جهات علوم ائمّه (ع)

همانا ائمّه علیهم السّلام به هر مردی سود و زیانش را خبر می دادند اگر رازشان را حفظ می کردند

 [6٨6]١-عبد الواحد مختار گفته است: حضرت باقر علیه السّلام فرمود: اگر برای زبان هاتان بندی بود [که آن را ببندد]سود و زیان هر مردی را برایش می گفتم.

[6٨٧]٢-عبد اللّه مسکان گفت: شنیدم ابو بصیر می گوید: به حضرت صادق عرض کردم: از کجا به اصحاب علی علیه السّلام آنچه رسید، رسید در حالی که آنان به مرگ و مصیبتشان آگاه بودند؟ او گوید: حضرت خشمگینانه پاسخم داد: جز از خودشان، از چه کسی می رسد؟ پس عرض کردم: آنچه مانع شما از آن می شود چیست جانم به فدایت؟ فرمود: آن دری بسته شده است که جز حسین بن علی -درود خداوند بر آنان-اندکی از آن را نگشود. سپس فرمود: ای ابو محمّد! همانا بر زبان آنان بندهایی بود.

امر دین به رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و به ائمّه علیهم السّلام سپرده شده است

[6٨٨]١-ابو اسحاق نحوی گفته است: به نزد حضرت صادق علیه السّلام رفتم و شنیدم که می فرماید: همانا خدای عزّتمند پیامبرش را بر محبّت خودش ادب آموخت و فرمود (و تو اخلاق بزرگ و برجسته ای داری.) [قلم (6٨) :4]سپس آن گرامی به او تفویض کرد و فرمود (و آنچه را رسول خدا برایتان آورده برگیرید و از آنچه بازداشته بپرهیزید.) [حشر (5٩) :٧]و فرمود: (هرکس از این رسول اطاعت کند، از خداوند اطاعت کرده است.) [نساء (4) :٨٠]او گوید: سپس حضرت فرمود: و همانا پیامبر خدا به علی [علیه السّلام]تفویض کرده، او را امین قرار داد. آن گاه شما پذیرفتید و مردم انکار کردند. و به خدا سوگند ما شما را چنان دوست داریم که وقتی گفتیم بگویید و وقتی ساکت شدیم، ساکت شوید. و ما در میان شما و خداوند عزّتمند هستیم که خداوند برای کسی در مخالفت با امر ما خیری قرار نداده است.

[در سندی دیگر]ابو اسحاق گفته است: شنیدم حضرت باقر می فرماید. . . و مانند همین را روایت کرده است.

[6٨٩]٢-موسای اشیم گفته است: نزد حضرت صادق علیه السّلام بودم که مردی از آیه ای از کتاب خداوند عزّتمند پرسید و حضرت از آن با او سخن گفت. سپس کسی دیگر آمد و از همان آیه پرسید و حضرت با او غیر از آنچه با اوّلی فرموده بود، سخن گفت. پس، از آن هرچه خدا خواست به دلم خطور کرد چنان که گویا با چندین چاقو قطعه قطعه می شود. با خودم گفتم: ابو قتاده را که در یک «واو» و مثل آن اشتباه نمی کرد در شام واگذاشتم و به نزد چنین کسی آمدم که به کلّی اشتباه می کند. در این ناحوال بودم که مرد دیگری به نزدش آمد و از آن آیه پرسید و او بار دیگر غیر از آنچه به من و آن دو دیگر فرموده بود، سخن گفت. جانم آرام شد و دانستم که این از جهت تقیّه است. او گوید: سپس حضرت به من رو کرد و فرمود: ای پسر اشیم همانا خداوند شکوهمند به سلیمان داود تفویض کرد و فرمود: (این عطای ما است آن را بی شمارد خواهی ببخش یا دریغ کن.) [سورۀ ص (٣٨) :٣٩]و به پیامبرش-درود خدا بر او و بر خاندانش-تفویض کرده، فرمود: (آنچه این رسول برایتان آورده، برگیرید و از آنچه بازداشته بپرهیزید.) [سورۀ حشر (5٩) :٧]و آنچه را به رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-تفویض کرده بود، به ما تفویض کرد.

[6٩٠]٣-زراره گفته است از حضرت باقر و حضرت صادق علیهما السّلام شنیدم که می فرمودند: همانا خدای عزّتمند امر آفریدگانش را به پیامبرش-درود خدا بر او و بر خاندانش-سپرد تا ببیند اطاعتشان چگونه است. سپس این آیه را خواندند:

(آنچه را رسول خدا برایتان آورده برگیرید و از آنچه نهیتان کرده بپرهیزید.) [سورۀ حشر (5٩) :٧]

[6٩١]4-فضیل یسار گفت: از حضرت صادق علیه السّلام شنیدم که به یکی از اصحاب قیس ماصر می فرمود: همانا خدای شکوهمند به پیامبرش ادب آموخت و ادبش را نیکو کرد. و آن گاه که ادبش را به کمال رساند، فرمود: (تو اخلاق بزرگ و برجسته ای داری.) [سورۀ قلم (6٨) :4]سپس امر دین و امّت را به او سپر تا بندگانش را رهبری کند و آن گاه فرمود: (آنچه را رسول خدا برایتان آورده برگیرید و از آنچه نهیتان کرده بپرهیزید.) [سورۀ حشر (5٩) :٧]و رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-آموختۀ فیروز یاری شده توسّط روح القدس بود که در چیزی از آنچه با آن آفریدگان را رهبری می کرد لغزش و خطا ندارد. او آداب خدا را آموخت. سپس خداوند گرامی نماز را دو رکعت، دو رکعت تا ده رکعت واجب کرد و رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-به دو رکعت ها، دو رکعت دیگر و به نماز مغرب رکعتی دیگر افزود و همچون آن، واجب شد. جز در سفر ترکشان جایز نیست. و آن یک رکعت مغرب را جدا کرد و آن را در سفر و در اقامت به پا داشت. پس خدای عزّتمند همۀ آن ها را برای او اجازه داده، نماز واجب هفده رکعت شد. سپس رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-دو برابر نماز واجب، سی و چهار رکعت نافله را وضع کرد. و خداوند شکوهمند آن را برای او اجازه داد. و واجب و نافله، پنجاه و یک رکعت است که یک رکعت آن همان دو رکعت نشستۀ پس از نماز عشا است که به جای وتر یک رکعت شمرده می شود. و خداوند در سال روزۀ ماه رمضان را واجب کرد و رسول خدا -درود خدا بر او و بر خاندانش-دو برابر روزۀ واجب روزۀ[مستحبّی]شعبان و سه روز در هر ماه را وضع کرد و خداوند گرامی به او اجازه اش را داد.و خداوند عزّتمند شراب را به طور معیّن حرام کرد و رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-هر نوشیدنی مست کننده ای را حرام کرد. و خداوند همۀ آن را به او اجازه داد. و رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-چیزهایی را ناپسند می شمرد ولی از آن ها همچون حرام نهی نکرد. و از آن ها نهی کراهتی کرد. سپس در آن ها رخصت داد. پس پذیرفتن تسهیلات او همچون پذیرفتن نهی و واجباتش بر بندگان واجب است. و رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-نه در آنچه به طور حرام از آن نهی کرده بود و نه در آنچه به طور واجب امر کرده بود به آنان رخصت نداد. و بسیار نوشیدنی مست کننده که آنان را به طور حرام از آن نهی کرده، در آن به کسی رخصت نداد. رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-به کسی در کوتاه کردن دو رکعتی که خود به واجب خداوند گرامی افزوده بود رخصت نداد. بلکه آن را به طور واجب بر آنان الزامی ساخته، به کسی در هیچ چیز آن-جز برای مسافر-رخصت نداد. و کسی نمی تواند در آنچه رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله رخصت نداده، به خود رخصت دهد. پس فرمان رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-با فرمان خداوند عزّتمند و نهی اش با نهی آن شکوهمند یکی است. و تسلیم به او همچون تسلیم به خداوند پاک و فرازمند بر بندگان واجب است.

[6٩٢]5-به روایت زراره، او از حضرت باقر و حضرت صادق علیهما السّلام شنیده که می فرمودند: همانا خداوند پاک و والاامر آفریدگانش را به پیامبرش-درود خدا بر او و بر خاندانش-سپرد تا ببیند اطاعت آنان چگونه است. سپس این آیه را خواندند: (آنچه را رسول خدا برایتان آورده برگیرید و از آنچه نهیتان کرده بپرهیزید.) [سورۀ حشر (5٩) :٧]

با سلسله سندی دیگر همانند آن از زراره روایت شده است.

[6٩٣]6-اسحاق عمّار از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده که فرمود:

خداوند پاک و والا پیامبرش-درود خدا بر او و بر خاندانش-را ادب آموخت.

و چون به آنچه می خواست منتهی شد، فرمود: (تو اخلاق بزرگ و برجسته ای داری.) [سورۀ قلم (6٨) :4]و دینش را به او سپرد و فرمود: (و آنچه را رسول خدا برایتان آورده برگیرید و از آنچه نهی کرده بپرهیزید.) و خداوند گرامی فرایض را واجب کرد و نصیبی به نیا [با وجود پدر و مادر میّت]نداد. ولی رسول خدا -درود خداوند بر او و بر خاندانش-یک ششم به او داد و خداوند-گرامی یاد- آن را به او اجازه داد. و این سخن خداوند عزّتمند است که فرمود: (این عطای ما است آن را بی شمار خواهی ببخش یا دریغ کن.)

[6٩4]٧-زراره از حضرت باقر علیه السّلام روایت کرده که فرمودند: رسول خدا- درود خدا بر او و بر خاندانش-دیۀ چشم و دیۀ جان را وضع کرده، نبیذ و هر مست کننده ای را حرام کرد. مردی به او عرض کرد: رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-بدون این که چیزی درباره اش آمده باشد، وضع کرد؟ فرمودند:

بله. تا معلوم شود چه کسی از حضرت رسول اطاعت می کند و چه کسی نافرمانی.

[6٩5]٨-عبد اللّه سنان گفته است که حضرت صادق علیه السّلام فرمود: نه به خدا سوگند! خداوند جز به رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-و به امامان [علیهم السّلام]به کسی از آفریدگانش تفویض [امر]نکرد. آن گرامی فرمود: (ما این کتاب را به حقّ بر تو نازل کردیم، تا میان مردم به موجب آنچه خدا به تو آموخته داوری کنی) [سوره نساء (4) :١٠5]و این دربارۀ اوصیا علیهم السّلام نیز جاری است.

[6٩6]٩-محمّد بن حسن میثمی گفته است که شنیدم حضرت صادق علیه السّلام می فرمود: همانا خدای عزّتمند به رسولش ادب آموخت تا او را بر آنچه می خواست استوار کرد سپس به او تفویض [امر]کرد و فرمود: (آنچه را رسول خدا برایتان آورده برگیرید و از آنچه نهیتان کرده بپرهیزید.) [سوره حشر (5٩) :٧]و آنچه را خداوند به رسولش-درود خدا بر او و بر خاندانش-تفویض کرد او آن را به ما تفویض کرد.

[6٩٧]١٠-زید شحّام گفته است: از حضرت صادق علیه السّلام دربارۀ این سخن آن والا پرسیدم: (این عطای ما است آن را بی شمار خواهی ببخش یا دریغ کن.) فرمود: به سلیمان حکومتی بزرگ داد. سپس این آیه دربارۀ رسول خدا-درود خدا بر او و بر خاندانش-جاری شد. پس با او بود که آنچه می خواهد و به هرکس می خواهد بدهد و از هرکس که بخواهد بازدارد و [خداوند]از آنچه به سلیمان داده بود برترش را به او داد آنجا که فرمود: (آنچه را رسول خدا برایتان آورده برگیرید و از آنچه شما را بازداشته بپرهیزید.) [سورۀ حشر (5٩) :٧]

اصول کافی ج1ص575