فوج

لقاح مصنوعی (حاملگی خارج از رحم)

اشاره

[1]

س 1391

اشاره

- تزریق نطفه مرد بیگانه به زنی که از شوهرش بچه‌دار نمی‌شود چه صورت دارد؟

ج

- جائز نیست. و اللَّه العالم.

س 1392

اشاره

- تزریق منی حیوان بحیوان دیگر یا به انسان را جایز می‌دانید یا خیر؟

ج

- تزریق منی حیوان به حیوان دیگر جایز است ولی تزریق منی حیوان به انسان یا انسان به انسان فروع و شقوقی دارد که در بعضی فروع آن اگر قصد استیلاد نباشد و بمنظور عقلائی دیگر مثل معالجه باشد یا تزریق منی زوج به زوجه باشد در صورتی که انجام این کار مستلزم فعل حرامی نباشد حکم به جواز می‌شود و بعضی فروع آن محکوم به حرمت و در بعض فروع آن حکم به جواز محل اشکال است بهر صورت بطور کلی نمی‌توان این عمل را محکوم به جواز یا عدم جواز دانست بهتر این است که بطور موردی سؤال شود تا جواب همان مورد داده شود.
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 52

س 1393

اشاره

- زن و شوهری که صاحب فرزند نمی‌شوند به دکتر مراجعه می‌کنند دکتر به آنها می‌گوید نطفه شما ضعیف است باید تقویت شود و زن و شوهر خیال می‌کنند که دکتر می‌خواهد با تزریق آمپول و یا داروهای تقویتی نطفه آنان را تقویت کند ولی دکتر بدون اطلاع زوجین منی شخص اجنبی را به رحم زوجه تلقیح می‌کند. لطفاً بیان فرمائید آیا دکتر مجوز شرعی برای این عمل دارد و در صورت مشروع نبودن فعل دکتر حکم شرعی را در خصوص پزشک بیان فرمائید؟

ج

- عمل مذکور حرام است و پزشکی که آن را انجام داده طبق نظر حاکم شرعی محکوم به تعزیر می‌شود.

س 1394

اشاره

- آیا می‌توان نطفه زن و شوهری را که بچه‌دار نمی‌شوند با هم ترکیب نموده و به صورت یک نطفه واحد و آماده (یعنی نطفه‌ای که در نهایت تبدیل به انسان می‌شود) در رَحِمِ زن دیگری پرورش داد؟
س 1395- آیا این مورد فوق در مورد زنی است که رحم او استعداد پرورش انسان را ندارد یا شامل زنانی که استعداد پرورش انسان را دارند نیز می‌شود؟
س 1396- آیا مورد فوق را می‌توان در قالب عقد اجاره قرارداد؟

ج

- در مورد زنی که رحم او استعداد پرورش انسان را ندارد فتوا به جواز ترکیب نطفه شوهر او با نطفه او و قرار دادن آن در رحم زن دیگر به شرط اینکه متوقف بر ارتکاب فعل حرام یا مستلزم آن نباشد وجه واضح و قوی دارد و اگر استعداد مذکور را دارا باشد چون این عمل با مصالح و نظامات تکوینی و تشریعی که مورد عنایت شارع مقدس است معارض و موجب تفویت و تضییع آنها است احوط ترک این عمل است. و اللَّه العالم.

س 1397

اشاره

- زنی از شوهر خود بچه‌دار نمی‌شود، آیا جایز است نطفه مرد دیگری غیر از شوهر بوسیله دستگاه در رحم او قرار داده شود و بدین وسیله حامله گردد، و اگر جایز است، آیا تمام احکام مادری و فرزندی مانند محرمیّت 
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 53
وارث و ... جاری می‌گردد؟

ج

- اگر مقصود انعقاد نطفه مرد اجنبی و زن اجنبیه است جائز نیست و اگر مقصود این است که نطفه زن و نطفه شوهرش پس از انعقاد به رحم زن دیگر منتقل نماید در صورتی که انجام این عمل مستلزم فعل حرام نباشد حکم به جواز خصوصاً در صورتی که رحم زن استعداد نگاهداری جنین نداشته باشد بعید نیست.

س 1398

اشاره

- اخیراً در علم پزشکی برای افراد نازا و آنان که صاحب فرزند نمی‌شوند عمل‌JWI را تجویز می‌نمایند به این صورت که اسپرم زوج را گرفته پس از عملیات پزشکی در رحم زوجه لقاح از خارج می‌نمایند در صورت عدم موفقیت اقدام به عمل‌FWI می‌نمایند که این عمل هم همچون عمل گذشته است امّا با این تفاوت که اسپرم مرد را گرفته پس از عملیات پزشکی و پس از گذشت دو یا سه روز و باربری اسپرم در دستگاه مخصوص و بدون حضور زوج لقاح از خارج به رحم زوجه می‌نمایند لذا خواهشمندیم نظر مبارک را بفرمائید با تشکر فراوان.

ج

- اگر اسپرم زوج را به رحم زوجه وارد کنند چه بنحو صورت اول و چه صورت دوّم و در خلال این عملیات هیچ گونه خلاف شرعی مانند نگاه یا مسّ نامحرم و یا امور دیگر واقع نشود که البته بسیار بعید است اشکال ندارد و اگر مستلزم حتی یک فعل حرام باشد جایز نیست.

س 1399

اشاره

- انتقال نطفه زوج پس از مرگ به رحم زوجه چه حکمی دارد؟

ج

- اگر مستلزم فعل حرامی نگردد حکم جواز بعید نیست. و اللَّه العالم.

س 1400

اشاره

- احکام مربوط به فرزندی که از طریق لقاح مصنوعی متولد شود را از نظر طهارت و ارث و ... بیان فرمایید؟

ج

- در فرض سؤال ولد با مسلمان بودن احد والدین محکوم به طهارت است و بعض احکام مثل حرمت نکاح با محارم بر آن مرتب است ولی ارث بردن ولد از صاحب نطفه محل اشکال بلکه ظاهراً محکوم به عدم است. و اللَّه العالم.
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 54

جلوگیری

س 1401

اشاره

- با توجه به لزوم کنترل جمعیت آیا بستن لوله برای خانمها اشکال دارد یا نه؟

ج

- عقیم کردن زن و یا مرد جائز نیست ولی جلوگیری موقت از انعقاد نطفه اشکال ندارد.

س 1402

اشاره

- استفاده از دستگاه آ- یو- دی (که برای جلوگیری موقت از بارداری، ماماهای زن در رحم خانمها قرار می‌دهند) چه حکمی دارد؟
لازم به تذکر است که مرحوم آیة اللَّه العظمی گلپایگانی (ره) مسأله ضرورت را در اینجا مطرح کرده‌اند. بفرمائید آیا تنظیم خانواده‌ها ضرورت محسوب می‌شود یا خیر؟

ج

- جلوگیری موقت اگر مستلزم حرام نباشد اشکال ندارد عقیم کردن جائز نیست و تنظیم خانواده شرعاً ضرورت محسوب نمی‌شود.

س 1403

اشاره

- در مسأله 2446 رساله حضرت عالی آمده: نگاه به عورت دیگری حرام است و ... آیا در گذاشتن دستگاه آ- یو- دی که نگاه به عورت صورت می‌گیرد، می‌توان به خاطر مسأله اضطرار مسأله فوق را نادیده گرفت؟

ج

- تنظیم خانواده ملاک اضطرار نیست.

س 1404

اشاره

- بستن لوله‌های مردان با رضایت زن و شوهر از نظر شما چه حکمی دارد؟

ج

- عقیم کردن جائز نیست و رضایت زن و شوهر مجوّز نیست.

س 1405

اشاره

- برای جلوگیری طبیعی مرد یا زن شرعاً چه صورت دارد و اگر جایز است رضایت طرفین شرط است یا نه؟

ج

- عقیم کردن جایز نیست ولی جلوگیری موقت اشکال ندارد و احتیاط واجب اینست که زن با اذن شوهر انجام دهد.
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 55

س 1406

اشاره

- بستن لوله چه برای زنها و چه برای مردها با توجه بدستور دولت و کنترل موالید جایز است یا نه؟

ج

- بطور موقت که باز کردن آن ممکن باشد بشرط اینکه مستلزم فعل حرامی مثل نظر و لمس اجنبی یا نظر غیر شوهر بر عورت نباشد جائز است و بطور دائم عقیم کردن جائز نیست.

س 1407

اشاره

- بعد از اینکه چند تا بچه به دنیا بیاید آیا زن می‌تواند با رضایت شوهر، تخمدان خود را به وسیله عمل در بیاورد؟ تا بچه دار نشود.

ج

- جایز نیست. و اللَّه العالم.

سقط جنین

س 1408

اشاره

- محترماً نظر به اینکه این جانب دارای شش فرزند هستم که دوتای آخری آنها دوقلو بوده و الآن شش سال سن دارند و اخیراً مجدداً خانمم باردار شده خواهشمند است با عنایت به تعداد فرزندان و مشکلات زندگی فردی و اجتماعی نظر خود را در سقط جنین بفرمائید.

ج

- در فرض سؤال مجوز شرعی برای سقط جنین وجود ندارد و اسقاط آن معصیت دارد و موجب دیه هم هست قال اللَّه تعالی: (و لا تقتلوا أولادکم خشیة املاق نحن نرزقهم و إیاکم انّ قتلهم کان خطأ کبیرا)، شاید همین فرزندی که شخص بفکر سقط آن افتاده است موجب وسعت رزق و رفع مشکلات زندگی و سعادت دنیا و آخرت پدر و مادر شود امر رزق و روزی با خداوند متعال است (فو رب السماء و الأرض إنه لحق مثل ما إنکم تنطقون).

س 1409

اشاره

- هرگاه دکتر تشخیص دهد که حمل برای مادر زیان دارد و اگر در شکم بماند یا هر دو می‌میرند یا یکی از آن دو، آیا سقط جنین جایز است؟

ج

- در مثل دو غریقی که هر دو در معرض هلاکت باشند و انسان نتواند هر دو را نجات دهد مخیر است که یکی از آنها را نجات دهد اما اگر هر دو در معرض غرق 
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 56
شدن باشند و نجات یکی از آنها توقف بر هلاک کردن دیگری داشته باشد مثل همین فرض مورد سؤال، جایز نیست.

س 1410

اشاره

- در مراکز درمانی تخصصی بیماریهای زنان و زایمان می‌نمایند می‌توان توسط آزمایشات تشخیصی داد که جنین بعد از تولد دچار عقب‌ماندگی ذهنی و این بعداً بطور قطع منجر به مرگ وی خواهد شد. آیا کادر پزشکی در این موارد مجاز به سقط جنین می‌باشند یا خیر؟

ج

- عمل مذکور، جایز نیست هر چند قطع داشته باشید که جنین عقب مانده و بعداً هم منجر به مرگ او می‌شود، و دیه هم دارد که بر عهده مباشر است. و اللّه العالم.

احکام ازدواج

جامع الاحکام، ج‌2، ص: 57