فوج

نهج الفصاحة4

1501. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر می‌خواهید ، از ریاست و ماهیت آن به شما خبر دهم ؛ مرحله اول آن ، ملامت و سرزنش است ؛ مرحله دوم آن ، پشیمانی است ؛ مرحله سوم آن ، عذاب روز قیامت است.

خطر ریاست طلبی برای دین

1502. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (وجود) دو گرگ گرسنه در آغل گوسفندان از حب جاه و مال بر دین مسلمان خطرناک‌تر نیست.

مأمور مالیات

1503. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جایگاه مامور مالیات (ناروا) ، جهنم است.

آثار ستم حکمرانان

1504. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه فحشا (زنا) رواج یافت ، زلزله می‌شود. و هر گاه حاکمان ستم کردند ، باران کم می‌گردد. و هر گاه به هم پیمانان ذمی خیانت شود ، دشمن چیره می‌گردد.

رؤیا

رؤیا

1505. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رؤیای مؤمن ، سخنی است که بنده در خواب با پروردگارش می‌گوید.

رؤیا و نبوت

1506. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رؤیای مؤمن ، بخشی از چهل بخش نبوّت است و آن رؤیا ، مادامی که بیان نشده ، بر پای مرغی بسته است ، اما وقتی که بیان شد ، (از اعتبار) می‌افتد و آن را جز برای خردمند یا دوست بیان نکن.
1507. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رؤیای مؤمن ، بخشی از چهل و شش بخش نبوّت است.
1508. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از نبوت ، به غیر از بشارت دهنده‌ها (چیز دیگری) باقی نمانده است (و بشارت دهنده همان) رؤیای نیک است.

رؤیای نیک

1509. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بشارت این جهان ، رؤیای نیک است (مژدگانی دنیا ، خواب های خوب دیدن است).

راست ترین خواب ها

1510. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راست‌ترین خواب‌ها ، خواب هنگام سحر است.

انواع رؤیا

1511. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (خواب و) رؤیا سه گونه است : بشارت و مژده از ناحیه خدا ؛ حدیث نفس ؛ و تهدید شیطان. هر گاه یکی از شما رؤیای خوش و پسندیده دید ، اگر خواست برای دیگران نقل کند. و اگر رؤیای بدی دید ، آن را بر هیچ کس نقل نکند بلکه برخیزد و نماز بپا دارد.
1512. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (خواب و) رؤیا سه گونه است : بخشی از آن ، تهدیدهای شیطان است تا آدمیزاد را غمگین کند ؛ بخشی آرزوهایی است که شخص در بیداری کند و در خواب بیند ؛ و بخش دیگر ، یک جزء از چهل و شش جزء نبوّت است.

آسایش

آنچه آسایش را می برد

1513. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : افسردگی بر هر که چیره گردد ، راحتی از او رخت برمی‌بندد.

موجبات آسایش

اشاره

1514. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند به خاطر حکمت و فضل خویش ، آسایش و شادی را در یقین و رضا ، و غم و اندوه را در دو دلی و غضب قرار داده است.
1515. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که خانه‌ای بفروشد و با پول آن خانه دیگری نخرد ، آن پول برایش برکت نخواهد داشت.
1516. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از فوت شده قطع امید کند ، تنش آرام گیرد. و هر که به قسمت الهی خشنود باشد ، چشمش روشن گردد.

معنای ربا

1517. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر قرضی که سودآور باشد ، رباست.

ربا

پرهیز از ربا

1518. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آسان‌ترین ربا مانند این است که کسی با مادرش همبستر شود و بدترین ربا ، این است که کسی بر عرض برادر (دینی) خود تجاوز نماید.
1519. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ربا ، رباخوار ، نویسنده ربا و شاهد ربا را در صورتی که آگاه به ربا باشند ، لعنت کند.
1520. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، رباخوار ، ربادهنده ، نویسنده معامله ربوی و مانع صدقه را لعنت کند.

گناه ربا

1521. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانسته یک درهم ربا خوردن ، نزد خداوند از سی و شش زنا ، بدتر است.

بدترین ربا

1522. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین ربا ، دشنام (ناسزاگویی) بر نوامیس و سخت‌ترین دشنام ، هجو (بدگویی) است و نقل کننده آنها ، مانند یکی از ناسزاگویان است.
1523. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ربا ، هفتاد و سه قسم دارد که سبک‌ترین آنها مانند زنای با مادر است. و بدترین ربا ، (گرفتن) آبروی مرد مسلمان است.

آنچه که در زیاده آن ربا هست

1524. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خُرما در مقابل خرما ، گندم در مقابل گندم ، جو در مقابل جو و نمک در مقابل نمک از اقلام مِثلی هستند و به طور برابر معامله می‌شوند. و هر کس زیادتر بدهد یا بستاند ، معامله ربوی انجام داده مگر این که رنگهایشان (و جنس‌شان) متفاوت باشد.

ربا خوار و ربا دهنده در گناه برابرند

1525. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رباخوار و ربادهنده در گناه ربا برابرند.

سرانجام ربا

1526. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه در قریه‌ای زنا و ربا پدیدار گشت ، مردم آن ، عذاب الهی را بر جان خریده‌اند.
1527. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ربا ، هر چند بسیار باشد ، ولی سرانجام اندک می‌گردد.
1528. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در رباخواری ، زیاده‌روی کند عاقبت کارش به نداری می‌انجامد.
1529. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : میان هر قومی رباخواری آشکار گردد به قحطی گرفتار آیند. و میان هر قومی رشوه‌خواری شایع شود به ترس مبتلا گردند.

نکوهش بازار داغ کن رباخوار

1530. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بازار داغ کن رباخوار ، ملعون است.

ربا خوار

1531. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی چهار کس را وارد بهشت نمی‌کند تا از نعمتهای آن بچشند : شراب خوار ، ربا خوار ، آن که به نا حق مال یتیم خورد و آن که پدر و مادرش از او ناخشنود باشند.

امید

امید

1532. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : امید به آفریدگارم مرا بس است و دینم از دنیایم مرا کافی است.

نتیجه امید به خدا

1533. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، کسی را بر آدمیزاد مسلط می‌نماید که آدمیزاد از او می‌ترسد ، در حالی که اگر آدمیزاد از کسی جز خدا نمی‌ترسید ، خداوند ، هیچ کس را بر او مسلط نمی‌کرد. خداوند آدمیزاد را بر کسی که به او امید بسته ، وامی گذارد ، در حالی که اگر آدمیزاد به کسی جز خدا امیدوار نبود ، خداوند ، او را به غیر خودش واگذار نمی‌کرد.

فضیلت امیدوار

1534. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدکاری که به رحمت خدای تعالی امیدوار است از عابد مایوس ، به رحمت خدا نزدیک‌تر است.

مردان

بدترین خصلت مردان

1535. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی مردان و زنانی را که در ازدواج و طلاق هوس‌باز هستند دوست ندارد.

خویشاوندی

خویشاوندی

1536. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (نسل) انسان با برادر و پسر عمویش بسیار می‌گردد.

خویشاوندی رشته ای از ناحیه خداوند است

1537. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خویشاوندی ، رشته‌ای از ناحیه خدای رحمان است ؛ هر کس صله رحم نماید ، خداوند نیز او را پیوند رساند و هر کس قطع رحم نماید ، خداوند نیز او را قطع خواهد نمود.
1538. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خویشاوندی ، بر عرش آویخته ، می‌گوید : هر کس مرا پیوند دهد ، خداوند نیز او را پیوند رساند و هر کس مرا قطع نماید ، خداوند نیز او را قطع خواهد نمود.

صله رحم

1539. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از اطاعت‌های الهی چیزی سریع‌تر از صله رحم به ثواب نمی‌رسد. و چیزی سریع‌تر از ظلم و قطع‌رحم به کیفر نمی‌رسد. و قسم دروغ ، سرزمین‌ها را به ویرانی می‌کشاند.
1540. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ نوع اطاعت الهی ، سریع‌تر از صله رحم به پاداش نمی‌رسد. و هیچ نوع معصیت الهی سریع‌تر از ستم به کیفر نمی‌رسد.

تشویق به صله رحم

1541. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با خویشان ، پیوند دوستی برقرار سازید ولی با آنان همسایه نباشید ؛ زیرا همسایگی میان شما کینه‌ها پدید آورد.
1542. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با خویشاوند به وسیله بسیار یاد کردن از او ، پیوستگی نمایید.
1543. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با ارحام و خویشانتان رابطه نزدیک داشته باشید ، اگر چه به وسیله سلام دادن باشد.

پیامدهای صله رحم

1544. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نیکی و صله رحم ، عمرها را طولانی ، شهرها را آباد و دارایی‌ها را فراوان می‌کند هر چند از ناحیه قوم بدکار باشد.
1545. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی خلق را آفرید و هنگامی که از آفریدن فراغت یافت ، رحم (خویشاوندی) به پا خواست. خدا فرمود : (مطلب) چیست؟ او گفت : من از بریدن رشته خویش به تو پناه می‌برم. خدا فرمود : آری ، آیا راضی نیستی هر که تو را پیوند دهد او را پیوند رسانم و هر که از تو پیوند ببرد از او ببرم؟ او گفت : چرا پروردگارا! فرمود : چنین باشد.
1546. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه پنهانی ، خشم پروردگار را فرو می‌نشاند ، صله رحم ، عمر را افزایش می‌دهد و کارهای نیک ، از مرگ‌های بد جلوگیری می‌کند.
1547. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صله رحم ، عمر را افزون کند و مرگ بد را دفع نماید.
1548. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صله رحم ، خوش اخلاقی و خوش همسایگی ؛ شهرها را آباد و عمرها را زیاد می‌کند.
1549. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صله رحم ، عمر را زیاد می‌کند و صدقه پنهانی ، خشم پروردگار را خاموش می‌نماید.
1550. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پیوند با خویشان ، مایه فراوانی دارایی است و محبت در بین خاندان ، موجب تاخیر در اجل می‌گردد.
1551. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه بجا ، نیکوکاری ، نیکی به پدر و مادر و صله رحم ، بدبختی را به خوشبختی تبدیل می‌کند ؛ عمر را زیاد می‌نماید ؛ و از سقوط های بد نگه می‌دارد.
1552. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که دوست دارد که روزی‌اش گسترش یابد و اجلش فراموش گردد ، باید صله رحم نماید.

پیوند با خویشاوندی که قطع رحم کرده است

1553. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با کسی که از تو بریده ، بپیوند ؛ به هر که تو را محروم ساخته عطا کن ؛ و از هر که به تو ستم روا داشته ، بگذر.
1554. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با کسی که از تو بریده ، بپیوند ؛ به کسی که به تو بدی کرده ، نیکی کن ؛ و حق را بگو هر چند علیه خودت باشد.

روز حسابرسی ، خویشاوندی زبان دارد

1555. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رحم (و خویشاوندی) هنگام حساب‌رسی (روز قیامت) زبانی دارد که می‌گوید : ای پروردگار من! هر که مرا برید ، او را ببر و هر که مرا پیوست ، او را بپیوند.

آثار کسی که قطع رحم می کند

1556. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که قطع رحم کند یا قسم دروغ خورد ، پیش از آن که بمیرد وبالش را می‌بیند.

مهربانی

مهربانی

1557. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برکت در بزرگان ماست ؛ هر کس بر کوچک ما رحم نکند و بزرگ ما را محترم نشمارد ، از ما نیست.
1558. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مؤمنان در رحم و دوستی و عطوفت بین یکدیگر ، همانند جسمی می‌باشند که هر گاه عضوی از آن به تب و تاب افتد ، سایر اعضا نیز با او هم ناله گردند.
1559. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که رحم نکند ، به او رحم نشود.

تشویق به مهربانی با یکدیگر

1560. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با اهل زمین مهربانی کن ، تا اهل آسمان بر تو رحم کنند.
1561. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مهربانی کنید تا مورد رحمت قرار گیرید و گذشت کنید تا آمرزیده شوید.
1562. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کسی به بهشت می‌رود که آرزویش می‌کند و کسی از جهنم اجتناب می‌کند که از آن بیم دارد و خداوند به کسی رحم می‌نماید که او نیز رحم کند.
1563. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند به بندگان مهربانش ، رحم می‌نماید.
1564. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بنده‌ای که خدای تعالی محبت انسان ها را در دلش قرار نداده ، بدبخت و زیان کار است.
1565. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند رحمان (تبارک و تعالی) ، به مهربانان رحم می‌نماید. (بنابراین) ، به زمینیان رحم کنید تا آسمانیان بر شما رحم نمایند.
1566. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که رحم نکند ، به او رحم نمی‌شود و هر که نیامرزد ، آمرزیده نمی‌شود.
1567. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به مردم رحم نکند ، خداوند نیز به او رحم نمی‌کند.
1568. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به زمینیان رحم نکند ، آسمانیان نیز بدو رحم نمی‌کنند.
1569. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (حتی) اگر به گوسفند رحم کنی ، خداوند به تو رحم خواهد کرد.

کسانی که سزاوار مهربانی و ترحمند

1570. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر عزیز خوار شده ، ثروتمند فقیر شده و دانشمند ضایع شده میان نادانان ، رحم کنید.

نتیجه مهربانی کردن

1571. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که دلسوزی کند هر چند درباره سر بریده‌ای گنجشک باشد ، روز قیامت خداوند بدو رحم می‌کند.

رحمت خدا

1572. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، صد رحمت آفرید ؛ رحمتی را در بین خلق قرار داد که به واسطه آن به همدیگر رحم می‌کنند و نود و نه رحمت را نزد خود نگه داشت.

کسی که خداوند به او رحم می کند

1573. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند از بین بندگانش جز بر رحیمان ، رحم نمی‌کند.

مهربانان

1574. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مهربانان امت من ، متوسطانند.

کسی که خداوند به او رحم نمی کند

1575. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند به کسی که به مردم رحم نمی‌کند ، رحم نمی‌نماید.

رحمت

رحمت خدا

1576. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی رحمت را صد قسمت آفرید ؛ نود و نه قسمت آن را نزد خود نگهداشت و یک قسمت را در بین همه خلق پراکنده ساخت. اگر کافر به همه رحمت‌های نزد خدا آگاه می‌شد ، از رفتن به بهشت ناامید نمی‌گشت. و اگر مؤمن به (بزرگی) عذاب نزد خدا آگاه می‌شد ، خود را از آتش جهنم درامان نمی‌دید.
1577. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی زمانی که مخلوقات را آفرید ، با دست (قدرت) خویش نوشت : بر من (واجب) است رحمت بر غضبم غلبه کند.
1578. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، روزی که آسمان و زمین را آفرید ، صد رحمت نیز آفرید که هر یک به اندازه مابین آسمان و زمین بود. یکی را در زمین قرار داد که به وسیله آن ، مادر بر فرزندش و حیوانات و پرندگان به یکدیگر مهر می‌ورزند. و نود و نه رحمت را نگه داشت که روز قیامت آن یک رحمت را نیز به آنها بیفزاید تا (برای اهل قیامت) صد رحمت کامل گردد.
1579. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند رحمت را صد جزء قرار داد و نود و نه جزء آن را نزد خود نگه داشت و یک جزء باقی را بر زمین نازل فرمود که رحمت و مهربانی انسان ها به همدیگر از همین جزء سرچشمه می‌گیرد. حتی اسب سم خود را بلند می‌کند تا این که به فرزندش آسیب نرساند.
1580. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رحمت در پیشگاه خداوند ، صد جزء است ؛ یک جزء آن را میان خلق تقسیم نموده و نود و نه جزء آن را تا روز قیامت به تاخیر انداخته است.
1581. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر به ارزش و اندازه رحمت الهی آگاه بودید ، بر آن اعتماد می‌نمودید.

خداوند رحمت را تعهد کرده است

1582. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند هر چه آفریده ، چیزی که بر آن غلبه کند را نیز آفریده است و رحمتش را برای غلبه بر غضبش آفریده است.

دور شدگان از رحمت خدا در روز قیامت

1583. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند روز قیامت به دو کس نظر (رحمت) نمی‌کند ؛ قطع کننده رحم و همسایه بد.

آنچه که رحمت را قطع می کند

1584. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر قومی که در میانشان قاطع رحم باشد ، رحمت نازل نمی‌گردد.
1585. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رحمت ، جز از بدبخت ، جدا نمی‌گردد.

رخصت

آنچه در آن رخصتی نیست

1586. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ یک از مردم به ترک سه چیز مجاز نمی‌باشند : نیکی به پدر و مادر ، مسلمان باشند یا کافر ؛ وفای به عهد نسبت به مسلمان یا کافر ؛ و رد امانت به مسلمان یا کافر.

روزی

روزی

1587. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزی را در نهانگاه‌های زمین جستجو کنید.
1588. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدان! آنچه به تو رسیده است ، به ناچار می‌رسید و آنچه از تو فوت شده به ناچار فوت می‌شد (به آنچه در دست داری قانع باش).
1589. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدایا گناهم را ببخش و خانه‌ام را وسعت بخش و روزی‌ام را مبارک گردان.
1590. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بسیار غم مخور ؛ آنچه مقدر است محقق می‌شود و آنچه روزی‌ات شده به تو می‌رسد.

تقدیر روزی ها

1591. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر آدمیزاد از روزی خود همانند مرگ بگریزد ، باز روزی‌اش او را درمی‌یابد همان طوری که مرگ او را درمی‌یابد.

بهترین روزی ها

1592. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پاک‌ترین خوراک شما آن است که از کسب خود به دست آورید و فرزندانتان جزو کسبتان محسوب می‌گردند.
1593. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین ذکرها ، آن است که پنهان باشد و بهترین روزی‌ها ، آن است که کافی باشد.
1594. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین روزی‌ها ، آن است که برای هر روز ، کافی باشد.
1595. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اندکی که کافی باشد ، بهتر از زیادی است که به بیهودگی کشاند.

تضمین روزی

1596. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدان! که اگر همه جهانیان دست به دست هم دهند تا چیزی را نصیب تو گردانند ولی خدا نخواهد ، نمی‌توانند و هم‌چنین اگر چیزی را که خدا برای تو خواسته است بخواهند از تو بازدارند ، نمی‌توانند. بنابراین ، هر گاه حاجتی و کمکی خواستی از خدا بخواه.
1597. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ای مردم! از خدا بترسید و در طلب معتدل باشید ؛ زیرا هرگز کسی نمی‌میرد تا این که روزی خود را به طور کامل دریافت نماید هر چند دیرتر باشد. پس ، از خدا بترسید و در طلب معتدل باشید.
1598. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مردم را رها کنید تا خداوند خودش روزی بعضی را با (دست) بعضی دیگر برساند.

خوشا بحال آن که خدا در حد کفاف روزی‌اش کند

1599. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خوشا! به حال آن که خداوند در حد کفاف (بخور و نمیر) روزی‌اش دهد سپس بر آن شکیبایی ورزد.

وسیع ترین روزی

1600. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بنده از روزی‌ای وسیع‌تر از صبر برخوردار نمی‌شود.

تشویق به طلب روزی

1601. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صبحگاهان پی روزی و حاجت‌های خویش بروید ؛ زیرا صبح مایه برکت و رستگاری است.

روزی و جوینده اش

1602. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزی بنده ، بیشتر از مرگش به دنبال اوست.
1603. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزی ، بیشتر از اجل (و مرگ) در جستجوی بنده است.

آنچه روزی را می رساند و می افزاید

1604. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : در باره ناتوانان ، مرا یاری دهید ؛ زیرا تنها بخاطر آنان به روزی می‌رسید و نصرت می‌یابید.
1605. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزی ، به خانه‌ای که در آن بخشش است شتابان‌تر از کارد به کوهان شتر است.

روزی رسان

1606. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، روزی بنده مؤمن خود را از جایی که گمان (و حساب) نمی‌کند ، می‌رساند.
1607. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : گرانی و ارزانی قیمت‌های شما به دست خداست.

تشویق به میانه روی در طلب روزی

1608. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روح القدس (جبرییل) در دلم انداخت (وحی کرد) که هیچ کس نمیرد تا این که اجلش کامل شود و تمام روزی‌اش را دریابد. بنابراین ، از خدا بترسید و در طلب معتدل باشید و تاخیر روزی ، کسی از شما را وادار نکند که آن را از راه نافرمانی خدا بجوید ؛ زیرا آنچه نزد خداست جز از راه طاعت به دست نمی‌آید.
1609. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رسیدن روزی را دیر مپندارید ؛ زیرا بنده‌ای نمی‌میرد تا این که آخرین روزی‌اش بدو برسد. از خداوند بترسید و در طلب ملایمت کنید ؛ که (ملایمت در طلب) همان گرفتن حلال و رها کردن حرام است.

آنچه روزی را قطع می کند

1610. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : انسان به سبب گناه از روزی محروم می‌گردد. و تقدیر جز به سبب دعا تغییر نمی‌کند. و عمر جز به سبب نیکی افزایش نمی‌یابد.
1611. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خواب صبحگاهی مانع بخشی از روزی می‌گردد.
1612. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نیکی به پدر و مادر ، عمر را زیاد ، دروغ ، روزی را کم و دعا ، قضا را دفع می‌کند.
1613. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : دعا ، قضا را دفع می‌نماید ؛ نیکی ، روزی را افزون می‌کند ؛ و بنده ، به وسیله گناهی که مرتکب می‌شود ، از روزی خود محروم می‌گردد.

رشوه

بر حذر داشتن از رشوه

1614. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : لعنت خداوند بر رشوه‌دهنده و رشوه‌گیرنده باد.
1615. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، رشوه‌دهنده ، رشوه‌گیرنده و آن که میان آنان واسطه‌گری می‌کند را لعنت کند.
1616. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هدیه گرفتن امیر حرام و رشوه پذیرفتن قاضی به منزله کفر است.
1617. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رشوه دهنده و رشوه گیرنده (هر دو) در آتش جهنمند.

آثار رشوه خواری

1618. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : میان هر قومی رباخواری آشکار گردد به قحطی گرفتار آیند. و میان هر قومی رشوه‌خواری شایع شود به ترس مبتلا گردند.

خشنودی

نتیجه ناخرسندی

1619. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که راضی به قضای الهی نباشد و به تقدیر الهی ایمان نداشته باشد ، باید خدای دیگری غیر از اللَّه بجوید.
1620. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی فرمود : هر کس به قضای من خشنود نباشد و بر بلای من صبر نکند ، پروردگاری غیر از من بجوید.

بی نیازترین مردم

1621. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : واجبات خدای تعالی را انجام بده تا عابدترین مردم باشی ، و از محرمات خدا دوری کن تا پارساترین مردم باشی و به سهمی که خدا برایت تقدیر نموده ، راضی باش تا بی‌نیازترین مردم باشی.

خشنودی به روزی اندک

1622. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : انتظار گشایش از ناحیه خداوند ، عبادت است. و هر کس به روزی اندک خشنود باشد ، خداوند با عبادت اندک از او خشنود می‌گردد.

خشنود شدن به عمل دیگران

1623. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به روزی کم الهی راضی باشد ، خداوند به عمل کم او خشنود می‌گردد.
1624. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه کسی از روش و کار دیگری خشنود باشد (در پاداش و جزا) همانند اوست.

خشنودی خلق و ناخشنودی خالق

1625. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در برابر خشم مردم خشنودی خداوند را بجوید ، خداوند از او خشنود شده ، مردم را نیز از او راضی می‌کند. و هر که در برابر خشم خداوند رضایت مردم را بجوید ، خداوند بر او خشم نموده ، مردم را نیز بر او خشمگین می‌سازد.

خشنودی خدای سبحان

1626. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خشنودی پروردگار در خشنودی پدر و مادر ، و خشم او در خشم آنهاست.
1627. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خشنودی پروردگار در خشنودی پدر ، و خشم پروردگار در خشم پدر است.

شیرخوارگی

1628. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیر دادن ، سرشت‌ها را تغییر می‌دهد.

رعد و برق

1629. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : رعد (و برق) ، فرشته‌ای از فرشتگان خداست که موکّل بر ابرهاست و تازیانه هایی از آتش را به همراه دارد که ابرها را به هر جا که خدا خواهد می‌راند.

بزرگی

بزرگی به دست خدا است

1630. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مردم چیزی بالا نمی برند مگر آن که خداوند آن را فرود می‌آورد.
1631. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : بر خداست که چیزی از کار دنیا را بالا نبرد جز این که آن را خوار نماید.

آنچه موجب بزرگی می شود

1632. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر می‌خواهید پیش خداوند به منزلتی بلند دست یابید ، عمل نابخردانه (دیگران) را با بردباری تلافی کنید و به کسانی که شما را (از بخشش) محروم نموده‌اند ، عطا کنید.

عوامل بزرگی در آخرت

1633. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : در بهشت مقام کسی را بالا می‌برند ، او (با تعجب) می‌پرسد : این مقام از کجا برای من حاصل شد؟ پاسخ می‌دهند : فرزندت برای تو آمرزش طلبید.

نرمی

نرمی

1634. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با دیگران آسان گیر ، تا با تو آسان گیرند.
1635. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مهربانی کنید تا ستایش شوید و پاداش گیرید.
1636. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی به آسایش این امت خشنود گشته و سختی را برای او روا نمی‌دارد.
1637. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی نرم و اهل مدارا است و نرمی و مدارا را دوست دارد و بر پایه آن عطایی می‌بخشد که در سایه خشونت نمی‌دهد.
1638. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی مرا برای ایرادگیری و دردسر تراشی مبعوث نکرد ولیکن برای آموزگاری و آسان سازی برانگیخت.
1639. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی ملایمت و مدارا را در هر کاری دوست دارد.
1640. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی آسان‌گیر آزاده را دوست دارد.
1641. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خشونت ، شوم و نحس ، و مدارا میمون و مبارک است.
1642. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر چه را آسان گیری ، آسان گذرد.
1643. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مدارا به اهل هر خانه‌ای عطا شد ، سودشان رساند.
1644. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : مدارا اساس حکمت است.

فضیلت نرمی

. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مدارا مایه میمنت ، و خشونت موجب شومی است. هر گاه خداوند برای اهل خانه‌ای نیکی اراده نماید ، آنها را اهل مدارا می‌کند ؛ زیرا مدارا در هر چیزی ، زینت‌بخش است و خشونت در هر چیزی ، مایه خواری است.
1646. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مدارا در هر چیزی مایه زینت است و خشونت در هر چیزی مایه خواری است.
1647. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مدارا در هر چیزی جز مایه زینت نیست و از چیزی دور نشود مگر این که خوارش کند.
1648. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که نصیب خویش را از ملایمت دریابد ، نصیب خویش را از خیر دنیا و آخرت دریافته است.
1649. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از ملایمت نصیب خویش را دریابد ، هر آینه از خیر ، نصیب خود را دریافته است. و هر که از ملایمت محروم گشت ، از خیر نیز محروم گشته است.
1650. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آسان‌گیری مایه سود و سخت‌گیری ، شوم (و نحس) است.

تشویق به نرم خویی

1651. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به سرگرمی و بازی بپردازید ؛ زیرا من نفرت دارم از این که در دین شما خشونت و سخت‌گیری دیده شود (عملاً دین باید با چهره آسان و جذاب معرفی گردد نه سخت و خشک).
1652. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مدارا کن و از خشونت و بدگویی بپرهیز.
1653. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مدارا کن ؛ زیرا مدارا در هر چه باشد مایه زینت و در هر چه نباشد مایه ذلّت است.
1654. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آسان بگیرید و سخت نگیرید.

ترغیب به نرمی در عمل

1655. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : این دین (اسلام) محکم است پس با ملایمت ، در آن راه برو و عبادت خدا را منفور خود نگردان ؛ زیرا رهرو عجول عاقبت ، نه راهی سپرد و نه مرکوب خود را حفظ کند.
1656. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند رحمت کند بنده‌ای را که هنگام خرید و فروش و هنگام پرداخت و دریافت ، آسان‌گیر باشد.

تشویق به نرمی در زندگانی

1657. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ملایمت در زندگانی ، از دانایی مرد است.

پیامدهای نرمی

1658. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر نرمخویِ ملایمِ آسان‌گیر با مردم ، بر آتش جهنم حرام است.
1659. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با مدارا ، فزونی و برکت حاصل می‌شود و هر که از مدارا محروم باشد ، از خوبی محروم است.
1660. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر چه در کار خدمت‌گزارت سبک بگیری ، روز قیامت پاداشی در میزان اعمال تو خواهد بود.
1661. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که با امت من مدارا کند ، خداوند با او مدارا کند.
1662. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که آسان‌گیر ، نرم و ملایم باشد ، خداوند او را به آتش جهنم حرام می‌نماید.

محرومیت از نرمی

1663. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از مدارا محروم گشت ، از همه خوبی‌ها بی‌بهره گشت.

تیراندازی

1664. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ای فرزندان اسماعیل! تیراندازی کنید ؛ چون که پدرتان تیرانداز بود.
1665. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که تیراندازی را بعد از آموزش رها کند ، نعمتی را ناسپاسی نموده است.
1666. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که تیرانداز خوبی باشد سپس آن را رها کند ، یکی از نعمت‌ها(ی الهی) را رها کرده است.

روح

ارواح ، سپاهیانی فراهم آمده‌اند

1667. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ارواح مانند سپاهیان منظم می‌باشند ؛ روح‌های آشنا با هم اتحاد دارند ولی روحهای ناآشنا با هم اختلاف دارند.

ریاکاری

نکوهش ریاکاری

1668. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در جلوی دیدگان مردم نمازش را نیکو ولی در خلوت ، بد به جا آورد ، این اهانتی است که به پروردگار خویش می‌کند.
1669. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به وسیله کار خدایی برای غیر خدا ریا کند ، هر آینه از خداوند بیزاری نموده است.
1670. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین بندگان نزد خدا ، بنده‌ای است که لباس ظاهرش زیباتر از کردارش باشد ؛ یعنی لباس پیامبران بر تن کرده ولی مانند ستمگران رفتار می‌نماید.

پرهیز از ریاکاری

1671. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مبادا در ظاهر آثار نیکوکاران داشته و در واقع از آن تهی باشی ، در این صورت ، با ریاکاران محشور خواهی شد.

عظمت عبادت پنهانی

1672. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (نیکی) پنهانی از (نیکی) آشکارا بهتر است و (نیکی) آشکارا برای کسی که می‌خواهد سرمشق دیگران گردد (تا آنها نیز به کار نیک تشویق شوند) بهتر است.

نشانه های ریاکار

1673. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ریاکار سه نشانه دارد : هر گاه پیش مردم باشد ، بانشاط و شادمان است ؛ هر گاه تنها باشد ، کسل و بی‌حال است ؛ و دوست دارد در همه کارهایش مورد ستایش قرار گیرد.

کشاورزی

ارزش کشاورزی و درختکاری

1674. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که درختی بنشاند ، خداوند به اندازه میوه‌ای که از آن درخت به بار می‌نشیند برای او پاداش منظور فرماید.
1675. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که درختی بکارد ، هر بار که انسان یا یکی از مخلوقات خداوند از آن بخورد برایش صدقه محسوب می‌گردد.
1676. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که زراعتی کشت کند و پرنده‌ای از آن بخورد ، برای او صدقه است.

زکات

زکات

1677. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زکات ، (پل یا ساختمان بلند) اسلام است.

زکات بدن

1678. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر چیزی زکاتی دارد و زکات بدن ، روزه است.

زکات خانه

1679. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر چیزی زکاتی دارد و زکات خانه ، اتاق مهمانی است.

فایده زکات

1680. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با زکات ، اموالتان را حفظ کنید ؛ و با صدقه ، بیمارانتان را درمان نمایید ؛ و دعا را در مقابل گرفتاری سپر سازید.

نتیجه ندادن زکات

1681. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پنج چیز از آثار پنج چیز است : هر قومی پیمان شکنی کند ، دشمنشان بر آنان مسلط گردد ؛ آنان که بر خلاف قانون خدا قضاوت نمایند ، میانشان فقر رواج یابد ؛ کسانی که فحشا (زنا) در بینشان آشکار شود ، مرگ میانشان شایع گردد ؛ کسانی که کم‌فروشی پیشه کنند ، به قحط سالی گرفتار آیند ؛ و آنان که زکات ندهند ، به خشکسالی مبتلا شوند.

زنا

پرهیز از زنا

1682. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از زنا بپرهیزید ؛ زیرا چهار خاصیت (منفی) دارد : رونق چهره را می‌برد ، روزی را قطع می‌کند ، خدای رحمان را خشمگین می‌نماید و موجب جاودانگی در جهنم می‌گردد.

آثار زنا

1683. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه بنده‌ای زنا کند ، ایمانش (از دل) بیرون می‌رود و چون سایه بر بالای سرش می‌ایستد ، هنگامی که از آن دست برداشت ، به سویش باز می‌گردد.
1684. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه در قریه‌ای زنا و ربا پدیدار شود ، (مردم آن‌جا) عذاب الهی را به جان خریده‌اند.
1685. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه فحشا (زنا) رواج یافت ، زلزله می‌شود. و هر گاه حاکمان ستم کردند ، باران کم می‌گردد. و هر گاه به هم‌پیمانان ذمی خیانت شود ، دشمن چیره می‌گردد.
1686. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خشم و غضب خداوند بر زناکاران بسیار شدید است.
1687. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (روز قیامت) زناکاران با چهره‌های شعله‌ور از آتش محشور می‌گردند.
1688. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پیر زناکار را آسمان‌ها و زمین‌های هفتگانه و کوهها لعنت می‌کنند. و بوی بد عورت زناکاران جهنمیان را می‌آزارد.
1689. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت خداوند به کسی که با زن همسایه زنا کند نمی‌نگرد و او را پاک نمی‌گرداند و به او می‌گوید : با جهنمیان به جهنم برو.
1690. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنا ، مایه فقر است.
1691. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که زنا کند ، ایمانش می‌رود ؛ سپس اگر توبه نماید ، خداوند توبه‌اش را می‌پذیرد.
1692. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که زنا یا شراب‌خواری نماید ، خداوند ایمانش را می‌کَند چنانچه انسان پیراهن را از سرش درمی‌آورد.
1693. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که (با ناموس دیگران) زنا کند ، (با ناموس او) زنا می‌شود.
1694. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که با کنیزی که زناکاری‌اش را ندیده زنا کند ، خداوند روز قیامت با تازیانه آتشین بر او زند.

زنان زناکار

1695. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنان زناکار کسانی هستند که بدون داشتن شرایط ، ازدواج می‌کنند.

نکوهش زنا

1696. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر آینه اگر بر سر یکی از شما با سوزن آهنین کوبیده شود ، برای او از تماس با بدن زن نامحرم ، بهتر است.

نکوهش اصرار ورزیدن بر زنا

1697. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که بر زنا اصرار ورزد ، مانند بت‌پرست است.

هر عضوی از بدن بهره ای از زنا دارد

1698. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه زنی خود را خوشبو کند و از بین مردم عبور نماید تا رایحه او را دریابند ، آن زن ، زنا کار است.
1699. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر زنی ، خود را معطر نموده و بیرون رود و از میان گروهی عبور کند تا بوی خوش او را دریابند ، آن زن ، زناکار است و (بلکه) هر دیده (ناروایی) زناکار است.
1700. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی بخشی از زنا را برای آدمیزاد رقم زده است که به ناچار دچارش می‌شود ؛ زنای چشم ، نگاه (ناروا) و زنای زبان ، سخن (بی‌جا) است. و این نفس است که آرزو می‌کند و می‌خواهد ، و این عورت است که خواسته نفس را (در عمل) تحقق می‌بخشد یا تکذیب می‌کند.
1701. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نگاه (ناروا) ، زنای چشمان است.
1702. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سخن (بیهوده) ، زنای زبان است.
1703. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چشمان ، دستان و پاها (نیز) زنا می‌کنند (چنانچه) عورت ، زنا می‌کند.
1704. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر آدمیزاد سهمی از زنا مقرر شده که ناچار آن را درمی‌یابد : زنای چشمان ، نگاه (ناروا) است ؛ زنای گوش‌ها ، شنیدن (ناروا) است ؛ زنای زبان ، سخن (ناروا) است ؛ زنای دستان ، تعدّی است ؛ زنای پاها ، رفتن (به جای ناروا) است ؛ و دل ، هوس و آرزو می‌نماید و عورت نیز آن را (با عمل) تصدیق یا تکذیب می‌کند.
1705. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر چشمی ، زناکار است. و هر گاه زن ، خود را معطّر سازد و بر مجلسی گذر کند ، زناکار است.

زنا زاده

1706. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنازاده اگر مانند پدر و مادرش عمل (زنا) کند ، بدتر از آنهاست.

ازدواج

تشویق بر ازدواج کردن

1707. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر جوانی ، در آغاز جوانی ازدواج نماید ، شیطان او فریاد برمی‌آورد : ای وای بر من! که دینش را از (شرّ) من نگه داشت.
1708. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زن بگیرید ؛ زیرا زنان ، توانگری می‌آورند.
1709. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ازدواج کنید ؛ زیرا من در بین سایر امت‌ها به کثرت شما افتخار می‌کنم. و مانند راهبان مسیحی (که ترک ازدواج می‌کنند) نباشید.
1710. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ازدواج کنید تا نسلتان افزایش یابد ؛ زیرا روز قیامت ، به شما در میان امت‌های دیگر مباهات خواهم کرد.
1711. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که ازدواج نماید ، نصف ایمانش را کامل کرده و در نصف باقی باید از خداوند بترسد.

تشویق بر عجله کردن در ازدواج

1712. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه اخلاق و دینداری خواستگار را پسندیدید ، با او وصلت نمایید و گرنه ، آشوب و فساد در زمین گسترش می‌یابد.
1713. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه همتایان از دخترانتان خواستگاری نمودند ، با آنها وصلت کنید و برای آن‌ها منتظر حوادث (تلخ و شیرین) روزگار نباشید.

فایده ازدواج

1714. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زناشویی (و تولید مثل) نمایید ؛ زیرا من به فزونی شما مباهات می‌کنم.

با ازدواج روزی زیاد می شود

1715. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند بر خود لازم کرده است که هر کس به خاطر پاکدامنی و حفظ خود از محرمات الهی ازدواج نماید ، او را یاری رساند.
1716. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به وسیله ازدواج ، روزی طلب کنید.

نماز متأهل

1717. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو رکعت نماز شخص متاهل از هشتاد و دو رکعت نماز شخص مجرد ، بهتر است.
1718. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو رکعت نماز شخص ازدواج کرده از هفتاد رکعت نماز شخص مجرد ، بهتر است.

آداب خواستگاری

1719. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه یکی از شما در حالی که موهایش را رنگ مشکی می‌بندد ، زنی را خواستگاری کند ، باید رنگ بستن موهای خود را به آن زن اطلاع دهد.

اهمیت دادن به انتخاب زن

1720. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (دقت کن و) بنگر که فرزند و نسل خویش را در چه ریشه‌ای قرار می‌دهی؟ زیرا رگ و ریشه تاثیر پنهانی دارد.
1721. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برای نطفه‌های خود جایگاه مناسبی اختیار کنید ؛ با کفو و همتایان خودتان ازدواج نمایید (کفو بودن عروس و داماد ، عامل مهم موفقیت در زندگی است).
1722. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برای نطفه‌های خود جایگاه مناسبی اختیار کنید ؛ زیرا زنان ، شبیه برادران و خواهران خودشان فرزند به دنیا می‌آورند.
1723. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برای نطفه‌های خود جایگاه مناسبی اختیار کنید و از (ازدواج) با سیاهان بپرهیزید ؛ زیرا سیاهی رنگ زشتی است.
1724. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به همتایان زن بدهید و از همتایان زن بگیرید. و برای نطفه‌های خود ، محل مناسبی برگزینید.

اهمیت دادن به دین در ازدواج

1725. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با زن به خاطر دین ، مال و زیبایی‌اش ازدواج می‌کنند. تو زن دین‌دار بگیر تا مال به دست آوری.
1726. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به خاطر چهار چیز با زن ازدواج می‌کنند : دارایی ، شخصیت ، زیبایی و دین‌داری ؛ تو زن دین‌دار بیاب تا مال به دست آوری.

خودداری از پرداخت مهریه زن

1727. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کس ، با زنی ازدواج نماید و قصد نپرداختن مهریه او را داشته باشد ، زناکار می‌میرد. و هر کس ، چیزی بخرد و قصد نپرداختن قیمت آن را داشته باشد ، خیانت کار می‌میرد و جایگاه خائن جهنم است.

با چه زنانی نباید ازدواج کرد

1728. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از سبزه مزبله بپرهیزید. عرض شد : سبزه مزبله چیست؟ فرمود : زن زیبایی که در محیط بد تربیت و رشد کرده باشد.
1729. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنان زیبای عقیم را رها کنید ولی با زنان سیاه چهره‌ای که بسیار فرزند آورند ، ازدواج کنید ؛ زیرا روز قیامت به فزونی شما بر امت‌های دیگر ، تفاخر می‌نمایم.
1730. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زن زیبای نازا را رها کنید ولی با زن سیاه چهره که بسیار فرزند آورد ، ازدواج نمایید.
1731. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زن سیاه چهره‌ای که بسیار فرزند آورد از زن زیبایی که فرزند نیاورد ، بهتر است. و من (در روز قیامت) به فزونی شما بر امت‌های دیگر مباهات می‌کنم.
1732. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با عجوزه و نازا ازدواج نکنید ؛ زیرا من (روز قیامت) به فراوانی شما بر امت‌های دیگر مباهات می‌کنم.

زن شایسته ازدواج

1733. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با زنانی که بسیار مهربانند و بسیار فرزند می‌آورند ، ازدواج کنید ؛ زیرا من در بین سایر پیامبران به کثرت شما افتخار می‌نمایم.
1734. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنان آزاد مایه اصلاح خانه و زنان بنده (کنیزان) مایه فساد خانه‌اند.

بهترین ازدواج

1735. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین ازدواج آن است که آسان‌تر (و مراسمش سبک‌تر) باشد.

نکوهش ازدواج کردن بدون شاهد

1736. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنان زناکار کسانی هستند که بدون داشتن شاهد ، ازدواج می‌کنند.

تشویق به آشکار سازی ازدواج

1737. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پیمان زناشویی را استوار و آشکار سازید.

بهترین مهریه‌ها

1738. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین مهریه‌ها ، سبک‌ترین آنهاست.

نگاه کردن به زن در هنگام ازدواج

1739. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نگاه کردن به زنی که خداوند مهر او را برای خواستگاری به دلش اندازد اشکالی ندارد.

حق شوهر بر همسرش

1740. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شوهر در پیش زن مقامی دارد که هیچ چیز ندارد.
1741. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حق شوهر بر همسرش این است که بدون اجازه او یک روز هم روزه غیر واجب نگیرد ؛ اگر چنین کرد ، گناهکار است و روزه‌اش قبول نمی‌شود. و نیز بدون اجازه او از خانه شوهرش چیزی عطا نکند که اگر چنین کرد ، پاداش متعلق به شوهر ولی گناه برای زن است. و نیز بدون اجازه شوهر از خانه خارج نشود که اگر چنین کرد ، خداوند و فرشتگان عذاب او را لعنت می‌کنند تا این که توبه نماید یا بازگردد اگرچه شوهرش ستمگر باشد.
1742. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حق شوهر بر زن این است که : از بستر او دوری نگیرد ؛ قسم او را به جا آورد ؛ از فرمانش پیروی نماید ؛ بدون اجازه او بیرون نرود ؛ و کسی را که او دوست ندارد به خانه‌اش نیاورد.
1743. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حق زن بر شوهرش این است که : هر گاه غذا خورد به زنش هم بدهد ؛ هر گاه لباس پوشید به او نیز بپوشاند ؛ به صورت او نزند ؛ به او بد نگوید ؛ و جز در خانه از او دوری نگیرد.
1744. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر زن ، به حق شوهر آگاه بود ، هنگام صبح و شام او (هنگام غذا خوردن شوهر) نمی‌نشست تا این که او از (خوردن) فارغ شود.
1745. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر (قرار بود) که احدی را به سجده بر دیگری فرمان دهم ، هر آینه دستور می‌دادم که زن بر شوهرش سجده کند.
1746. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر (قرار بود) که احدی را به سجده بر دیگری فرمان دهم ، هر آینه دستور می‌دادم که زنان بر شوهرانشان سجده نمایند ؛ به دلیل حقی که خداوند بر ایشان قرار داده است.
1747. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زن حق ندارد چیزی از دارایی خویش را بدون اجازه شوهرش ببخشد (یا دور بریزد).

خدمت کردن به زن

1748. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدمت نمودن تو به همسرت ، صدقه محسوب می‌گردد.
1749. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین شما ، سودمندترین شما برای خاندان خویش است و من بهترین شما برای خاندانم هستم. جز شخص کریم ، زنان را گرامی نمی‌دارد و جز شخص پلید ، آنها را خوار نمی‌کنند.
1750. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین شما ، کسی است که نسبت به زنان نیکوتر باشد.
1751. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین شما ، کسی است که نسبت به زنان و دخترانش نیکوتر باشد.
1752. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : همه مردم ، عیال خداوند هستند. بنابراین ، محبوب‌ترین مردم نزد خداوند ، سودمندترین آنها برای عیالش است.

آثار رعایت نکردن عدالت بین زنان

1753. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه مردی دو زن داشته باشد و ما بینشان به عدالت رفتار نکند ، روز قیامت در حالی که یک نیمه او ساقط شده است محشور می‌گردد.

تصمیم زن درباره کار خودش مقدم بر ولی اوست

1754. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (تصمیم) زن درباره کار خودش مقدم بر سرپرست اوست و پدر نیز درباره دوشیزه نیز باید از خودش اجازه بگیرد و (البته) سکوت دوشیزه ، اجازه اوست.

سرپرستی پدر

1755. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کار (ازدواج) زنان (دختران) به دست پدرانشان است و سکوت نشانه رضایت آنهاست.

حکایت کسی که از قوم خویش زن بگیرد

1756. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از قوم خویش زن بگیرد مانند این است که از خانه خویش علف چیده است.

زهد

حقیقت زهد

1757. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زهد و بی‌اعتنایی به دنیا این نیست که حلال را بر خود حرام کنی و دارایی خویش را ضایع سازی. ولیکن زهد این است که به آنچه در توست بیشتر از آنچه در دست خداست اعتماد نکنی. و به ثواب مصیبت بیشتر از مصیبت ندیدن علاقه‌مند باشی.

بهترین زهد

1758. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین زهد و پارسایی آن است که دل تو به آنچه داری آرام گیرد و بهترین خواسته تو از خدای عزّوجلّ عافیت و سلامتی در دین و دنیا باید باشد.
1759. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پارساترین مردم کسی است که ؛ قبر و بلا را فراموش نکند ، بهترین زینت دنیا را ترک نماید ، نعمت باقی را بر نعمت فانی ترجیح دهد ، فردا را از عمر خویش به حساب نیاورد و خود را در ردیف مردگان شمارد.

عوامل زهد

اشاره

1760. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : زاهد نمی‌گردی تا وقتی که متواضع گردی (تواضع قبل از زهد است).

پیامدهای زهد

1761. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : نسبت به دنیا پارسایی کن تا خدا تو را دوست دارد. و نسبت به مال مردم بی اعتنایی کن تا مردم تو را دوست دارند.
1762. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : فردای قیامت همنشینان خداوند ، صاحبان ورع و زهد در دنیا هستند.
1763. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زهد و بی‌اعتنایی به دنیا ، دل و تن را آرام ؛ علاقه به دنیا ، غم و اندوه را بسیار ؛ و پرخوری ، دل را سخت می‌کند.
1764. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زهد و بی‌اعتنایی به دنیا ، دل و تن را آرام ؛ و علاقه به دنیا ، دل و تن را خسته می‌کند.
1765. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در دنیا زهد پیشه کند ، خداوند بدون تعلّم او را عالم می‌گرداند و او را بینا و آگاه می‌سازد.

دیدار

آداب زیارت

1766. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به دیدار خویشان ، کمتر برو تا بیشتر محبوب باشی (دوری و دوستی).

گرامی داشتن زیارت کننده

1767. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه کسی به دیدارتان آمد ، گرامی‌اش بدارید.

تشویق به دید و بازدید برای خدا

1768. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مردی برای دیدن برادرش به دهکده‌ای رفت. خداوند فرشته‌ای را در گذرگاه او گماشت که به او گفت : کجا می‌روی؟ جواب داد : برادری در این دهکده دارم. فرشته گفت : آیا فایده‌ای از تو به او می‌رسد که می‌خواهی آن را زیاد کنی؟ جواب داد : نه ، جز این که من او را بخاطر خدا دوست دارم. فرشته گفت : من فرستاده خدا به سوی تو هستم (تا بگویم) همان طوری که تو او را دوست داری ، خدا نیز تو را دوست دارد.

تشویق به زیارت قبور

1769. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : قبرها را زیارت کن تا به یاد آخرت باشی. مردگان را غسل بده ؛ زیرا زیر و رو کردن جسد بی‌حرکت موعظه کاملی است. بر مردگان ، نمازگزار ، شاید تو را محزون سازد ؛ زیرا روز قیامت ، محزون در سایه خدا به هر خیری دست می‌یازد (در معرض همه نیکی‌هاست).
1770. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : قبرها را زیارت کنید ؛ زیرا آخرت را به یاد شما می‌آورد.

آرایش

تشویق به آرایش نمودن

1771. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زیبا بپوشید و لوازم خود را اصلاح نمایید تا بین مردم چون خالی پیدا باشید.

بهترین زینت ها

1772. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : خداوند هیچ بنده‌ای را به زینتی بهتر از عفت در دین و عورت ، مزیّن نفرموده است.
1773. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، بندگان را به زیوری بهتر از زهد در دنیا و عفت در شکم و عورت ، زینت نبخشیده است.

زیورهای حرام

1774. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (پوشیدن) لباس ابریشم و طلا بر مردان امت من حرام ، ولی بر زنانشان حلال است.
1775. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (پوشیدن) طلا و ابریشم بر زنان امت من حلال و بر مردانشان حرام است.

از سرخی بپرهیزید

1776. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از سرخی بپرهیزید ؛ زیرا سرخی ، محبوب‌ترین زینت شیطان است.

آرایش مرد

1777. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زیبایی مرد در شیوایی سخن اوست.

آرایش شیطان

1778. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سرخی آرایش شیطان است.

بدی

1779. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدایا! من از روز بد ، شب بد ، ساعات (اوقات) بد ، یار بد و همسایه بد در خانه اقامت ، به تو پناه می‌برم.
1780. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای قومی بدی بخواهد ، امورشان را به دست ثروتمندان ستمگرشان می‌سپارد.
1781. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از یار بد بپرهیز ؛ زیرا تو به وسیله او شناخته می‌شوی.
1782. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که عملی بد کند ، در دنیا سزایش را می‌بیند.
1783. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدزبانی ، شومی آورد و بدسیرتی ، پستی.

نیازخواهی

ترغیب به طلب نیاز از خداوند

1784. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از خدای تعالی چیزی نخواهد ، خدا بر او خشم می‌کند.

نهی از نیاز خواهی

1785. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خدای تعالی بر بنده‌ای انعام فرمود ، دوست دارد اثر نعمتش روی او نمایان گردد و تنگدستی و تظاهر به آن را دوست ندارد. و گدای پررو را دشمن و شخص باحیا و عفیف را دوست دارد.
1786. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : داود علیه السلام فرمود : اگر دست خویش را تا مرفق در دهان اژدها به قصد از پا درآوردن آن فرو کنی ، برای تو بهتر است از این که از کسی که چیزی نداشته و حالا به چیزی رسیده ، تقاضایی کنی.
1787. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر آینه اگر یکی از شما ریسمانش را برگیرد آن گاه از صبح به سوی کوه برود تا هیزم جمع کند و بفروشد و بخورد و صدقه دهد ، برای او از درخواست نمودن از مردم ، بهتر است.
1788. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر آینه اگر یکی از شما لباسی با وصله‌های زیاد بپوشد ، برای او بهتر است از این که چیزی را که خود ندارد از دیگری بگیرد.
1789. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر به چیزی که در درخواست نمودن است آگاه بودید ، هیچ یک از شما از دیگری چیزی را درخواست نمی‌کرد.
1790. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : یکی از شما اگر ریسمان خویش را برگیرد تا بر پشت خود هیزم حمل نماید ، آسان‌تر (و آبرومندانه‌تر) است از این که حاجت خویش را پیش کسی که خداوند از فضل خود بدو عطا نموده ببرد که (معلوم نیست آیا او) چیزی به او می‌دهد یا نه؟.
1791. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از مردم چیزی درخواست نکن ، حتی اگر تازیانه‌ات افتاد ، خود فرود آی و آن را بردار.

پرهیز از نیاز خواهی

1792. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : درخواست (و گدایی) بی‌نیاز ، روز قیامت یک خواری در چهره اوست.
1793. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : درخواست (و گدایی) شخص بی‌نیاز ، (موجب) آتش جهنم است.
1794. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که با وجود بی‌نیازی ، گدایی کند ، رنجی به سرش و دردی به شکمش افتد.
1795. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : هر که برای ثروت اندوزی چیزی از اموال مردم را درخواست کند ، همانا آن ، پاره آتشی است ؛ چه کم گیرد یا زیاد.
1796. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بدون احتیاج گدایی کند ، گویا شراب‌خواری می‌کند.

نیاز خواهی کلید فقر است

1797. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که دری از سؤال را به روی خویش بگشاید ، خداوند دری از فقر را به رویش می‌گشاید.
1798. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ مردی دری از عطای صدقه یا هدیه را نمی‌گشاید جز این که خدای تعالی به سبب آن بر دارایی‌اش بیفزاید. و هیچ مردی دری از درخواست افزایش را نمی‌گشاید جز این که خدای تعالی بر نداری و کمبود او بیفزاید.
1799. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از درخواست نمودن بپرهیز ؛ زیرا آن خواری آماده و فقری است که خود رسیدنش را پیش انداختی.
1800. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر حقانیت سه چیز علم دارم : هر که از ستم کسی گذشت کند ، خدای تعالی به سبب آن ، عزت او را زیاد می‌کند ؛ هر که به جهت افزون‌طلبی ، دری از گدایی را به روی خود بگشاید ، خدای تعالی به سبب آن ، بر فقر او می‌افزاید. و هر که به خاطر خدا ، دری از صدقه را به روی خود بگشاید ، خداوند دارایی او را بیشتر می‌نماید.
1801. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر (درستی) سه چیز قسم می‌خورم : هرگز مالی با صدقه دادن ، کاهش نمی‌یابد پس ، صدقه بدهید. هر که از ستمی که بر او شده گذشت نماید ، خدای تعالی بر عزت او می‌افزاید. و هر که در گدایی از مردم را به روی خود بگشاید ، خداوند در فقر را به روی او می‌گشاید.

گدا هدیه خدا برای مؤمن است

1802. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : گدای در خانه مؤمن ، هدیه خداوند به اوست.

نهی از ناامید کردن سائل

1803. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر دروغ‌گویی گدایان نبود ، هر که آنان را نومید می‌ساخت ، تقدیس نمی‌شد (پس اگر گدایی راست گفت ، نباید او را رد کرد).
1804. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سائل را رد نکنید هر چند به پاره خرمایی باشد.
1805. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : درخواست‌کننده حقی دارد هر چند سوار بر اسب بیاید.

پرسیدن

پرسیدن

1806. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : میانه روی در خرج کردن ، نصف معیشت (زندگی داری) ، دوستی با مردم ، نصف عقل و زیبایی پرسش ، نصف علم است.
1807. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نیکو پرسیدن ، نصف دانستن است.

ترغیب به پرسش کردن

1808. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : دانش ، خزینه‌هایی دارد که پرسش ، کلیدشان می‌باشد. پس بپرسید تا خداوند بر شما رحمت کند ؛ زیرا او چهار کس را در این باره پاداش می‌دهد : پرسش‌گر ، آموزگار ، شنونده و دوست‌دار آنها.

ناسزاگویی

نهی از ناسزاگویی

1809. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه کسی تو را به آنچه درباره تو می‌داند دشنام دهد ، تو در پاسخش به آنچه درباره‌اش می‌دانی ، دشنام نده ، تا این که ثواب این کار برای تو و عقابش برای او باشد.
1810. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به روزگار ناسزا نگویید ؛ زیرا خداوند همان روزگار است.
1811. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به شیطان ناسزا نگویید ولیکن از شر او به خداوند پناه برید.

نهی از ناسزاگویی به یکدیگر

1812. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو ناسزاگو هر چه بگویند گناهش بر آغازگر است مادامی که مظلوم از حد تجاوز نکند.

نهی از دشنام دادن به مردگان

1813. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مردگان را دشنام ندهید ؛ زیرا آنان به آنچه از پیش فرستاده بودند ، رسیدند.
1814. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مردگان را دشنام ندهید تا زندگان را اذیت کنید.

نکوهش کسی که پدر و مادرش را دشنام دهد

1815. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ملعون است کسی که به پدرش دشنام دهد. ملعون است کسی که به مادرش دشنام دهد.

ناسزاگویی به مسلمان

1816. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دشنام بر مسلمان ، گناه ؛ جنگ با او ، کفر ؛ و حرمت مال او ، مانند حرمت خونش است.

بدترین ناسزاگویی

1817. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین ربا ، دشنام (ناسزاگویی) بر نوامیس و سخت‌ترین دشنام ، هجو (بدگویی) است و نقل کننده آنها ، یکی از ناسزاگویان است.

پوشش

تشویق به پوشش

1818. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه نزد خاندان خویش می‌روید خود را بپوشانید و مانند شتران برهنه نباشید.

نتیجه کسی که برادر مسلمانش را بپوشاند

1819. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که (راز) برادرش را بپوشاند ، خداوند (راز) او را در دنیا و آخرت می‌پوشاند.
1820. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : هر که در دنیا (راز) برادر مسلمانش را بپوشاند و رسوایش نکند ، خداوند روز قیامت (راز) او را می‌پوشاند.

سجود

آثار سجده برای خدا

1821. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : همواره سجده کن ؛ زیرا هر سجده‌ای برای خدا به جا آوری ، خداوند به واسطه آن یک درجه بر مقامت می‌افزاید و گناهی را از تو محو می‌نماید.

جادو

سزای ساحر

1822. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سزای ساحر ، یک ضربه شمشیر است.

بخشندگی

بخشندگی

1823. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی زیباست و زیبایی را دوست دارد ، بخشنده است و بخشندگی را دوست دارد ، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.
1824. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سخاوت ، از اخلاق خدای بزرگ‌تر است.
1825. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سخاوت ، درختی از درختان بهشت است که شاخه‌های آن در دنیا آویزان است ؛ هر کس شاخه‌ای از آن را بگیرد ، همان شاخه او را به سوی بهشت راهبری می‌نماید. و بخل ، درختی از درختان جهنم است که شاخه‌های آن در دنیا آویزان است ؛ هر کس شاخه‌ای از آن را بگیرد ، همان شاخه او را به سوی جهنم می‌کشاند.

بخشنده

1826. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شخص سخاوتمند ، به خدا ، مردم و بهشت ، نزدیک و از جهنم ، دور است و شخص بخیل ، از خدا ، مردم و بهشت ، دور و به جهنم ، نزدیک است. و نادان سخاوتمند نزد خداوند از دانشمند بخیل ، محبوب‌تر است.
1827. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سخاوتمند ، به دلیل خوش‌گمانی به خدا ، کرم می‌نماید. و بخیل ، به دلیل بدگمانی به خدا ، بخل می‌ورزد.
1828. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سخاوتمند نادان ، نزد خداوند از دانشمند بخیل ، محبوب‌تر است.

شادمانی

معنای شاد کردن مؤمن

1829. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از بهترین اعمال ، شاد کردن مؤمن است ؛ یعنی قرضش را بپردازی ، حاجتش برآوری و رنجی را از او برطرف نمایی.

ثواب زدودن غم از دل مؤمن

1830. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بر تنگ‌دستی آسان بگیرد ، خداوند در دنیا و آخرت بر او آسان گیرد.

موجبات شادی

1831. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند به خاطر حکمت و فضل خویش ، آسایش و شادی را در یقین و رضا ، و غم و اندوه را در دو دلی و غضب قرار داده است.

شادی به ناحق

1832. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسرتی نیست مگر این که کدورتی در پی دارد.

سرشت

سرشت

1833. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که دارای باطنی نیکو یا بد باشد ، خداوند نشانی از آن را آشکار سازد که بدان شناخته گردد.
1834. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که ریشه‌اش محترم و مولدش پاکیزه باشد ، محضرش نیکوست.

پاکی درون و بیرون

1835. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بین خود و خدا را نیک سازد ، خداوند بین او و مردم را نیز نیک نماید. و هر که باطن خویش را اصلاح کند ، خداوند ظاهر وی را اصلاح نماید.

آشکار شدن درون ها

1836. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر یکی از شما در دل سنگ کاری کند که در و روزنه‌ای نداشته باشد ، هر چه باشد کار او در بین مردم شایع و آشکار خواهد گشت.
1837. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ بنده‌ای امری باطنی را پنهان نمی‌سازد مگر این که خداوند نشانه آن را آشکار نماید ؛ اگر نیک باشد نیک و اگر بد باشد بد (نمایان شود).

خوشبختی

خوشبخت از شکم مادرش

1838. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سعادتمند کسی است که در شکم مادرش سعادت یافته و شقاوتمند کسی است که در شکم مادرش شقاوت یافته است (بخش عمده خوشبختی و بدبختی انسان را نطفه تعیین می‌کند).
1839. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند یحیی فرزند زکریا را در شکم مادرش مؤمن آفرید و فرعون را در شکم مادرش کافر آفرید.

خوشبخت

1840. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سعادتمند کسی است که از فتنه‌ها کناره‌گیری کند و در برابر گرفتاری‌ها شکیبا باشد.
1841. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : قلم به واسطه (نوشتن درباره) بدبخت و سعادتمند خشکید (سرنوشت آنها رقم خورده است).

آنچه از سعادت شمرده می شود

1842. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عمر طولانی و توفیق الهی بر توبه ، از سعادت مرد است.
1843. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه چیز مایه خوش‌بختی و سه چیز مایه بدبختی است. آنچه مایه خوش‌بختی است : زن پارسایی که دیدارش تو را شادمان سازد ، در غیاب خود او را بر عفت نفسش و مال خودت امین یابی ؛ مرکب راهواری که تو را به مقصد رساند ؛ و خانه وسیعی که دارای منافع بسیار باشد. آنچه مایه بدبختی است : زنی که دیدارش تو را دل‌گیر سازد ، با تو زبان درازی کند در غیاب خود او را بر عفت نفسش و مال خودت امین ندانی ؛ مرکب کندروی که اگر او را بزنی ، ایجاد زحمت کند و اگر رها کنی ، تو را به مقصد نرساند ؛ و خانه تنگی که منافع کمتری داشته باشد.
1844. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه ویژگی مایه خوش‌بختی مرد مسلمان در دنیاست : همسایه خوب ، خانه وسیع و سواری خوش رکاب.
1845. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه چیز از آسایش دنیا محسوب می‌گردد هر چند که دنیا آسایشی ندارد : سواری راهوار ، زن پارسا و خانه وسیع.
1846. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چهار چیز نشانه خوشبختی مرد است : زن شایسته ، فرزندان نیکو ، معاشران درستکار و روزی در شهر خود داشتن.
1847. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کمال سعادت ، عمر طولانی داشتن در اطاعت خداوند است.
1848. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر خوش‌بختی مرد همین بس که در کار دین و دنیایش مورد اعتماد باشد.
1849. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسکن ، همسایه خوب و سواری خوش رکاب از سعادت مرد است.
1850. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خوش اخلاقی از سعادت مرد و بداخلاقی از شقاوت اوست.
1851. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شباهت به پدر ، از سعادت مرد است.

بدگویی

نتیجه بدگویی

1852. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که مؤمنی را بترساند ، روز قیامت خداوند ترس او را به امنیت تبدیل نمی‌کند. و هر که مؤمنی را سعایت (و بدگویی) کند ، روز قیامت خداوند او را خوار و زبون گرداند.

نکوهش بدگویی

1853. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بین مردم سعایت (و بدگویی) کند ، بی‌عقل است یا کمبودی در عقل دارد.

کوشش

1854. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی تلاش و کوشش را بر شما واجب فرموده است ، پس (در راه خیر) بکوشید.
1855. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که با جدّیت چیزی را بجوید ، می‌یابد.
1856. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در را مدام بکوبد ، به سرعت در به روی او گشوده می‌شود.

مسافرت

مسافرت

1857. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سفر ، پاره‌ای از عذاب است (مسافرت ، نوعاً سختی جسمی در پی دارد اما فواید زیادی هم دارد و به نوع هدف‌دار آن در اسلام سفارش فراوان شده است).

فضیلت سفر در راه خدا

1858. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : یک سفر در راه خدا از پنجاه حج ، بهتر است.

آداب مسافرت

1859. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه یکی از شما از سفری می‌آید ، با خود هدیه‌ای بیاورد هر چند در توبره‌اش سنگ بگذارد.
1860. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : همسایه را پیش از (خرید) خانه (باید شناخت) ؛ رفیق را پیش از راه (افتادن باید جست) ؛ و توشه را پیش از سفر (باید تهیه کرد).
1861. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با بهره‌مندان و ثروتمندان مسافرت کنید.

آثار مسافرت

1862. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حج به جا آورید تا بی‌نیاز گردید و مسافرت کنید تا سالم بمانید.
1863. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سفر کنید تا تندرست و بهره‌مند گردید.
1864. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سفر کنید تا تندرست گردید و روزی یابید.

نادان

شیوه برخورد با آدم سبکسر

1865. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از تجاوز سفیهانتان جلوگیری کنید.

سقایت

فضیلت سقایت

1866. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر مسلمانی ، مسلمان برهنه‌ای را بپوشاند ، خدای تعالی او را از پارچه‌های سبز بهشتی می‌پوشاند. و هر مسلمانی ، مسلمان گرسنه‌ای را سیر نماید ، روز قیامت خدای تعالی او را از میوه‌های بهشتی اطعام می‌دهد. و هر مسلمانی ، مسلمان تشنه‌ای را سیراب نماید ، روز قیامت خدای تعالی به او از شراب سربسته می‌نوشاند.

آنچه بر ساقی سزاوار است

1867. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سقایت‌گر قوم ، آخر از همه بنوشد.
1868. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آقای قوم ، خدمت‌گزارشان و سقایت‌گر آنان ، آخر از همه بنوشد.

مستی

انواع مستی

1869. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو نوع مستی ، شما را احاطه می‌کند : مستیِ عیشْ دوستی و جهلْ‌دوستی. در این هنگام امر به معروف و نهی از منکر ننمایید.

پرهیز از هر مست کننده

1870. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از هر چیز مست کننده ، دوری نمایید.
1871. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : شما را از اندک آن چیزی که زیادش مست کننده است ، نهی می‌کنم.

سلام کردن

تشویق به سلام کردن

1872. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سلام ، نامی از نام‌های الهی است که خداوند آن را در زمین قرار داده است. پس ، آشکارا به یکدیگر سلام کنید ؛ زیرا هرگاه مرد مسلمان به قومی گذر کند و بر آنان سلام دهد ؛ اگر جواب دهند ، یک درجه بر آنان به خاطر یادآوری سلام (نام خدا) برتری دارد ولی اگر جواب ندهند ، آن (خدایی) که از آنان بهتر و پاکیزه‌تر است جوابش را می‌دهد.
1873. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : به همدیگر آشکارا سلام کنید تا رشته دوستی شما استوار گردد.
1874. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سلام را آشکار کنید تا در سلامت و امان باشید.

تحیت مسلمانان

1875. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سلام ، تحیتی برای ملت ما (مسلمانان) و امانی برای اهل ذمه ما (از پیروان ادیان دیگر) است.

کمال تحیت گفتن

1876. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کمال سلام کردن به دست دادن است.

پیشدستی کردن در سلام

1877. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که اول سلام می‌دهد ، از تکبر به دور است.

سلام کردن قبل از شروع سخن است

1878. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سلام (باید) پیش از سؤال باشد ؛ هر که پیش از سلام ، سؤال کرد ، جوابش ندهید.
1879. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که پیش از سلام کردن سخن آغاز کرد ، جوابش را ندهید.

جواب سلام واجب است

1880. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جواب سلام را رد کنید ؛ دیده را (از نامحرم) بپوشانید ؛ و سخن نیکو بگویید.
1881. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سلام دادن مستحب است ولی جواب سلام ، واجب است.

تندرستی

عوامل تندرستی

1882. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جان سالم بردن از فتنه ، در سایه خانه‌نشینی است.
1883. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که دوست دارد سالم بماند ، باید خاموشی گزیند.

سلطان

سلطان

1884. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه پادشاه خشمگین شد ، شیطان سلطه می‌یابد.

نقش فرمانروا در جهان

1885. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو گروه از مردم هستند که اگر صالح شوند ، مردم نیز صالح و اگر فاسد شوند ، مردم نیز فاسد گردند : دانشمندان و زمامداران.

فضیلت سلطان دادگر

1886. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پادشاه عدالت پیشه ، سایه خدا در زمین است ؛ هر که او را گرامی بدارد ، خداوند ، او را گرامی خواهد داشت و هر که او را خوار کند ، خداوند ، او را خوار می‌نماید.
1887. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پادشاه عدالت پیشه ، سایه خدا در زمین است ؛ هر گاه یکی از شما به سرزمینی که پادشاه عادل ندارد وارد شد ، در آنجا اقامت نکند.
1888. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پادشاه عدالت پیشه متواضع ، سایه خدا و نیزه او در زمین است و برای او به اندازه عمل هفتاد صدّیق ، بالا برده می‌شود.
1889. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : پادشاه عدالت پیشه ، سایه خدا در زمین است که ناتوان به او پناه می‌برد و ستمدیده به واسطه او یاری می‌شود.

آمیزش با سلطان

1890. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به دربار پادشاهان نزدیک شود ، گرفتار می‌شود.

سنت

روایات در باب عمل به کتاب و سنت

1891. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : دو چیز میان شما به جای گذاشتم که با وجود آنها هرگز گمراه نمی‌شوید : کتاب خدا (قرآن) و سنت (روش) من ؛ و این دو از هم جدا نمی‌شوند تا این که بر سر حوض به من برسند.

مسواک زدن

مسواک زدن

1892. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسواک زدن ، نصف ایمان و وضو گرفتن نیز ، نصف ایمان است.
1893. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسواک زدن ، اقتضای فطرت است (ضروری می‌باشد).
1894. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : وضو ، نصف ایمان و مسواک کردن ، نصف وضو است.

تشویق به مسواک زدن

1895. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (آن چنان) به مسواک زدن فرمان یافتم که ترسیدم بر من واجب شود.
1896. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (آن چنان) به مسواک زدن فرمان یافتم که بر (از بین رفتن) دندانهایم ترسیدم.
1897. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دهانهای شما راههای عبور قرآن است ، بنابراین ، آن را با مسواک زدن پاکیزه کنید.
1898. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند رحمت کند کسانی از امت من را که هنگام وضو ، (لای انگشتان را) و بعد از غذا (لای دندان‌ها را) خلال می‌نمایند.
1899. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسواک زدن ، سنت (مستحب مؤکد) ، است. از این رو ، هر گاه خواستید ، مسواک بزنید.
1900. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به وسیله مسواک زدن ، دهان‌های خویش را خوشبو نمایید.
1901. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : مسواک بزنید ؛ زیرا دهان را پاکیزه و پروردگار را خشنود می‌سازد.
1902. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر مایه زحمت امتم نمی‌شدم ، هر آینه آنان را به مسواک زدن هنگام هر نمازی فرمان می‌دادم.
1903. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر مایه زحمت امتم نمی‌شدم ، هر آینه آنان را به مسواک زدن هنگام سحر فرمان می‌دادم.
1904. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : هر گاه جبرئیل نزد من آمد (با تاکید) مرا به مسواک زدن فرمان داد به طوری که من ترسیدم جلوی دهانم را ببُرم.

آثار مسواک زدن

1905. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسواک زدن ، بر شیوایی سخن مرد می‌افزاید.
1906. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسواک زدن ، دهان را پاکیزه ؛ پروردگار را خشنود ؛ و چشم را روشن می‌نماید.
1907. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : مسواک بزنید که چیز خوبی است ؛ لثه را محکم می‌کند ؛ بوی دهان را می‌برد ؛ معده را سالم می‌نماید ؛ درجات بهشتی را افزایش می‌دهد ؛ پروردگار را خشنود و شیطان را خشمگین می‌سازد.
1908. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مسواک زدن ، هشت خاصیت دارد : دهان را پاک و خوشبو می‌کند ؛ لثه را محکم می‌کند ؛ چشم را روشنایی می‌بخشد ؛ بلغم را برطرف می‌نماید ؛ فرشتگان را شاد می‌کند ؛ پروردگار را خشنود می‌سازد ؛ بر نیکی‌ها می‌افزاید ؛ و معده را سالم می‌گرداند.

آداب مسواک زدن

1909. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه مسواک می‌زنید ، آن را در عرض دندانها بکشید.

ستایش مسواک کنندگان

1910. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چه نیکویند از میان امت من کسانی که در وضو و غذا مسواک می‌زنند.
1911. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دندانهارا خلال نمایید ؛ زیرا مایه پاکیزگی است و پاکیزگی ، (انسان را) به سوی ایمان هدایت می‌کند و جایگاه ایمان به همراه صاحبش ، در بهشت است.

بازار

نکوهش بازار

1912. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان‌ها صبحگاهان با پرچم‌هایشان به سوی بازارها می‌روند و با اولین نفر وارد بازار می‌گردند و با آخرین نفر از آن خارج می‌شوند.

بدترین مکانها نزد خدا

1913. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : محبوبترین مکان شهرها نزد خدا ، مسجدها و منفورترین آن بازارها است.

فضیلت وارد کننده جنس به بازار مسلمین

1914. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که به بازار ما (اجناس مورد نیاز مسلمانان را) وارد می‌نماید ، مانند جهادگر در راه خداست. و آن که در بازار ما (مسلمانان) احتکار می‌کند ، مانند کسی است که در کتاب خدا کافر به شمار رفته است.
1915. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : وارد کننده (اجناس به بازار مسلمانان) روزی می‌خورد ولی احتکار کننده لعنت می‌برد.

سرور

سرور

1916. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آقای قوم ، خدمت‌گزارشان و سقایت‌گر آنان ، آخر از همه بنوشد.
1917. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر یک از فرزندان آدم ، سرور و آقایند ؛ مرد ، آقای خانواده و زن ، آقای خانه است.

آنچه مانع سروری می شود

1918. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آقا (و شخص بزرگوار) ، بخل نمی‌ورزد.

بیننده

1919. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آنچه را که حاضر می‌بیند ، غایب نمی‌بیند.

جوانی

جوانی

1920. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی جوان توبه کار را دوست دارد.
1921. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند جوانی را که در اطاعت خدا ، جوانی خود را سپری می‌کند ، دوست دارد.
1922. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چهار چیز را پیش از چهار چیز غنیمت شمار : جوانی را پیش از پیری ، سلامتی را پیش از بیماری ، بی‌نیازی را پیش از فقر ، و زندگی را پیش از مرگ.
1923. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جوان سخاوتمند خوش اخلاق نزد خدا از پیر بخیل عابد بداخلاق ، محبوب‌تر است.
1924. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جوانی ، شعبه‌ای از دیوانگی است.
1925. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جوانی ، شعبه‌ای از دیوانگی و زنان ، دام شیطانند.
1926. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پروردگار تو از جوانی که خصلت بچه‌گانه ندارد ، در شگفت است.
1927. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی در شگفت است از جوانی که غرور جوانی ندارد.

بهترین جوان

1928. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین جوانان شما ، کسی است که شبیه پیران رفتار نماید و بدترین پیران شما ، کسی است که شبیه جوانان رفتار نماید.

ارزش کسی که جوانیش را در طاعت خدا می‌گذراند

1929. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی در برابر فرشتگان به جوانی که عبادت می‌کند ، مباهات می‌نماید و می‌فرماید : به بنده من بنگرید که به خاطر من تمایلات شهوانی‌اش را رها ساخته است.
1930. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برتری جوان عابدی که در کوچکی عبادت می‌کند بر پیری که بعد از کهنسالی عبادت می‌نماید ، مانند برتری پیامبران بر سایر مردم است.
1931. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : در نزد خدای تعالی هیچ چیزی از جوان توبه‌گر محبوب‌تر نیست و نیز در نزد خدای تعالی هیچ چیزی از پیری که بر گناهانش باقی است منفورتر نیست.
1932. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در راه اسلام مویی سفید کند ، روز قیامت برای وی نوری خواهد بود.

آنچه که سزاوار جوان است

1933. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر جوانی ، در آغاز جوانی ازدواج نماید ، شیطان او فریاد برمی‌آورد : وای بر من! دینش را از (شرّ) من نگه داشت.
1934. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر نوجوانی ، در راه کسب دانش و عبادت رشد نموده ، بزرگ شود ، روز قیامت خداوند پاداش هفتاد و دو راستگو را بدو عطا می‌فرماید.

سیری

آثار سیری

1935. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سیرترین مردم دنیا ، گرسنه‌ترین آنها در روز قیامت است.
1936. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سیران این دنیا ، گرسنگان آخرتند.

شبهه

وجوب فرو گذاشتن شبهات

1937. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حرام ، روشن است و حلال نیز ، روشن است. پس برای دست‌یابی به چیزهای بی‌شبهه ، چیزهای شبهه‌ناک را رها کن.
1938. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حلال روشن است و حرام نیز روشن است و میان آن دو ، چیزهای شبهه‌ناک هستند که بسیاری از مردم آنها را نمی‌دانند : هر که از چیزهای شبهه‌ناک دوری کند. از آبرو و دینش مراقبت نموده است و هر که در شبهات افتاد ، در حرام واقع می‌شود ؛ مانند چوپانی که اطراف قرقگاه دیگری گوسفند می‌چراند که بیم آن می‌رود در قرق افتد. بدانید که برای هر پادشاهی قرقی است و قرق خدای تعالی در زمین ، محرماتند. بدانید که در تن ، پاره گوشتی است که اگر صحیح و سالم بود همه بدن سالم و اگر فاسد شد همه بدن فاسد می‌گردد و آن (پاره گوشت) قلب است.
1939. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چیز شبهه‌ناک را برای دست‌یابی به چیزی که شبهه‌ناک نیست ، رها کن ؛ زیرا راستی ، نجات‌بخش است.
1940. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چیز شبهه‌ناک را برای دستیابی به چیز غیر شبهه‌ناک رها کن ؛ زیرا آنچه را برای خدا رها کردی ، از دست ندادی.
1941. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چیز شبهه‌ناک را برای دستیابی به چیز غیر شبهه‌ناک رها کن ؛ هر که اطراف قرق (گوسفند) بچراند ، ممکن است در آن بیفتد.

شجاعت

آفت شجاعت

1942. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سرکشی آفت شجاعت ، تفاخر آفت شرافت (فامیلی) منّت آفت گشاده دستی ، خودپسندی آفت زیبایی ، دروغ آفت سخن ، فراموشی آفت دانش ، سفاهت آفت بردباری ، اسراف آفت بخشش و هوس آفت دین‌داری است.

شجاع ترین مردم

1943. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شجاع‌ترین مردم کسی است که بر هوای نفس خویش چیره گردد.
1944. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کمال دلیری آن است که کسی به خشم آید سپس خشمش شدید گردد و رویش سرخ شود و مویش بلرزد ، آن گاه خشم و غضبش را بر زمین بکوبد (بر آن چیره شود).

تنگ چشم

نکوهش تنگ چشمی

1945. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ چیز مانند بخل ، اسلام را پایمال نکرده است.

آثار تنگ چشمی

1946. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از حرص بپرهیزید همانا پیشینیان شما به سبب آن نابود شدند ؛ زیرا حرص ، آنان را به بخل وادار ساخت و آنان نیز بخل ورزیدند ، به قطع رحم فرمانشان داد و آنان نیز از خویشان بریدند ، و به بدکاری وادارشان نمود و آنان نیز بدکار شدند.

آنچه مایه تنگ چشمی می شود

1947. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که سه چیز را رعایت کند ، خود را از بخل محفوظ داشته است : آن که زکات بپردازد ؛ مهمان‌پذیری کند ؛ و در سختی بخشش نماید.

بدی

بدی

1948. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : القا و دیکته نمودن نیکی بهتر از خاموشی است ، ولی خاموشی از دیکته کردن بدی بهتر است.
1949. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : انجام دهنده نیکی از خود نیکی بهتر ، و انجام دهنده بدی از خود بدی بدتر است.

نکوهش بدی

1950. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر چیزی کاهش می‌یابد مگر شرّ ، که فزونی گیرد.

معنای بدی در موارد مختلف

1951. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین صفتی که در مرد است ، بخل مفرط و ترس شدید است.
1952. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین جای شهرها ، بازارشان است.
1953. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین غذاها ، غذای ولیمه است ؛ (در صورتی) که هر که بخواهد ، بدو ندهند و هر که امتناع کند ، او را دعوت نمایند.
1954. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین غذاها ، غذای ولیمه است ؛ (در صورتی) که سیران را بدان دعوت کنند ولی گرسنگان را از آن بازدارند.
1955. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین مجلس‌ها ، (در میان) بازارها و راه‌هاست.
1956. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین امور ، چیزهای نوپیداست ؛ بدترین کوری‌ها ، کوری دل است ؛ بدترین عذرخواهی‌ها ، هنگام احتضار (مرگ) است ؛ بدترین پشیمانی ، در روز قیامت است ؛ بدترین خوردن‌ها ، خوردن مال یتیم است ؛ و بدترین کسب‌ها ، کسب ربوی است.

بدترین مردم

1957. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آیا تو را به بدترین مردم آگاه سازم؟ آن که تنها بخورد و دیگران را محروم سازد و تنها سفر کند و غلامش را بزند. آیا به بدتر از این هم آگاهت سازم؟ آن که از شرش بترسند و به خیرش امیدوار نباشند. آیا به بدتر از این هم آگاهت سازم؟ آن که آخرتش را به خاطر دنیای دیگری بفروشد. آیا به بدتر از این هم آگاهت سازم؟ آن که به وسیله دین از دنیا بهره‌مند شود.
1958. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت ، بدترین مردم در پیشگاه خداوند کسی است که مردم (در دنیا) از شر او بترسند.
1959. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت ، بدترین مردم در پیشگاه خداوند کسی است که مردم (در دنیا) از ترس ناسزاگویی‌اش از او کناره‌گیری کنند.
1960. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت ، پست‌ترین مردم در پیشگاه خداوند بنده‌ای است که آخرتش را به خاطر دنیای دیگری نابود کند.

سریع ترین کار شری که به عذاب می رسد

1961. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پاداش نیکوکاری و صله رحم از سایر نیکی‌ها زودتر داده می‌شود و کیفر ستمکاری و قطع رحم از سایر بدی‌ها زودتر می‌رسد.

هر گاه خداوند برای بنده‌اش بدی بخواهد

1962. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند درباره بنده‌اش اراده نیک داشته باشد ، کیفر او را در دنیا قرار می‌دهد و هر گاه برای او بد اراده کند او را با گناهش رها می‌کند تا روز قیامت کیفرش دهد.
1963. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای بنده‌ای (قومی) نیکی اراده کند ، در زندگی‌شان مدارا برقرار می‌سازد و هر گاه برای آنان بدی اراده نماید ، زندگی‌شان را با اختلاف و شکاف همراه می‌سازد.
1964. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای بنده‌ای نیکی اراده کند ، احسان و نیکی او را در میان حق شناسان قرار می‌دهد و هر گاه خداوند برای بنده‌ای بدی اراده کند ، احسان و نیکی او را در میان حق ناشناسان قرار می‌دهد.
1965. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای بنده‌ای نیکی اراده کند ، بی‌نیازی او را در نفس و جانش و پرهیزکاری‌اش را در دلش قرار می‌دهد و هر گاه برای بنده‌ای بدی اراده نماید ، فقر را پیش چشمانش جای می‌دهد.
1966. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند زمین گیر شدن کسی را اراده نماید ، راه‌های چاره را بر او می‌بندد.
1967. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : این خُلق‌ها از خداوند است ؛ خدای تعالی درباره هر کس نیکی اراده کند ، به او خُلق نیکو می‌بخشد و درباره هر کس بدی اراده نماید ، خُلق بد به او می‌دهد.

هرگاه خداوند برای قومی بدی بخواهد

1968. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای قومی رشد و توسعه اراده نماید ، آنان را صاحب بخشش و عفت می‌کند و هر گاه انقراض قومی را اراده کند ، درِ خیانت را به رویشان می‌گشاید.
1969. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای قومی نیکی اراده کند ، خردمندانشان را فرمان‌روایشان می‌نماید و دانایانشان میانشان داوری می‌کنند و خداوند ثروت را در دست کریمانشان قرار می‌دهد و هر گاه برای قومی بدی اراده کند ، سفیهانشان را فرمان‌روا ، نادانانشان را داور و بخیلانشان را ثروتمند آنها قرار می‌دهد.
1970. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای قومی بدی بخواهد ، امورشان را به دست ثروتمندان ستمگرشان می‌سپارد.
1971. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند نابودی قریه‌ای را اراده نماید ، زنا را در میانشان پدیدار می‌سازد.
1972. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه خداوند برای قومی نیکی اراده کند ، دانشمندانشان را زیاد و نادانهایشان را کم می‌نماید ، به طوری که اگر دانشمند قوم سخن بگوید به یاری‌اش می‌شتابند ولی اگر نادان سخن بگوید رهایش کنند و هر گاه خداوند برای قومی بدی اراده کند ، نادانهایشان را زیاد و دانایانشان را کم می‌کند ، به طوری که اگر نادان سخن بگوید یاری‌اش می‌کنند ولی اگر دانا سخن بگوید رهایش می‌نمایند.

خزینه های شر نزد خداوند است

1973. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : خزینه‌های خیر و شر ، نزد خداوند است و کلیدهای آن ، مردان می‌باشند ؛ خوشا! به حال آن که خداوند او را کلید خیر وقفل شر وبدا! به حال آن‌که خداوند او را کلید شر وقفل خیر قرار داده است.

بر شرارت مرد همین بس

1974. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر شرارت مرد همین بس که با انگشت نشانش دهند (که انگشت نما باشد).
1975. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : همه چیز مسلمان ؛ مال ، آبرو و خونش بر مسلمان حرام است. بر بدی مرد همین بس که برادر مسلمانش را خوار سازد.

نتیجه بدی

1976. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که نیکی بکارد ، غبطه درو کند. و هر که بدی بکارد ، پشیمانی درو کند.

تشویق به بازداری از شر

1977. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شر خود را از مردم بازدار ؛ زیرا که آن ، صدقه‌ای است که به خویشتن داده‌ای.

صفات اهل شر

1978. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آیا از بهترین و بدترینتان به شما خبر دهم؟ بهترین شما کسی است که بتوان به خیرش امید داشت و از شرش در امان بود و بدترین شما کسی است که به خیرش امید و از شرش امان نیست.

عوامل رسیدن به شر دنیا و آخرت

1979. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سود دنیا و آخرت در سایه دانش است و زیان دنیا و آخرت نیز در سایه نادانی است.

ملاک بندگان بد نزد خدا

1980. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی می‌فرماید : ملاک نیکی و بدی بنده‌ام ، در نوع گمان او نسبت به من است ؛ اگر گمانش خوب بود ، بنده نیک و اگر بد بود ، بنده بدی است.

نوشیدن

محرمات نوشیدن

1981. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که در ظرف نقره و طلا می‌خورد و می‌آشامد ، همانا آتش جهنم را غرغره کرده (و در شکم خود فرو می‌برد).

شرافت

بزرگی مؤمن

1982. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جبرئیل نزد من آمد و گفت : ای محمد! هر چه می‌خواهی زنده بمان ، (اما بدان) که عاقبت می‌میری ؛ و هر چه را می‌خواهی دوست داشته باش ، (اما بدان) که عاقبت از او جدا می‌شوی ؛ و هر کار می‌خواهی انجام بده ، (اما بدان) که پاداش آن را دریافت می‌کنی و بدان که شرف و افتخار مؤمن به شب زنده داری ، و سربلندی او در بی‌نیازی (مالی) از مردم است.
1983. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بزرگواری به تقوا ، افتخار به فروتنی و یقین (در سایه) بی‌نیازی است.

شرک

شرک

1984. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی به آن که از همه جهنمیان عذابش آسان‌تر است می‌فرماید : اگر همه دنیا مال تو بود ، آن را فدای آزادی خود از این عذاب می‌کردی؟ عرض کرد : آری. خدا می‌فرماید : آنگاه که تو در صلب (پشت) آدم بودی ، من آسان‌تر از این را از تو خواستم (و آن این بود) که چیزی را با من شریک نسازی ، اما تو دریغ نمودی.

بر حذر داشتن از شرک

1985. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جبرئیل نزد من آمد و گفت : امت خود را مژده بده که هر کس غیر مشرک بمیرد ، وارد بهشت می‌گردد. پرسیدم : ای جبرئیل! حتی اگر مرتکب دزدی و زنا شود؟ گفت : آری ، (بار دیگر) پرسیدم : حتی اگر مرتکب دزدی و زنا شود؟ گفت : آری. (بار سوم) پرسیدم : حتی اگر مرتکب دزدی و زنا شود؟ گفت : آری ، حتی اگر مرتکب شرب خمر شود.
1986. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی فرمود : ای فرزند آدم! سه چیز است که یکی برای من ، دیگری برای تو و سومی بین من و توست : اما آنچه برای من است ، این که مرا بپرستی و شرک نورزی ؛ اما آنچه برای توست ، این که هر کار (نیکی) انجام دهی جزای آن را به تو بدهم و اگر بیامرزم همانا من بخشنده و مهربانم ؛ و اما آنچه بین من و توست ، این که تو دعا کنی و بخواهی و من اجابت کنم و عطا نمایم.

شرک پنهان

1987. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شرک پنهان آن است که مرد به خاطر مرد دیگری کاری را انجام دهد.
1988. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شرک در امت من ، از عبور مورچه بر صخره در شب تاریک ، پنهان‌تر است. و پایین‌ترین درجه شرک آن است که کوچک ترین ستم را دوست ، و کوچک ترین عدالت را دشمن بداری. و آیا دین ، غیر از دوستی و دشمنی در راه خداست؟ خدای تعالی می‌فرماید : بگو اگر می‌خواهید خدا را دوست بدارید ، از من (پیامبر) پیروی کنید تا خداوند ، شما را دوست بدارد.

آنچه شرک محسوب می شود

1989. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شهوت پنهانی و ریا ، شرک است.

خداوند بی نیازترین شریکان است

1990. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی فرمود : من درباره موضوع شرک ، بی‌نیازترین شریکان هستم ؛ هر که کاری کند و در آن دیگری را با من شریک گرداند ، او را با شرکش رها می‌سازم.
1991. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی می‌فرماید : من بهترین تقسیم کننده (مال شراکت) هستم برای کسی که با من شریک قرار داده شده است ؛ زیرا عمل کم و زیاد مشرک من ، همه متعلق به آن شریک است و من از آن بی‌نیازم.

شریک

1992. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی می‌فرماید : مادامی که یکی از دو شریک بر دیگری خیانت نکند ، من نفر سومی آن دو هستم. اما هر گاه یکی خیانت نمود ، از میانشان خارج می‌شوم.

شعر

شعر

1993. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : بعضی بیان‌ها سحر ، بعضی شعرها حکمت ، بعضی سخن‌ها مبهم و برخی دانشجویی‌ها نادانی است.
1994. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شعر به منزله سخن است ؛ شعر نیک ، سخن نیک است و شعر بد ، سخن بد است.

گویاترین شعر

1995. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : گویاترین و زیباترین شعری که عرب گفته است ، سخن لبید است که گوید : آگاه باشید! جز خدا همه چیز باطل است.

نکوهش شعر

1996. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر آینه اگر شکم مردی از چرک پر شود ، برای او بهتر است که از شعر پر گردد.

مو

1997. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : موی زیبا ، یکی از دو زیبایی‌ست که خداوند به وسیله آن برای مرد مسلمان پوششی ساخته است.

شفاعت

شفاعت

1998. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : واسطه‌گری میان دو نفر در کار ازدواج ، از بهترین واسطه‌گری‌هاست.

مقدار شفاعت

1999. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شفاعت هر کس ، مانع اجرای حدود الهی گردد ، پیوسته مورد خشم خداوند است تا از این کار دست بردارد.

شفاعت پیامبر در روز قیامت

2000. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (از ناحیه خداوند) میان شفاعت و داخل شدن بخشی از امتم در بهشت مخیّر شدم ، من شفاعت را اختیار کردم ؛ زیرا دامنه آن وسیع‌تر است و کفایت آن بیشتر است. آیا خیال می‌کنید که شفاعت برای مؤمنان پرهیزکار است؟ نه ، بلکه برای گناه‌کاران آلوده و خطاکار است.

بعدی                          قبلی