فوج

احکام خوراکیها

وسیله ذبح

گفتن بسم اللّه وقت ذبح

 ذبح‌کننده

 غذائی که به وسیله غیر مسلمان تهیه می‌شود

غذائی که بوسیله مسلمان تهیه می‌شود

 حیوانات حرام گوشت

 احکام ماهی‌ها 

مسائل متفرقه خوراکیها

س 2007

اشاره

- ذبح حیوان با کارد استیل چه حکمی دارد؟

ج

- اگر استیل آهن باشد اشکال ندارد. و اللّه العالم

س 2008

اشاره

- حضرت عالی فرموده‌اید که در ذبح یکی از شرایطش آهن است و اگر روکش آن آهن باشد و یا مخلوط و از نقره و مس و دیگر فلزات باشد، صحیح است یا نه؟

ج

- باید فقط آهن باشد بلی اگر مخلوط آن که غیر آهن است بقدری کم باشد که چیزی بحساب نیاید و عرفا آهن محسوب شود اشکال ندارد. و اللّه العالم

گفتن بسم اللّه وقت ذبح 

س 2009

اشاره

- در مورد اینکه در کشتارگاههای مرغ که مرغها را به دستگاهی می‌بندند و سر آنها را می‌برد می‌خواستم بدانم که آیا این‌طور سر بریدن اشکالی 
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 314
ندارد و این مرغها را که ما می‌خوریم حلال است یا خیر؟

ج

- در فرض سؤال چنانچه آنچه را در ذبح معتبر است مانند بسم اللّه گفتن و رو بقبله بودن رعایت نمایند بعید نیست ذبیحه حلال شود بشرط اینکه اگر ذبح بطور تدریجی انجام می‌گیرد برای هر مرغی بسم اللّه گفته شود و اگر دفعتا چند مرغ با هم ذبح می‌شود برای هر دفعه بسم اللّه بگوید.

س 2010

اشاره

- آیا نوشتن «بسم اللّه» بر دیوار کشتارگاه، در ذبح کفایت می‌کند؟

ج

- کفایت نمی‌کند.

س 2011

اشاره

- آیا گفتن یک بسم اللّه در صبح هنگام شروع کار دستگاه تا هنگام غروب کفایت می‌کند؟

ج

- کفایت نمی‌کند.

س 2012

اشاره

- در صورتی که جواب دو سؤال قبل منفی است تکلیف ما، با توجه به اینکه نمی‌دانیم مرغ‌های موجود در سطح شهر از کدام کشتارگاه آمده و هنگام ذبح بسم اللّه گفته شده است یا نه چیست؟

ج

- اگر از دست مسلمان میخرید و احتمال میدهید که ذبح شرعی شده باشد اشکال ندارد و پاک و حلال است.

س 2013

اشاره

- آیا گفتن یک مرتبه بسم اللّه هنگام روشن کردن دستگاه در کشتار مرغ کافی است؟

ج

- ظاهرا برای هر مرتبه روشن کردن دستگاه کافی است بشرط اینکه همه مرغها دفعة با هم ذبح شوند ولی اگر پی‌درپی ذبح شوند اگر چه سریعا انجام شود کفایت یک مرتبه بسم اللّه برای حلیت مرغهائی که بعد از مرغ اوّل ذبح میشود محل اشکال است بلکه کافی نیست.
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 315

ذبح‌کننده 

س 2014

اشاره

- حکم ذبیحه سنّیهای مالکی، حنبلی، شافعی و حنفی چیست؟

ج

- ذبیحه آنها پاک است.

س 2015

اشاره

- حکم ذبیحه «محارب» و اهل کتاب چیست؟

ج

- محاربینی که محکوم بکفر هستند و همچنین ذبیحه اهل کتاب نجس و حرام است.

س 2016

اشاره

- حکم ذبیحه «جاحد النّبی» چگونه می‌باشد؟

ج

- جاحد النّبی صلی اللّه علیه و آله کافر است و ذبیح او حرام و نجس است.

س 2017

اشاره

- حکم ذبیحه «غلاة»، «خوارج»، «ناصبی»، «ساب النّبی (ص) أو أحد الائمة (ع)» چیست؟

ج

- ذبیحه غلاة و خوارج و ساب النبی (ص) و ائمه علیهم السلام حرام و نجس است.

س 2018

اشاره

- حکم ذبیحه «مجسمه»، «مشبهه»، «جبریه»، «مفوضه» و ذبیحه «قدریه» چیست؟

ج

- طوائف مذکور اگر شهادتین را و لو اجمالا قبول دارند و توجه به توالی فاسد اعتقاد خود از لحاظ استلزام انکار ضروری ندارند ذبیحه آنها پاک است.

غذائی که به وسیله غیر مسلمان تهیه می‌شود

س 2019

اشاره

- از غذاهایی که غیر مسلمان- کتابی یا غیر کتابی- درست می‌کند اعم از برنج و غیر برنج و گوشت و غیر گوشت جایز است که از آنها بخوریم یا خیر؟

ج

- اگر غذا با دست و یا عضو دیگر غیر مسلمان ملاقات کرده باشد خوردن آن جایز نیست و همچنین اگر با گوشت غیر مذکّی درست شده باشد.

س 2020

اشاره

- سوسیس‌هایی که از کشورهای خارجی وارد می‌شود چه حکمی دارد؟

ج

- در فرض سؤال اگر مشتمل بر گوشت و پیه و مانند آن باشد که حلیّت آن 
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 316
موقوف بر تذکیه است و از بلاد کفر وارد شده و شک در تذکیه آن داشته باشد محکوم به حرمت و نجاست است. و اللَّه العالم.

س 2021

اشاره

- آیا کنسروهایی که در کشورهای خارج بسته‌بندی می‌شود و در ایران بفروش می‌رسد خوردن آن چه صورت دارد آیا حلال است یا حرام؟

ج

- در مورد سؤال اگر یقین ندارید که ماهی فلس‌دار را زنده از آب گرفته‌اند خوردن آنها حرام است. و اللَّه العالم.

س 2022

اشاره

- اگر یک نفر غیر مسلمان- کتابی یا غیر کتابی- و یا مورد اعتماد و غیر اعتماد بگوید گوشت درون غذا یا این گوشت مثلًا ذبح اسلامی است می‌شود از او قبول کرد یا خیر؟

ج

- اگر از گفته کسی یقین به تذکیه شرعی پیدا شود و یا بیّنه شرعی به تذکیه اقامه شود گوشت محکوم به تذکیه است و الا محکوم به نجاست است.

غذائی که بوسیله مسلمان تهیه می‌شود 

س 2023

اشاره

- اگر یک نفر مسلمان ولی نه چندان قابل اعتماد مدعی است که این غذا یا گوشت از مذبوح اسلامی درست شده جایز است از او بپذیریم یا خیر؟

ج

- قول یک نفر حجّت نیست هر چند مورد اعتماد باشد مگر اینکه از قول او یقین حاصل شود یا ذی الید باشد.

س 2024

اشاره

- اگر یک نفر مسلمان اعم از مورد اعتماد و غیر اعتماد ما را برای صرف غذا در منزلش دعوت کند خوردن غذای او جایز است یا خیر؟ و آیا در مورد اسلامی بودن نتیجه باید سؤال کرد یا خیر؟

ج

- در مورد سؤال استفاده از غذای دعوت‌کننده جایز است و سؤال لازم نیست.

س 2025

اشاره

- اقوامی که می‌دانیم از منبع غیر شرعی، امرار معاش می‌کنند، ارتباط با آنها در صورتی که اطمینان نداشته باشیم که غذا یا آبی که برای ما می‌آورند از
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 317
همان منبع است خوردن آن چگونه است؟

ج

- در صورتی که نمی‌دانید از آن منبع است اشکال ندارد.

س 2026

اشاره

- آیا برای شوفر خوراک مجانی که در هتلهای بین راه یا ارزانتر از سرنشینان ماشین می‌دهند حلال است؟ و همچنین مأمورین خرید ارگانها و یا گروه‌ها که بخاطر خریدشان از فروشنده به آنان تخفیف میدهند بعد از اتمام معامله پذیرائی می‌کنند آیا این کار جایز است؟

ج

- در مورد راننده اگر توقف او در مکان خاصی از لحاظ سرنشینان ماشین تفاوت نداشته باشد خوراک مجانی یا ارزانتر برای او بی‌اشکال است و با وجود تفاوت اگر خوراک در برابر این عمل باشد بی‌اشکال نیست و در مورد مأمورین ارگانها و گروهها نیز اگر این برنامه موجب شود که جنس را به قیمتی که بیشتر از قیمتی که خرید آن از فروشنده یا محل دیگر ممکن باشد خریداری کند اشکال دارد و خیانت است.

حیوانات حرام گوشت 

س 2027

اشاره

- نظر خود را نسبت به خرچنگ که در آب زندگی می‌کند بمنظور صادرات به کشورهای غیر مسلمان بیان فرمائید. (البته کشورهای مسلمان غیر تشیّع مصرف‌کننده کل موجوداتی که از دریا صید می‌کنند می‌باشند.)
آنچه مسلم است این است که منفعت محلله خریدوفروش و نهایتاً آمدن ارز به کشور که با صدور این قبیل کالاها که در کشور ایران مصرف نداشته و می‌توان با تولید و پرورش آن مبالغ بسیار زیادی ارز وارد کشور کرد و با پول آن اقتصاد شیعه و مملکت را بهبود بخشید. لذا خواهشمند است موضوع فوق را از هر دو دیدگاه مصرفی و اقتصادی ملاحظه فرموده نظر مبارک را اعلام فرمائید؟

ج

- خوردن خرچنگ جائز نیست و فروختن آن نیز برای خوردن جائز نیست بلی چنانچه خرچنگ منفعت محلّله داشته باشد از قبیل خوراک طیور و غیره، فروختن آن برای این جهت اشکال ندارد.

س 2028

اشاره

- بین گروهی مردم بخصوص افرادی که در زمینه شکار حیوانات 
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 318
دخالتی دارند شایع است که گوشت خرگوش و نوعی جوجه‌تیغی که علفخوار است و جثه بزرگی دارد و گویا شکنبه هم دارد مکروه است و می‌توان گوشت این جانوران را خورد تقاضا می‌نمایم حکم شرعی این مسأله را بیان بفرمائید.

ج

- گوشت خرگوش و جوجه‌تیغی هر نوع که باشند حرام است.

س 2029

اشاره

- آیا فروش گوشت کوسه جایز است و حلال میباشد یا خیر؟

ج

- کوسه حرام گوشت است و اگر گوشت آن منافع محلّله‌ای داشته باشد فروش آن بمنظور صرف در آن منافع اشکال ندارد.

س 2030

اشاره

- بنظر حضرتعالی طاووس از اقسام مأکول اللحم است یا خیر؟

ج

- طاووس مأکول اللحم نیست.

س 2031

اشاره

- در حرمت گوشت خرگوش بین نر و ماده آن فرق است یا نه؟

ج

- نر و ماده آن در حرمت گوشت آن تفاوت ندارد. و اللَّه العالم

احکام ماهی‌ها 

س 2032

اشاره

- اگر ماهی در تور ماهیگیری درون آب بمیرد آیا حرام می‌شود یا نه؟

ج

- حلال است.

س 2033

اشاره

- خوردن خاویار ماهی فلس‌دار چگونه است؟

ج

- حلال است.

س 2034

اشاره

- ما صیادان و ماهیگیران، ماهی به اسم خشاک صید می‌نماییم و به عاملین ماهی می‌فروشیم و ایشان می‌گویند که ما به کشور ژاپن می‌فروشیم. آیا خوردن و خریدوفروش این ماهی حلال است یا حرام؟

ج

- چنانچه ماهی مذکور، فلس ندارد خوردن آن حرام است و امّا فروش آن در صورتی که منافع حلال مانند مصارف دامی یا داروئی داشته باشد جایز است ولی فروش به جهت اکل حرام است.

س 2035

اشاره

- ماهی فلس دار که از غیر مسلمان خریداری می‌شود و ماهی بازار
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 319
غیر مسلمانها چه حکمی دارد؟

ج

- در فرض سؤال اگر احراز تذکیه شرعی نشود خوردن آن جایز نیست و با اینکه از دست غیر مسلمان و بازار کفّار گرفته می‌شود اگر مسبوق بودن آن به مسلمان معلوم نیست خوردن آن نیز جایز نیست.

س 2036

اشاره

- خوردن نوشابه‌های خارجی از نظر شرعی چه حکمی دارند آیا شرعاً حرام است یا حلال؟

ج

- اگر یقین به نجاست آنها نداشته باشید مانعی ندارد البته سزاوار است که مسلمین از محصولات کفّار که ضرورتی در مصرف آن ندارند اجتناب نمایند. و اللَّه العالم

مسائل متفرقه خوراکیها

س 2037

اشاره

- بره‌ای که از شیر سگ خورده آیا مثل خوردن شیر از خوک است و آن احکام را دارد؟

ج

- حکم شیر خوک را ندارد. و اللَّه العالم

س 2038

اشاره

- چیزهایی که در ذبیحه گوسفند حرام است مثل مغز حرام که در میان تیره پشت است در مرغ اگر یافت شود حرام است؟

ج

- بلی اگر هر یک از آنها در مرغ باشد حرام است. و اللَّه العالم

س 2039

اشاره

- خوردن تخم مرغ آغشته به خون چه حکمی دارد؟

ج

- خون تخم مرغ بنابر احتیاط واجب نجس است و خوردن آن حرام است.

س 2040

اشاره

- آیا استفاده کشمش در داخل غذا که در بعضی موارد باید آن را سرخ یا در بعضی مواقع در داخل غذاهای دیگر در آب جوش قرار می‌گیرد جایز است؟

ج

- کشمش به جوش آمدن و سرخ کردن نجس نمیشود و خوردن آن نیز اشکال ندارد.

س 2041

اشاره

- جوشاندن اقسام خرما و کشمش و خوردن آن دو و سرخ کردن خرما
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 320
و کشمش در روغن همچنین استفاده از کشمش در آبدوغ و دیگر موارد جایز است یا خیر؟

ج

- هیچ یک از موارد مذکور در سؤال اشکال ندارد. و اللَّه العالم

س 2042

اشاره

- با توجه به رعایت شرع اسلام در مورد ذبح شرعی حیوانات مکرراً مشاهده می‌شود که مذبوح را به سمت راست خوابانیده و با دست چپ سر مذبوح را جدا می‌کنند، و عده‌ای هم به سمت چپ خوابانیده و با دست راست سر حیوان را جدا می‌کنند لذا از محضر حضرتعالی استدعا دارم جواب صحیح ذبح حیوان را اعلام و توضیح اینکه در غیر این صورت مذبوح چه حکمی را خواهد داشت.

ج

- مقادیم بدن حیوان که بطرف قبله باشد فرقی نمی‌کند بر سمت راست خوابانده شود یا بر سمت چپ. و اللّه العالم

س 2043

اشاره

- چون بعضی از اقلیت‌های مذهبی گوشت برخی از حیوانات را که از نظر شرع مقدس اسلام حرام است مصرف می‌نمایند:
1- آیا مجاز است که مسلمانی در تولید و بسته‌بندی این نوع گوشتها (مانند خوک، گراز و ...) صرفا برای مصرف غیر مسلمین و یا صادرات تولید نماید.
2- آیا می‌شود که از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده شود با ایجاد واحدهای صنعتی نسبت به تولید وف روش فرآورده‌های این نوع گوشتها توسط اقلیت‌های مذهبی و صرفا برای مصرف اقلیت‌های مذهبی کشور و یا صادرات به کشورهای غیر مسلمان اقدام شود.
3- آیا می‌شود توسط دولت اجازه داد تا اقلیت‌های مذهبی نسبت به تولید مشروبات الکلی صرفا برای صادرات و یا مصرف غیر مسلمین اقدام کنند.

ج

- هیچ‌یک از موارد مذکوره در سؤال جایز نیست مضافا باینکه موجب وهن نظام مقدّس جمهوری اسلامی و لطمه شدید به وجهه اسلام است اعاذنا اللّه من الفتن و اتباع الهوی، و اللّه العالم 
جامع الاحکام، ج‌2، ص: 321

احکام تنظیم خانواده و لقاح مصنوعی (حاملگی خارج از رحم)