فوج

تخم كتان         FLAX SEED

نام علمی      Linum usitatissimum

تركيبات شيميايي

خواص داروئيطرز استفادهمضرات

كليات گياه شناسي

تخم کتان (بذر کتان یا تخم بزرک) به دو شکل ظاهری یافت می‌شود: قهوه‌ای، و زرد طلایی (خود گیاه کتان بیش از ۲۰۰ گونه دارد).

با تخم کتان روغن نباتی تولید می‌شود و به عنوان روغن کتان یا روغن بزرک، که یکی از قدیمی‌ترین روغن‌های تجاری است کاربرد دارد. این روغن خوراکی با فشردن سرد و گرم بدست می‌آید. روغن تخم کتان قرن‌ها به عنوان یک روغن خشک در نقاشی و پوشش لاک الکل استفاده می‌شود.

در بذر کتان گلیکوزید سیانوژنیک وجود دارد که ماده ایست پیش مرحله ای برای ایجاد طبیعی یا تولید صنعتی ماده بسیار سمی هیدروژن سیانید (HCN). از ۱۰۰ گرم بذر کتان میتوان ۵۰ میلی گرم هیدروژن سیانید تولید کرد.

مواد شیمیایی معده، در صورت مصرف مقدار عادی بزر کتان، از مسموم شدن انسان جلوگیری میکنند و ضرری متوجه سلامتی انسان نمیشود. داغ کردن، پختن و سرخ کردن بذر کتان گلیکوزید ها را کاملا خنثی میکند.

امروزه گياه كتان در منطقه وسيعي از اروپا و آُسيا مي رويد . ازاين گياه استفاده هاي زيادي بعمل مي آيد . از الياف آن براي يافتن پارچه  استفاده مي شود . پارچه كتان براي البسه مخصوصا در تابستان نوعي مناسب بشمار مي رود .

كتان گياهي است كه از قدي الايام شناخته شده و بكار ميرفته است . حتي پرورش آن  در مصر در حدود پنج قرن قبل از ميلاد مسيح معمول بوده است .

تركيبات شيميايي:

از دانه هاي كتان  در اثر فشار و بدون حرارت دادن روغني بدست مي آيد كه به روغن كتان ( براي اينكه با روغن برزك اشتباه نشود) ناميده مي شود .

خواص داروئي:

روغن تخم كتان علاوه بر داشتن Omega-3 داراي ويتامين E نيز مي باشد و حتي اگر بمقدار بيش از احتياج ( يك قاشق چايخوري در روز ) مصرف شود عوارض جانبي نخواهد داشت .

خاصيت مهم ديگر روغن كتان اثر ضد تورم آن مي باشد . ميگرنهاي دردناك را شفا دادنه و عادات ماهانه دردناك را از بين مي برد .

مطالعات جديد نشان داده است كه روغن تخم كتان حتي مي تواند مصونيت بدن را در مقابل بيماريها بالا ببرد . استفاده از اين روغن از سرطان جلوگيري مي كند .

تخم كتان بعلت داشتن موسيلاژ زياد نرم كننده بسيار خوبي است و در رفع يبوست مي توان از آن استفاده كرد . بدين منظور بايد تخم كتان را روي زبان ريخت و با مقداري آب آنرا بدون جويدن بلعيد و يا مي توان تخم كتان را در آب خيس كرده و صبح ناشتا خورد .

دم كرده تخم كتان نيز معجزه گر است . دم كرده آن علاج بيماريهاي مجاري ادرار ، زخم معده و وروم روده ، يبوست ، ورم مثانه ، سنگ كليه ،‌سرفه ، دردهاي پريود و حتي مرض قند مي باشد .

مي توان تخم كتان را با مقداری آب جوشانيد و سپس جوشانده آنرا در داخل وان حمام ريخت و در آن دراز كشيد . خارش پوست را فورا از بين مي برد .

دانه‌های کتان در طب سنتی به صورت کامل یا کوبیده شده مصارف داخلی و خارجی دارد، از جمله برای درمان التهاب معده و روده، اختلالات دستگاه تنفسی، چشم، عفونت‌ها، سردرد، آنفلوآنزا، تب، روماتیسم و نقرس. تخم کتان منبعی سرشار از مواد مغذی همچون فیبر، منیزیوم، ویتامین B1، اسید چرب آلفا لینولنیک، و امگا ۳ است. بذر کتان منبعی برای چربی سالم، آنتی اکسیدان، و فیبر است. تحقیقات اخیر یافته‌اند که این تخم می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به دیابت، سرطان پروستات، سرطان سینه و بیماری‌های قلبی نیز مؤثر باشد.

 آشپزی:

جوانه تخم کتان خوراکی و با عطر و طعم کمی تنداست. مصرف بیش از حد تخم کتان با آب ناکافی می‌تواند باعث انسداد روده شود.

هشدار:

مصرف داخلی تخم کتان میتواند عامل زایمان زودرس گردد

مصرف بیش از حد دانه‌های کتان با آب ناکافی می‌تواند باعث انسداد روده شود

زنان شیرده بهتر است از مصرف تخم کتان خودداری کنند

طرز استفاده:

روغن تخم كتان بنام Flax Seed Oil ناميده مي شود و مي توان آن را از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها خريداري كرد كه البته در يخچال نگهداري شود و بايد دقت كرد كه تاريخ مصرف آن نگذشته باشد .

مضرات :

مضرات خاصي براي آن بيان نشده است.

بانک جامع اطلاعات دارویی

خواص انجير : Fig