فوج

 

---

 

---

دیوان هلالی جغتایی3

---

 

بخش 10 - آغاز قصهٔ شاه و درویش

سخن آرای این حدیث کهن

این چنین می کند بیان سخن

که ازین پیش بود درویشی

راست کیشی، محبت اندیشی

از همه قید عالم آزاده

لیک در قید عشق افتاده

الم روزگار دیده بسی

محنت عاشقی کشیده بسی

تنش از

عشق جسم بی جان بود

رگ برو همچو عشق پیچان بود

بود در کوه گشته و هامون

کار فرهاد کرده و مجنون

بس که می داشت میل عشق مدام

عشق می گفت در محل سلام

از قضا چند روزی آن درویش

بر خلاف طریق و عادت خویش

از سر کوی عشق دور افتاد

در سراپردهٔ سرور افتاد

نی به دل داغ اشتیاقی داشت

نی به جان آتش فراقی داشت

دلش آزاده از جفای حبیب

جانش آسوده از بلای رقیب

شکر می گفت زانکه روزی چند

بود در کنج عافیت خرسند

گرچه می خواست ترک محنت عشق

بود در خاطرش محبت عشق

عاشقی گرچه محنت انگیزست

محنت او محبت انگیزست

خواست القصه عشق صادق

که دگربار اگر شود عاشق

عاشق سرو قامتی باشد

که به قامت قیامتی باشد

با وجود جمال صورت خوب

باشد او را کمال سیرت خوب

از کمال کرم وفاداری

نه ز عین ستم جفاکاری

به هوای چنین دلارامی

می زد از شوق هر طرف گامی

سوی باغی گذر فتاد او را

که نشان از بهشت داد او را

چهرهٔ باغ و طرهٔ سنبل

لین یکی حلقه حلقه و آن گل گل

طرفه تر آن که روی گل گل رو

ظاهر از حلقه ای سنبل او

لاله را زا پیاله اش داغی

گو چه حالیست در چنین باغی؟

سبزه در وی چو خضر جا کرده

علم سبز در هوا کرده

بهر دفع خمار نرگش مست

نصف نارنج داشت در کف دست

گل به خوش بویی نسیم صبا

پیرهن کرده از نشاط قبا

دو لب خویش از فرح خندان

شکل دندانه بر لبش دندان

منظری داشت همچو خلد برین

برتر از اسمان به روی زمین

بام افلاک پیش منظر او

بود چون سایه پست در بر او

ماه و خورشید فرش آن در بود

خشتی از سیم و خشتی از زر بود

زیر دیوارش از برای نشاط

بود گسترده صد هزار بساط

طوف آن باغ چون میسر شد

میل درویش سوی منظر شد

ناگهان دید مکتبی چو بهشت

در و دیوار آن عبیرسرشت

وه

چه مکتب که رشک بستان ها

بوستانی درو گلستان ها

اهل مکتب همه به حسن و جمال

سالشان کم، جمالشان به کنال

یکی ابروی کج عیان کرده

سر «نون و القلم» بیان کرده

یکی از شکل و قد و زلف و دهان

از «الف، لام و میم« داده نشان

همچو «والشمس» آن یکی را روی

همچو «والیل» آن یکی را موی

هر که در مکتبی چنین شد خاص

خواند «الحمد» از سر اخلاص

بود سرخیل آن همه ماهی

ملک اقلیم حسن را شاهی

زرفه شه زاده ای به حسن ادب

طرفه تر آن که «شاه» داشت لقب

سرو قدی که چون قدم می زد

هر قدم عالمی به هم می زد

شوخ چشمی که چون نگه می کرد

خانهٔ مردمان تبه می کرد

پیش آن چشم خواب ناک سیاه

سرمه بی قدر همچو خاک سیاه

بودش از زهر چشم مژگان ها

همچو زهر آب داده پیکان ها

سنبلی بر سمن کشیده چو جیم

کاکلی بر قفا فگنده چو میم

چون نمک ریخته تکلم او

شکر امیخته تبسم او

شکل ابروی آن خجسته تذرو

دو پر زاغ بود بر سر سرو

چشمهٔ آب زندگی لب او

موج آن سیم غبغب او

از دهانش نشانه هیچ نبود

جز سخن در میانه هیچ نبود

آن دهان هیچ و آن میان هم هیچ

جز خیالی نبود و آن هم هیچ

گر میانش خال خواهد بود

آن خیال محال خواهد بود

مشکلی هرکه پیشش آوردی

او روان حل مشکلش کردی

بود وقت فسون سازی

خرده دانی و نکته پردازی

بس که درویش گشت مایل او

ماند در حسرت شمایل او

هر دمش می فزود حیرانی

حیرتی آن چنان که می دانی

شاه گفتش چنین خموش مباش

لب بجنبان تمام گوش مباش

گر تو را هست مشکلی در دل

بکن از من سوال آن مشکل

چیست؟ گفت آن یگانهٔ آفاق

آن که هم جفت باشد و هم طاق؟

گفت آن ابروان پرخم ماست

کج تصور مکن که گفتم راست

گرچه جفتند آن دو بی کم و بیش

لیک طاقند در نکویی خویش

گفت آری جواب آن

اینست

شاه را صدهزار تحسینست

شاه گفتا که در کدام کتاب

خوانده ای این چنین سوال و جواب؟

گفت هرگز نخوانده ام سبقی

پیش کس نگذرانده ام ورقی

بهره ای از سواد نیست مرا

غیر خواندن مراد نیست مرا

خانهٔ چشمم از سواد تهی ست

بی سوادیش عین روسیهیست

تا نخوانی به دل سروری نیست

دیده را بی سوادی نوری نیست

چون که شه را شد اعتقاد برو

الف و با نوشت و داد برو

میل درویش زان یکی صد شد

گفت این بار کار من بد شد

دست بر سر نهاد و زار گریست

که درین عاشقی نخواهم زیست

چون به هم حسن و خلق یار شود

عشق عاشق یکی هزار شود

خوب رویی که هست عاشق دوست

در جهان هر که هست عاشق اوست

گرچه درویش ذوفنونی بود

در ره عشق رهنمونی بود

لوح تعلیم در کنار نهاد

سر تعظیم پیش یار نهاد

ای بسا خرده بین که آخر کار

سوی مکتب رود چو اول بار

این بود عشق ذوفنون را ورد

که کند اوستاد را شاگرد

عشق چون درس خود کند بنیاد

بشکند تخته بر سر استاد

در سبق آشکار می نگریست

لیک پنهان به یار می نگریست

تو سرکش کاف

که کند سینه را شکاف شکاف

جانب قاف گر شوم نگران

آیدم همچو کوه قاف گران

لام بی سنبل تو قلابی ست

کز غم او دل مرا تابی ست

بی جمال تو بر تن محزون

نعل و داغی ست نون و نقطهٔ نون

غیر از این گونه حرف کم می گفت

حرف می دید و حرف غم می گفت

وقت خواندن ز هیبت استاد

چون ز طفلان برآمدی فریاد

او هم آواز و هم زبان می شد

پس به تقریب در فغان می شد

هر گه که از شوق گریه می کردی

صد هزاران بهانه آوردی

که غریبم درین دیار بسی

در غریبی چو من مباد کسی

یاد یار و دیار خود کردم

گریه بر روزگار خود کردم

چون خبر یافتی که آمد شاه

زود فارغ شدی ز گریه و آه

که دگر آه و ناله بی ادبی ست

آه ازین گریه، این چه بوالعجبی ست؟

گفتی از هر طرف حکایت ها

کردی از هر کسی روایت ها

بود از آن نکته های خاطرخواه

غرض او قبول حضرت شاه

شاه را ساختی به خود مشغول

خویش را نیز پیش او مقبول

آری این ست کار عاشق زار

تا کند جا همیشه در دل یار

شب چو آمد ز خدمت استاد

شاه و طفلان همه شدند ازاد

او گرفتار ماند در مکتب

با درونی سیه تر از دل شب

و روز من سیه کرده

آسمان واقف است از غم من

که سیه پوش شد به ماتم من

صبح از من نمی کند یادی

آخر ای مرغ صبح، فریادی!

کوس امشب غریو کم دارد

ز آب چشمم مگر که نم دارد؟

قمری از بانگ صبح لب بربست

تا شد از ناله ام فغانش پست

دیده ها بر ستاره دادم تا دم صبح

چون شفق می گریست از غم صبح

بنشست

جای در پیش گاه خانه گرفت

و آن گدا جا بر آستانه گرفت

بس که بودند هر دو مایل هم

جا گرفتند در مقابل هم

چشم بر چشم و دیده بر دیده

هر زمان سوی یکدگر دیده

و سال

چون بسی بی قرار شد درویش

گفت به ز بی قراری خویش

که چرا دیر کرد شاه امروز؟

ساخت روز مرا سیاه امروز

آفتاب مرا چه آمد پیش؟

که نیامد برون ز خانه خویش

برده خواب صبوح از دستش

یا می ناز کرده سرمستش؟

تا سحرگه نشسته بود مگر؟

ور نه تا چاشت چیست خواب سحر؟

بود در گفتگو که آمد شاه

شد ز گفت و شنودشان آگاه

رشکش آمد که عاشق نگران

نگران ست جانب دگران

چشم عاشق به یار باید و بس

عاشقی کی رواست پیش دو کس؟

کفت هی! هی! عجب خطا کردم

که به این بوالهوس وفا کردم

گر وفایی درین گدا بودی

این چنین در به در چرا بودی؟

در سگ در به در وفا نبود

در به در خود به جز گدا نبود

بنده چون کرد بندگی کسی

نخرندش که گشته است بسی

گه به همزاد خود برآشفتی

به صد آشفتگی به او گفتی

میل علت چو نیست بیش از من

پس چرا آمدی تو پیش از من؟

گاه از مکتبش برون کردی

جگرش را به طعنه خون کردی

که به مکتب دگر میا با من

یا تو آیی درین طرف یا من

گه قلم را به خاک افگندی

گه ورق را ز یکدگر کندی

کردی اظهار رشک و غیرت خویش

رشک خوبان بود ز عاشق بیش

صفحه را پیش روی آوردی

چهرهٔ خویش را نهان کردی

فتنهٔ اهل حسن در عالم

بر سر عاشقان بود ماتم

شاه در فکر کار درویش ست

خواجه را میل بندهٔ خویش ست

گر سپاهی به شاه خود نازد

شاه هم بر سپاه خود تازد

از خجالت هلاک شد درویش

گفت راضی شدم به مردن خویش

جان گدازست ناتوانی من

مرگ بهتر ز زندگانی من

آه! ازین طالعی که من دارم

گریه از بخت خویشتن دارم

شوخ من گرچه نکته دان افتاد

لیک بسیار بدگمان افتاد

خواستم سوی گوهر آرم دست

دستم از سنگ حادثات شکست

عمر می خواستم ز آب حیات

تشنه مردم ز

شوق در ظلمات

شاه شیرین زبان شکرلب

بار دیگر چو رفت از مکتب

خواند همزاد را به خدمت خویش

که چه می گفت با تو آن درویش؟

قصه را پیش شاه کرد بیان

به طریقی که حال گشت عیان

یافت شه از ادای آن تسکین

بست دل در وفای آن مسکین

کو رسولی که از برای خدا

حال من هم کند به شاه ادا؟

تا دگر قصد این گدا نکند

بند بندم ز هم جدا نکند

حبیب می گویند

در برابر رقیب می گویند

تا کسی جان به آن جهان نبرد

از بلای رقیب جان نبرد

شاه را سنگ دل رقیبی بود

یک ز انصاف بی نصیبی بود

کار او زهر چشم بود از قهر

کاسهٔ چشم او چو کاسهٔ زهر

به غضب تیز کرده خویَش را

خنده هرگز ندیده رویش را

مهر آزار خلق در مشتش

شکل کژدم گرفته انگشتش

هرکه سرپنجه ای چنین دارد

مشت کژدم در آستین دارد

با وجود چنین ستیزه و قهر

میر بازار بود و شحنهٔ شهر

حکم بر خاص و عام بود او را

اختیار تمام بود او را

سفله را هرگز اعتبار مباد

مدعی صاحب اختیار مباد

حاصل قصه آن که آن بدکیش

گشت واقف ز قصه درویش

همچو سگ تند شد به قصد گدا

تا ازان آستانش ساخت جدا

آن گدا را چون راند از در شاه

مدتی می نشست بر سر راه

از سر راه نیز مانع شد

سعی درویش جمله ضایع شد

غیر از اینش نماند هیچ رهی

که رود شب به کوی دوست گهی

کرد بیجاره این چنین تدبیر

که رود به کوی او شبگیر

راز او چون به روی روز افتاد

شب تاریک دل فروز افتاد

پردهٔ صدهزار عیب شب ست

یکی از پرده های غیب شب ست

شب که سر برزند ز سر ظلمات

در سیاهی نماید آب حیات

نور معراج در دل شب تافت

مصطفی آن چه یافت در شب یافت

دارد

پای او بر سرم شرف دارد

بر در شاه دید شیر سگی

سگ نگویم پلنگ تیزتگی

داغ مهر و وفا نشانی او

خواب مردم ز پاسبانی او

گفتش ای سرور وفاداران

در وفا بهتر از همه یاران

گفت ای از می وفا سرمست

روز و شب هیچ خورد و خوابت هست؟

رشتهٔ دوستی ست هر رگ تو

تو سگ کوی یار و من سگ تو

پنجه و ناخنت به خون شکار

سرخ همچون گلست و تیز چو خار

دست تو در حناست گل دسته

گل سرخ آن کف حتا بسته

کف پای توراست نقش نگین

در نگین تو جمله روی زمین

بارها صید فربه آوردی

خود قناعت به استخوان کردی

هست شکل دم تو قلابی

که مرا می کشد به هر بابی

شب روانی که قلب و حیله گرند

از تو شب تا به روز بر حذرند

گریه کرد و ز دیده آبش داد

وز دل خون چکان کبابش داد

من! چه چاره کنم؟

چاک چاکست دل به خنجر و تیغ

حیف! حیف از دلم! دریغ! دریغ!

آه! ازین بخت و طالعی که مراست

وای! ازین عنر ضایعی که مراست

من کیم؟ آن که شمع بزم افروخت

شعله ای جست و خانمانم سوخت

من کیم؟ آن که آب حیوان جست

بر لب چشمه دست از جان شست

من کیم؟ آن که رنج هجران برد

سیر نادیده روی جانان، مرد

نیست غیر از وصال او هوسم

آه! اگر من به وصل او نرسم

گر نمیرم درین هوس فردا

کار من مشکلست پس فردا

شاه چون گوش کرد زاری او

بهر تسکین بی قراری او

گفت: برخیز و اضطراب مکن

غم فردا مخور، شتاب مکن

زان که من بعد ازین چه صبح و چه شام

آیم و جا کنم به گوشهٔ بام

بر لب بام قصر بنشینم

تا گروه کبوتران بینم

تو هم از دور سوی من می بین

در و دیوار کوی من می بین

ای خوش آن دم که دوست دوست شود!

یار آن کس که یار اوست شود

روی خود آورد به جانب دوست

طالب او شود که طالب اوست

عشق با یار دل نواز خوش ست

بلکه معشوق عشقباز خوش ست

سر نوعروس مشکین موی

چسنیش بس که نازنینی داشت

صورت لعبتان چینی داشت

بس که بغدادیش نکو افتاد

طرفه تر شد ز طرفهٔ بغداد

سایه های کبوتران دو رنگ

بر زمین نقش کرده شکل پلنگ

همه بر گرد شاه طواف کنان

همه در پیچ و تاب چرخ زنان

چون به دستور خود کبوترباز

به دهان و به دست کرد آواز

سوی گردون به یک زمان رفتند

همچو پروین به آسمان رفتند

شاه بر جست و نی گرفت به دست

نعره ای چند زد، بلند، نه پست

غرض آن داشت شاه نیک اندیش

که خبردار گردد آن درویش

روی خود سوی قصر شاه کند

جانب ماه خود نگاه کند

چشم او خود به جانب شه بود

زان همه کار و بار آگه بود

از دل و جان دعای شه می گفت

گه نظر می نمود و گه می گفت

ای دل من فتاده در دامت

مرغ جانم کبوتر بامت

کاش من هم کبوتری بودم

صاحب بال و پری بودم

تا بر آن گرد بام می گشتم

بر سرت صبح و شام می گشتم

تنم این جا اسیر قید شده

دل به آن بام رفته صید شده

کوی تو همچو کعبه محترم ست

مرغ بامت کبوتر حرم ست

از دلم خاست دود و آتش آه

گشت خیل کبوتر تو سیاه

بس که از دیده ریخت اشک امید

خیل دیگر ازو شدند سفید

جگری های خود که می نگری

همه از خون دل شده جگری

مست چون بلبل ند و سرخ چو گل

گوییا هم گل ند و هم بلبل

رنگ ایشان ز اشک آل من ست

پر هر یک گواه حال من ست

چیست چشم کبوترت پرخون؟

از چه روی گشت پای او گلگون؟

حال من دید و دیده پرخون شد

پا به خوناب دیده گلگون شد

او درین حال و شاه بر لب بام

با رخ همچو ماه کرده قیام

تا چو از دور بیند آن مسکین

شود او را ز دیدنش تسکین

بود در عین عشق بازی خویش

واقف از عشق بازی درویش

شاه تا عشق بازیی نکند

با گدا دل نوازیی

نکند

آسمان زدی به زمین

گر به من لحظه ای وفا گردی

هم در آن لحظه صد جفا کردی

حد جور و جفا همین باشد

بارک الله! وفا همین باشد

در حکم ما کند تقصیر

خویش را کند نشانهٔ تیر

چون رسید این ندا به گوش گدا

خواست تا جان کند ز شوق فدا

رفت و جا بر کنار میدان کرد

شه دگر روز عزم جولان کرد

هر که بیماری فراق کشید

عاقبت شربت وصال چشید

هر که غمگین در انتظار نشست

شادمان در حریم یار نشست

قطره ها شده پر

آمده راست همچو رشتهٔ در

رفته از گرد در ته پرده

روی در پردهٔ عدم کرده

طفل اشک از برای پرده دری

بر رخ او روان به فتنه گری

چون نظر بر جمال شاه افگند

خویشتن را به خاک راه افگند

شاه درویش را چو یافت چنان

جانب اهل قبضه تافت عنان

خواست درویش روی او بیند

او هم از دور سوی او بیند

گفت زان رو نشانه ای سازند

تیر خود بر نشانه اندازند

بس که تیر از هوا کمان داران

بر زمین ریختند چو باران

مزرعی شد کنارهٔ میدان

خوشه اش تیر و دانه اش پیکان

روی شه جانب هدف بودی

لیک چشمش بدان طرف بودی

چون به سوی نشانه رو کردی

نظری هم به سوی او کردی

جگر خوردن

خوش تر آید ز نی شکر خوردن

نی تیری که در کمان داری

کاش آن را به سینه ام کاری

گر خدنگی نیاید از شستت

خود بگو، چون ننالم از دستت

تا هدف غیر این گدا کردی

قدر انداز من، خطا کردی

تا تو را استخوان نشان شده است

تنم از ضعف استخوان شده است

مو شکافی به چشم ناوک زن

مو اگر می شکافی اینک من

هیچ رنجی به دست تو مرساد!

چشم زخمی به شست تو مرساد!

ماری و راست چون کژدم

همه را نیش می زنی از دم

هر طرف کز ستیز می گذری

میزنی نیش و تیز می گذری

بارها بر نشانه جا کردی

باز کج رفتی و خطا کردی

اهل عالم تو را از آن سازند

که بگیرند و دورت اندازند

چون تو را شاه می کند پرتاب

تو چرا می شوی ز من در تاب؟

تیر چون راست یافت قول کمان

صلح کرد وز جنگ تافت عنان

باز عقد موافقت بستند

به هم از روی مهر پیوستند

هیچ کاری ز صلح بهتر نیست

بدتر از جنگ کار دیگر نیست

صلح باشد طریق اهل فلاح

زان جهت گفته اند صلح و صلاح

باغ و وقت بستان شد

سبزه از برف شد عیان امروز

عالم پیر شد جوان امروز

ابر نیسان به کوهسار آمد

باز آبی به روی کار آمد

هیچ دانی که سیل چون شده است؟

از سر کوه سرنگون شده است

سبزه بر هر طرف فگنده بساط

بر زمین پا نمی رسد ز نشاط

از گهرهای شبنم و ژاله

شد مرصع پیالهٔ لاله

ژاله و لاله از سیاهی داغ

آشیان کرده زاغ و بیضهٔ زاغ

آهوی مست لاله ها خورده

همچو مستان پیاله ها خورده

وقت آن شد که ما شکار کنیم

عزم صحرا و لاله زار کنیم

جام گل رنگ لاله را بینیم

چشم مست غزاله را بینیم

لاله را ساغر شراب کنیم

آهوی مست را کباب کنیم

شد مقرر که چون شود نوروز

شاه فرخ به طالعی فیروز

عزم گلگشت نوبهار کند

گه خورد باده گه شکار کند

باز چون شاه عزم میدان کرد

عالمی را هلاک از جولان کرد

مهر چندان که بر سپهر نمود

به هوادار خویش مهر نمود

چون برفت آفتاب عالمگرد

شاه هم میل بازگشتن کرد

گفت با این گدا چه کار کنم؟

که خبردارش از شکار کنم

همرهش هر که بود غافل ساخت

جانب او تگاوری انداخت

چون گدا دید جانب تیرش

گشت آگه ز حسن تدبیرش

گفت دانستم این شکاری کیست

معنی این خدنگ کاری چیست

باشد این تیر از برای شکار

باز شد شاه را هوای شکار

سوز عشقی که داشت افزون شد

سر به صحرا نهاد و مجنون شد

از پی آن غزال شیر شکار

رفت و با آهوان گرفت قرار

اندوه

به صد اندوه ساکن آن کوه

هر گه از هجر یار نالیدی

کوه از این نالهٔ زار نالیدی

ناله برخواستی ز هر سنگی

رفتی آن ناله تا به فرسنگی

گریه چون کردی از سر اندوه

دجلهٔ خون روان شدی از کوه

کله کوه چشمه سار شدی

دامن دشت لاله زار شدی

بس که با آهوان قرار گرفت

انس با وحش کوهسار گرفت

آهوان رام او شدند همه

او شبان گشت و آن گروه رمه

هم بافت

چون سطرلاب سبز بر هم تافت

در چنین وقت و ساعتی فرخ

آن سهی سرو قامت گل رخ

چون به عزم شکار بیرون رفت

لشکر بی شمار بیرون رفت

بود نزدیک شهر صحرایی

دور دوری، گشاده پهنایی

خاک او سر به سر عبیرآمیز

باد او دم به دم نشاط انگیز

سنبل و سوسنش هم خوش رنگ

لاله اش آب دار و آتش رنگ

صورت وحش و طیر او زیبا

همه دلکش چو نقش بر دیبا

سبز مرغان او ز سبزی پَر

مرغ زاری تمام سبزهٔ تر

سبزه اش خط عنبرین مویان

لاله اش عارض نکورویان

شاه چون خیمه زد در آن صحرا

گفت کز هر طرف کنند ندا

وحشیان را تمام گرد کنند

کار اهل شکار ورد کنند

خلق بر گرد صید صف بستند

رخنه ها را ز هر طرف بستند

چابکان تیغ را علم کردند

صید را دست و پا قلم کردند

سر و شاخ گوزن بشکستند

گردن کرگدن فرو بستند

شد نشان خدنگ داغ پلنگ

داغ ها را فتیله گشت خدنگ

از برای گریختن نخجیر

پر برآورد، لیک از پر تیر

شیر هر دم ز خشم و کینهٔ خویش

پنجه می زد ولی به سینهٔ ریش

گور از بس که دید فتنه و شور

دهنش باز ماند چون لب گور

آهو از گریه چشم پر نم داشت

بر سر گور مرده ماتم داشت

خواب خرگوش از سر او جست

چشم خود را دیگر به خواب نبست

روبه از هول جان در آن آشوب

ساخت دم در ره سگان جاروب

در هوای هر پرنده ای که پرید

ترکی از ناوکش به سیخ کشید

هر غزالی که از زمین برجست

چابکی در کمند پایش بست

را ز صف برون انداخت

شه به دنبال و آن غزال از پیش

هر دو رفتند تا بر درویش

صید پیشش نهاد روی نیاز

یعنی از چنگ او خلاصم ساز

شاه آن حال را تماشا کرد

اعتقاد عظیم پیدا کرد

رفت نزدیک او ز پا نشست

شاه در خدمت گدا بنشست

بس که شه چهره برفروخته بود

آن گدا ز آفتاب سوخته بود

شاه ازو، او ز شاه غافل بود

پرده ای در میانه حایل بود

هر یکی تیز دید با دگری

در تفکر که اوست یا دگری؟

شه بدو گفت این صفت که توراست

این چنین نور معرفت که توراست

هر چه گویی صواب خواهد بود

دعوتت مستجاب خواهد بود

گر به همت دعا کنی چه شود؟

حاجتم را روا کنی چه شود؟

طبع درویش ازین سخن آشفت

آه سردی کشید و به اوی گفت

گر دعا مستجاب داشتمی

کی غم بی حساب داشتمی

شاه را سوی من گذر بودی

با من آن ماه را نظر بودی

شاه ازو چو شنید این سخنان

جَست از جای خویش ذوق کنان

گفتش ای بی خبر، چه می گویی؟

اینک آن شه منم که می جویی

بر سریری و شاه می طلبی؟

بر سپهری و ماه می طلبی؟

جان درویش در خروش آمد

رفت از هوش و چون به هوش آمد

گفت هرگز نمی کنم باور

که شود به ختم این چنین یاور

لوحش الله! ازین وفاداری

این به خواب ست یا به بیداری؟

گر به بیداری آمدی به نظر

خواب بر من حرام باد دگر

ور به خوابم نموده ای دیدار

نشوم کاش! تا ابد بیدار

گر به روزست این چه خوش روزی ست!

ور شب ست این، شب دل افروزی ست!

بلکه اندیشه و خیال ست این

تو کجا؟ من کجا؟ محال ست این

گرچه می خواست شاه بنده نواز

که کشد مدت وصال دراز

لیک از بیم آن که خیل و سپاه

ناگه آن جا رسند در پی شاه

واقف از حال آن دو یار شوند

فتنهٔ روز و روزگار شوند

زور برجست و رو به منزل کرد

چشم درویش

خاک ره گل کرد

ماند مسکین به دیدهٔ نم ناک

با دل ریش و سینهٔ غم ناک

شاد گشتی که دست داد وصال

باز غمگین شدی که یافت زوال

بخت بد بین که عاشق درویش

بعد یک نوش می خورد صد نیش

بر دلش هیچ راحتی نرسد

کز پی آن جراحتی نرسد

تیر

شکل قانون چو مضطر آمد راست

صفحهٔ سینه اش به نقش آراست

از برای فروغ مجلس شاه

شمع و مشعل شدند زهره و ماه

بزم شه را چو شمع گلشن کرد

دید درویش و دیده روشن کرد

شاه در بزم با هزار شکوه

و آن گدا را نظاره از سر کوه

تا به نزدیک بزم گاه آمد

بهر نظاره سوی شاه آمد

گفت شاید که در فروغ چراغ

بینم آن شمع بزم را به فراغ

چون میسر نبود بزم حضور

شاد بود از نگاه دورادور

گر کسی جام عشرتی می خورد

او به صد رشک حسرتی می خورد

می کشیدند می به نغمهٔ نی

آن گدا آه می کشید از پی

شاه بر لب نهاد جام شراب

آن گدا بی شراب مست و خراب

شه ز دست حریف می می خورد

آن گدا خون ز دست وی می خورد

شاه در لاله زار خرم و خوش

و آن گدا در میانهٔ آتش

شاه ساغر گرفته از سر عیش

و آن گدا را شکسته ساغر عیش

شاه می کرد نوش باده به کام

آن گدا تلخ کام و زهرآشام

شاه چون رخ ز باده می افروخت

آن گدا ز آتش رخش می سوخت

شاه را ذوق و حالتی که مپرس

آن گدا را ملامتی که مپرس

آن شب القصه تا به آخر شب

مجلس عیش بود و بزم و طرب

عاقبت، کار خویش کرد شراب

اهل مجلس شدند مست و خراب

باده نوشان ز باده مست شدند

سر به پای قدخ ز دست شدند

خواب چون رو به آن گروه نهاد

باز درویش سر به کوه نهاد

کوه با عاشقان هم آوازست

پایدارست زان سرافرازست

همچو نازک دلان ز جا نرود

متصل با تو گوید و شنود

دری

با حریفان دوش کردی خطاب

گفت بی تابم از خمار شراب

هیچ کس هم عنان من نشود

در سخن هم زبان من نشود

شاه چو این بهانه پیش آورد

رو به سوی گدای خویش آورد

مرکب ناز تاخت بر سر او

همچو جان جا گرفت در بر او

نظر لطف سوی او بگشاد

لب شیرین به گفتگوی او بگشاد

گفتش ای از می وفا سرمست

روز و شب هیچ خورد و خوابت هست؟

گفت سیر آمدم ز غم خوردن

خواب بر من حرام جز مردن

باز گفتش که روز حال تو چیست؟

در چه فکری شب و خیال تو چیست؟

گفت روزم دو دیده پرخون ست

حال شب را چه گویمت که چون ست؟

باز گفتش که چون شبت سیه ست

در شب تیره مشعل تو مه ست

گفت شب تا سحر ز شعلهٔ آه

هر دم آتش زنم به مشعل ماه

باز گفتش که کیست محرم تو؟

تا شود گاه کاه همدم تو؟

گفت جز آه سرد نیست کسی

تا به او هم نفس شوم نفسی

باز گفتش که در ضمیر تو چیست؟

حاصل عمر دل پذیر تو چیست؟

گفت غیر از تو نیست در دل من

غیر ازین خود مباد حاصل من

همچنین حسب حال می گفتند

در جواب و سوال می گفتند

چون به هم شرح راز خود کردند

عرض راز و نیاز خود کردند

شاه را شد هوای منزل خویش

ماند درویش خسته با دل ریش

باز فردا شه سعادتمند

سایهٔ لطف بر گدا افکند

همچنین چند روز پی در پی

گذر افتاد شاه را بر وی

شاه چون سوی او گذشت بسی

گفت این قصه با رقیب کسی

مدعی باز حیله ای انگیخت

که ز هم رشتهٔ وصال گسیخت

روز دیگر رقیب دشمن روی

روی با شاه کرد آن بدخوی

گفت شاها دگر بهار گذشت

وقت صحرا و لاله زار گذشت

چند بینیم وحش صحرا را

نیست الفت به وحشیان ما را

جای در شهر کن که آن جا به

سگ شهر از غزال صحرا به

شه

باشد نکوترین جهان

شهر باشد مقام پادشاهان

جاه یوسف ز مصر حاصل شد

مصطفی را مدینه منزل شد

در و دیوار و کوی شهر مدام

سایه افگنده بر خواص و عوام

خانه ها همچو خانهٔ دیده

منزل مردم پسندیده

بس که افسانه و فسون پرداخت

شاه را سوی شهر مایل ساخت

باز درویش در فراق بماند

دل پر از درد اشتیاق بماند

روی در حالتی غریب آورد

این بلا بر سرش رقیب آورد

هیچ کس را غم رقیب مباد

دوری از صحبت حبیب مباد

نیست مقصود بی کسان غریب

غیر وصل حبیب و مرگ رقیب

وصل جانان بود ز جان خوش تر

لیک مرگ رقیب از آن خوش تر

ضعف حال پسر

از دلش بر دوید دود به سر

هر غباری که بر دل پسرست

کوه اندوه بر دل پدرست

پدران را پسر بود محبوب

همچو یوسف به دیدهٔ یعقوب

دل فریب ست عارض پسران

خاصه در پیش دیدهٔ پدران

خسرو از بهر چاره کارش

ناتوان شد چو چشم بیمارش

هر حکیمی که در دیارش بود

همه را خواند و کرد گفت و شنود

کین جگرگوشهٔ به جان پیوند

به علاج شماست حاجت مند

حکما گوهر بیان سفتند

پیش خسرو به صد زبان گفتند

کین سخن قول هوشمندان ست

که درین فصل شهر زندان ست

در چنین وقت بهترین جایی

نیست جز در کنار دریایی

لب دریاست چون لب دلبر

از برون سبزه وز درون گوهر

دایم آنجا هوای معتدل ست

آن هوا فیض بخش جان و دل ست

خشکی این هوا ضرر دارد

لب دریا هوای تر دارد

خسرو اسباب ره مهیا کرد

شاه از آن جا هوای دریا کرد

آن نه دریا که بود صد قلزم

صد چو طوفان نوح در وی گم

چرخ گویی در اضطراب شده

در زمین است و آب شده

موج او سر بر آسمان می سود

یعنی از ماه تا به ماهی بود

عالمی را به آب کرده خراب

آری این ست کار عالم آب

گوهرش از حساب افزون بود

همچو ریگ از شمار بیرون بود

گرچه غواص پا ز سر کردی

هیچ زو سر برون نیاوردی

از خوشی کف زنان که دارد دُر

کف او خالی و کنارش پر

شاه با آن رخ جهان آرا

کرد منزل کنارهٔ دریا

آن هوا برد ضعف حالش را

داد زیب دیگر جمالش را

گل رویش نمود زیبایی

سرو قدش فزود رعنایی

بوالعجب قد و قامتی برخاست

وه! چه گفتم؟ قیامتی برخاست

کمر از روی چابکی بر بست

سرو قدش به چابکی بر جست

سستی او بدل به چستی شد

همه اسباب تن درستی شد

هیچ دولت چو تن درستی نیست

هیچ محنت چو ضعف و سستی نیست

مبتلای مرض مباد کسی

خاصه خوبان، که ناز کند بسی

هر کسی عمر خواهد و

بیمار

هر دم از عمر خود شود بی زار

غم به خوبان سروقد مرساد

قوم نیک اند، چشم بد مرساد

ناز این قوم نازنین باشد

غایت نازکی همین باشد

دل پریشان جمع ایشان باد

ورنه، یک بارگی پریشان باد

و هر طرف نگریست

چون نگه کرد جانب دریا

دید هر گوشه خیمه ای برپا

زیر خیمه ستون به صد زیور

همچو قد عروس در چادر

بود در جمع خیمه خرگاهی

در میان ستاره ها ماهی

سر خرگه بر آسمان می سود

اطلس چرخ پوشش او بود

سایبانی کشیده بر خرگاه

شاه بنشسته اندر آن چون ماه

چون گدا دید خرگه شاهی

کرد آهنگ ماه خرگاهی

گفت دانستم این چه خرگاه ست

خرگه شاه منزل ماه ست

نیست خرگه که ماه بدرست این

آفتاب بلندقدرست این

از سر کوه میل دریا کرد

همچو خس بر کرانه ای جا کرد

همچو نی دور ازان لب چو شکر

در نیستان به ناله بست کمر

مرغ هوشش ز شوق در پرواز

چشم بر راه و گوش بر آواز

مهراب نعل مرکب را

گفت یارب که این خجسته هلال

کم مبادا ز گردش مه و سال

گاه در خون تپید و گه در خاک

بست خود را چو صید بر فتراک

کین بود رشتهٔ ارادن=ت من

چون گرفتم زهی سعادت من!

بعد از آن رسم دادخواه گرفت

دست برد و عنان شاه گرفت

گفت از بهر بندگی کردن

خواهمش طوق کردن در گردن

بر رکابش کرد روی نیاز

کرد بنیاد گفتگوی نیاز

گفت شاها، ز لطف دادم ده

ما مرادم مکن، مرادم ده

چارهٔ جان دردناکم کن

یا بکش خنجر و هلاکم کن

بی تو من مرده و تو با دگران

من جفا دیده و وفا دگران

چند جانان دیگران باشی؟

تا به کی جان دیگران باشی؟

من و خونابهٔ جگر خوردن

هر زما حسرت دگر بردن

تو و جام نشاط نوشیدن

با حریفان به عیش کوشیدن

چند باشد به عالم گذران

عسرت ما و عشرت دگران؟

محنت و درد و غم نخواهد ماند

دولت حسن هم نخواهد ماند

نیست امروز در خم گردون

غیر نامی ز لیلی و مجنون

زیر این طرفه منظر دیرین

کو نشانی ز خسرو شیرین؟

مسند مصر هست و یوسف نیست

مصریان را بجز تاسف نیست

در چمن ناله می کند بلبل

که کجا رفت دور خوبی گل؟

شاه ز انصاف او چو گل بشکفت

رفت چون غنچه در تبسم و گفت

به حکیمی که حاکم ازل ست

حکم او لایزال و لم یزل ست

که چو من بر قرار گیرد تخت

وز مخالف کنار گیرد تخت

ز افسر و تخت سربلند شوم

بر سر تخت ارجمن شوم

با تو باشم همیشه در همه حال

سحر و شام و هفته و مه وسال

گر درین باب حجتی خواهی

اینک این خاتم شهنشاهی

حجتی را که نقش خاتم نیست

حکم او هیچ جا مسلم نیست

خاتم خود به او سپرد و برفت

دل و دینش ز دست برد و برفت

چون گدا از کمال لطف اله

دید در

دست خویش خاتم شاه

گفت این خاتم سلیمان ست

که جهانش به زیر فرمان ست

هر که را این نگین به دست افتد

همه روی زمین به دست افتد

حلقهٔ او همچو حلقهٔ جیم

شکل دور نگسن چو چشمهٔ میم

جیم و میمی چنین به دهر کم ست

تا گدا این دو حرف یافت جم ست

چون نگین نقش آن دهان دارد

گر زنم بوسه جای آن دازد

بوسه اش می زد و نمی زد دم

که به لب مهر داشت از خاتم

سلطنت یافت از گدایی خویش

کامران شد ز بی نوایی خویش

این گدایی ز پادشاهی به

راست گویم ز هرچه خواهی به

بخش 41 - آمدن شه زاده به شهر و کیفیت استقبال او

شاه تا نامهٔ پدر برخواند

نیت شهر کرد و مرکب راند

جانب شهر عزم جولان کرد

یوسف از مصر میل کنعان کرد

سوی آن شاه کشور اقبال

خلق رفتند بهر استقبال

نازنینان به ناز کوشیدند

جامهٔ سرخ و سبز پوشیدند

آن یکی رفته در قبای سفید

همچو شاخ شکوفه زار امید

وان دگر جامهٔ سبز کرده به بر

همچو گل در میان سبزهٔ تر

آن یکی زرد گشته خلعت او

بر تو افگنده ماه طلعت او

و آن دگر کرده جامهٔ عنبرفام

رفته چون آفتاب جانب شام

آن یکی در لباس گلناری

تازه گل دسته ای ست پنداری

وان دگر جامه لاله گون کرده

سر ز جیب فلک برون کرده

همه در انتظار مقدم شاه

همه را چشم انتظار به راه

ناگهان چتر شاه پیدا شد

چرخ گردون و ماه پیدا شد

همه رفتند پیش و صف بستند

دست بر سینهٔ هر طرف بستند

آن چنان حالتی پدید آمد

که تو پنداشتی که عید آمد

شاه چون شمع بزم خسرو شد

ماه اقبال خسروی نو شد

منظر قدرش از فلک بگذشت

طایر قصرش از ملک بگذشت

خرم آن ساعتی،خوش آن روزی

که فتد دیده بر دل افروزی

سر و تن خاک پای او گردد

دل و جان هم فدای او گردد

این تجمل به هر کسی نرسد

دامن گل به هر خسی نرسد

می راحت به جام هر کس نیست

جام عشرت به کام هر کس نیست

کردگارا به حق دیدارت

به دل عارفان بیدارت

که مرا هم بدین شرف برسان

سرو نازی به ایم طرف برسان

خود در لباس ماتم شد

قمری از ناله و خروش بماند

سوسن ده زبان خموش بماند

گل شد و خارها به گلشن بماند

اطلس از دست رفت و سوزن ماند

رنگ نارنج زعفرانی شد

اشک عناب ارغوانی شد

روی مه را گرفت پردهٔ گرد

بلکه در پرده رفت با رخ زرد

نار را پرده های دل خون شد

پاره پاره ز دیده بیرون شد

سیب از بهر گرمی و سردی

کرد پیدا کبودی و زردی

پسته از شاخ سرنگون افتاد

مغزش از استخوان برون افتاد

زخم ناک و شکسته شد بادام

چشم زخمی رسیدش از ایام

خوشهٔ پاک تاک از سر تاک

دانهٔ لعل درفکند به خاک

بر سر شاخ برگ و بار نماند

در گلستان به غیر خار نماند

در چنین موسمی که خسرو گل

رفت و مرد از فراق او بلبل

خسر از عرصهٔ ممالک خویش

سفر آخرت گرفت به پیش

گاه در تاب بود و گه در تب

دلش آمد به جان و جان بر لب

در عرق روی زردش از تب و تاب

همچو برگ خزان میانهٔ آب

شد تنش چو کمان بر آن رگ و پی

استخوانی و پوستی بر وی

بس که از درد دل به جان آمد

دلش از درد در فغان آمد

درد او لحظه لحظه افزون شد

عاقبت حال او دگرگون شد

لطف یاد بکن

بر سیه نامه اعتماد بکن

هر جراحت که بر دل از ستمست

همه از نوک نیزه و قلمست

قیمت عدل را شکست مده

جانب شرع را ز دست مده

زان که میزان راستی شرع ست

اصل شرع ست و غیر از آن فرع ست

این وصیت چون بکرد جان بسپرد

جان به جان آفرین روان بسپرد

هر کسی بهر ماتم افغان کرد

ماتمی شد که شرح نتوان کرد

شعلهٔ آه تا به گردون رفت

دجلهٔ اشک تا به جیحون رفت

همه آفاق در خروش شدند

همه ترکان سیاه پوش شدند

لشکر از ماتمش سیه در بر

مضطرب چو سیاهی لشکر

زان سیاهی که داشت لشکر او

خطهٔ هند گشت کشور او

کمر زر که بر میان می بست

حلقهٔ پشتش از کمر بشکست

شد سیه روز ز ماتمش خاتم

کند رخسار خود در آن ماتم

تاج یک سو فتاد و ابتر شد

همه خیل و سپاه بی سر شد

تخت بر خاک ره ز پا افتاد

که سلیمان عصر شد بر باد

این یکی آه دردناکی زدی

وان دگری جیب جامه چاگ زدی

بدنش را ز گریه می شستند

کفنش را ز حله می جستند

آخرش جانب لحد بردند

همچو گنجش به خاک بسپردند

آن که اوج فلک نشیمن ساخت

عاقبت زیر خاک مسکن ساخت

آن که از حله پیرهن پوشید

کند پیراهن و کفن پوشید

آن که بر فرق تاج از زر کرد

در لحد رفت و خاک بر سر کرد

هیچ کس در جهان قدم نزند

که قدم جانب عدم نزند

هر که گهواره ساخت منزل خویش

رفت و تابوت کرد محفل خویش

تازه سرو رعنایی ست

قد موزون سروبالایی ست

تا توانی دل از جهان بگسل

رشتهٔ مهر از این و آن بگسل

جاودان نیست عالم فانی

تو درو جاودان کجا مانی؟

روی در ملک جاودانی کن

ترک این کهنه دیر فانی کن

پا در این دام پیچ پیچ منه

همه هیچ ند، دل به هیچ منه

پیش گوهرشناس گوهرسنج

هست عالم چو عرصهٔ شطرنج

که به بازیچه هر زمان شاهی

سوی این عرصه می کند راهی

گر خوری همچو خضر آب حیات

تشنه لب جان دهی درین ظلمات

فی المثل عمر نوح گر یابی

چون به توفان رسی خطر یابی

سپرد

محرمی رفت و نزد شاهش برد

شاه چو دید خاتم خود را

آفرین کرد محرم خود را

گفت بیرون رو ز راه ادب

خاتم آرنده را درون بطلب

چون قدم زد به سوی شاه گدا

جان شد از قالب رقیب جدا

شاه دشمن گداز دوست نواز

در لباس نیاز و خلعت ناز

سخن آغاز کرد خنده کنان

که گه خنده خوش بود سخنان

از سر لطف هم زبانش ساخت

وز شکرخنده نوش جانش ساخت

هر نفس دیده سوی او می داشت

گوش بر گفتگوی او می داشت

عاشق خویش را نواخت بسی

عاشق لطف خویش ساخت بسی

دل عاشق درین خیال افتاد

که به کف دامن وصال افتاد

لیک از آن جا که دور گردون ست

هر زمان حالتی دگرگون ست

گر دلی را به وصل بنوازد

بازش از داغ هجر بگدازد

دایم اسباب وصل پیدا نیست

اگر امروز هست فردا نیست

به گل نظر فگند

گل شود خار و در دلم شکند

دست من گر به کف سبو گیرد

می شود خون و در گلو گیرد

گر روم سوی چشمه در ظلمات

شربت مرگ گردد آب حیات

گر زنم گاک تا به راه افتم

گام اول درون چاه افتم

بختم از چاه گر برون فگند

باز فی الحال سرنگون فگند

آه! ازین بخت واژگون که مراست

وای از این طالع نگون که مراست

عدم من به از وجود من ست

گر بمیرم هنوز سود من ست

آمد از شوق مرگ جان به لبم

می دهم جان و مرگ می طلبم

تا کی افغان ز من برون آید

کاشکی جان ز تن برون آید

از نفس های گرم سوخت تنم

کو اجل تا دگر نفس نزنم

نیست هرگز از نشاط در دل من

گویی از غم سرشته شد گل من

دور گردون ز من چه می خواهد

که تنم را چو کاه می کاهد

داد مانند کاه بر بادم

زان به گردون رسید فریادم

چرخ پیرست روز و شب گردان

تا کند حمله با جوانمردان

خویش را صبح و شام زیب دهد

همه آفاق را فریب دهد

راست گویم؟ کج ست فطرت او

راستی نیست در جبلت او

سنگ و رعد تیز آمد

در چنین موسمی که چلهٔ دی

تیر باران نمود پی در پی

شاه ترک دیار خویش گرفت

با عدو راه جنگ پیش گرفت

لشکر انگیخت سوی کشور او

تا به حدی که راند بر سر او

راست کردند صف ز هر طرفی

خیل دشمن صفی و شاه صفی

هر طرف تیغ تیز پیدا شد

فتنهٔ رستخیز پیدا شد

زره از خنجر ستیز شکافت

سبزهٔ تر ز آب تیز شکافت

تیغ ها چون ز هم گذر کردند

همچو مقراض قطع سر کردند

نیزه بر دوش سرکشان به غرور

چون عصای کلیم بر سر طور

گرد سوی سپهر کرد آهنگ

شد زمین هم با آسمان در جنگ

بر سر چابکان کوه شکوه

گرد میدان چو ابر بر سر کوه

هر که بر خصم تیغ بیم زدی

خصم را از کمر دو نیم زدی

بر سر هر که تیغ کین خوردی

زو گذشتی و بر زمین خوردی

ابروی خصم در سپر نایاب

همچو کشتی فتاده در گرداب

مرد و مرکب فتاده زیر و زبر

کاسهٔ سیم گشته کاسهٔ سر

باد از آن عرصه چون گذر کردی

خاک در کاسه های سر کردی

بس که روی زمین پر از خون شد

موج آن چون شفق به گردون شد

شفقی کو به اوج گردون ست

اثر سرخی همان خون ست

بود درویش در همان منزل

داده شه را میان جان منزل

روی خود را بر آسمان کرده

به دعا دست ها برآورده

نصرت شاه خویش می طلبید

زانچه گویند بیش می طلبید

ناگهان خصم در گریز افتاد

رخنه در لشکر ستیز افتاد

پشت ان کس که پشت داد به جنگ

پشته ای شد تمام تیر خدنگ

طرفه حالی که چون نبرد کنند

دشمنان از نهیب گرد کنند

طرفه تر آن که زان همه لشکر

که شه آورد سوی آن کشور

کس نگردید جز رقیب هلاک

گر رقیبی هلاک گشت چه باک

شاه و لشکر اگرچه شد غمگین

لیک سگ کشته شد، چه بهتر ازین

به همین یک

فسون ز دست مرو

زین نکوتر فسانه ای بشنو

می توان جستن

نه ازین بند می توان رستن

گر خوری همچو خضر آب حیات

تشنه لب جان دهی درین ظلمات

گر چو عیسی روی به چرخ برین

عاقبت جا کنی به زیر زمین

گر چو یوسف به اوج ماه روی

عاقبت سرنگون به چاه شوی

فی المثل عمر نوح اگر یابی

چون به طوفان رسی خطر یابی

احد واجب الوجود یکی ست

آن که جاوید هست و بود یکی ست

قدر گوهر توست

این مسلم، تو را به غیر چه کار

هر چه داری تو هم بی او بیار

دیگری جام شوق نوشیده

تو به دیوانگی خروشیده

دیگری آه دردناک زده

تو به تقلید جامه چاک زده

تا به کی می پری به بال کسان؟

ناز خوش نیست با جمال کسان

من کنم سکهٔ سخن را نو

تو کنی عرض مخزن خسرو

چون تو زین نامه نیستی نامی

چه بری نام خسو و جامی؟

حیف باشد که نام دیده وران

بگذرد بر زبان کج نظران

گرچه شعر تو نظم دارد نام

تو ازین نظم کی رسی به نظام

نظم اگر نیست چون در مکنون

سهل باشد طبیعت موزون

گرچه ما و تو هر دو موزونیم

لیک بنگر که هر یکی چونیم

نعل اگر یافت صورت مه نو

هست اینجا تفاوتی بشنو

ماه نو سر بر آسمان ساید

نعل در زیر پای فرساید

نیست مانند هم سموم و نسیم

این یک از جنت ست و آن ز جحیم

آن به نرمی چنان که دل خواهد

وین به گرمی چنان که جان کاهد

نیاز

به صفات جلال و اکرامت

نظر خاص و رحمت عامت

به سلاطین مسند تحقیق

یالکان مسالک توفیق

به اسیران و زاری ایشان

به غریبان و خواری ایشان

به نوازندگان عالم گل

که هنوز ایمن اند از غم گل

به سفرکردگان عالم خاک

کز جهان رفته اند با دل چاک

به رسولی که نعت اوست کلام

سیدالمرسلین علیه سلام

نظری جانب هلالی کن

دلش از مهر غیر خالی کن

حشر او با رسول کن یا رب

این دعا را قبول کن یا رب

در امان دار پیش آن مولی

تا نبیند عقوبت عقبی

چون به عزم رحیل زین منزل

به حریم فنا کشد محمل

در ره مرگ باشدش همراه

هادی لااله الاالله