قسمت سوم و پایانی ضرب المثلهای فارسی
مگس به فضلهش بشينه تا مورچهخورت دنبالش ميدوه.» «مگه سيب سرخ براي دست چلاق خوبه؟»
«مگه كاشونه كه كپه با فعله است؟»
«مگه ششماهه به دنيا آمدي؟»
«ملا شدن چه آسون، آدم شدن چه مشكل.»
«ملا نصرالدين صنار ميگرفت سگ اخته ميكرد يكعباسي ميداد ميرفت حموم.»
«من آنچه شرط بلاغ است با تو ميگويم// تو خواه از سخنم پند گير و خواه ملال.» سعدي
«من از بيگانگان هرگز ننالم// كه با من هرچه كرد آن آشنا كرد.» حافظ
«من كجا و خليفه در بغداد.»
«من ميگم خواجهام تو ميگي چند تا بچه داري؟»
«من ميگم نره تو ميگي بدوش.»
«من ميگم انف، تو نگو انف، تو بگو انف.»
«من نميگويم سمندر باش يا پروانه باش// چون بفكر سوختن افتادهاي مردانه باش.» مرتضي قليخان شاملو
«من نوكر حاكمم نه نوكر بادنجان.»
«موريانه همه چيز خونه را ميخوره جز غم صاحبخونه را.»
«موش تو سوراخ نميرفت جارو به دمبش ميبست.»
«مورچه چيه كه كله پاچش چي باشه.»
«موش زنده بهتر از گربه مردهاست.»
«موش به همبونه (كيسه) كار نداره همبونه به موش كار داره.»
«موش و گربه كه با هم بسازند دكان بقالي خراب ميشه.»
«مهتاب نرخ ماست را ميشكنه.»
«مهره مار داره.»
«مه فشاند نور و سگ عوعو كند// هركسي بر طينت خود ميتند» مولوي
«مهمون بايد خندهرو باشه اگر چه صاحبخونه، خون گريه كنه.»
«مهمون تا سه روز عزيزه.»
«مهمون خر صاحبخونهاست.»
«مهمون كه يكي شد صاحبخونه گاو ميكشه.»
«مهمون، مهمونو نميتونه ببينه صاحبخونه هردو را.»
«مهمون ناخونده خرجش پاي خودشه.»
«مهمون هركي، در خونه هرچي.»
«ميون حق و باطل چهار انگشته.»
«ميون دعوا حلوا خير نميكنند.»
«ميون دعوا نرخ معين ميكنه.»
«مي بخور، منبر بسوزان، مردمآزاري مكن.»
«ميخواي عزيز بشي يا دور شو يا كور شو.»
«ميراث خرس به كفتار ميرسه.»
«ميراثخوار بهتر از چشتهخوره.»
«ميوه خوب نصيب شغال ميشه.»
«ميهمان سخت عزيز است ولي همچو نفس// خفقان آرد (خفه ميسازد) اگر آيد و بيرون نرود.»
«مو را از ماست كشيدن.»
ن:
«نابرده رنج گنج ميسر نميشود// مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد» سعدي
«ناخوانده به خانه خدا نتوان رفت.»
«ناز عروس به جهازه.»
«نازكش داري ناز كن، نداري پاهاتو دراز كن.»
«نام نيكو را بزرگان عمر ثاني گفتهاند.»
«نبرد رگي تا نخواهد خداي» (اگر تيغ عالم بجنبد ز جاي ...)
«نخود توي شلهزرد.»
«نخودچي توي جيبم ميكني اونوقت سرم را ميشكني؟»
«نخودچي شو دزديده.»
«نخود همه آش.»
«نديدبديد وقتي بديد به خود بريد.»
«نذر ميكنم واسه سرم خودم ميخورم و پسرم.»
«نردبون، پله به پله.»
«نردبون دزدها.»
«نزديك شتر نخواب تا خواب آشفته نبيني.»
«نزن در كسي را تا نزنند درت را.»
«نسيه، نسيه آخر به دعوا نسيه.»
«نشاشيدي شب درازه.»«نشسته پاكه.»
«نفسش از جاي گرم در مياد.»
«نكرده كار نبرند بكار.»
«نگاه به دست ننه كن مثل ننه غربيله كن.»
«نمي شه بهش گفت بالاي چشمش ابروئه .»
«نوشدارو بعد از مرگ سهراب.»
«نوكر باب، شيش ماه چاقه شيش ماه لاغر.»
«نوكر بيجيره و مواجب تاج سر آقاست.»
«نو كه اومد به بازار كهنه ميشه دلآزار.»
«نون اينجا آب اينجا؛ كجا بروم به از اينجا؟»
«نون بدو، آب بدو، تو به دنبالش بدو.»
«نون بده، فرمون بده.»
«نون به هم قرض ميدن.»
«نون به همهكس بده، اما نان همهكس مخور.»
«نونت را با آب بخور منت آبدوغ نكش.»
«نون خونه رئيسه، سگش هم همراهشه.»
«نون خودتو ميخوري حرف مردمو چرا ميزني؟»
«نون خودتو ميخوري حليم حاج عباسو هم ميزني؟»
«نون را به اشتهاي مردم نميشه خورد.»
«نون را بايد جويد توي دهنش گذاشت.»
«نونش توي روغنه.»
«نونش را پشت شيشه ميماله.»
«نون گدايي رو گاو خورد ديگه به كار نرفت.»
«نون نامردي توي شكم مرد نميمونه.»
«نون نداره بخوره پياز ميخوره اشتهاش واشه.»
«نون نكش آب لوله كش.»
«نه آب و نه آباداني نه گلبانگ مسلماني.»
«نه آفتاب از اين گرمتر ميشود و نه غلام از اين سياهتر.»
«نه از من جو، نه از تو دو، بخور كاهي برو راهي.»
«نه به اون خميري نه به اين فطيري.»
«نه به اون شوري شوري نه به اين بينمكي.»
«نه بباره نه به داره، اسمش عمو موندگاره.»
«نه بر مرده، بر زنده بايد گريست» (گر اين تير از تركش رستمي است ...) فردوسي
«نه پسر دنيائيم نه دختر آخرت.»
«نه پشت دارم نه مشت.»
«نه پير را براي خر خريدن بفرست نه جوان را براي زن گرفتن.»
«نه خاني اومده نه خاني رفته.»
«نه چك زدم نه چونه، عروس اومد به خونه.»
«نه خود خوري نه كس دهي گنده كني به سگ دهي.»
«نه در غربت دلم شاد و نه رويي در وطن دارم// الهي بخت برگردد از اين طالع كه من دارم»
«نه دزد باش نه دزد زده.»
«نه راه پس دارم نه راه پيش.»
«نه سر پيازم نه ته پياز.»
«نه سر كرباسم نه ته كرباس.»
«نه سرم را بشكن نه گردو توي دومنم كن.»
«نه سيخ بسوزه نه كباب» (كاري بكن بهر ثواب ...)
«نه عروس دنيا نه داماد آخرت.»
«نه شير شتر نه ديدار عرب.»
«نه مال دارم ديوان ببره نه ايمان دارم شيطان ببره.»
«نه نماز شبگير كن نه آب توي شير كن.»
«نه هركه سر بتراشد قلندري داند» (هزار نكته باريكتر ز مو اينجاست...) حافظ
«نيش عقرب نه از ره كين است// اقتضاي طبيعتش اين است»
«نيكي و پرسش؟»
«نيمطبيب خطر جان، نيمفقيه خطر ايمان»
و:
وقتي دندون بود نون نبود وقتي نون بود دندون نبود.وقت پختن هيج كس نبود وقت خوردن راه دست نبود.
«واي به باغي كه كليدش از چوب مو باشه.»
«واي به خوني كه يك شب از ميونش بگذره.»
«واي به كاري كه نسازد خدا.»
«واي به مرگي كه مردهشور هم عزا بگيره.»
«واي به وقتي كه بگندد نمك.»
«واي به وقتي كه چاروادار راهدار بشه.»
«واي به وقتي كه قاچاقچي گمركچي بشه.»
«وعده سر خرمن دادن.»
«وقت خوردن، خاله، خواهرزاده را نميشناسه.»
«وقت مواجب سرهنگه، وقت كاركردن سربازه.»
«وقتي كه جيك جيك مستونت بود ياد زمستونت نبود؟»
«وقتي مادر نباشه با زنبابا بايد ساخت.»
<< وقت رفتن من و بي بي دو به دو وقت خوردن من و بي بي
ه:
«هادي، هادي، اسم خودتو به ما نهادي.»
«هر آن كس كه دندان دهد نان دهد» سعدي
«هر جا آشه، كچلك فراشه.»
«هر جا خرسه، جاي ترسه.»
«هر جا سنگه به پاي احمد لنگه.»
«هر جا كه پريرخيست ديوي با اوست.»
«هر جا كه گندوم نده مال من دردمنده.»
«هر جا كه نمك خوري نمكدون نشكن.»
«هر جا مرغ لاغره، جايش خونه ملا باقره.»
«هر جا هيچ جا، يك جا همه جا.»
«هر چه از دزد موند، رمال برد.»
«هر چه بخود نپسندي به ديگران نپسند.»
«هر چه بگندد نمكش ميزنند// واي به روزي كه بگندد نمك»
«هر چه به همش بزني گندش زيادتر ميشه.»
«هر چه پول بدي آش ميخوري.»
«هر چه پيش آيد خوش آيد.»
«هر چه خدا خواست همان ميشود// هر چه دلم خواست نه آن ميشود»
«هر چه خورده نريده.»
«هر چه دختر همسايه چلتر، براي ما بهتر.»
«هر چه در ديگ است به چمچه مياد.»
«هر چه دير نپايد دلبستگي را نشايد.»
«هر چه رشتم پنبه شد.»
«هر چه سر بزرگتر، درد بزرگتر.»
«هر چه سفره خالي تر، رختخواب گرم تر.»
«هر چه عوض داره گله نداره.»
«هر چه كني به خود كني گر همه نيك و بد كني.»
«هر چه كه پيدا ميكنه خرج اتينا ميكنه.»
«هر چه مار از پونه بدش مياد بيشتر در لونهاش سبز ميشه.»
«هر چه ميگم نره، بازم ميگه بدوش.»
«هر چه نصيب است نه كم ميدهند// ور نستاني به ستم ميدهند»
«هر چه هست از قامت ناساز بياندام ماست// ورنه تشريف تو بر بالاي كس كوتاه نيست» حافظ
«هر چي سنگه مال پاي لنگه»
«هر چيز به ديده خوار آيد عاقبت روزي به كار آيد.»
«هر خري را به يك چوب نميرونند.»
«هر دم از اين باغ بري ميرسد// تازهتر از تازهتري ميرسد» نظامي
«هر دودي از كباب نيست.»
«هر رفتي، آمدي داره.»
«هر سخن جايي و هر نكته مقامي دارد.»
«هر سرازيري يك سر بالايي داره.»
«هر سركهاي از آب، ترشتره.»
«هر سري را سودايي است.»
«هر شب شب قدر است اگر قدر بداني.»
«هركس از هر جا روندهاست با ما برادرخوندهاست.»
«هركسي پنج روزه نوبت اوست» (دور مجنون گذشت و نوبت ماست...) حافظ
«هركسي از ظن خود شد يار من// از درون من نجست اسرار من» مولوي
«هركسي كار خودش، بار خودش، آتيش به انبار خودش.»
«هر كسي كو دور ماند از اصل خويش// بازجويد روزگار وصل خويش» مولوي
«هركه با مادر خود زنا كنه با دگران چها كنه.»
«هركه بامش بيش، برفش بيشتر.»
«هركه به يك كار، به همهكار؛ هركه به همهكار به هيچكار.»
«هركه به اميد همسايه نشست گرسنه ميخوابه.»
«هركه تنها قاضي رفت خوشحال برميگرده.»
«هركه خربزه ميخوره پاي لرزش هم ميشينه.»
«هركه خري نداره غمي نداره.»
«هركه خيانت ورزد دستش در حساب بلرزد.»
«هركه دست از جان بشويد هر چه در دل دارد گويد.»
«هركه در اين بزم مقربتر است// جام بلا بيشترش ميدهند»
«هركه را زر در ترازوست، زور در بازوست.»
«هركه را طاووس بايد جور هندوستان كشد.»
«هركه را مال هست و عقلش نيست// روزي آن مال مالشي دهدش// وآنكه را عقل هست و مالش نيست// روزي آن عقل بالشي دهدش» عمادي شهرياري
«هركه را ميخواهي بشناسي يا باهاش معامله كن يا سفر كن.»
«هركه شيريني فروشد مشتري بر وي بجوشد.»
«هركه نان از عمل خويش خورد// منت از حاتم طائي نبرد»
«هركي به فكر خويشه كوسه به فكر ريشه.»
«هركي خر شد، ما پالونيم.»
«هركي كه زن نداره، آروم تن نداره.»
«هر گردي گردو نيست.»
«هر گلي زدي سر خودت زدي.»
«هزار تا چاقو بسازه يكيش دسته نداره.»
«هزار تا دختر كورو يكروزه شوهر ميده.»
«هزار دوست كمه، يك دشمن بسيار.»
«هزار قورباغه جاي يه ماهي رو نميگيره.»
«هزار وعده خوبان يكي وفا نكند.»
«هشتش گرو نهاست.»
«هلو برو تو گلو.»
«هم از توبره ميخوره هم از آخور.»
«هم از شورباي قم افتاديم هم از حليم كاشون.»
«همان آش است و همان كاسه.»
«همان خر است و يك كيله جو.»
«هم چوب را خورديم هم پياز را و هم پول را داديم.»
«هم حلواي مردههاست هم خورش زندهها.»
«هم خدا را ميخواهد هم خرما را.»
«هم خر را ميخواهد، هم خرما را.»
«همدون دوره، كردوش نزديك.»
«همسايه نزديك، بهتر از برادر دور.»
«همسايهها ياري كنيد تا من شوهرداري كنم.»
«هم فاله و هم تماشا.»
«همكار همكارو نميتونه ببيند.»
«هم لحافه و هم تشك.»
«هم ميترسم هم ميترسونم.»
«همنشين به بود تا من از او بهتر شوم.»
«همنشين تو از تو به باشد، تا تو را عقل و دين بيافزايد.»
«همه چيز را همگان دانند.»
«همه ابري هم بارون نداره.»
«همه خرها رو به يك چوب نميرونند.»
«همه رو مار ميگزه مارو خرچسونه.»
«همه سرو ته يه كرباسند.»
«همه قافله پس و پيشيم.»
«همهكاره و هيچكاره.»
«هم خر و ميخاد هم خرمارو»
«همه ماري مهره نداره.»
«همه ماهي خطر داره بدناميشو صفر داره.»
«هر مرغي انجير نميخوره.»
«هميشه آب در جوي آقا رفيع نميره يه دفه هم در جوي آقا شفيع ميره.»«هميشه خره خرما نميرينه.»
«هميشه روزگار به انسان رو نميكنه.»
«هميشه شعبان، يك بار هم رمضان.»
«هميشه ما ميديديم يه دفعه هم تو ببين.»
«همينو كه زائيدي بزرگش كن.»
«هنوز آش خوره»
«هنوز باد به زخمش نخورده.»
«هنور دهنش بوي شير ميده.»
«هنوز سر از تخم در نياورده.»
«هنوز گرسنگي نكشيدي تاعاشقي يادت بره٫هنوز تنگت نگرفته تا دوتاش يادت بره»
«هنوز غوره نشده مويز شده.»
«هنوز دو قورت و نيمش باقيمانده.»
«هوو هوو را خوشگل ميكنه جاري جاري را كدبانو.»
«هيچ ارزوني بيعلت نيست.»
«هيچ انگوري دوبار غوره نميشه.»
«هيچ بدهي را به هيچ بستاني كاري نيست.»
«هيچ بدي نرفت كه خوب جاش بياد.»
«هيچ بقالي نميگه ماست من ترشه.»
«هيچ تقلبي بهتر از راستي نيست.»
«هيچ چراغي تا به صبح نميسوزه.»
«هيچچيز شرط هيچچيز نيست.»
«هيچ دوئي نيست كه سه نشه.»
«هيچ دودي بيآتش نيست.»
«هيچ عروس سياه بختي نيست كه تا چهل روز سفيد بخت نباشه.»
«هيچ گربهاي براي رضاي خدا موش نميگيرد.»
«هيچكاره، رقاص پاي نقاره.»
«هيچكاره و همهكاره.»
«هيچكس از پيش خود چيزي نشد// هيچ آهن خنجر تيزي نشد// هيچ قنادي نشد استادكار// تا كه شاگرد شكرريزي نشد»
«هيچكس را توي گور ديگري نميگذارن.»
«هيچكس روزي ديگري را نميخوره.»
«هيچكس نميگه ماست من ترشه.»
«هيچ گروني بيحكمت نيست.»
ي:
«يابو برش داشته.»
«يابوي اخته و مرد كوسه سن و سالشون معلوم نيست.»
«يابوي پيشآهنگ آخرش توبرهكش ميشه.»
«يا خدا يا خرما.»
«يا خودش دزد بوده يا پدرش» (زر نباريده ز آسمان به سرش، يا خودش دزد بوده يا پدرش)
«يار بد، بدتر بود از مار بد.»
«يا رب مبادا كه گدا معتبر شود» (... گر معتبر شود ز خدا بيخبر شود)
«يار در خانه و ما گرد جهان ميگرديم.»
«يار قديم، اسب زينكردهاست.»
«يار، مرا ياد كنه ولو با يك هل پوك.»
«يا زنگي زنگ باش يا رومي روم.»
«يا علي غرقش كن منهم روش.»
«يا كوچهگردي يا خانهداري.»
«يا مرگ يا اشتها.»
«يا مكن با پيلبانان دوستي// يا بنا كن خانهاي در خورد پيل» سعدي
«يكي رو تو ده راه نميدادند سراغ كدخدا رو ميگرفت.»
«يك ارزن از دستش نميريزه.»
«يك مرده به نام به كه صد زنده به ننگ.»
«يك انار و صد بيمار.»
«يك بار جستي ملخي، دو بار جستي ملخي، آخر به دستي ملخي.»
«يك بز گر گله را گر ميكند.»
«يك سر است و هزار سودا؛ يكدل دارد و هزار دلبر.»
«يك داغدل بس است براي قبيلهاي.»
«يكدم نشد كه بي سر خر زندگي كنيم.»
«يك ده آباد بهتر از صد شهر خراب.»
«يك ذره شاخ بهتر از هزار ذرع دمه.»
«يك من ماست چقدر كره ميده/ كره داره.»
«يكي به نعل و يكي به ميخ.»
«يكي كمه، دو تا غمه، سه تا خاطر جمه.»
«يكي مرد و يكي مردار شد يكي به غضب خدا گرفتار شد.»
«يكي ميبره يكي ميدوزد.»
«يكي ميمرد ز درد بينوايي؛ يكي ميگفت: خانوم زردك ميخواهي؟»
«يكي نون نداشت بخوره پياز ميخورد كه اشتهاش واشه.»
«يكييهدونه يا خل ميشه يا ديوونه.»
«يهبام و دوهوا.»«يهپا چارق، يه پا گيوه.»
«يهپاش اين دنيا يه پاش اون دنياست.»
«يهپول جيگرك سفرهقلمكار نميخواد.»
«يهتب يه پهلوانو ميخوابونه.»
«يهتختهاش كمه.» (خل و كمعقل است)
«يهجا ميل و مناره را نميبينه يه جا ذره رو در هوا ميشماره.»
«يهچيز بگو بگنجه.»
«يهحموم خرابه چهلتا جومهدار نميخواد.»
«يهخونه داريم پنبهريسه، ميون هفتاد ورثه.»
«يهدست به پيش و يهدست به پس.»
«يهدست صدا نداره.»
«يهدستم سپر بود، يهدستم شمشير، با دندونام كه نميتونم بجنگم.»
«يهديوانه سنگي به چاه ميندازه كه صدتا عاقل نميتونن بيرون بيارن.»
«يهروده راست توي شيكمش نيست.»
«يهروزه مهمونيم و صدساله دعاگو.»
«يهروز حلاجي ميكنه سهروز پنبه از ريش ورميچينه.»
«يهسال بخور نون و تره صدسال بخور نون و كره.»
«يهسال روزه بگير آخرش با فضله سگ افطار كن.»
«يهسوزن به مردم بزن و يهجوالدوز به خودت.»
«يهسيب و كه به هوا بندازي تا بياد پايين هزارتا چرخ ميخوره.»
«يهشكم سير بهتر از صدشكم نيمسير.»
«يهعمر گدايي كرده هنوز شب جمعه رو نميدونه.»
«يهكاسهچي صدتا سرناچي.»
«يهكفش آهني ميخواد و يهعصاي فولادي.»
«يهكلاغ و چهلكلاغ.»
«يهگوشش دره يهگوشش دروازه.»
«يهلاش كرديم نرسيد دولاش ميكنيم كه برسد.»
«يك دست صدا ندارد.»
«يهلقمه نون بربري من بخورم يا اكبري.»
«يهمريد خر بهتر از يهده شيشدانگ.»
«يهمو از خرس كندن غنيمته.»
«يهمويز و چلقلندر.»
«يهنه بگو، نهماه رو دل نكش.»
«يهوقت از سوراخ سوزن تو ميره يهوقت از در دروازه تو نميره.»
پایان
|
ضربالمثلهای فارسی1 |
