فوج

قاصدك                Dandelion

نام علمی   Taraxacum officinale

تركيبات شيميايي/خواص داروئي/طرز استفاده/مضرات

كليات گياه شناسي:

گُل قاصِدَک، خبررسانک یا خبرچین و نیز در طب سنتی به همین نام یعنی طرخشقون معروف است گیاهی است علفی و دائمی که ساقه آن به ارتفاع ۴۰ سانتی‌متر می‌رسد.

این گیاه دارای ریشه‌ای است به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد که پر از شیرابه سفید رنگی می‌باشد.

گلهای قاصد معمولی (Taraxacum sect. Ruderalia)و (Taraxacum officinale Weber)دسته‌ای از گیاهان بسیار شبیه به یکدیگر از تیرة Taraxacum را تشکیل می‌دهند که همگی از خانوادة گیاهان دارای گلهای سبدی (Asteraceae) هستند.

گل قاصدک که به نام‌های هند بابری، خبر آور، کاسنی بری و دندان شیر نیز معروف است گیاهی است علفی و دائمی که به‌طور خودرو در بیشتر مزرعه‌ها و دشتها، در وسط چمن، حاشیه شوره زار، کنار جاده‌ها و اراضی بایر و به طورکلی در همه جا می‌روید.

بلندی ساقة آن به ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر می‌رسد. این گیاه دارای ریشه‌ای به رنگ قهو ه‌ای است که که تا یک متر (و به ندرت تا دو متر) می‌رسد.

ساقه و ریشة این گیاه پر از شیرابة سفیدرنگی می‌باشد.

در انتهاي ساقه گل آن قرار دارد . برگهاي گل قاصدك سبز رنگ و بريدگيهاي مثلث شكل و نوك تيز دارد و بر روي سطح زمين مي باشد .

گل قاصدك  در همه جا مي رويد و شايد دليل آن اين است كه طبيعت مي خواهد به انسان بگويد كه درهر نقطه اي زندگي مي كند احتياح به اين گياه داريد و هنگاميكه آنرا با وسائل مكانيكي و شيميايي از بين مي بريد دوباره بعد از چندي سر از خاك بيرون مي آورد .

گل قاصدك در حدود 15 نوع مختلف دارد.

زنبور عسل اين گياه را بسيار دوست دارد و شهد زيادي از آن بدست مي آرود . برگهاي جوان گل قاصدك را معمولا با سالاد مي خورند و چون خيلي تلخ است بايد آنرا با ترشي يا آبليمو مصرف كرد .

از قسمت هاي مختلف گياه مانند ريشه ، برگ وشيرابه آن در طب استفاده مي شود .

از میان برگهای آن ساقه‌های گل به‌ارتفاع حدود ۵۰ سانتیمتر می‌رویند.

این ساقه‌ها منتهی به نهنجی می‌شوند که بر رویش گلهای زردرنگ زیبا و زبانه‌ای به قطر ۳ تا ۵ سانتیمتر قرار دارند. گل آذینش کلاپرک (Capitule) است.

گلبرگهای زبانه‌ای شکلش دایره‌وار از داخل به خارج به تدریج باز می‌شوند. گلها در عمر چندین روزة خود، شبها و در هنگام باران و نیز در هنگام خشکی هوا بسته می‌شوند.

میوه اش فندقه و دارای دستة تارهای ابریشمی در قسمت انتهایی است که به آن قاصدک می‌گویند زیرا به منظور بذرافشانی به پرواز درمی‌آید.

محل رویش:

پراکندگی این گیاه در کره زمین طوری است که در غالب نواحی اروپای شمالی، غرب آسیا، شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌روید. تا کنون بالغ بر ده گونه از این نوع گیاه شناخته شده‌است.

تركيبات شيميايي:

تلخي برگهای اين گياه مربوط به يك ماده متبلور تلخ بنام تاراكسين است  ضمنا اين گياه داراي ساپونين ، قندهاي مختلف و اسيد هاي چرب است .

اين گياه بالاترين حد ويتامين آ را در بين گياهان درا ست و همچنين داراي مقدار زيادي پتاسيم است

در صد گرم برگ گياه گل قاصدك مواد زير موجود است:

آب                               85 گرم

پروتئين                         2/7 گرم

مواد چرب                      0/7 گرم

نشاسته                      10 گرم

كلسيم                       185 ميلي گرم

فسفر                        65 ميلي گرم

آهن                          3 ميلي گرم

سديم                      75 ميلي گرم

پتاسيم                     400ميلي گرم

ويتامين آ                 14000 واحد

ويتامين ب 1             0/2 ميلي گرم

ويتامين ب2             0/25 ميلي گرم

ويتامين ب 3           1/2 ميلي گرم

ويتامين  ث            45 ميلي گرم

خواص داروئي:

اين گياه از نظرطب قديم ايران سرد و خشك است و از قديم الايام براي درمان بيماريهاي كبدي بكار مي رفته است .

1)قابض و مقوي معده است

2)خوردن آن خونريزي از سينه را متوقف مي كند

3)قاعده آور است

4)براي ازدياد شير نافع است و خانم هاي شير ده بايد مقداري از آنرا با سالاد بخورند

5)خنك كننده و معرق است

6)ترشح صفرا را زياد مي كند

7)خون را تصفيه مي كند

8)از عصاره آن شياف درست مي كنند كه براي رفع ورم هاي داخل آلت تناسلي خانم ها و رحم مفيد است.

9)خوردن آب اين گياه مخلوط با روغن زيتون براي رفع مسموميت مفيد است.

10)ضماد ريشه آن را در محل نيش عقرب يا زنبور و يا مار مي گذارند كه بسيار مفيد است.

11)اوره را رفع مي كند.

12)كلسترول خون را كاهش مي دهد.

13)درمان كننده اگزما و بيماريهاي پوستي است.

14)درمان كننده كم خوني است

15)رماتيسم و نقرس را درمان مي كند

16)براي درمان نارسايي اعمال كبد و تميز كردن كبد از مخلوط زير استفاده كنيد:

شيره ريشه گل قاصد                            100 گرم

الكل 90 درجه                                       18 گرم

گليسيرين                                           15 گرم

آب                                                     17 گرم

مواد گفته شده را با يكديگر مخلوط  كنيد و به مقدار يك قاشق سوپخوري سه بار در روز مصرف نمائيد.

17)دم كرده اين گياه را نيز براي تميز كردن كبد بكار مي برند . مقدار مصرف آن يك فنجان سه يا چها بار در روز است

طرز استفاده:

براي تهيه اين دم كرده بايد 50 گرم گياه خشك شده را در يك ليتر آّبجوش ريخته و به مدت 5 دقيقه بگذاريد بماند و سپس آنرا صاف كرده و استفاده كنيد .

مضرات :

مضرات خاصي براي آن بيان نشده است .

خواص خيار : Cucumber