنْهَا یَرْحَمُکُمُ اللَّهُ بِأَحْسَنِ مَا بِحَضْرَتِکُمْ
وَ لاَ تَطْلُبُوا مِنْهَا أَکْثَرَ مِنَ الْقَلِیلِ وَ لاَ تَسْأَلُوا مِنْهَا فَوْقَ الْکَفَافِ وَ ارْضَوْا مِنْهَا بِالْیَسِیرِ
وَ لاَ تَمُدُّنَّ أَعْیُنَکُمْ مِنْهَا إِلَی مَا مُتِّعَ الْمُتْرَفُونَ بِهِ وَ اسْتَهِینُوا بِهَا وَ لاَ تُوَطِّنُوهَا
وَ أَضِرُّوا بِأَنْفُسِکُمْ فِیهَا وَ إِیَّاکُمْ وَ التَّنَعُّمَ وَ التَّلَهِّیَ وَ الْفَاکِهَاتِ فَإِنَّ فِی ذَلِکَ غَفْلَةً وَ اغْتِرَاراً
أَلاَ إِنَّ الدُّنْیَا قَدْ تَنَکَّرَتْ وَ أَدْبَرَتْ وَ احْلَوْلَتْ وَ آذَنَتْ بِوَدَاعٍ
أَلاَ وَ إِنَّ الْآخِرَةَ قَدْ رَحَلَتْ فَأَقْبَلَتْ وَ أَشْرَفَتْ وَ آذَنَتْ بِاطِّلاَعٍ أَلاَ وَ إِنَّ الْمِضْمَارَ الْیَوْمَ وَ السِّبَاقَ غَداً
أَلاَ وَ إِنَّ السُّبْقَةَ الْجَنَّةُ وَ الْغَایَةَ النَّارُ أَلاَ أَ فَلاَ تَائِبٌ مِنْ خَطِیئَتِهِ قَبْلَ یَوْمِ مَنِیَّتِهِ
أَ لاَ عَامِلٌ لِنَفْسِهِ قَبْلَ یَوْمِ بُؤْسِهِ وَ فَقْرِهِ جَعَلَنَا اللَّهُ وَ إِیَّاکُمْ مِمَّنْ یَخَافُهُ وَ یَرْجُو ثَوَابَهُ
أَلاَ إِنَّ هَذَا الْیَوْمَ یَوْمٌ جَعَلَهُ اللَّهُ لَکُمْ عِیداً وَ جَعَلَکُمْ لَهُ أَهْلاً
فَاذْکُرُوا اللَّهَ یَذْکُرْکُمْ وَ ادْعُوهُ یَسْتَجِبْ لَکُمْ وَ أَدُّوا فِطْرَتَکُمْ فَإِنَّهَا سُنَّةُ نَبِیِّکُمْ وَ فَرِیضَةٌ وَاجِبَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ
فَلْیُؤَدِّهَا کُلُّ امْرِئٍ مِنْکُمْ عَنْ نَفْسِهِ وَ عَنْ عِیَالِهِ کُلِّهِمْ ذَکَرِهِمْ وَ أُنْثَاهُمْ وَ صَغِیرِهِمْ وَ کَبِیرِهِمْ وَ حُرِّهِمْ وَ مَمْلُوکِهِمْ
عَنْ کُلِّ إِنْسَانٍ مِنْهُمْ صَاعاً مِنْ بُرٍّ أَوْ صَاعاً مِنْ تَمْرٍ أَوْ صَاعاً مِنْ شَعِیرٍ
وَ أَطِیعُوا اللَّهَ فِیمَا فَرَضَ عَلَیْکُمْ وَ أَمَرَکُمْ بِهِ مِنْ إِقَامِ الصَّلاَةِ وَ إِیتَاءِ الزَّکَاةِ وَ حِجِّ الْبَیْتِ
وَ صَوْمِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْإِحْسَانِ إِلَی نِسَائِکُمْ وَ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ
وَ أَطِیعُوا اللَّهَ فِیمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ مِنْ قَذْفِ الْمُحْصَنَةِ وَ إِتْیَانِ الْفَاحِشَةِ وَ شُرْبِ الْخَمْرِ
وَ بَخْسِ الْمِکْیَالِ وَ نَقْصِ الْمِیزَانِ وَ شَهَادَةِ الزُّورِ وَ الْفِرَارِ مِنَ الزَّحْفِ
عَصَمَنَا اللَّهُ وَ إِیَّاکُمْ بِالتَّقْوَی وَ جَعَلَ الْآخِرَةَ خَیْراً لَنَا وَ لَکُمْ مِنَ الْأُولَی
إِنَّ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ وَ أَبْلَغَ مَوْعِظَةِ الْمُتَّقِینَ کِتَابُ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ
أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ
پس می‌نشیند اندکی بعد از فراغ از خطبه مانند کسی که تعجیل داشته باشد پس برمی‌خیزد و خطبه دوم را می‌خواند و آن همان خطبه‌ای است که حضرت امیر المؤمنین علیه السلام در روز جمعه بعد از نشستن و برخاستن از خطبه اول می‌خواندند و آن خطبه چنین است
الْحَمْدُ لِلَّهِ نَحْمَدُهُ وَ نَسْتَعِینُهُ وَ نُؤْمِنُ بِهِ وَ نَتَوَکَّلُ عَلَیْهِ وَ نَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیکَ لَهُ
وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ سَلاَمُهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ مَغْفِرَتُهُ وَ رِضْوَانُهُ
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِیِّکَ صَلاَةً نَامِیَةً زَاکِیَةً تَرْفَعُ بِهَا دَرَجَتَهُ وَ تُبَیِّنُ بِهَا فَضْلَهُ
وَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
کَمَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ
اللَّهُمَّ عَذِّبْ کَفَرَةَ أَهْلِ الْکِتَابِ الَّذِینَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِکَ وَ یَجْحَدُونَ آیَاتِکَ وَ یُکَذِّبُونَ رُسُلَکَ
اللَّهُمَّ خَالِفْ بَیْنَ کَلِمَتِهِمْ وَ أَلْقِ الرُّعْبَ فِی قُلُوبِهِمْ
وَ أَنْزِلْ عَلَیْهِمْ رِجْزَکَ وَ نِقْمَتَکَ وَ بَأْسَکَ الَّذِی لاَ تَرُدُّهُ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ
اللَّهُمَّ انْصُرْ جُیُوشَ الْمُسْلِمِینَ وَ سَرَایَاهُمْ وَ مُرَابِطِیهِمْ فِی مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ
اللَّهُمَّ اجْعَلِ التَّقْوَی زَادَهُمْ وَ الْإِیمَانَ وَ الْحِکْمَةَ فِی قُلُوبِهِمْ
وَ أَوْزِعْهُمْ أَنْ یَشْکُرُوا نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ وَ أَنْ یُوفُوا بِعَهْدِکَ الَّذِی عَاهَدْتَهُمْ عَلَیْهِ إِلَهَ الْحَقِّ وَ خَالِقَ الْخَلْقِ
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِمَنْ تُوُفِّیَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ لِمَنْ هُوَ لاَحِقٌ بِهِمْ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْهُمْ
إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ
إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسَانِ وَ إِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی وَ یَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ الْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ
اذْکُرُوا اللَّهَ یَذْکُرْکُمْ فَإِنَّهُ ذَاکِرٌ لِمَنْ ذَکَرَهُ وَ اسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ فَضْلِهِ فَإِنَّهُ لاَ یَخِیبُ عَلَیْهِ دَاعٍ دَعَاهُ
رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذَابَ النَّار

ترجمه

ستایش مخصوص خدای راست که آسمان و زمین را آفرید و روشنی و تاریکی را مقرر داشت باز کافران به خدای خود شرک می‌آورند 
و ما هیچ به خدا شرک نیاوریم و غیر او کسی را ولی خود نگیریم 
و باز ستایش و سپاس مخصوص خداست که هر آنچه در آسمان و زمین است همه ملک اوست و در عالم آخرت نیز شکر و سپاس مخصوص اوست و او به نظم آفرینش حکیم و به همه امور عالم آگاه است 
و او هر چه درون زمین رود و هر چه از زمین به درآید و هر چه از آسمان فرود آید و هر چه بر آسمان بالا رود همه را می‌داند 
و اوست که بر بندگان مهربان و بخشاینده است این است خدایی که هیچ جز او خدایی نیست و بازگشت همه موجودات بسوی اوست 
و باز ستایش‌مخصوص خداست که آسمان را از سقوط بر زمین نگاه دارد جز آنکه مشیتش تعلق گیرد و البته خدا بر مردم عالم بسیار رئوف و مهربان است 
ای خدا تو به رحمتت بر ما ترحم فرما و آمرزشت را شامل حال ما ساز که تویی خدای بلند مرتبه بزرگ 
باز ستایش مخصوص خداست که هیچکس از رحمتش ناامید و از نعمتش محروم نیست و احدی مأیوس از لطف و عنایتش نخواهد بود 
و هیچکس استنکاف و سرکشی از بندگیش نتواند کرد آن خدایی که به کلمه او آسمانهای هفتگانه بر پا خاسته و مهد زمین قرار یافته 
و کوههای محکم استوار گردیده و بادهای حامله کننده به گردش داشته و ابر به فرمانش در فضای آسمان در سیر و حرکت آمده 
و دریاها در حدود خود ایستاده‌اند و اوست خدای تمام این مخلوقات و خدای قاهری است که تمام عزت و شوکتمندان عالم در مقابلش حقیر و ذلیل 
و همه متکبران و مغروران جهان نزدش خوار و ضعیفند و تمام عوالم هستی خواه و ناخواه تابع حکم و فرمان اوست 
حمد و ستایش می‌کنیم او را چنانکه آن ذات مقدس خود را ستایش فرموده و به حمدی که او را شایسته است و از او یاری می‌طلبیم و طلب آمرزش و بخشش می‌کنیم و از او هدایت بسوی او می‌جوییم 
و گواهی می‌دهیم که هیچ خدایی جز آن خدای یکتای بی‌شریک نیست او آنچه در نفوس خلق پنهان است و آنچه در قعر دریاها 
و آنچه در ظلمت مستور است همه را می‌داند و هیچ غایبی از او پنهان نیست 
و هیچ برگی از درخت نیفتد و هیچ دانه‌ای در زیر تاریکیهای زمین نیست جز آنکه بعلم ازلی ذاتی از او آگاه است 
هیچ خدایی جز آن ذات یکتا نیست و هیچ تر و خشکی به عالم وجود ندارد جز آنکه در کتاب مبین مسطور است 
و آنچه را که کارکنان عالم می‌کنند و به هر مجرا و طریق می‌روند و به کجا باز می‌گرداند همه را می‌داند و ما از خدا هدایت کامل می‌طلبیم 
و گواهی می‌دهیم که محققا محمد بنده اوو فرستاده او بسوی خلق و امین بر وحی و اسرار الهی است و البته او رسالتهای خدا را به خلق رسانید 
و در راه رواج و تبلیغ دین خدا همه گونه جهاد با گمراهان و مشرکان کرد و خدا را تا هنگام رحلت اطاعت نمود درود و تحیت خدا بر او و بر آل اطهارش باد 
ای مردم وصیت می‌کنم شما را به تقوی و خدا ترسی که البته خداست که نعمتش را زوال و رحمتش را نفاد و پایان نخواهد بود 
و هیچ بندگان از او بی‌نیاز نیستند و ابدا اعمال و طاعات خلق در مقابل نعمتهایش پاداشی نتواند بود آن خدایی که شما را در تقوی ترغیب کرد و امر به زهد در دنیا فرمود 
و از نافرمانی خود بندگان را ترسانید خدایی که او را تنها عزت و سلطنت بقا و ابدیت است و خلق را همه به دست مرگ و فنا خوار و منقاد گردانید 
و مرگ پایان هر مخلوقی است و راه همه اهل عالم است 
هرگز به فرار مردم از مرگ بر مرگ غلبه نتوانند کرد و هنگام فرا رسیدن اجل اهل هوای نفس را اسیر و ذلیل خواهد کرد و بنای هر لذت را ویران و هر نعمت را زایل 
و هر بهجت و نشاط را منقطع خواهد ساخت و خلاصه دنیا خانه‌ایست که خدا فنا را بر آن حکم حتمی فرموده و برای اهلش جلای وطن و بیرون شدن از این خانه را لازم گردانیده 
باز بیشتر مردم بقای دنیا را قصد دارند و دنیا به چشمشان بنایی با عظمت و عزت و طعمه‌ای شیرین و باغی سبز و خرم است اما با عجله و شتاب از کف طالبانش بیرون میرود
و ناظران را به شبهه کاری میافکند ثروتمندان از حب مال دنیا بر ضعیفان و مسکینان بخل میورزند و مردم خدا ترس و هراسان از آن متنفرند و مکروهش شمارند 
پس خدا شما را رحمت کند از حب دنیای دنی به نیکوتر چیزی که نزد شماست دوری و رحلت گزینید 
و از دنیا به کمتر چیزی اکتفا کرده و افزون نطلبید و بیش از کفاف طالب دنیا نباشید 
و به ناز و نعمت متنعمان دنیا چشم ندارید دنیا - را خوار شمارید و وطن خود ندانید 
و دنیا را بر خود مضر و زیان آور دانید و دوری کنید و حذر از تن پروری و از لهو و لعب و خوشگذرانی که عمر پر بها به غفلت و غرور زنهار نگذرد 
مردم آگاه باشید که دنیا با همه دوستانش سخت بیگانگی و بی‌وفائی کرده و پشت بآنها نموده و رخصت وداع از همه خواسته 
باز هم آگاه باشید و متذکر شوید که عالم آخرت محققا رحلت بسوی شما کرده و بر شما روی آورده است و وارد گردید و از همه رخصت ورود خواسته و باز هم آگاه باشید که امروز در طاعت خدا میدان آزمایش و اسب تازی مسابقه است و فردا نتیجه بردن مسابقه است 
و آگاه باشید که هر که در طاعت سبقت یافت در بهشت ابد شتافت و هر که راه مخالفت پیمود غایت و نتیجه دوزخ است آگاه باشید آیا کسی هست که پیش از روز مرگ از خطا و عصیان توبه کند 
آیا کسی هست که برای خود عمل چیزی انجام دهد پیش از آنکه روز سختی و بینوایی او فرا رسد و ای مردم خدا ما و شما را از آنانکه خدا ترسند و به ثواب خدا امید دارند قرار دهد 
آگاه باشید که البته این روزیست که خدا بر شما عید قرار داده است و شما را اهل و لایق ثوابهای این روز مبارک گردانیده 
پس در این روز دایم بیاد خدا باشید تا خدا هم نظر عنایت به شما کند و به درگاهش دعا کنید تا مستجاب گرداند و زکوة فطره را به فقرا ادا کنید که آن سنت پیغمبر شماست و فرض و واجب از فرمان خدای شما 
پس هر فردی از شما از شخص خودش و از هر فرد عیالش از پسر و دختر و کوچک و بزرگ و آزاد و بنده 
از برای هر یک از آنها یک صاع از گندم یا یک صاع از خرما یا یک ضاع از جو به فقیران ادا کند 
و خدا را اطاعت در آنچه بر شما واجب فرموده و به آن فرمان داده است از بر پاداشتن نماز و اداء زکوة و حج بیت الله 
و روزه ماه مبارک رمضان و امر به معروف و نهی از منکرو در حق زنانتان و غلام و کنیز و کلفت و نوکرتان به همه احسان کنید 
و نیز اطاعت کنید خدا را در آنچه شما را از آنها نهی فرموده است مانند نسبت به زنا دادن زنان مؤمنه نجیب و عمل زنا و شرب خمر 
و کم فروشی و شهادت دروغ و فرار از جهاد با کفار 
خدا ما و شما را بواسطه تقوی از معاصی و خطایا محفوظ دارد و دار آخرت را برای ما و شما بهتر از دار دنیا قرار دهد 
بهترین سخن و بلیغ‌تر و مؤثرترین کلام برای پند و اندرز اهل تقوی همانا کتاب خدای مقتدر حکیم است 
پناه می‌برم به خدا از شر شیطان مردود به نام خدای بخشنده مهربان 
ای رسول ما به خلق بگو او خدای یکتاست آن خدایی که از همه بی‌نیاز و همه عالم به او نیازمند است نه کسی فرزند او و نه او فرزند کسی است و نه هیچکس مثل و همتای اوست 
حمد و ستایش مخصوص خداست ما او را ستایش می‌کنیم و از او یاری می‌طلبیم و به او ایمان آورده و بر حضرتش توکل و اعتماد داریم و گواهی می‌دهیم که خدایی جز خدای یکتای بی‌شریک نیست 
و نیز گواهی دهیم که محمد (ص) بنده و فرستاده اوست درود و تحیت خدا بر او و بر آل پاکش و مغفرت و رضا و خوشنودی حق بر آن بزرگواران باد 
پروردگارا درود و رحمت فرست بر بنده خود و رسول و پیغام آورت حضرت محمد درود و رحمتی که دایم در افزایش و ازدیاد باشد و به آن رحمت درجه و مقامش را بلند گردانی و برتریش را هویدا کنی 
و باز هم درود فرست بر محمد و آل محمد و برکت به آنان عطا فرما 
چنانکه درود و رحمت و برکت بر ابراهیم و آل ابراهیم فرستادی که تو ای خدا بسی پسندیده صفات و بزرگواری 
پروردگارا کافران اهل کتاب را عذاب و عقاب فرما آنان که راه تو را بر خلق بستند و آیات الهی را انکار نمودند و پیغمبران تو را تکذیب کردند 
پروردگارا در میان آنان اختلاف کلمه ایجاد کن و از مسلمانان رعب و ترس در دلهاشان بیفکن 
و عذاب و عقاب و بلایی بر آنها نازل ساز که از قوم مجرم بدکار دفع نمی‌گردانی 
پروردگارا سپاه اسلام و لشکریان و سرحد دارانشان را در مشرق و مغربهای عالم همه جا یاری کن که تو ای خدا بر کلیه امور عالم توانایی 
پروردگارا مردان و زنان مؤمنان و مسلمانان را ببخش و بیامرز 
پروردگارا تقوی را زاد و توشه آنها قرار ده و ایمان و حکمت را در دلهایشان اعطا فرما 
و نعمتت را که به آنها عطا فرمودی شکر و سپاسش را هم به آنان بیاموز و به عهدت که بر آنان پیمان گرفته‌ای به آن عهد وفاداریشان الهام فرما ای خدای بر حق و ای خالق عالم آفرینش 
پروردگارا آنان که از مرد و زن اهل ایمان و مسلمانان وفات کردند و آنهائی که زنده‌اند و بعدا به آن اموات ملحق خواهند شد همه را ببخش و بیامرز 
که تویی ای خدا به حقیقت صاحب عزت و اقتدار و حکمت 
(ای مردم) خدا امر می‌کند به عدل و احسان و ادای حق اقارب و خویشان و نهی می‌فرماید از عمل زشت و فحشاء و منکر و ظلم و ستم به خلقان و شما را به این امر و این نهی پند و اندرز می‌دهد باشد که متذکر شوید 
خدا را یاد کنید تا خدا از شما یاد کند چون خدا یاد می‌کند از آنکس که از خدا یاد کند و شمابندگان هر چه می‌خواهید از فضل و رحمت خدا درخواست کنید که البته هرگز او کسی را محروم از اجابت دعا نخواهد کرد 
ای پروردگار ما به ما در دنیا حسنه و نیکوییها عطا فرما و در آخرت هم حسنه و نیکوییها مرحمت فرما و از عذاب آتش دوزخ نگاه دار.