فوج

 عدس       Lentil

نام علمی  Lens culinaris medic    

تركيبات شيميايي/خواص داروئي/طرز استفاده/مضرات

عدس، مَرجو یا مَرجُمَک (Lens esculinaris) گیاهی کوچک شبیه به نخود است که معمولاً در خاک‌های فقیری که برای کاشت دیگر محصولات مناسب نیست، کاشته می‌شود.

عدس در انواع و رنگ‌های گوناگونی وجود دارد که عدس قهوه‌ای، سبز، نارنجی از آن جمله‌اند. از عدس قرمز برای تهیه شوربای رنگی استفاده می‌شود.

برای پختن نان، عدس را با آرد مخلوط می‌کنند. در ایران، از این گیاه، برای تهیه عدس‌پلو استفاده می‌کنند.

ریشه واژه:

واژه عدس ریشه و بنیاد فارسی داشته و از فارسی به زبان عربی داخل شده. این گیاه جزو حبوبات مناطق دیمی و کوهستانی می‌باشد واژهٔ مرجمک نیز فارسی است و به زبان ترکی راه یافته است.

كليات گياه شناسي:

عدس يكي از حبوبات است كه از قديم الايام در اكثر نقاط دنيا كشت مي شده است . گيه شناسان اعتقاد دارند كه عدس حتي قبل از تاريخ نيز وجود داشته است . عدس از نظر مقدر پروتئين بسيار غي است و دربين گياهان فقط لوبياي سويا بيشتر از عدس پروتئين درد .

عدس گياهي است يكساله كه ارتفاع آن بيش از 30 سانتيمتر نيست . برگهاي آن داراي 6 تا 14 برگچه مي باشد كه در انتهاي آن پيچك قرار درد . گلهاي عدس رنگ سفيد و داراي رگه هايي به رنگ بنفش است . ميوه آن غلاف كوچكي است و معمولا در هر غلاف 1 تا 3 عدس وجود دارد .

عدس دو نوع است :

1)عدس رسمي كه دانه آن گرد و سنبتا درشت است و رنگ آن سبز مايل به زرد است .

2)عدس ريز يا عدس قرمز كه دانه هاي آن ريز و به رنگ قرمز مي باشد .

تركيبات شيميايي:

عدس منبع غني پروتئين و ويتامين هاي گروه B مي باشد .

مواد موجود در 100 گرم عدس بقرار زير است :

انرژي                    340 كالري

پروتئين                  25 گرم

چربي                     1 گرم

مواد نشاسته اي       60 گرم

 كلسيم                  80 ميلي گرم

فسفر                     380 ميلي گرم

آهن                         7 ميلي گرم

پتاسيم                   8 ميلي گرم

ويتامين آ                 600 واحد بين المللي

ويتامين ب 1            0/4 ميلي گرم

ويتامين ب2             0/2 ميلي گرم

ويتامين ب 3             2 ميلي گرم

آرسنيك                  1 ميلي گرم

خواص داروئي:

عدس از نظر طب قديم ايران معتدل و خشك است و مانند ديگر گياهان پوست و دانه آن داراي اثرات متضاد يكديگر مي باشد . يعني پوست عدس گرم و خود عدس قابض است . بعبارت ديگر پوست آن ملين و مغز آن ضد اسهال مي باشد .

عدس يك غذاي كامل است و انرژي لازم را براي كارهاي بدني براي انسان تامين مي كند .

عدس داراي خواص زير است:

1)عدس زياد كننده ترشحات شير است و مادران شيدره حتما بايد از آن استفاده كنند .

2)عدس را در كنيد و روي پوست ملتهب بگذاريد التهاب را برطرف مي كند .

3)براي درمان زخم هاي دهان و گلو و ديفتري عدس را پخته و آب آنرا غرغره كنيد . 

4)براي تقويت معده و برطرف كردن گاز معده عدس پخته را با سركه ميل كنيد .

5)آش عدس با روغن بادام براي دوران نقاهت بهترين غذاست.

6)پماد در عدس با سركه براي ترك دست و پا كه بعلت سرما عارض شده سودمند است .

7)عدس را مي توان بعنوان مسهل هم مصرف كرد چون داراي لعاب زيادي است كه در درمان ناراحتي هاي روده نيز موثر است .

8)عدس پخته را بعنوان مرهم براي زخم نيز مي توان بكار برد .

طرز استفاده:

به مبحث نسخه پيچي گياهان دارويي براي بيماري مورد نظر مراجعه نماييد

مضرات :

عدس با تمام مزايايي كه دارد نبايد زياد مصرف شود و در خوردن آن اسراف گردد زيرا اولا دير هضم است و توليد نفخ مي كند ثانيا قابض است و جريان خون را در رگها آهسته مي كند .

البته مي توان براي جلوگيري از اين عوارض عدس را با روغن كنجد و يا روغن بادام و با سركه خورد . ضمنا عدس بعلت داشتن ميكروپروتئين براي افراديكه ناراحتي كليه مخصوصا تقويت كليه دارند زيانبخش است .

گياه اسطوخودوس ( لاواندر ) Lavander (گیاه شناسی,فواید,مضرات,طرز استفاده...