نماز جماعت

نماز جماعت

 

شروط و کیفیت نماز جماعت، و معنی عدالت را بیان فرمایند.

 

جواب:

ظاهر این است که عادل کسی است که بعد از قدری از معاشرت اطمینان به تدین و صلاح او بهم رسد، به اینکه بدی از او ظاهر نشود، و ساتر جمیع عیوب خود باشد، و ملازم جمعه و جماعت باشد، و بدون عذر ترک جماعت مسلمانان نکند.
و عمده این است که بنای مسائل ضروری خود را اصولا و فروعا به روشی که معمول و مشهور میان علما است گذاشته باشد، که اعتقاد به اصول خمسه را به دلیل یقین کرده، و مسائل طهارت و نماز و باقی آنچه او را ضرور است، چنانچه قوت استدلال دارد از کلام خدا و سنت پیغمبر و اخبار ائمه هدی فرا گرفته باشد، و چنانچه قوت آن ندارد رجوع به اعلمی کند در مسائل ضروری خود،

و فتوی بغیر علم نمی‌داده باشد، و از غیبت کردن و غیبت شنیدن مؤمنان احتراز کند.
اکثر پیشنمازان این زمان را دغدغه عمده که هست در همین باب عدم اخذ مسائل از مأخذ شرعی و جرأت در فتاوی و غیبت کردن و شنیدن، که شیوع در این مجالس در این زمان دارد.
و عدالت به شهادت دو عادل و شیاع ثابت می‌شود، چنانچه از اهل محله او از کسی پرسند گوید ما ندیده‌ایم از او به غیر از خوبی، و ملازم جماعت باشد نیز عادل است.
و در نماز جماعت بهتر این است که صفها متصل باشد، و از پیشنماز با صف پیش دور نباشد، و در نیت نماز همین که بخاطرش هست که نماز ظهر مثلا می‌کند اقتداء به پیشنماز حاضر از جهت فرمان برداری و رضای خدا کافی است در نمازهائی که بلند می‌خوانند، چنانچه صدای قرائت پیشنماز را هیچ نشنوند قرائت کنند، و اگر بشنوند گوش کنند قرائت او را.
و در دو رکعت آخر نمازها تسبیح بگوید به روش مذکور. و در نمازهائی که آهسته می‌خوانند در دو رکعت اول در محل قرائت سبحان اللّه بگوید، و باقی افعال و اذکار نماز را به غیر قرائت جمیع را مأمومین می‌باید بجای آورند اما بعد از پیشنماز، و در جمیع تابع باشند، تا او به رکوع و سجود نرود ایشان نروند، و تا سر از رکوع و سجود بر ندارد ایشان بر ندارند. و اگر امام به رکوع رفته باشد، احتیاط این است که اقتدا نکنند، و صبر کنند که در رکعت دیگر اقتدا کنند.
و اگر چنانچه کسی در رکعت دوم و سوم یا چهارم اقتدا کند، این رکعت را اول نماز خود قرار می‌دهد، و حساب نماز خود را

نگاه دارد، و آنچه را با امام در یابد اول نماز او است، و آنچه در کار است از تشهد و قنوت در موضع آن بجا می‌آورد، و به زودی ملحق می‌شود.
و در جائی که محل قنوت و تشهد او نباشد تابع امام شده او نیز به عمل آورد، اما در جائی که محل تشهد او نباشد بر سر پای به نشیند و امام که سلام داد برخاسته آنچه نمازش باقی ماند تمام کند.
و اگر پیشنماز در دو رکعت آخر تسبیح بخواند، و آن دو رکعت اول مأموم باشد، باید به قدر مقدور قرائت حمد و سوره کند، و چنانچه حمد بخواند قرائت سوره در کار نیست چنانچه امام به رکوع رود.

بیست و پنج رساله فارسی، متن، ص: 558

احراز عدالت امام جماعت

 

س 298

 

- امام جماعتی عدم صلاحیتش از جهت عدالت قبلًا محرز بوده و فعلًا بخاطر ارتباط کمتر با او گمان می‌رود که صفات گذشته‌اش را ترک کرده باشد از نظر اقتدا کردن به او آیا یقین قبلی ملاک است یا گمان فعلی؟ همچنین در عدالتی که برای امام جماعت شرط است امور سیاسی و غیره هم دخیل است؟

- در فرض سؤال گمان مجوّز اقتدا نیست باید حجت شرعی برای عدالت قائم شود و نسبت بمعنی عدالت به مسأله شماره- 2- توضیح المسائل مراجعه نمائید. و اللّه العالم.

س 299

 

- شخصی با اینکه در عدالت امام جماعت شک دارد یا اصلًا او را عادل نمی‌داند ولی برای نماز به او اقتدا می‌کند و دوباره همان نماز را منفرداً می‌خواند این عمل شرک در عبادت حساب می‌شود یا خیر؟

- عمل مذکور شرکت محسوب نمیشود ولی بدون عذر این عمل را انجام ندهید.

س 300

 

- روحانیونی از طرف مراجع مختلف تقلید یا از طریق ارگانهای 
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 89
دولتی مثلًا سازمان تبلیغات اسلامی یا اعزام مبلغ و ... به روستاها و بخشهای مختلف برای مدت موقت مثلًا یک شب جمعه یا برای چند ماه تابستان و ... اعزام می‌شوند و مؤمنین نسبت به صلاحیت و عدالت آنها هیچ‌گونه اطلاعی ندارند وظیفه مأمومین را در این مواقع چیست؟

- بطور کلی بنظر مأموم امام جماعت باید واجد شرائط باشد که از جمله آن عدالت است بنابراین چنانچه از اعزام روحانی توسط دفتر مراجع یا مرکز خاصی، اشخاص علم به صلاحیت و عدالت او پیدا می‌کنند می‌توانند اقتدا نمایند، و در غیر این صورت اقتداء جایز نیست.

س 301

 

- آیا کسی که گناه کبیره انجام داده می‌تواند امام جماعت مردم شود و اگر شخصی از گناه او اطلاع داشته باشد می‌تواند به او اقتدا نماید یا خیر؟

- شخص مذکور تا توبه نکرده عادل نیست و امام جماعت باید عادل باشد و کسی که اطلاع از گناه کبیره او داشته باشد تا یقین به توبه و عدالت او پیدا نکند نمی‌تواند اقتدا نماید ولی نباید گناه او را بدیگران بگوید و نیز باید صدور گناه کبیره از او قطعی باشد و خود او در صورتی که توبه کرده و حال عدالت یافته می‌تواند پیشنماز باشد.

س 302

 

- در صورتی که عده زیادی (حدود 20 نفر) آشکارا به امام جماعت اقتدا نکنند آیا نشان دهنده عدم عدالت امام نیست؟

- اگر مقصود ترتیب آثار فسق امام جماعت بواسطه عدم اقتداء آن اشخاص باشد بحسب موارد و اشخاص مختلف است و اگر مقصود جواز عمل آن اشخاص باشد اگر تفسیق عملی امام جماعت بر آن صادق باشد جایز نیست.

س 303

 

- امام جماعتی به صورت شوخی گاهی دروغ می‌گوید مثلًا سیبی در دست دارد و همه ببیند اما به شوخی می‌گوید سیبی در دست من نیست آیا چنین دروغی باعث سلب عدالت امام جماعت می‌شود؟

- اگر معلوم است شوخی می‌کند دروغ حرام نیست.

س 304

 

- شخصی والدینش بهائی بوده و خودش تا سالیانی بعد از بلوغ بهائی 
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 90
بوده امّا بعداً توبه می‌کند و حتّی عادل هم می‌شود آیا شخص مذکور می‌تواند امام جماعت بشود؟

- در صورتی که عدالت او به طریق شرعی احراز بشود اقتداء به او مانعی ندارد.

س 305

 

- آیا اقتدا کردن به افرادی که با نظام مقدس جمهوری اسلامی مخالف می‌باشند و یا با ولایت فقیه یا با مصداقش مخالفند جایز است یا نه؟

- با حاکمیت اسلام و اجراء احکام اسلام هیچ مسلمانی مخالف نیست و اگر بعضی اشتباهاتی یا ایراداتی داشته باشند ممکن است موردی باشد، یا در بعض حدود و مرزهای ولایت نظرات فقهی داشته باشند که در کل اگر مغرضانه نباشد و اشتباه محض یا اجتهاد و رأی باشد مخل به عدالت نمی‌شود.

امامت غیر روحانی

 

س 306

 

- در بعضی از مساجد شهر ما افراد غیر معمّم اقامه جماعت می‌کنند در صورتی که امام جماعت معمّم در مساجد دیگر اقامه جماعت می‌نمایند آیا با دسترسی به روحانی می‌شود به غیر روحانی اقتدا کرد؟

- با وجود روحانی واجد شرائط اولی اقامه جماعت توسط روحانی است.

س 307

 

- اقتدا به عادل جامع شرایط امامت که روحانی و معمّم نباشد چه حکمی دارد؟

- اشکال ندارد ولی مناسب‌تر است با وجود معمّم جامع الشرائط معمّم امامت کند.

امامت ناقص العضو

 

س 308

 

- این جانب روحانی جانباز هستم که در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از ناحیه پای چپ زیر زانو قطع پا شده‌ام. آیا اجازه می‌فرمایید به عنوان امام جماعت، مأمومین به این جانب اقتدا نمایند یا خیر؟

- در فرض سؤال، امامت ننمایید. و اللّه العالم.
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 91

س 309

 

- نظر جنابعالی در مورد اقتدا به کسی که چهار انگشت و مقدار زیادی از کف دستش قطع شده چیست؟ و اگر امام، نماز جماعت را با امام مذکور صحیح می‌داند و مأمومین مقلّد مجتهدی باشند که امامت ذوی الاعذار را جایز نمی‌داند چه حکمی دارد؟ آیا حقیر در این مسأله می‌توانم به دیگری رجوع کنم یا خیر؟

- به نظر حقیر اقتدا به امام معذور جایز نیست ولی امامت او بمأمومینی که اقتداء به معذور را جایز می‌دانند اشکال ندارد و رعایت و احراز شرایط امام و صحت اقتدا با مأموم است و رجوع از مجتهدی به مجتهد دیگر در صورتی جایز است که هر دو مساوی باشند یا مجتهدی که از او تقلید می‌کند در مسأله فتوی نداشته باشد و به احتیاط نظر داده باشد.

س 310

 

- کسانی که مقطوع الید و یا مقطوع الرجل شده‌اند در صورتی که بقیه شرایط امامت جماعت را دارا می‌باشند آیا می‌توانند امامت کنند یا خیر؟

- بنابر احتیاط واجب اشخاص مذکور نمی‌توانند امامت کنند. و اللّه العالم.

س 311

 

- امامت جماعت برای کسی که فاقد عضوی از بدنش است چه حکمی دارد؟

- اگر امام جماعت فاقد یکی از مواضع هفتگانه‌ای که از شخص سالم در موقع سجده کردن باید روی زمین قرار بگیرد باشد امامت او اشکال دارد. والله العالم

امامت زن

 

س 312

 

- با توجه به طرح اقامه نماز جماعت در مدارس، بمنظور اقامه فریضه جماعت در آموزشگاههای دخترانه با کمبود امام جماعت روحانی مواجهیم، از سوی دیگر برخی از خواهران مؤمنه در مورد امامت زن اشکال دارند. لذا خواهشمند است با پاسخ به استفتاء ذیل ما را در رفع این معضل یاری فرمایید.
آیا امامت زن در نماز جماعت بانوان جایز است یا خیر؟

- بنظر این جانب امامت زن در غیر نماز میت برای مأمومین زن کراهت دارد.

س 313

 

- خواندن نماز جماعت در صورتی که هم امام و هم مأموم زن باشد
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 92
چه حکمی دارد؟

- اشکال ندارد ولی مکروه است. و اللّه العالم.

امام راتب

 

س 314

 

- امام راتب به چه کسی گفته میشود؟
چه کسی می‌تواند امام راتب را نصب و یا عزل نماید؟
سازمان «رسیدگی به امور مساجد» که با حکم از سوی ولی فقیه در حال حاضر وجود دارد، آیا می‌تواند امام راتب را نصب و یا «عزل» نماید؟
اگر عده‌ای از مردم مسجدی، امام راتب را قبول نداشتند آیا این دلیل کافی و وافی برای عزل امام راتب می‌باشد؟
آیا اگر مسئول یا مسئولین عزل امام راتب، دلیلی بر سلب عدالت وی نداشته باشند می‌توانند وی را عزل نمایند؟

- «جواب کلیه سؤالات فوق»
در صحت نماز و هم چنین اقامه جماعت اذن از کسی شرط نیست مأمومین هرکس را واجد شرائط امام جماعت شناختند میتوانند باو اقتدا کنند و امامت جماعت از مناصب انتصابی- که بدون نصب من له النصب حاصل نمی‌شود- نیست و لذا عزل هم در آن جاری نیست و امام راتب معنایش امام ثابتی است که بطور متعارف در مسجد اقامه جماعت مینماید و اولی از دیگران بامامت است و مزاحمت با او به منع او از امامت جایز نیست بلکه بعضی از بزرگان بنابر احتیاط واجب تقدیم دیگران را بر او جایز نمیدانند هرچند واجد بعض جهات مرجّحه باشند مع ذلک بنظر حقیر ترک اقتداء باو و اقتدا بدیگری بلحاظ بعض جهات مرجّحه بصورتی که عنوان هتک و تفسیق امام راتب را نداشته باشد جایز است و چنانچه بعض مأمومین امام راتب را عادل ندانند نباید به او اقتدا کنند ولی منع امامت او بر سایرین که او را عادل میدانند جایز نیست بلی در بعض موارد مثل اینکه پیشنماز فساد عقیده داشته باشد و معرض فساد و اضلال مردم باشد، مجتهد جامع الشرائط میتواند بلکه واجب است او را از امامت منع نماید چنانکه میتواند بر اساس این جهات حتی بعضی مأمومین را نیز از حضور در مسجد و ارتباط با دیگران ممنوع سازد.
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 93

س 315

 

- احتراماً در مواردی که مسجد امام جماعت راتب دارد و سالیان متمادی است با کمال سلامت و رعایت حرمتها و احترام متقابل میان مأمومین و امام جماعت راتب، اقامه نماز جماعت انجام می‌گیرد و ممکن است به هر بهانه‌ای گروهی کم و یا زیاد بیایند و برای اقامه جماعت مانع فراهم نمایند و اغتشاش بوجود آورند اگر با اقامه نماز فرادی تفسیق و سوء ظن در ذهن افراد غیر مطلع بوجود آورند آیا نمازشان صحیح است؟

- مقتضی است برادران ایمانی رعایت شئون یکدیگر را بنحو احسن بنمایند و در نماز جماعت که یکی از بافضیلت‌ترین عبادات است از اموری که موجب تفرّق و زمینه‌ساز بدبینی و تبعات دیگر است جداً خودداری کنند و این عمل مقدس را آلوده به اغراض غیر عبادی ننمایند و اگر خواندن نماز فرادی در حین انعقاد جماعت ظهور در تفسیق امام جماعت داشته باشد اشکال دارد.

متابعت از امام جماعت

 

س 316

 

- شخصی در جماعت عوض قنوت به رکوع می‌رود و بعنوان متابعت به قنوت برنمی‌گردد (چه عمداً و چه بخاطر جهل به مسأله) در این صورت نماز او به جماعت صحیح است یا باید نیّت فرادی نماید؟

- در فرض سؤال جماعت صحیح است گرچه عدم متابعت عمدی معصیت است. و اللّه العالم.

س 317

 

- شخصی در نماز جماعت از رکعت اول با امام جماعت مشغول نماز شد و در رکعت سوم خیال می‌کند امام حمد و سوره می‌خواند ولی یکباره متوجه می‌شود که امام جماعت به رکوع رفته است او هم که فرصت هیچ چیزی را نداشته به رکوع می‌رود. آیا نماز این شخص صحیح است یا باید دوباره بخواند؟

- در مورد سؤال که قبل از رکوع متوجه شده و تسبیحات اربعه را نخوانده برکوع رفته نماز او باطل است باید دوباره بخواند.

س 318

 

- اگر مأمومین در قنوت یا ذکر رکوع یا ذکر سجده با لحن دلنشین امام جماعت هماهنگ شده به صورتی که صدای جمع‌خوانی از جماعت شنیده 
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 94
شود، آیا این کار مبطل نماز است؟

- اگر مأموم اذکار نماز را طوری بگوید که صدای او را امام جماعت بشنود کراهت دارد. و اللّه العالم.

س 319

 

- وقتی که انسان در نماز جماعت یک رکعت از امام عقب است موقعی که امام در رکعت سوم است و تسبیحات می‌خواند، وظیفه مأموم در خواندن حمد و سوره چیست؟ آیا بلند بخواند یا آهسته؟

- آهسته بخواند.

س 320

 

- اگر امام جماعت در سوره آیه‌ای را جابجا بخواند در صورتی که انسان می‌داند وظیفه چیست؟

- اگر امام جماعت سهواً آیه‌ای را غلط بخواند و امکان تذکر باو نباشد مأموم شخصاً آن آیه را بنحو صحیح بخواند.

س 321

 

- اگر امام جماعت سهواً بعضی از آیات سوره را نخواند وظیفه مأمومین چیست؟

- اگر مأمومین حین خواندن سوره متوجّه شوند باید همان مقدار را که امام جماعت نخوانده خودشان بخوانند و الّا نماز مأمومین باطل است. و اللّه العالم.

س 322

 

- آیا اقتدا به امام جماعتی که در حرکت حروف دعا و یا آیه قرآن که بعنوان دعا در قنوت یا سجده می‌خواند دچار اشتباه می‌شود صحیح است؟

- اگر اشتباه در اذکار مستحبی باشد اشکال ندارد.

س 323

 

- آیا اقتدا به امام جماعتی که شک در صحت قرائت او داریم جایز است یا نه؟

- باید بالوجدان و یا با اصالة الصحة صحیح بودن قرائت امام محرز شود. و اللّه العالم.

س 324

 

- اگر مأموم در حال رکوع رفتن امام، به امام اقتدا کند نه زمانی که امام به رکوع رفته یا در حال قیام است آیا جماعت منعقد می‌شود یا نه؟

- در رکعت اول و دوم اشکال ندارد و در رکعت سوم و چهارم محل اشکال است احوط اتمام و اعاده 
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 95
است. و اللّه العالم.

س 325

 

- اگر در نماز جماعت جلسه استراحت را فراموش کند آیا برگشتن خلاف متابعت نیست و باید قصد فرادی نماید؟

- در فرض سؤال جلسه استراحت در رکعت اوّل و سوم بنابر احتیاط واجب است. در رکعت سوم احتیاطاً بنشیند و جلسه استراحت را تدارک نماید و به امام ملحق شود ولی در رکعت اوّل احتیاطاً بنشیند و تدارک کند و اگر موجب شود قسمتی از قرائت را با امام درک نکند بقصد فرادی نماز را تمام کند و اگر احتیاطاً هم اصل نماز را اعاده کند خوب است.

اختلاف امام و مأموم

 

س 326

 

- افرادی به مدّت طولانی نماز جماعتی خوانده‌اند که آن نماز جماعت از نظر حضرتعالی صحیح نیست (امام و مأموم هر دو کثیر السفر ولی یکی کامل و دیگری شکسته خوانده، چون هر کدام از مرجع تقلید جداگانه‌ای تقلید می‌کنند)، عدم صحّت نماز جماعتی که این گونه برگزار می‌گردد به چه معناست؟ آیا بطلان و عدم کفایت است و باید نمازهای گذشته قضا شود یا خیر؟

- در فرض سؤال نماز امام صحیح است و قضا ندارد ولی مأموم باید اگر خلاف وظیفه منفرد عمل کرده قضای آن نمازها را به جا آورد. و اللّه العالم.

س 327

 

- اقتدا به امام جماعتی که فتوای مرجع تقلیدش با مرجع تقلیدِ مأموم در نماز مسافر متفاوت است صحیح است یا خیر؟

- اقتداء به او در نماز صبح و مغرب اشکال ندارد ولی در نمازهای چهار رکعتی مأموم باید احراز کند که در این نمازی که اقتداء می‌کند اختلاف نظر وجود نداشته باشد. و اللّه العالم.

س 328

 

- حکم نمازی که امام جماعت نماز قضا، و مأمومین نماز اداء به او اقتدا می‌کنند چگونه است؟ و اگر امام جماعت نماز قضای دیگری را بخواند، چطور؟

- اگر نماز قضاء امام نماز قضاء یقینی و لو برای دیگری باشد اقتداء بلامانع 
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 96
است ولی اگر نماز قضاء احتیاطی باشد چه از خودش و چه از دیگری اقتداء اشکال دارد. و اللّه العالم.

س 329

 

- اگر امام و مأموم در احکام طهارة با هم اختلاف داشته باشند مثلًا امام نماز با غسل جمعه را جائز می‌داند و صحیح ولی مأموم صحیح نمی‌داند.

- در فرض سؤال اقتداء جائز نیست.

س 330

 

- اگر اختلاف امام و مأموم در اصل جواز اقتداء باشد مثلًا امام به فتوای مجتهد خود دو بار جماعت را جائز می‌داند ولی مأموم خیر؟

- در فرض مذکور مأموم به نمازی که دوباره امام میخواند نمیتواند اقتداء کند.
اگر اختلاف امام و مأموم در وجوب سوره باشد که امام واجب نمی‌داند ولی مأموم واجب می‌داند؟
ج- در فرض سؤال در صورتی که امام سوره را نخواند مأموم نمیتواند اقتداء کند.

س 331

 

- اگر اختلاف در بقیه نماز باشد (مثلًا تسبیحات اربعه باشد)؟

- حکم صور قبلی را دارد

س 332

 

- اگر امام مقلد کسی است که فرادی کردن نماز را در جماعت جائز می‌داند ولی مأموم خیر؟

- در فرض سؤال اقتداء اشکال ندارد.

صفوف جماعت

 

س 333

 

- در مسجد جامع نماز منعقد می‌شود در صف دهم یا کمتر جائی دیواری کشیده شد به ارتفاع تقریباً چهل سانت عرض آن 15 سانت بطول چهار متر برای مرد که صف جلو بغل دیوار و صف پشت دیوار که فاصله‌اش از یک گام معمولی کمتر باشد آیا حائل حساب می‌شود یا خیر؟

- در مورد سؤال چنانچه مأمومین در حال جلوس صف جلوتر از خود را می‌بینند و فاصله بین محلّ سجده آنها با محلّ ایستادن صف جلو از یک گام کمتر است جماعت اشکال ندارد.
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 97

س 334

 

- بنده مقلد مرجعی بودم که می‌گفت نماز جماعت کسی که پشت ستون باشد از طرف راست یا چپ اتصال داشته باشد صحیح است و اگر صفوف تا درب مسجد برسد نماز افرادی که مقابل درب هستند صحیح ولی کسانی که دو طرف درب هستند اشکال دارد. الآن مقلد مرجعی هستم که می‌گوید اشکال ندارد آیا باید نمازهای گذشته خود را اعاده نمایم؟

جامع الاحکام ؛ ج‌1 ؛ ص97

- با رجوع به مرجع فعلی در این مسأله اعاده و قضا لازم نیست. و اللّه العالم.

س 335

 

- ستونهای آهنی در مساجد زیاد است آیا برای صفهای جلوی نماز جماعت مانعی دارد یا خیر چون اکثراً بیست سانت یا بیست و پنج سانت است؟

- مانع نیست.

س 336

 

- خانمها در پشت پرده کمی از امام جماعت عقب بایستند صحیح است یا باید بقدری عقب تر باشند که محل سجده آنها عقب‌تر از قدمهای پیشنماز باشد.

- کمی از امام جماعت عقب بایستند کافی است.

س 337

 

- اگر در نماز جماعت که زنها پشت پرده نماز می‌خوانند در وسط نماز بسبب پاره شدن طناب یا هر سبب دیگر پرده بیافتد و در نتیجه زنان و مردان بدون پرده در یک صف قرار بگیرند وظیفه چیست؟

- اشکال ندارد.

س 338

 

- از عروه جلد اول فی شرائط الجماعة مسأله 22 لا یضر الفصل بالصبی الممیّز ما لم یعلم بطلان صلاته اینطور می‌فهمم که اگر بچه ممیز غیر بالغ وسیله اتصال باشد مثلًا در صف اول سه یا چهار بچه باشند تا وقتی که علم به بطلان نماز آنها نداریم اتصال حاصل و جماعت صحیح است مرحوم آیت اللَّه گلپایگانی حاشیه دارند بدین مضمون مشکل بل الظاهر لزوم العلم بالصحة ما لم یبلغ، فتوای حضرتعالی چیست؟

- در مورد سؤال، نظر این جانب با نظر مرحوم آیت اللَّه العظمی گلپایگانی ره موافق است.
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 98

س 339

 

- حایلی که باید بین مردان و زنان در حال نماز باشد اگر در نماز جماعت آن حایل دیوار سی سانتی یا بیشتر باشد چه طور است آیا اتصال زنان از پشت دیوار صحیح است یا نه؟

- اگر منظور این است که ارتفاع دیوار سی سانت است نماز جماعت آنها اشکال ندارد و اگر منظور این است که عرض دیوار سی سانت و یا بیشتر است در این صورت هم در صورت صدق محلّ واحد برای جماعت و فهمیدن خانمها موقع رکوع و سجود امام جماعت را، جماعت اشکال ندارد.

احکام متفرقه نماز جماعت

 

س 340

 

- مؤمنی می‌پرسید که من وقتی که نماز خود را فرادی می‌خوانم حضور قلب و خشوع بهتر دارم اما در نماز جماعت آن حضور قلب برایم پیدا نمی‌شود با این حال نماز خود را با جماعت بخوانم یا بطور فرادی؟

- نماز را بجماعت بخواند و از فضیلت عظیم آن خود را محروم ننماید و اگر کسی در نماز توفیق حضور قلب و خشوع داشته باشد چون منشأ آن توجه بعظمت خداوند است در جماعت هم این حالت حاصل می‌شود، بلی ممکن است ابتداءً چون عادت نکرده آن حال را پیدا نکند ولی تدریجاً محقق می‌شود انشاء اللّه. و اللّه العالم.

س 341

 

- در زمان انعقاد جماعت، منفرداً نماز خواندن چطور است و قبل از شروع نماز و یا بین صلاتین اگر موجب توهین به امام جماعت شود چطور است در امام جماعت مشکوک العدالة تکلیف چیست؟

- در محلی که نماز جماعت منعقد است چنانچه فرادی خواندن ظهور در تفسیق امام جماعت داشته باشد نباید در آنجا نماز فرادی خوانده شود.

س 342

 

- موقع اقامه نماز جماعت کسانی هستند که در جماعت شرکت نکرده به صحبت می‌پردازند و نمازشان را فرادی می‌خوانند باین جهت باعث اختلاف می‌شوند آیا نماز این افراد صحیح است یا خیر؟

- در محلی که نماز جماعت اقامه شده چنانچه فرادی نماز خواندن ظهور در
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 99
تفسیق امام جماعت داشته باشد نماز فرادی جائز نیست و باطل است.

س 343

 

- اگر کسی در اول وقت وارد مسجد شود، و در حالی که نماز جماعت بپاشده باشد به واسطه عذری نماز را فرادی بخواند، آیا نمازش صحیح است؟

- اگر فرادی خواندن نماز در نظر کسانی که آنجا نماز جماعت می‌خوانند انتزاع تفسیق امام جماعت نشود اشکال ندارد. و اللّه العالم.

س 344

 

- امام جماعت تا چند نوبت می‌تواند نماز یومیه را به جماعت بخواند و تا چند نوبت می‌تواند نماز عید را به جماعت بخواند؟

- تا دو نوبت در نمازهای یومیّه ولی در نماز عید مشروعیت تکرار آن معلوم نیست. و اللّه العالم.

س 345

 

- آیا امام جماعت می‌تواند نماز قضای میّت (که حتمی بوده نه احتیاطی) را تبرّعاً بخواند و یا اجرت گرفته باشد و دیگران به او اقتداء کنند؟

- در صورتی که نماز قضاء یقینی به ذمّه باشد مانعی ندارد.

س 346

 

- آیا نماز جماعت را بیش از یک مرتبه می‌شود خواند یا خیر و آیا نیت آن چگونه است؟

- اگر امام جماعت برای عدّه‌ای نماز جماعت بخواند جایز است یک بار دیگر همان نماز را برای عدّه دیگری بخواند و زائد بر آن محلّ اشکال است.

س 347

 

- نظر حضرتعالی در مورد مصافحه بعد از نماز جماعت چیست؟ آیا این کار بدعت است؟

- مصافحه بعد از نماز اگر بقصد ورود نباشد اشکال ندارد.

س 348

 

- آیا برپا کردن دو نماز جماعت در مسجدی که یک امام جماعت معین دارد جایز است یا خیر؟

- اگر موجب توهین و یا عناوین محرم دیگر شود اشکال دارد. و اللّه العالم.

س 349

 

- آیا نیت جماعت برای امام جماعت لازم است یا نه؟

- نیّت جماعت برای امام جماعت شرط صحت نماز خود او و یا مأمومین نیست بلکه شرط ثواب جماعت بردن اوست. و اللّه العالم.
جامع الاحکام، ج‌1، ص: 100

س 350

 

- امام جماعت در وسط نماز عشاء وقتی تشهد را خواند برای تسبیحات اربعه بلند شد، بعد فهمید که مسافر است باید نمازش را شکسته بخواند (مأمومین هم می‌دانستند که امام مسافر است) ولی نمازش را تمام خواند آیا نماز مأمومین باطل است یا نه؟

 

- در فرض مذکور که امام بعد از تشهد فهمیده باشد که مسافر است و نماز را عمداً یا سهواً تمام خوانده باشد نماز مأمومین با او اشکال ندارد فقط رکعت سوم و چهارم آنها بطور قهری فرادی واقع می‌شود ونیت ادامه اقتدا که بواسطه جهل بحکم بوده مضرّ بصحت نماز آنها نیست بلی اگر در رکعت سوم و چهارم بگمان صحت اقتدا جهت متابعت رکنی را زیاد کرده باشند باید نماز را اعاده نمایند.

آیت‌الله العظمی حاج شیخ علی صافی گلپایگانی