خواص دارویی و فواید غذایی عناب : Jujube Tree

عناب       Jujube Tree

نام علمی  Zizyphus jujuba Mill

تركيبات شيميايي/خواص داروئي/طرز استفاده/مضرات

كليات گياه شناسي:

عناب (Ziziphus zizyphus) درختچه‌ای است متوسط که ارتفاع آن تا ۱۰ متر نیز می‌رسد. عناب بومی مناطق گرمسیر بوده و برگ‌های کوچک سبزرنگ، بدون کرک و تخم‌مرغی شکل آن در زمستان می‌ریزد. میوهٔ زیتونی شکل عناب که دارای خواص دارویی بسیار زیادی می‌باشد در ابتدا سبز بوده و پس از رسیدن به رنگ قرمز درآمده و چروک می‌خورد.

عناب را «خرمای قرمز» و «خرمای چینی» نیز می‌نامند.

طعم عناب كمي شيرين است

پراکندگی:

با توجه به کشت گستردهٔ عناب، رویشگاه اصلی این درخت به درستی مشخص نیست ولی چنین تصور می‌شود که خاستگاه طبیعی آن باید در آسیای جنوبی مابین لبنان، شمال هندوستان، شبه جزیره کره و جنوب و مرکز چین بوده باشد.

رویش:

عناب درختچه‌ای است خزان پذیر که به صورت مستقیم و یا کج و معوج رشد کرده و ارتفاعی بین ۵ تا ۱۰ متر پیدا می‌کند.

برگ‌های بیضی شکلش کشیده، بدون کرک و سبز براق بوده و حاشیه‌هایش دندانه‌دار می‌باشد. گل‌ها سبز متمایل به زرد و بسیار کوچک بوده، قطرشان به ۵ میلی‌متر می‌رسد و دارای ۵ گلبرگ ناپیدا می‌باشند.

میوه‌های درخت بیضوی شکل و سفت بوده و طولشان به ۲–۳ سانتی‌متر می‌رسد. عناب نارس سبز و لغزنده بوده و طعمی شبیه به سیب دارد که پس از رسیدن به رنگ قرمز تیره درآمده و چروک می‌خورد.

میوهٔ عناب که هسته‌ای دراز و باریک دارد در پاییز به طور کامل می‌رسد. مزهٔ آن شیرین، خوراکی بوده و دارای خاصیت دارویی می‌باشد.

مصارف خوراکی:

در بریتانیا عناب را به صورت خشک‌شده و یا به صورت آب‌نبات های طعم دار همراه با چای عصر میل می‌نمایند. در کره، چین و تایوان، شربت شیرین میوه عناب را مورد استفاده قرار می‌دهند.

در برخی مناطق از عناب برای تهیهٔ سرکه استفاده می‌شود و در آفریقا از آن کیک درست می‌کنند. عناب کنسرو شده و چای با طعم عناب نیز در جهان استفاده می‌شود اما در ایران، پاکستان و هندوستان، عناب را بیشتر به صورت خشک شده استفاده می‌نمایند.

تركيبات شيميايي:

عناب داراي لعاب فراوان ف حدود 5% مواد پروتئيني ، 4%مواد قندي و مقدار زيادي ويتامين C و املاح مي باشد . در عصاره آبي چوب عناب اسيد زي زي فيك و اسيد زي زي فوماتيك وجود دارد .

Jujube, raw

Fresh jujube fruits.
مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی	۳۳۱ کیلوژول (۷۹ کیلوکالری)
کربوهیدرات‌ها	۲۰٫۲۳ g
چربی	۰٫۲ g
پروتئین	۱٫۲ g
آب	۷۷٫۸۶ g
ویتامین آی معادل	۴۰ میکروگرم (۴٪)
تیامین (ویتامین ب۱)	۰٫۰۲ میلی‌گرم (۲٪)
ریبوفلاوین (ویتامین ب۲)	۰٫۰۴ میلی‌گرم (۳٪)
نیاسین (ویتامین ب۳)	۰٫۹ میلی‌گرم (۶٪)
ویتامین ب۶	۰٫۰۸۱ میلی‌گرم (۶٪)
ویتامین C	۶۹ میلی‌گرم (۱۱۵٪)
کلسیم	۲۱ میلی‌گرم (۲٪)
آهن	۰٫۴۸ میلی‌گرم (۴٪)
منیزیم	۱۰ میلی‌گرم (۳٪)
منگنز	۰٫۰۸۴ میلی‌گرم (۴٪)
فسفر	۲۳ میلی‌گرم (۳٪)
پتاسیم	۲۵۰ میلی‌گرم (۵٪)
سدیم	۳ میلی‌گرم (۰٪)
روی	۰٫۰۵ میلی‌گرم (۱٪)

خواص داروئي:

عناب از نظر طب قديم ايران معتدل است . البته ابو علي سينا اعتقاد داشت كه عناب كمي سرد است .

1)عناب بدليل داشتن لعاب زياد  نرم كننده سينه است

2)ملين است مخصوصا اگر آنرا با آب و يا شير بجوشانيد

3)ادرار را زياد مي كند

4)عناب آرام كننده اعصاب است

5)خون را تميز مي كند

6)ضد سرفه است

7)خواب آور است و بيخوابي را برطرف مي كند

8)جوشانده پوست درخت عناب داروي ضد اسهال است

9)آسم وتنگي نفس را برطرف مي كند

10)براي معالجه و التيام زخمهاي كهنه گرد ريشه خشك شده عناب را روي آنها بپاشيد .

11)هسته عناب خواب آرو است

12)خستگي شديد را برطرف مي كند

13)رشد موي سر را زياد مي كند

14)جوشانده عناب گرفتگي صدا را برطرف مي كند

15)جوشانده عناب براي سرفه و درد سينه مفيد است

16)براي برطرف كردن ورم چشم ، عناب را به چشم بماليد

17)دستگاه هاضمه را تقويت مي كند

18)حافظه را تقويت مي كند

19)كم اشتهايي را برطرف مي كند

20)هرگاه كه احساس غمگيني كرده و گریه می كنيد يك فنجان دم كرده عناب لبخند به لبهاي شما مي آورد

21)و بالاخره براي درمان سرطان آب عناب را با كاهو بخوريد .

طرز استفاده:

جوشانده عناب : 50 گرم عناب را در يك ليتر آب ريخته و بجوشانيد تا حجم آن دو سوم شود.

جوشانده عناب و جو : 14 دانه عناب را با 25 گرم جو پوست كنده مخلوط كرده و در 2 ليتر آب ريخته و آنقدر بجوشانيد تا جو باصطلاح شكفته شود و 1/5ليتر آّب باقي بماند . اين جوشانده را بگذاريد تا ته نشين شود . سپس روي آنرا برداريد و بنوشيد .

خيس كرده عناب : تعداد 20 دانه عناب را با 30 دانه مويز دانه گرفته و 30 دانه سپستان و 17 گرم شاخه گلدار بنفشه در نيم ليتر آب خيس كنيد و بگذاريد تا صبح بماند سپس آنرا صاف كرده و با 50 گرم شير خشت و 50 گرم ترنجبين مخلوط كنيد تا كاملا حل شود سپس قدري گلاب به آن اضافه كرده و بنوشيد .

مضرات :

عناب در اشخاص سرد مزاج توليد گاز و نفخ مي كند . اينگونه اشخاص بايد عناب را با شكر و مويز بخورند . ضمنا عناب نيروي جنسي را كم مي كند بنابراين بايد با غذاهاي محرك مانند عسل خورده شود .

خواص فندق : Hazelnut