نهج الفصاحة5

نهج الفصاحة5

2001. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شفاعت من ، مربوط به اهل گناهان کبیره امت من است (اهل گناهان صغیره ، بدون شفاعت به بهشت می‌روند).

شفاعت کردن فرزند

2002. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کوچک‌تران شما ، زالوهای بهشتند که یکی از آنان لباس پدرش را می‌گیرد و دست برنمی‌دارد تا این که خداوند او و پدرش را به بهشت وارد نماید.

شفاعت قرآن در روز قیامت

2003. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت ، قرآن شفیع خوبی برای قرآن خوان است.

محرومان از شفاعت

2004. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که شفاعت را دروغ شمارد ، روز قیامت بدان نمی‌رسد.

بدبختی

 

بدبخت

2005. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : قلم (تقدیر) درباره بدبخت و سعادتمند خشک شده (و سرنوشت آنها رقم خورده است).

بدبخت ترین مردم

2006. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدبخت‌ترین بدبختان کسی است که فقر دنیا و عذاب آخرت را یکجا دارد.
2007. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدبخت کامل ، همان کسی است که رستاخیز او را زنده درمی‌یابد.

بدبخت از شکم مادرش بدبخت است

2008. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند یحیی فرزند زکریا را در شکم مادرش مؤمن آفرید و فرعون را در شکم مادرش کافر آفرید.
2009. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سعادتمند کسی است که در شکم مادرش سعادت یافته و شقاوتمند کسی است که در شکم مادرش شقاوت یافته است (بخش عمده خوشبختی و بدبختی انسان را نطفه تعیین می‌کند).

آنچه از بدبختی شمرده می شود

2010. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه چیز مایه خوش‌بختی و سه چیز مایه بدبختی است. آنچه مایه خوش‌بختی است : زن پارسایی که دیدارش تو را شادمان سازد و در غیاب خود او را بر عفت نفسش و مال خودت امین یابی ؛ مرکب راهواری که تو را به مقصد رساند ؛ و خانه وسیعی که دارای منافع بسیار باشد. اما آنچه مایه بدبختی است : زنی که دیدارش تو را دل‌گیر سازد و با تو زبان درازی کند و در غیاب خود او را بر عفت نفسش و مال خودت امین ندانی ؛ مرکب کندروی که اگر او را بزنی ، ایجاد زحمت کند و اگر رها کنی ، تو را به مقصد نرساند ؛ و خانه تنگی که منافع کمتر داشته باشد.

نشانه شقاوت

2011. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چهار چیز نشانه بدبختی است : خشکی چشم ، سختی دل ، آرزوی دراز و حب (بیش از حد) بقا.

سپاسگزاری

 

سپاسگزاری

2012. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از نمعت‌های الهی ، نیکو استفاده نمایید و آن را از خود مرانید ؛ زیرا به ندرت اتفاق می‌افتد که نعمتِ از دست رفته ، باز گردد.
2013. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدایا مرا سپاسگزار و شکیبا کن و در چشم خودم کوچک و در چشم دیگران بزرگ گردان.
2014. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (در مسایل مادی) به پایین‌تر از خودتان بنگرید نه بالاتر ؛ زیرا این کار روشی بهتر است در این که نعمت‌های الهی را کوچک نشمارید.
2015. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که نیکی ببیند و پاداشی جز ستایش نیابد (که تلافی کند) ، هر آینه شکر آن را به جا آورده است و هر که آن را پنهان نماید ، هر آینه کفران نموده است.

حقیقت سپاسگزاری

2016. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : گفتگو و ذکر نعمت‌های الهی ، سپاس‌گزاری و ترک آن ، کفران نعمت است. و هر کس شکر اندک را به جا نیاورد ، (نعمت) بسیار را نیز سپاس نگزارد. و هر کس از مردم سپاس و قدردانی نکند ، خداوند را نیز سپاس نگوید. وحدت مایه خیر و نیکی ، و تفرقه مایه عذاب و بدبختی است.
2017. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آشکار ساختن نعمت ، سپاس‌گزاری آن است.
2018. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که خوبی ببیند ، باید آن را جبران کند و اگر توانایی نداشت ، باید از او به نیکی یاد کند که اگر یادش کند ، شکرش را به جا آورده است.

سپاس گزارترین مردم

2019. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سپاس گزارترین مردم کسی است که بیشتر ، آنان را سپاس گزارد.

کسی که شکر مخلوق بجا نیاورد شکر خالق را بجا نیاورده است

2020. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هرگاه خداوند خیر کسی را به دست دیگری انجام دهد ، اگر او را سپاس نگزارد ، سپاس خدا را نیز به جا نیاورده است.
2021. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که مردم را سپاس نگوید ، خداوند را سپاس نگزارد.
2022. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از اندک سپاس‌گزاری نکند ، از بسیار نیز سپاس نگزارد.

فایده سپاسگزاری

2023. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند از بنده‌ای که بعد از خوردن و آشامیدن ، خدا را سپاس گزارد ، خشنود می‌گردد.
2024. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سپاس بر نعمت مایه امنیت از زوال آن است.

نتیجه ترک سپاس گزاری

2025. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : من درباره شما نسبت به نعمت‌ها بیشتر از گناهان بیم دارم. هان! نعمت‌هایی که شکرگزاری نمی‌گردند عوامل هلاکت قطعی هستند.
2026. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بر بنده‌ای نعمتی عطا کند ولی او سپاس نگزارد ، (اگر) بر او نفرین کند ، نفرینش پذیرفته می‌شود.

سپاس‌گزار

2027. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو ویژگی در هر که باشد خداوند او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم می‌زند. وگرنه ، او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم نمی‌زند ؛ آن که درباره دینش به بالاتر از خود بنگرد و به او اقتدا نماید و درباره دنیایش به پایین‌تر از خود بنگرد و خداوند را به خاطر آن برتری ستایش نماید ، خداوند او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم می‌زند. و (اما) کسی که درباره دینش به پایین‌تر از خود و درباره دنیایش به بالاتر از خود بنگرد و نسبت به آنچه ندارد تاسف خورد ، خداوند او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم نمی‌زند.

پاداش سپاس‌گزار

2028. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : غذاخور سپاسگزار ، همانند روزه دار شکیبا پاداش دارد.

سرزنش

 

نهی از سرزنش

2029. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برادر خویش را شماتت نکن (وگرنه) ، خداوند او را معاف داشته تو را مبتلا می‌سازد.

مشورت

 

مشورت

2030. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هرگز! مردی بعد از مشورت ، هلاک نمی‌گردد.
2031. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پشتوانه‌ای مطمئن‌تر از مشورت ، و ایمانی مانند حیا نیست.
2032. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که مشورت نماید ، پشیمان نمی‌گردد و آن که میانه‌روی کند ، فقیر نمی‌شود.
2033. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هرگز! بنده‌ای به سبب مشورت ، بدبخت نشده و به سبب خودرایی ، سعادتمند نگشته است.
2034. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که خیر (از خدا) طلبد ، نومید نگردد ؛ هر که مشورت نماید ، پشیمان نشود ؛ و هر که محرمات قرآن را حلال شمارد به قرآن ایمان ندارد.
2035. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که کاری را اراده نماید و درباره آن با مرد مسلمانی مشورت کند ، خداوند او را به کامل‌ترین کارها موفق گرداند.
2036. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با زنان درباره دخترانشان مشورت کنید.

آداب مشورت

2037. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه یکی از شما برادر دینی‌اش را به مشاوره فرا خواند ، باید نظر مشورتی خود را برایش آشکار سازد.

کسی که با او مشورت می‌شود

2038. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کسی که با وی مشورت می‌شود امانت‌دار است ؛ اگر خواست ، راهنمایی می‌کند (و نظر می‌دهد) و اگر نخواست ، ساکت می‌ماند. اما اگر راهنمایی کرد ، باید به چیزی راهنمایی کند که اگر خودش بود همان را انجام می‌داد.
2039. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کسی که با او مشورت می‌شود امانت‌دار است ؛ مختار است که راهنمایی کند (نظر دهد) یا راهنمایی نکند.

نتیجه مشورت کردن

2040. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با یکدیگر مشورت کردن ، حصار از ندامت و ایمنی از ملامت است.

آنچه که سزاوار مشاور نمی باشد

2041. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مادامی که کسی مشورت خواه خود را خیر خواهانه راهنمایی کند ، پیوسته نظر او صحیح خواهد بود وگرنه ، خداوند صحت رای و نظر را از او سلب می‌کند.

افراد شایسته مشورت

2042. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از خردمند راهبری جویید تا هدایت شوید و از او نافرمانی نکنید که پشیمان گردید.

شاهد شدن

 

شاهد شدن

2043. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شاهد (و حاضر) چیزی را می‌بیند که غایب نمی‌بیند.

بهترین گواهان

2044. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین شهادت‌ها ، شهادتی است که پیش از پرسش ، صاحبش آن را ادا کند.
2045. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین گواهان ، کسی است که پیش از پرسش ، گواهی دهد.

گواهان را گرامی بدارید

2046. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : گواهان را گرامی بدارید ؛ زیرا خداوند به وسیله آنان احقاق حق و دفع ستم می‌نماید.

شهادت دروغ

2047. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شاهد دروغ ، هنوز قدم برنداشته ، خداوند آتش جنهم را بر او واجب می‌کند.
2048. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شاهد دروغ ، هنوز جابه جانشده ، خداوند جهنم را بر او واجب می‌گرداند.
2049. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که شهادتی دهد که به سبب آن ، مال مرد مسلمانی مباح
گردد یا خونی ریخته شود ، هر آینه سزاوار آتش جهنم است.
2050. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت شاهد دروغ با زبان آویخته محشور می‌گردد.

کتمان شهادت

2051. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که شهادتِ خواسته شده را کتمان نماید ، مانند این است که به دروغ شهادت داده است.

کسانی که گواهی‌شان پذیرفته نیست

2052. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : گواهی بادیه‌نشین بر ده‌نشین روا نیست.

کشته شدن در راه خدا

 

شهیدان

2053. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کس از امت من ، سه دختر یا سه خواهر را سرپرستی نماید و به آنان نیکی کند ، (روز قیامت) آنان برای او پوششی از آتش جهنم می‌گردند.

کسانی که شهید شمرده می شوند

2054. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که غریبانه بمیرد ، شهید است.
2055. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مرگ غریب ، شهادت است.
2056. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در راه (دفاع از) مالش کشته شود ، شهید است.
2057. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در راه (دفاع از) دینش کشته شود ، شهید است.

شهرت

 

شهرت

2058. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر بنده‌ای آوازه‌ای دارد ؛ هر گاه نیکوکار باشد ، در زمین ، نیکوکار و هر گاه بدکار باشد در زمین ، بدکار شهرت می‌یابد.
2059. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر بنده‌ای در آسمان شهرتی دارد ؛ اگر شهرتش در آسمان نیکو باشد همان در زمین جای گیرد و اگر شهرتش در آسمان بد باشد (باز) همان در زمین جای گیرد.

نکوهش لباس شهرت

2060. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان ، سرخی را دوست دارد پس شما از سرخی و هر لباس شهرت آوری اجتناب کنید.

شهوت

2061. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پس از خود ، از سه چیز درباره امتم بیم دارم : گمراهی خواهشها ، پیروی از شهوت‌های شکم و فرج ، غفلت پس از معرفت و شناخت.

شیطان

 

شیطان

2062. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان همانند خون در تن انسان جاری است (همه جای انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد).

پناه بردن به خدا از شیطان

2063. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان و فرشته هر دو به آدمیزاد نزدیکند ؛ امّا (اثر) نزدیکی شیطان ، وعده بدی و تکذیب حق است ولی (اثر) نزدیکی فرشته ، وعده نیکی و تصدیق حق است. بنابراین ، هرکس این (نیکی و حق) را دریافت ، باید بداند که آن از ناحیه خدای تعالی است پس خدا را سپاس‌گزارد. و هر کس نزدیکی شیطان نصیبش شد ، باید از (شرّ) شیطان به خدا پناهنده شود.

سلاح شیطان

2064. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنان مطمئن‌ترین سلاح شیطانند.

دامهای شیطان

2065. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از (گرفتاری در دام) دنیا و زنان (بد) بپرهیزید ؛ زیرا شیطان آگاهانه کمین گرفته ، و هیچ یک از دامهایش برای شکار پرهیزکاران ، مطمئن‌تر از دام زنان نیست.
2066. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : شیطان دارای دام‌ها و تله‌هایی است که از جمله آنها : مغرور شدن به نعمت‌های خدای تعالی ، فخر فروشی به وسیله بخشش‌های خداوند ، تکبر بر بندگان خدا و در راه غیر خدا پیرو هوای نفس بودن است.

دریچه‌های نفوذ شیطان

2067. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان تخت خود را بر روی آب برقرار می‌سازد ، آن گاه دسته‌های لشکرش را به اطراف ماموریت می‌دهد ؛ هر کدام از آنها که جنایت بزرگتری انجام دهد ، به دربار او نزدیک‌تر است ؛ (به عنوان مثال) یکی از آنها بازمی‌گردد و می‌گوید : چنین و چنان کردم. شیطان در جواب گوید : کاری انجام نداده‌ای. دیگری بازمی‌گردد و می‌گوید : کسی را رها نکردم مگر این که بین او و قومش تفرقه انداختم. آن گاه شیطان او را به نزد خود خوانده و می‌گوید : تو چه خوبی!.
2068. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : همانا شیطان ، سرسخت‌ترین و نیرومندترین یارانش را سراغ (گمراهی) کسی می‌فرستد که به وسیله دارایی‌اش نیکی می‌نماید.

دشمنی شیطان با انسان

2069. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان به خدا عرض کرد : پروردگارا! به عزت تو سوگند! مادامی که بندگان تو روح در بدن دارند ، همواره آنان را گمراه خواهم ساخت. پروردگار فرمود : به عزت و جلالم سوگند! مادامی که آنان آمرزش بخواهند ، پیوسته آنان را خواهم بخشید.

آنچه که شیطان دوست دارد

2070. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان ، سرخی را دوست دارد پس شما از سرخی و هر لباس شهرت آوری اجتناب کنید.

آنچه که انسان را از شیطان باز می‌دارد

2071. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چهار ویژگی است که خدای تعالی دارندگان آن را از آتش جهنم و شر شیطان باز می‌دارد : آن که هنگام رغبت ، بیم ، شهوت و غضب ، بر نفس خویش مسلّط باشد.
2072. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان با شخص تنهاست ، اما وقتی دو نفر با هم شدند ، دورتر می‌شود.
2073. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان نزد یکی از شما آمده و می‌پرسد : چه کسی تو را آفرید؟ پاسخ می‌دهد : خدا. سپس می‌پرسد : چه کسی خدا را آفرید؟ هر گاه یکی از شما در برابر چنین پرسشی قرار گرفت باید پاسخ دهد : به خدا و رسولش ایمان آوردم ؛ زیرا این پاسخ ، اثر آن (وسوسه) را از بین می‌برد.
2074. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نماز ، روی شیطان را سیاه می‌کند ؛ صدقه ، پشت او را می‌شکند ؛ و نوع دوستی در راه خدا ، او را ریشه‌کن می‌کند. هر گاه این کارها را انجام دادید ، از شما به اندازه فاصله میان مشرق و مغرب دور می‌شود.
2075. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شیطان (به گمراهی) یک و دو نفر اهتمام می‌ورزد. اما هر گاه سه نفر شدند ، به آنان مشغول نمی‌شود.

صبح

 

صبحی نیست مگر بانگ زنی ندا دهد

2076. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بندگان هر روز که صبح می‌کنند ، بانگ زنی ندا می‌دهد : ای مردم! برای به خاک سپردن ، (فرزند) بزایید ؛ برای فانی شدن گرد آورید ؛ و برای ویران شدن بنا کنید.

آنچه در شروع صبح سزاوار و ناسزاوار است

2077. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : هرکه تنش سالم است و در اجتماعش امنیت دارد و خرج روزش را دارد ، مثل این است که جهان ، سراسر مال اوست.
2078. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که صبح را با اهتمام به تقوا آغاز کند سپس در اثنا گناهی مرتکب شود ، خداوند او را می‌آمرزد.
2079. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که صبح را با اهتمام به غیر خدا آغاز کند ، چیزی نزد خداوند ندارد و هر که صبح را بدون اهتمام به کار مسلمانان آغاز کند ، از مسلمانان نیست.

صبحدم چراغ روشن کنید

2080. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سپیده‌دم (برخیزید و) نورانی شوید ؛ زیرا پاداشی بزرگ‌تر دارد.

صبر

 

حقیقت صبر

2081. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شکیبایی (حقیقی) ، هنگام صدمه نخستین است.

صبر و ایمان

2082. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شکیبایی ، نصف ایمان و یقین همه ایمان است.
2083. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شکیبایی نسبت به ایمان بمنزله سر نسبت به بدن است.

ارزش صبر

2084. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صبر مایه خشنودی است.
2085. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شکیبایی و آرامش از آزاد نمودن بندگان بهتر است و خداوند صاحب آن را بی‌حساب به بهشت می‌برد.
2086. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که را سود برسانی ، سودت دهد. و هر که در برابر حوادث روزگار مهیای شکیبایی نباشد ، عاجز شود. و هر که مردم را مدح (یا ذمّ) کند ، او را مدح (یا ذمّ) می‌کنند. و هر که آنان را رها نماید ، آنان رهایش نمی‌کنند.
2087. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حیا ، مایه زینت ؛ تقوا ، مایه بزرگی ؛ و بهترین سواری ، شکیبایی است ؛ و انتظار گشایش از ناحیه خداوند عزّوجلّ عبادت است.
2088. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر صبر ، مرد بود ، هر آینه مرد بزرگواری بود.
2089. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صبر و دعا ، سلاح خوبی برای مؤمن است.

صبر خواستن از خدا

2090. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی کمک و یاری را به اندازه نیاز و هزینه ، و شکیبایی را به اندازه گرفتاری فرو می‌فرستد.
2091. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدایا مرا سپاس‌گزار و شکیبا کن و در چشم خودم کوچک و در چشم دیگران بزرگ گردان.

آثار صبر

2092. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه از اصلاح امور ناتوان شدید ، شکیبایی کنید تا خداوند آن را اصلاح نماید.

صبر کننده

2093. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو ویژگی در هر که باشد خداوند او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم می‌زند. وگرنه ، او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم نمی‌زند ؛ آن که درباره دینش به بالاتر از خود بنگرد و به او اقتدا نماید و درباره دنیایش به پایین‌تر از خود بنگرد و خداوند را به خاطر آن برتری ستایش نماید ، خداوند او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم می‌زند. و (اما) کسی که درباره دینش به پایین‌تر از خود و درباره دنیایش به بالاتر از خود بنگرد و نسبت به آنچه ندارد تاسف خورد ، خداوند او را سپاس‌گزار و شکیبا رقم نمی‌زند.

سلامتی

2094. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چهار چیز را پیش از چهار چیز غنیمت شمار : جوانی را پیش از پیری ، سلامتی را پیش از بیماری ، بی‌نیازی را پیش از فقر ، و زندگی را پیش از مرگ.
2095. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو صفت است که بسیاری از مردم به آنها دلباخته‌اند : سلامتی و فراغت.
2096. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سلامتی و فراغت ، دو نعمتی هستند که (معمولاً) مورد ناسپاسی قرار می‌گیرند.
2097. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : درباره دو نعمت بسیاری از مردم مغبونند : تندرستی و فراغت.

مهریه

2098. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برای زنان مهریه قرار دهید هر چند انگشتری از آهن باشد.

راستی

 

راستی

2099. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر دارای چهار ویژگی هستی ، دیگر به نداری دنیا غم مخور : راستی در گفتار ، امانت داری ، اخلاق نیکو و پاکی در خوراک.
2100. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدا راستگوست پس او را تصدیق کن و وعده‌هایش را باور داشته باش.
2101. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راستگویی ، مایه آرامش و دروغ ، موجب اضطراب است.

تشویق به راستی

2102. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راستی پیشه کنید ؛ زیرا راستی با نیکی همراه است و آن دو در بهشتند. و از دروغ بپرهیزید ؛ زیرا دروغ با بدی همراه است و آن دو در جهنمند. از خداوند یقین و عافیت بخواهید ؛ زیرا بعد از یقین چیزی بهتر از عافیت به کسی عطا نشده است. با یکدیگر حسادت و دشمنی ننمایید و پیوندتان را قطع نکنید. و ای بندگان خدا! چنانچه خداوند شما را فرمان داده با هم برادر باشید.
2103. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راستی پیشه کنید ؛ زیرا راستی ، به سوی نیکی و نیکی ، به سوی بهشت هدایت می‌نماید و مرد (باید) پیوسته راست گوید و راستی بجوید تا در پیشگاه خداوند ، صدّیق (بسیار راست‌گو) محسوب گردد. و از دروغ بپرهیزید ؛ زیرا دروغ ، به سوی بدی و بدی ، به سوی جهنم سوق می‌دهد و مرد پیوسته دروغ می‌گوید و دروغ می‌جوید تا این که در پیشگاه خداوند ، کذّاب (بسیار دروغ‌گو) محسوب می‌گردد.
2104. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راستی پیشه کنید ؛ زیرا راستی ، دری از درهای بهشت است و از دروغ بپرهیزید ؛ زیرا دروغ ، دری از درهای جهنم است.

پیامد راستی

2105. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راستی (انسان را) به سوی نیکی و نیکی به سوی بهشت رهنمون می‌سازد و انسان پیوسته راست می‌گوید تا نزد خدا راستگو قلمداد شود. (ولی) دروغ ، (انسان را) به سوی بدی و بدی ، به سوی جهنم سوق می‌دهد و انسان آن قدر دروغ می‌گوید تا نزد خدا دروغگو محسوب گردد.
2106. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راستی ، عمل بهشت است و هر گاه بنده راست گفت ، نیکی کرده و هر گاه نیکی کرد ، ایمن گشته و هر گاه ایمن گشت ، به بهشت وارد می‌شود. و دروغ ، عمل جهنم است و هر گاه بنده دروغ گفت ، بدی کرده و هر گاه بدی کرد ، کفر ورزیده و هر گاه کفر ورزید ، به جهنم وارد می‌شود.
2107. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به شایستگی راستی پیشه کنید اگرچه پندارید هلاکت در آن است ؛ زیرا نجات در آن است. و از دروغ دوری کنید اگر چه پندارید که نجات یابید ؛ زیرا هلاکت در آن است.

راستگوترین مردم

2108. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : راستگوترین مردم کسی است که سخن آنان را زودتر باور کند. و دروغگوترین آنها کسی است که بیشتر سخن مردم را دروغ پندارد.

آنچه سزاوار راستگو نیست

2109. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شایسته نیست که راستگو ، لعنت کننده باشد.

راستی که خداوند آن را منفور می داند

2110. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای عزّوجلّ دروغی را که مایه خیر و صلاح باشد ، دوست دارد و راستی را که مایه فساد باشد ، دشمن دارد.

صدقه

 

صدقه

2111. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (صدقه را) از آنچه خداوند آغاز کرده ، شروع کنید.
2112. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه با هر مالی (به ناحق) مخلوط شود ، نابودش می‌کند.
2113. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه آتش خشم پروردگار را فرو نشاند و مرگ بد را دفع می‌نماید.
2114. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه ، حرارت قبور صدقه دهندگان را خاموش می‌کند. و روز قیامت ، صدقه سایبان مؤمن است.
2115. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مرد در سایه صدقه‌اش (آسوده) است تا بین مردم حکم شود.
2116. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه ، گناه را خاموش می‌کند چنانچه آب ، آتش را خاموش می‌کند.

هر کار نیکی صدقه است

2117. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : لبخند تو بر روی برادرت ، صدقه است و امر به معروف و نهی از منکر تو صدقه است و هدایت شخص گمراه ، صدقه است و کنار زدن سنگ و خار و استخوان از راه برای تو صدقه است.
2118. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کار نیکی صدقه است.
2119. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کار نیکی را نسبت به ثروتمند یا فقیر انجام بدهی ، صدقه است.
2120. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سلام کردن بر مردم با چهره گشوده ، صدقه است.
2121. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از جمله صدقه این است که مرد ، دانش‌آموزد و بدان عمل کند و به دیگری بیاموزد.
2122. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه دادن ، بر هر مسلمانی لازم است ؛ ولی اگر چیزی (برای صدقه دادن) نیابد ، باید کار کند تا هم خود سود ببرد و هم صدقه بدهد ؛ اگر قادر (به کار کردن) نبود ، حاجت‌مند را یاری رساند ؛ اگر این کار را نیز انجام نداد ، امر به معروف و نیکی نماید ؛ و اگر این کار را نیز انجام نداد ، از بدی بازدارد (و نهی از منکر کند) ؛ زیرا همین برای او صدقه محسوب می‌گردد.
2123. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر چه به همسرت اطعام کنی ، صدقه است ؛ هر چه به فرزندت اطعام کنی ، صدقه است ؛ هر چه به خدمت‌گزارت اطعام کنی ، صدقه است ؛ و هر چه به خودت اطعام کنی ، صدقه است.
2124. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کار نیکی ، صدقه است. و آنچه مسلمان برای خود و خانواده‌اش انفاق می‌نماید ، صدقه است. و هر چه مسلمان نسبت به آبرویش وفاداری کند ، برای او به عنوان صدقه ثبت می‌گردد.
2125. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هزینه کردن مرد بر خاندانش ، صدقه محسوب می‌گردد.

بهترین صدقه

2126. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه آن است که از روی بی‌نیازی انجام شود و دست بالا (و دهنده) بهتر از دست پایین (و گیرنده) است و صدقه دادن را از خانواده خویش آغاز کن.
2127. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه ، دانش‌آموزی مرد مسلمان سپس تعلیم آن به برادر مسلمانش است.
2128. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه زبان ، شفاعتی است که به وسیله آن ، اسیر را آزاد سازی ، از ریختن خون جلوگیری کنی ، به برادر دینی‌ات نیکی و احسان برسانی و بدی را از او دور نمایی.
2129. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه ، نگهداری زبان است.
2130. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه ، صدقه زبان (و سخن نیکو) است.
2131. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه آن است که در حال سلامتی و تنگدستی ، آن گاه که به ثروت امیدوار و از فقر بیمناکی ، صدقه بدهی. نه این که بگذاری تا جان به گلو برسد و در آن وقت بگویی : این مال فلانی و این مال فلانی ؛ زیرا در این هنگام آنها مال فلانی (ورثه) شده است.
2132. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه ، آشتی میان مردم است.
2133. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه آن است که آن را به خویشاوندی که با تو قهر است ، بدهی.
2134. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه آن است که صدقه دهنده (بعد از آن) بی‌نیاز بماند. و دست دهنده بهتر از دست گیرنده است. و صدقه دادن را از عائله خود آغاز کن.
2135. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه آن است که از روی بی‌نیازی باشد.
2136. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ صدقه مردم ، بهتر از نشر دانش نیست.
2137. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه‌ای بهتر از یاد خدای تعالی نیست.
2138. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه‌ای بهتر از سخن (نیکو) نیست.
2139. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نزد خداوند صدقه‌ای محبوب‌تر از سخن حق نیست.

درمان کردن با صدقه

2140. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بیمارانتان را با صدقه درمان کنید ؛ زیرا صدقه ، بیماری‌ها و پیشامدها را از شما دفع می‌نماید.

تشویق به صدقه دادن

2141. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صبحگاهان صدقه دهید ؛ زیرا بلا نمی‌تواند از صدقه عبور کند.
2142. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه بدهید ؛ زیرا صدقه ، وسیله رهایی شما از آتش جهنم است.
2143. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه بدهید (وگرنه) ، زمانی می‌رسد که انسان صدقه را برای کسی می‌برد و او می‌گوید : اگر آن را دیروز آورده بودی می‌پذیرفتم ، اما حالا به آن احتیاج ندارم. پس کسی را نمی‌یابد تا آن را بپذیرد.
2144. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه بدهید هر چند یک دانه خرما باشد ؛ زیرا گرسنه را نجات می‌دهد و گناه را محو می‌نماید چنانچه آب ، آتش را خاموش می‌کند.

صدقه کلید روزی است

2145. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه ، دارایی را افزایش می‌دهد.
2146. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : فروتنی ، مقام بنده را بالا می‌برد ، پس فروتنی نمایید تا خداوند بر مقامتان بیفزاید. و گذشت ، عزت بنده را زیاد می‌کند پس گذشت کنید تا خداوند شما را عزیز گرداند. و صدقه ، مایه افزایش دارایی است ، پس صدقه دهید تا خداوند دارایی شما را فزونی بخشد.
2147. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : فروتنی ، مقام بنده را بالا می‌برد پس ، فروتنی نمایید تا خداوند مقامتان را بالا ببرد. بخشش ، عزت بنده را زیاد می‌کند پس ، بخشش کنید تا خداوند شما را عزیز گرداند. صدقه ، دارایی را افزون کند پس ، صدقه دهید تا خداوند بر شما رحمت نازل فرماید.

صدقه و دفع بلا

2148. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند به سبب صدقه ، هفتاد نوع مرگ بد را دفع می‌کند.
2149. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نیک خویی مایه برکت ؛ بداخلاقی مایه بدبختی ؛ و اطاعت از زن مایه پشیمانی است ؛ و صدقه سرنوشت بد را دفع می‌نماید.
2150. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه ، مرگ بد را دفع می‌کند.
2151. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه ، درِ هفتاد بدی را می‌بندد.
2152. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقات صبحگاهان ، مرض‌ها را نابود می‌کند.
2153. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه مرد مسلمان ، عمر را افزون می‌کند ؛ از مرگ بد جلوگیری می‌نماید ؛ و خدای تعالی به وسیله آن ، فخرفروشی و تکبر را از بین می‌برد.
2154. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه بجا ، نیکوکاری ، نیکی به پدر و مادر و صله رحم ، بدبختی را به خوشبختی تبدیل می‌کند ؛ عمر را زیاد می‌نماید ؛ و از سقوطهای بد نگه می‌دارد.
2155. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نیک خویی مایه رشد ؛ بد اخلاقی مایه بدبختی ؛ و نیکوکاری مایه افزایش عمر است ؛ و صدقه مرگ بد را دفع می‌کند.

نتیجه صدقه

2156. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (گاهی) بنده یک پاره نان صدقه می‌دهد و آن نزد خدا به اندازه کوه اُحُد رشد می‌کند.
2157. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی صدقه را می‌پذیرد و آن را به دست راست خود گرفته و بزرگ می‌نماید هم چنان که یکی از شما کره اسبش را بزرگ می‌کند ، به طوری آن لقمه صدقه به اندازه کوه اُحُد می‌گردد.
2158. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر حقانیت سه چیز علم دارم : هر که از ستم کسی گذشت کند ، خدای تعالی به سبب آن ، عزت او را زیاد می‌کند ؛ هر که به جهت افزون‌طلبی ، دری از گدایی به روی خود بگشاید ، خدای تعالی به سبب آن ، بر فقر او می‌افزاید ؛ و هر که به خاطر خدا ، دری از صدقه به روی خود بگشاید ، خداوند دارایی او را بیشتر می‌نماید.
2159. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر (درستی) سه چیز قسم می‌خورم : هرگز مالی با صدقه دادن ، کاهش نمی‌یابد پس ، صدقه بدهید. هر که از ستمی که بر او شده گذشت نماید ، خدای تعالی بر عزت او می‌افزاید. و هر که دری از گدایی از مردم را به روی خود بگشاید ، خداوند دری از فقر را به روی او می‌گشاید.
2160. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه بنده‌ای به نیکی صدقه دهد ، خداوند جایگزین خوبی بر ترکه او باقی گذارد.
2161. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ مردی دری از عطای صدقه یا هدیه را نمی‌گشاید جز این که خدای تعالی به سبب آن بر دارایی‌اش می‌افزاید. و هیچ مردی دری از درخواست افزایش را نمی‌گشاید جز این که خدای تعالی بر نداری و کمبود او می‌افزاید.

پاداش صدقه

2162. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه نفر بودند ؛ یکی ، ده دینار داشت که یک دینارش را صدقه داد ؛ دومی ، ده اوقیه طلا داشت که یک اوقیه آن را صدقه داد ؛ سومی ، صد اوقیه طلا داشت که ده اوقیه آن را صدقه داد. پاداش این سه نفر مساوی است ؛ زیرا هر کدام ، یک دهم دارایی‌اش را صدقه داده است.
2163. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : وارد بهشت شدم و دیدم بر در آن (نوشته است) : صدقه ، ده برابر و قرض ، هیجده برابر پاداش دارد. گفتم : ای جبرئیل! چرا صدقه ، ده برابر و قرض هیجده برابر؟ گفت : زیرا صدقه ، به دست بی‌نیاز و نیازمند می‌افتد ، ولی قرض ، فقط به دست کسی که به آن محتاج است می‌رسد.

ارزش صدقه پنهانی و آثار آن

2164. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه پنهانی ، خشم پروردگار را فرو می‌نشاند ، صله رحم ، عمر را افزایش می‌دهد و کارهای نیک ، از مرگ‌های بد جلوگیری می‌کند.
2165. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو رکعت نماز با مسواک از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک ، بهتر است ؛ یک دعای پنهانی از هفتاد دعای آشکار ، بهتر است ؛ و یک صدقه پنهان از هفتاد صدقه آشکار ، بهتر است.
2166. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه پنهانی خشم پروردگار را خاموش می‌کند.
2167. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صله رحم ، عمر را زیاد می‌کند و صدقه پنهانی ، خشم پروردگار را خاموش می‌نماید.
2168. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کار نیک انجام دهید ؛ زیرا از (شکست‌ها و) سقوطهای بد بازمی‌دارد. و در پنهانی ، صدقه دهید ؛ زیرا خشم خداوند عزّوجلّ را خاموش می‌نماید.

ارزش صدقه با وجود کمی مال

2169. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (گاهی) یک درهم از صد هزار درهم پیش گیرد ؛ مردی که دو درهم دارد و یکی را صدقه دهد و مردی که دارایی فراوانی دارد و از بخشی از آن صد هزار درهم صدقه دهد.

مال با صدقه دادن کم نمی‌شود

2170. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ مالی با صدقه دادن کاهش نمی‌یابد و مردی از ستمی نگذرد مگر این که خداوند در مقابل آن ، عزتش را بیفزاید.
2171. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه از دارایی نمی‌کاهد. خداوند عزت بنده بخشنده را افزون می‌کند. و هر که به خاطر خدا فروتنی کند ، خداوند مقامش را بالا برد.
2172. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ مالی با صدقه دادن کاهش نمی‌یابد.

کسانی که مستحق صدقه نیستند

2173. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه گرفتن ، بر بی‌نیاز و شخص توانا و نیرومند ، روا نیست.

مصارف صدقه

2174. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (در صورت مستحق بودن) صدقه را اول برای خود قرار بده ؛ اگر چیزی از آن باقی ماند ، برای خاندان خود ؛ اگر چیزی از آن باقی ماند ، برای نزدیکان خود ؛ اگر چیزی از آن باقی ماند ، به همین ترتیب برای بقیه تا آخر و نیز صدقه را ابتدا به عایله خود بده.

حق تقدم خویشاوندان در صدقه

2175. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه دادن به نزدیکان ، هم صدقه است و هم صله رحم.
2176. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه دادن به فقیر ، صدقه است ولی صدقه دادن به خویشان ، دو چیز است ؛ هم صدقه است و هم صله رحم.
2177. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با وجود خویشاوند محتاج ، صدقه دادن روا نیست.
2178. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دست بالا از دست پایین بهتر است. و (صدقه دادن را) از عیال خود شروع کن.
2179. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه بر خویشاوندان ، پاداش آن را دو برابر می‌کند.

دوست

 

دوست

2180. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مرد ، بر دین دوستش است ، پس هر یک از شما باید بنگرد با چه کسی دوستی می‌کند.

بهترین یاران

2181. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین یاران کسی است که هنگام هشیاری ، تو را یاری و هنگام فراموشی ، هشیارت کند.
2182. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین یاران ، کسی است که هنگام یاد خدا تو را یاری رساند و هنگام فراموشی ، خدا را به یادت آورد.
2183. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین یاران نزد خداوند ، سودمندترین آنان برای رفیقش است. و بهترین همسایگان نزد خدا سودمندترین آنان برای همسایه‌اش است.

تشویق به زیاد کردن دوست

2184. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دوستان و برادران دینی خود را زیاد کنید ؛ زیرا پروردگارتان با حیا و بخشنده است و روز قیامت از عذاب بنده‌اش در بین دوستانش شرم می‌کند.

افراد شایسته دوستی

2185. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جز با مؤمن ، همراهی نکن و جز پرهیزکار ، غذای تو را نخورد.

آنچه دوستی را خالص می گرداند

2186. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه چیز دوستی برادر (دینی) نسبت به تو را خالص می‌گرداند : هنگام دیدار ، بر او سلام کنی ؛ در مجلس برایش جا باز کنی ؛ و او را با زیباترین اسم صدا بزنی.

انسان با دوستان خود

2187. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (اندازه شایستگی) دوست را با دوست دیگر ارزیابی کنید.

یاران ناشایسته

2188. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از همراهی با دروغگو بپرهیز ؛ زیرا مانند سراب است که دور را برای تو نزدیک و نزدیک را دور ، جلوه می‌دهد.
2189. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از همراهی با احمق بپرهیز ؛ زیرا که او به قصد سود ، به تو ضرر می‌زند.
2190. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با کسی که آن قدر که تو برایش فضیلت قائلی برایت فضیلت قائل نیست ، همراهی نکن.
2191. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از یار بد بپرهیز ؛ زیرا تو به وسیله او شناخته می‌شوی.
2192. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : تنهایی ، بهتر از هم‌نشین بد است. و هم‌نشین خوب ، بهتر از تنهایی است. و نیکو سخن گفتن ، بهتر از سکوت است. و سکوت ، بهتر از بد سخن گفتن است.

نماز

 

نماز

2193. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نخستین چیزی که به حسابش می‌رسند ، نماز است.
2194. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دعا ، کلید رحمت ؛ وضو کلید نماز ؛ و نماز کلید بهشت است.
2195. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نماز نور مؤمن است.
2196. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نماز ، ستون دین است.
2197. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نماز ، معیار سنجش (اعمال) است پس ، هر که آن را کامل کند ، پاداش کامل دریابد.
2198. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نماز ، نزدیک کننده هر پرهیزکاری (به خدا) است.

حقیقت نماز

2199. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که را نمازش از فحشا و منکر بازندارد ، نماز ، او را از خداوند دورتر می‌نماید.

ارزش نماز

2200. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آدمیزاد ، کاری بهتر از نماز ، آشتی میان کسان و اخلاق نیکو ، ندارد.
2201. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : جایگاه نماز نسبت به دین مانند موقعیت سر نسبت به بدن است.

فضیلت نماز با مسواک

2202. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نمازی پس از مسواک زدن از هفتاد نماز بدون مسواک بهتر است.
2203. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو رکعت نماز با مسواک از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک ، بهتر است ؛ یک دعای پنهانی از هفتاد دعای آشکار ، بهتر است ؛ و یک صدقه پنهان از هفتاد صدقه آشکار ، بهتر است.

فضیلت نماز مستحبی پنهانی

2204. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : یک نماز مستحبی مرد که از دیده مردم پنهان باشد بیست و پنج برابر نماز او در پیش چشمان مردم است.

فضیلت نماز ایستاده

2205. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (ثواب) نماز نشسته ، نصف نماز ایستاده است (گفتنی است که : در نمازهای نافله ، دو رکعت نشسته ، یک رکعت ایستاده محسوب می‌گردد).

آثار نماز

2206. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند ، فرشته‌ای دارد که هنگام هر نمازی فریاد می‌زند : ای فرزندان آدم! برخیزید و به وسیله نماز ، آتش‌هایی را که برای خودتان شعله‌ور ساخته‌اید ، خاموش نمایید.

انتظار کشیدن نماز

2207. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : بنده مادامی که در انتظار نماز است ، پیوسته در (حال) نماز است.

چنان با ورع و ترس نماز بخوان

2208. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چنان با ورع و ترس نماز بگزار که گویا خدا را می‌بینی ؛ اگر او را نمی‌بینی ، او تو را می‌بیند و از آنچه در دستان مردم است مایوس باش تا بی‌نیاز شوی. و از چیزی که عذرخواهی در پی دارد ، بپرهیز.

کسانی که نمازشان پذیرفته نمی‌شود

2209. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو کسند که نمازشان از سرشان بالاتر نمی‌رود ؛ بنده‌ای که از مولایش گریخته باشد تا هنگامی که بازگردد و زنی که شوهرش را نافرمانی کرده باشد تا هنگامی که بازگردد (و فرمان برد).
2210. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نماز سه کس از گوشهایشان بالاتر نمی‌رود : غلام فراری تا زمانی که بازگردد ؛ زنی که شب را بخوابد در حالی که شوهرش از او ناراضی باشد ؛ و پیشوای قومی که آنان از او متنفر باشند.
2211. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه کسند که نمازشان قبول نمی‌شود و کار نیکشان را به آسمان نبرند : غلام فراری تا زمانی که به پیش صاحبانش برگردد ؛ زنی که شوهرش بر او خشم کند تا زمانی که از او خشنود گردد ؛ و خمار و مست تا زمانی که به هوش آید.
2212. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چه بسا! شب زنده‌دار (نمازگزاری) که از نمازش ، فقط بیداری نصیبش گشته است. و چه بسا! روزه‌داری که از روزه ، فقط گرسنگی و تشنگی نصیبش شده است.

منزلت نمازگزار

2213. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نمازگزار همواره درگاه خداوند را می‌کوبد و هر که پیوسته دری را بکوبد ، سرانجام به روی او باز می‌گردد.

بی‌نماز و کفر

2214. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مرز بین بنده (بندگی) و کفر ، ترک نماز است.
2215. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : میان بنده و شرک ، مانعی جز نماز نیست ، پس هر گاه نماز را ترک نمود ، مشرک می‌گردد.

ارزش نماز زن در خانه

2216. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : نماز زن در تنهایی ، بیست و پنج درجه بر نماز جماعت او برتری دارد.
2217. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نمازی که زن در تاریک‌ترین اطاقش می‌خواند در پیشگاه خداوند محبوب‌ترین نماز اوست.

آثار نماز شب

2218. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به آنان که در تاریکی شب به سوی مساجد می‌روند ، مژده روشنایی کامل روز قیامت را بده.
2219. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که نماز شبانه‌اش بسیار باشد ، چهره‌اش در روز زیبا شود.

آنچه امام جماعت باید رعایت کند

2220. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه یکی از شما (در نماز) امام جماعت شد باید آن را سبک به جا آورد ؛ زیرا در بین نمازگزاران ، کوچک و بزرگ و ناتوان و بیمار و حاجت‌مند هست و هر گاه کسی به تنهایی برای خود نماز می‌گزارد ، هر چه می‌خواهد آن را طول دهد.

نماز جمعه

2221. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آمدن به نماز جمعه بر هر بالغی واجب است.

صلح

 

اهمیت آشتی دادن مردم

2222. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدا ترس باشید و در میان همدیگر به اصلاح بپردازید.
2223. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شایسته‌ترین مردم ، کسی است که بیشتر به صلاح مردم کار کند.
2224. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین صدقه ، آشتی میان مردم است.
2225. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آیا شما را از چیزی بهتر از روزه و نماز و صدقه باخبر سازم؟ آن ، اصلاح و آشتی میان مردم است ؛ زیرا افساد و برهم زدن میان مردم ، مایه هلاکت است.
2226. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آدمیزاد ، کاری بهتر از نماز ، آشتی میان کسان ، و اخلاق نیکو ندارد.

جایز بودن دروغ در اصلاح

2227. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : میان مردم آشتی بده هر چند با دروغ باشد.

صلح نامشروع

2228. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر نوع صلح و آرامشی میان مسلمانان رواست ، مگر آن صلحی که حرامی را حلال یا حلالی را حرام نماید.

خاموشی

 

فضیلت خاموشی

2229. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نخستین مرحله عبادت ، خاموشی است.
2230. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خاموشی از دیکته کردن شر ، بهتر است.
2231. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خاموشی ، خردمندی است ولی خاموشان کمند.
2232. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خاموشی ، رفیع‌ترین عبادتها است.
2233. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خاموشی ، زینت دنیا و پوشش نادان است.
2234. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خاموشی ، سرور خُلق‌ها است و هر که شوخی کند ، او را سبک شمارند.
2235. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : تنهایی ، بهتر از هم‌نشین بد است. و هم‌نشین خوب ، بهتر از تنهایی است.
و نیکو سخن گفتن ، بهتر از سکوت است و سکوت ، بهتر از بد سخن گفتن است.

تشویق به سکوت

2236. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خوش اخلاقی و خاموشیِ طولانی پیشه کن ؛ زیرا سوگند به خدایی که جانم به دست اوست ، خلایق به مانند آن دو ، زینت نمی‌یابند.

فواید سکوت

2237. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : خداوند رحمت کند بنده‌ای را که سخن نیکو بگوید تا بهره‌مند گردد یا از بدگویی ساکت باشد تا سالم بماند.
2238. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که سکوت اختیار کرد ، نجات یافت.

روزه

 

روزه

2239. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزه ، سپر عذاب الهی است.
2240. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : روزه ، نصف شکیبایی است.
2241. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزه ، سپر است مادامی که بوسیله دروغ و غیبت ، پاره نگردد.
2242. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که پیوسته روزه‌دار باشد ، نه روزه داشته و نه افطار کرده است.

آداب روزه داری

2243. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پنج کار (گناه) روزه و وضو را باطل می‌کند : دروغ ، غیبت ، سخن‌چینی ، نگاه شهوت آلود و قسم دروغ.
2244. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزه‌دار ، از صبح تا شب در عبادت است مادامی که غیبت نکند. وقتی که غیبت کرد ، روزه‌اش پاره می‌شود.
2245. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزه سپری در برابر آتش جهنم است ؛ هر که روزه‌دار باشد ، آن روز نادانی نمی‌کند و اگر کسی او را به بند کشد و بر او نادانی کند ، نباید به او ناسزا و بدگویی کند بلکه باید بگوید : من روزه دارم.

تشویق به روزه داری

2246. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزه بگیرید تا تندرست شوید.

فضیلت روزه در زمستان و گرما

2247. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزه در زمستان ، سودگوار است.

روزه گرفتن زکات بدنهاست

2248. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزه‌داری ، نصف شکیبایی است. و هر چیزی زکاتی دارد و زکات تن ، روزه است.

کسی که روزه اش ارزش ندارد

2249. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چه بسا! شب زنده‌دار (نمازگزاری) که از نمازش ، فقط بیداری نصیبش گشته ، و چه بسا! روزه‌داری که از روزه ، فقط گرسنگی و تشنگی نصیبش شده است.

فضیلت روزه دار

2250. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی می‌فرماید : روزه برای من است و من پاداش آن را می‌دهم (یا من پاداش آن هستم). برای روزه دار دو شادی است ؛ آن گاه که افطار کند ، خوشحال می‌شود و آن گاه که با خدای تعالی دیدار کند و خدا پاداشش دهد نیز خوشحال می‌گردد.
2251. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سکوت روزه‌دار تسبیح ، خوابش عبادت ، دعایش مستجاب و عملش دو برابر است.
2252. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دعای روزه‌دار ، رد نمی‌شود.
2253. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خواب روزه‌دار ، عبادت ؛ سکوتش ، تسبیح ؛ عملش ، دو چندان ؛ دعایش ، مستجاب ؛ و گناهش ، آمرزیده است.

ارزش کسی که روزه داری را افطار می دهد

2254. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که روزه‌داری را افطار دهد ، مثل پاداش او را دارد.

شکار

 

شکار

2255. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که صید را جستجو کند ، آن را به دام آرد.

گمشده

 

گمشده

2256. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که گمشده‌ای را پناه دهد ، مادامی که وجود او را اعلام نکرده گمراه است.

ملالت

 

پرهیز از افسردگی

2257. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از دو خصلت برحذر باش : افسردگی و تنبلی ؛ اگر افسرده و دلتنگ شدی ، حق را تحمل نمی‌کنی و اگر تنبلی کردی ، حق را ادا نمی‌کنی.

خنده

 

انواع خنده

2258. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خنده دو قسم است : خنده‌ای که خداوند آن را دوست دارد و خنده‌ای که خداوند آن را دشمن دارد. اما خنده‌ای که خداوند آن را دوست دارد ، لبخندی است که مرد در اثر شوق دیدار به روی برادرش می‌زند و اما خنده‌ای که خدای تعالی آن را دشمن دارد ، این که مرد برای خندیدن یا خنداندن ، سخن ناروا و باطلی بگوید که به سبب آن ، هفتاد پاییز در جهنم سرنگون گردد.

نکوهش خندیدن زیاد

2259. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خنده بسیار ، دل را می‌میراند.
2260. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بسیار خنده نکن ؛ زیرا خنده بسیار ، دل را می‌میراند.

ضرر

2261. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ملعون است کسی که به مؤمنی زیان رساند یا با او حیله ورزد.
2262. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که زیان رساند ، خداوند بدو زیان رساند. و هر که سخت‌گیری کند ، خداوند بر او سخت گیرد.

ناتوان

2263. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : درباره ناتوانان ، مرا یاری دهید ؛ زیرا در سایه آنان به روزی رسیده و نصرت می‌یابید.
2264. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : شما را به زیر دستانتان سفارش می‌کنم شما را به زیر دستانتان سفارش می‌کنم ، پس از غذای خود به آنها بخورانید و از نوع لباسهای خود به آنها بپوشانید و اگر مرتکب خطایی شدند که نمی‌خواهید آن‌ها را ببخشید ، آنان را بفروشید ولی عذابشان نکنید.
2265. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بردگان شما ، برادران شمایند پس با آنها نیکی کنید ؛ در کارهای سخت خود از آنان کمک بگیرید و آنان را در کارهای سختشان یاری کنید.
2266. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : درباره رفتار با بندگان (بردگان) خود ، از خدا بترسید ؛ ظاهرشان را بپوشانید ، شکمشان را سیر کنید و با آنها به ملایمت سخن بگویید.
2267. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : درباره کسی که جز خدا یاوری ندارد ، از خدا بترسید.
2268. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (روز قیامت) خدای تعالی از هر کس درباره زیر دستانش و حتی درباره اهل خانه‌اش می‌پرسد که آیا از آنان خوب مراقبت نموده ، یا ضایعشان ساخته است؟

گمراهی

 

گمراهی

2269. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به گمراه جز گمراه ، عشق نمی‌ورزد.

نکوهش گمراه کنندگان

2270. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کسی ، (مردم را) به سوی گمراهی بخواند و از او پیروی کنند ، نظیر گناهان پیروان خود را بر دوش می‌کشد بدون آن که از گناهان آن‌ها چیزی کاسته شود. و هر کسی (مردم را) به راه هدایت دعوت نماید ، نظیر پاداش پیروان خود را در می‌یابد بدون آن که از پاداش آنان چیزی کاسته شود.
2271. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به (راه) هدایتی دعوت نماید ، پاداشی همانند پاداش کسانی را داراست که از آن پیروی نموده و این ، چیزی از پاداش آنان نمی‌کاهد. و هر که به (راه) ضلالتی دعوت کند ، گناه او همانند گناهان کسانی است که از آن پیروی نموده و این ، چیزی از گناهان آنان نمی‌کاهد.

موجبات گمراهی

2272. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ قومی پس از هدایت گمراه نگردد مگر این که جدل داده شوند.

غرامت

 

غرامت و تاوان

2273. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کس هر آنچه در دست گرفت ضامن است تا آن را (به صاحبش) ادا کند.

میهمانی

 

نکوهش خانه ای که مهمان در آن نمی رود

2274. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چه بدند مردمانی که مهمان به خانه نمی‌آورند.

آثار مهمانی کردن

2275. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه میهمان وارد قوم می‌گردد ، روزی خود را به همراه می‌آورد و آن گاه که می‌رود ، گناهان قوم را نیز می‌برد.
2276. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مهمان ، روزی خویش را می‌آورد و گناهان قوم را می‌برد ؛ گناهان آنان را محو می‌کند.

آداب مهمانی کردن

2277. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدرقه مهمان تا درب منزل ، مستحب است.
2278. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مهمانی ، سه روز است و مازاد بر آن ، صدقه محسوب می‌شود. و بر مهمان لازم است که بعد از سه روز جایش را عوض کند.
2279. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : در خوردن ، با مهمان همراهی کن ؛ زیرا مهمان شرم دارد که تنها بخورد.

به زحمت انداختن خود برای میهمان

2280. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برای مهمان ، بر خود (و خانواده) سخت نگیرید.
2281. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نباید کسی خارج از حد توان ، برای مهمان ، خود را به زحمت اندازد.

نکوهش بکار گیری مهمان

2282. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بکارگیری مهمان ، نشانه سبکی (و بی‌مغزی) مرد (خانه) است.

آداب مهمان

2283. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که مهمان قومی شد ، بدون اجازه آنان روزه مستحبی نگیرد.

پذیرش دعوت

2284. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه شما را (به جایی ، و یا برای تناول چیزی) دعوت کردند ، بپذیرید.
2285. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دعوت کننده را اجابت نمایید ، هدیه را برنگردانید و مسلمانان را نزنید.
2286. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه دو نفر هم‌زمان تو را دعوت نمودند ، دعوت آن را که خانه‌اش نزدیک‌تر است بپذیر ؛ چون در همسایگی مقدم است. اما اگر یکی پیش‌تر دعوت کرد ، دعوت او را بپذیر.
2287. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر پاچه (گوسفندی) به من هدیه شود ، می‌پذیرم. و اگر برای (خوردن) آن دعوت شوم ، اجابت می‌کنم.

نکوهش کسی که بی دعوت به مهمانی می‌رود

2288. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بی‌دعوت به سوی غذایی برود ، (مانند) دزد وارد می‌شود و با سرزش بیرون می‌رود.

بدترین غذاها

2289. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چه بد است غذای عروسی ؛ ثروتمندان آن را می‌خورند ولی فقیران محروم می‌مانند.
2290. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین غذاها ، غذای ولیمه است ؛ (در صورتی) که هر که بخواهد ، بدو ندهند و هر که امتناع کند ، او را دعوت نمایند.
2291. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین غذاها ، غذای ولیمه است ؛ (در صورتی) که سیران را بدان دعوت کنند ولی گرسنگان را از آن بازدارند.

فرمانبری

 

فرمانبری

2292. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ گناهی همانند قطع رحم ، خیانت و دروغ شایسته تعجیل خدای تعالی بر کیفر آن در دنیا نیست با این که در آخرت نیز کیفر دارد. و پاداش عبادت صله رحم زودتر می‌رسد حتی خاندان بدکار ، اگر صله رحم نمایند دارایی‌شان رشد کرده ، تعدادشان بیشتر می‌گردد.

تشویق به اطاعت پذیری

2293. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به گوش بودن و اطاعت‌پذیری در چیزهایی که دوست دارد یا مکروه دارد ، شایسته مرد مسلمان است مادامی که به انجام گناه مامور نشود. اما هر گاه به کار گناهی فرمان یافت ، آنجا دیگر نه جای گوش دادن است و نه اطاعت‌پذیری.

طاعت و بندگی فقط در کارهای نیک است

2294. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : در معصیت الهی ، برای کسی طاعتی نیست بلکه طاعت (و بندگی) فقط در کار نیک است.
2295. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برای هیچ مخلوقی در معصیت خالق ، طاعتی نیست.

فرمانبری خدا و آثار آن

2296. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ای فرزند آدم! پروردگار خویش را اطاعت کن تا عاقلت نامند و از او سرپیچی نکن وگرنه ، نادانت خوانند.
2297. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بنده‌ای که از پدر ، مادر و پروردگارش اطاعت نماید ، جایگاهش در بالاترین درجات بهشت است.

عابدترین مردم

2298. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : واجبات خدای تعالی را انجام بده تا عابدترین مردم باشی ، و از محرمات خدا دوری کن تا پارساترین مردم باشی و به سهمی که خدا برایت تقدیر نموده ، راضی باش تا بی‌نیازترین مردم باشی.

کاری که سریع تر از هر چیز ثواب داده می شود

2299. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ثواب صله رحم زودتر از هر عبادتی داده می‌شود.

پزشکی

 

پزشک واقعی

2300. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : طبیب (حقیقی) خداست و شاید چیزهایی برای تو مفید باشد که همانا برای دیگری مضر است.

زیتون

2301. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زیتون بخورید و با زیتون ، روغن مالی نمایید ؛ زیرا زیتون از درختی مبارک است.

آثار مویز

2302. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : مویز بخورید ؛ زیرا صفرا را غلیظ می‌کند ؛ بلغم را از بین می‌برد ؛ عصب را قوی می‌کند ؛ کندذهنی را برطرف می‌نماید ؛ اخلاق را نیکو می‌کند ؛ نفس را پاکیزه می‌گرداند ؛ و غم و غصه را می‌زداید.

غذا

 

محبوب ترین غذا

2303. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : محبوب‌ترین غذا نزد خدا ، آن است که دست‌های زیادی در آن وارد شود.

بهترین غذاها

2304. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خوشمزه‌ترین غذاهای شما آن است که با آتش پخته شود.
2305. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سرکه ، غذای مطبوعی است.

طلاق

 

طلاق

2306. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نفرت‌انگیزترین کار حلال نزد خدا ، طلاق است.
2307. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر زنی ، بدون دلیل از شوهرش درخواست طلاق نماید ، بوی بهشت بر او حرام است.
2308. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین حلال ، نزد خداوند ، طلاق است.

نکوهش طلاق

2309. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ازدواج کنید و طلاق ندهید ؛ زیرا خداوند مردان بسیار زن‌گیر ، و زنان بسیار شوهرکن را دوست ندارد.
2310. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ازدواج کنید و طلاق ندهید ؛ زیرا عرش از وقوع طلاق می‌لرزد.
2311. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زنان را جز از روی بدگمانی طلاق ندهید ؛ زیرا خداوند مردان بسیار زن‌گیر و زنان بسیار شوهرکن را دوست ندارد.
2312. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند چیزی که نزد خودش بدتر از طلاق باشد حلال نکرده است.

طمع

 

پرهیز از طمع

2313. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از طمع بپرهیزید ؛ زیرا طمع ، فقر آماده است.
2314. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از آنچه در دست مردم است مایوس باش ، و از طمع بپرهیز که خود ، فقر نقد و حاضر است.

نکوهش طمع

2315. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : طمعکار ، از همه مردم فقیرتر است.
2316. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر کدام از شما به دنبال طمعی باشد ، باید درنگ کند.

پیامدهای طمع

2317. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : طمع ، سنگ لغزانی است که گامهای دانشمندان بر آن استوار نمی‌ماند.
2318. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : طمع ، حکمت را از دل‌های دانشمندان می‌زداید.

پاکی

 

تشویق به طهارت و پاکی

2319. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از بول بپرهیزید ؛ زیرا بیشتر عذاب قبر از آن ناشی می‌شود.

عطر

 

عطر

2320. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی خوشبو است و بوی خوش را دوست دارد ، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد ، بزرگوار است و بزرگواری را دوست دارد ، بخشنده است و بخشندگی را دوست دارد. بنابراین ، آستانه خانه‌هایتان را پاکیزه نگهدارید تا به یهودیان شباهت نداشته باشید.

بهترین عطرها

2321. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین بوی خوش ، بوی مشک است.

بهترین عطرها برای مردان و زنان

2322. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین عطر مردان ، آن است که بویش آشکار و رنگش نهان باشد ولی بهترین عطر زنان ، آن است که رنگش آشکار و بویش نهان باشد.

ناخن

 

ترغیب به کوتاه کردن ناخن ها

2323. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : ریش خود را شانه کنید و ناخن‌هایتان را کوتاه نمایید ؛ زیرا شیطان میان گوشت و ناخن روان می‌گردد.

ستمگری

 

ستمگری

2324. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت خدای تعالی کسانی را که در دنیا مردم را عذاب کرده‌اند ، عذاب می‌نماید.
2325. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت ، ستم ، مایه تاریکی‌هایی است.

پرهیز از ستمگری

2326. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ای مردم! از خدا بترسید. به خدا سوگند که هیچ مؤمنی به مؤمن دیگر ستم نمی‌کند جز این که روز قیامت ، خدای تعالی از او انتقام می‌گیرد.

آثار ظلم

2327. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از ستمگری بپرهیزید ؛ زیرا که در قیامت سیه‌روزی باعث تاریکی‌هایی است.
2328. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خشم و غضب خدا بر کسی که ظلم کند بر آن که یاوری جز خدا ندارد بسیار شدید است.
2329. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ستمگران و یاورانشان همگی در آتش جهنمند.

بزرگ ترین ستم

2330. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بزرگ‌ترین ستم ، تصرف مردی در ذراعی از زمین برادر دینی است که روز قیامت ریگ‌های آن بر گردن او آویخته می‌شود.

انواع ستم

2331. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ظلم سه قسم است : ظلمی که خداوند آن را نمی‌بخشد ؛ ظلمی که خداوند آن را می‌بخشد ؛ و ظلمی که خداوند آن را رها نمی‌کند. اما ظلمی که خداوند آن را نمی‌بخشد ، شرک است ؛ خداوند می‌فرماید : همانا ظلم ، شرک بزرگی است. اما ظلمی که خداوند آن را می‌بخشد ، ظلم بندگان بر خویشتن است که میان خود و پروردگارشان صورت می‌گیرد و اما ظلمی که خداوند آن را رها نمی‌کند ، ظلم بندگان بر یکدیگر است.

ستم به خویشتن

2332. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که (در کار خیر) سبقت می‌گیرد و آن که میانه‌روی می‌نماید ، هر دو بدون حساب به بهشت وارد می‌شوند ولی آن که به خویشتن ستم نموده ، به آسانی حساب‌رسی گردیده سپس به بهشت می‌رود.

ترغیب به انتقام گرفتن از ستمگر

2333. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه مردم ، وقتی ستمکار را دیدند مچ او را نگرفتند ، باید منتظر عذاب همگانی خدا باشند.

انتقام گرفتن از ظالم روز قیامت

2334. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه بنده‌ای در دنیا بر مردی ستمی روا دارد و آن مرد خودش نتواند او را تقاص نماید ، خدای تعالی روز قیامت تقاص او را می‌گیرد.
2335. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از روی ستم مملوک (برده) خویش را بزند ، روز قیامت تقاص می‌گردد.
2336. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از روی ستم تازیانه‌ای بزند ، روز قیامت تقاص می‌گردد.

پرهیز از کمک به ستمگر

2337. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ستمگران و یارانشان اهل جهنمند.
2338. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که با ستمگری همراهی کند ، مجرم است.
2339. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که ستمگری را یاری دهد ، خداوند ستمگر را بر او مسلط نماید.
2340. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به وسیله ستم ، بر خصومتی یاری رساند ، پیوسته مورد خشم خداوند است تا دست بردارد.
2341. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که ستمگری را یاری کند تا به وسیله باطلش حقی را پایمال نماید ، هر آینه ذمه خداوند و رسولش از او بری است.

پرهیز از دعای ستمدیده

2342. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از دعای مظلوم بترس ؛ زیرا او حقش را از خدا طلب می‌نماید و خدا نیز از حق هیچ حق‌داری دریغ نمی‌کند.
2343. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از دعای مظلوم بترسید ؛ زیرا دعای او بر فراز ابرها حمل می‌گردد در حالی که خداوند متعال ، خطاب می‌فرماید : سوگند به عزت و جلالم که هر آینه تو را هر چند بعد از مدتی ، یاری خواهم رساند.
2344. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از نفرین مظلوم بترسید ؛ زیرا همانند شعله آتش به سوی آسمان زبانه می‌کشد.
2345. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از نفرین مظلوم بترسید هر چند کافر باشد ؛ زیرا مانعی از اجابت آن نیست.
2346. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مراقب نفرین‌های مظلوم باشید ؛ چونکه بین نفرینهای او و خدا مانعی نیست (و زود به اجابت می‌رسد).

تشویق به یاری کردن مظلوم

2347. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هرگاه کسی در ملا عام مورد ستم قرار گرفت ، او را یاری کن و قوم را از ستم او باز دار و آنان را ترک گو.
2348. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بر ستمگر خویش نفرین کند ، یاری می‌گردد.

جایگاه ستمدیدگان در روز قیامت

2349. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ستمدیدگان (دنیا) روز قیامت ، رستگاران هستند.

گمان

 

گمان

2350. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر گاه گرفتار حسد شدید ، تعدی نکنید و هر گاه گمان بردید ، آن را حقیقت ندانید و هر گاه چیزی را وزن کردید ، زیادی بدهید.

خوش گمانی

2351. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خوش گمانی از نیکی عبادت است.

نقش گمان در خیر و شر

2352. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی فرمود : من با بنده‌ام به همان گمانی که نسبت به من دارد رفتار می‌نمایم ؛ اگر گمان نیک دارد ، به نیکی و اگر گمان بد دارد ، به بدی رفتار می‌کنم.

ارزش خوش بینی به خداوند

2353. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خوش گمانی به خدا از خوب عبادت کردن او به حساب می‌آید.

بد گمانی

2354. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (حضرت) عیسی بن مریم مردی را دید که دزدی می‌کند. بدو فرمود : آیا دزدی کردی؟ عرض کرد : هرگز! قسم به خدایی که جز او معبودی نیست. حضرت فرمود : به خدا ایمان دارم ، (احیاناً) چشم من خطا کرده است.

موارد جایز بودن سوء ظن

2355. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به وسیله بدگمانی از (آسیب) مردم در امان باشید.

ننگ

 

ننگ در روز قیامت

2356. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت ، ننگ چنان گریبانگیر انسان می‌گردد که او با این که از سختی عذاب خبر دارد ولی باز می‌گوید : پروردگارا! اگر مرا به جهنم بفرستی ، بهتر از این است که با این وضع رهایم سازی.

عافیت

 

عافیت

2357. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : امنیت و سلامتی ، دو نعمتی است که بسیاری از مردم در آن مغبونند.

تشویق به طلب نمودن عافیت از خدا

2358. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بعد از کلمه اخلاص (لااله‌الا اللَّه) ، چیزی مانند عافیت داده نشده‌اید ، بنابراین ، از خداوند ، عافیت طلب کنید.

نتیجه عافیت

2359. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از پروردگار خود ، عافیت و معاف بودن در دنیا و آخرت را طلب کن ؛ زیرا اگر عافیت در دنیا و آخرت را بدست آوری ، رستگار می‌گردی.
2360. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از خدا بخشایش و عافیت بخواهید ؛ زیرا پس از مقام یقین ، به هیچ یک از شما چیزی بهتر از عافیت عطا نمی‌گردد.

عواملی که عافیت می آورد

2361. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که سلامتی خواهد ، باید مراقب گفتارش باشد ، از باطن خویش خبر ندهد ، عملش را نیکو سازد و آرزویش را کوتاه نماید.
2362. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عافیت و سلامتی را برای دیگران آرزو کن تا روزی تو گردد.

دعاهای پیامبر در درخواست عافیت

2363. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدایا! تو جانم را آفریدی و تو آن را پس می‌گیری ، مرگ و زندگی آن برای توست ؛ اگر زنده‌اش داشتی ، حفظش کن و اگر به مرگ رساندی ، او را بیامرز. خدایا! من از تو عافیت خواستارم.
2364. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدایا! بدن ، گوش و چشم مرا عافیت و سلامتی عطا فرما. خدایا! من از کفر و فقر به تو پناه می‌برم. خدایا! من از عذاب قبر به تو پناه می‌برم ، ای که معبودی جز تو نیست.

عاقبت

 

عاقبت

2365. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بعضی از شما تا یک ذراعی بهشت ، کار بهشتیان را انجام می‌دهد ولی عاقبت ، سرنوشت بر او چیره گشته ، به کار جهنمیان مشغول می‌شود که در نتیجه ، به جهنم وارد می‌گردد. و (بر عکس) برخی از شما تا یک ذراعی جهنم ، به کار جهنمیان سرگرم است ولی سرانجام ، سرنوشت بر او پیروز گشته ، به کار بهشتیان مشغول می‌شود و در نتیجه ، به بهشت داخل می‌شود.
2366. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مرد یا زنی ، شصت سال خداوند را اطاعت می‌کند ، ولی وقتی مرگش فرا می‌رسد ، در وصیت ، (عدالت را رعایت نمی‌کند و) ضرر می‌رساند ، در نتیجه ، (آخر عمر) جهنم بر او واجب می‌گردد.
2367. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (گاهی) شخصی در نظر مردم به کار بهشتیان مشغول است در حالی که او از جهنمیان می‌باشد. و (گاهی) شخصی در نظر مردم به کار جهنمیان مشغول است در حالی که او از بهشتیان می‌باشد.
2368. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : برخی مدت طولانی را به کار بهشتیان مشغولند اما در پایان ، کارشان به کار جهنمیان ختم می‌گردد. و برخی نیز مدت طولانی را به کار جهنمیان مشغولند اما عاقبت ، کارشان به کار بهشتیان پایان می‌پذیرد.

عبادت

 

معنای عبادت

2369. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدتر از نادانی ، فقری نیست ؛ سودمندتر از عقل ، سرمایه‌ای نیست ؛ وحشتناک‌تر از خودپسندی ، تنهایی (و غربتی) نیست ؛ شرفی مانند خوش اخلاقی نیست ؛ و عبادتی مانند تفکر نیست.

تشویق به عبادت کردن

2370. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی می‌فرماید : ای فرزند آدم! در عبادت من کوشش کن تا سینه‌ات را از بی‌نیازی پُر کنم و فقرت را برطرف سازم وگرنه ، تو را سخت به دنیا مشغول ساخته ، نیازمندی‌ات را برطرف نمی‌نمایم.

عابدترین مردم

2371. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از گناهان و کارهای حرام دوری کن تا عابدتر از دیگران باشی و به قسمت الهی خوشنود باش تا ثروتمندتر از دیگران گردی.

بهترین عبادتها

2372. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدا را چنان بندگی کن که گویا او را می‌بینی ؛ زیرا اگر تو او را نمی‌بینی ، او تو را می‌بیند.
2373. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بزرگترین پاداش ، برای عبادت پنهانی است.
2374. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : انتظار فرج ، بهترین عبادت است.
2375. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین عبادت‌ها ، پنهان‌ترین آنهاست.
2376. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی فرمود : بهترین چیزی که بنده با آن مرا عبادت می‌نماید ، خیرخواهی برای من است.
2377. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی به واسطه چیزی بهتر از (پرداختن به) دین‌شناسی ، عبادت نشده است.
2378. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از خوبی عبادت مرد ، خوش گمانی اوست.

راحت ترین عبادت

2379. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آیا شما از راحت‌ترین عبادت که (انجام آن) برای بدن آسان‌تر است ، آگاه سازم؟ (یکی) خاموشی و (دیگری) خوش اخلاقی است.

پرهیز از عابد نادان

2380. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چه بسا! عابدی که نادان است و چه بسا! دانایی که بدکار است. بنابراین ، از عابدان نادان و دانایان بدکار ، برحذر باشید.

فضیلت عبادت کنندگان

2381. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن گاه که دانشمند و عابد بر پل صراط اجتماع می‌کنند ، به عابد خطاب می‌رسد : به بهشت در آی و از ثمره عبادت خویش بهره‌مند شو. ولی به دانشمند خطاب می‌رسد : اینجا بایست و هر که را دوست داری شفاعت کن ؛ زیرا شفاعت تو درباره هر کسی پذیرفته است. آن گاه خود او در جایگاه پیامبران می‌ایستد.

حکایت عابد بی دانش

2382. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عابد بی‌دانش ، مانند الاغ آسیاست.

بنده

 

بنده

2383. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زمین ، زمین خداست و بندگان ، بندگان خدا ، هر کس زمین مرده‌ای را آباد نماید ، آن زمین متعلق به اوست.

محبوب ترین بندگان

2384. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : محبوب‌ترین بندگان نزد خدا ، پرهیزکاران گمنامند.

منفورترین مردم نزد خدا

2385. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدترین بندگان نزد خدا ، بنده‌ای است که لباس ظاهرش زیباتر از کردارش باشد ؛ یعنی لباس پیامبران بر تن کند ولی مانند ستمگران رفتار نماید.

عبرت گرفتن

 

عوامل عبرت آموز

2386. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به قبرها (با اندیشه) نگاه کن و از (آمدن روز) رستاخیز عبرت بگیر.
2387. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی چیزی را که از (شکم) آدمیزاد بیرون می‌آید ، عبرت دنیا قرار داده است.

خود پسندی

 

پیامدهای عجب

2388. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خودپسندی ، عبادت هفتاد سال را نابود می‌کند.

نکوهش عجب

2389. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر خودپسندی ، مرد بود ، هر آینه مرد بدی بود.
2390. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدتر از نادانی ، فقری نیست ؛ سودمندتر از عقل ، سرمایه‌ای نیست ؛ وحشتناک‌تر از خودپسندی ، تنهایی (و غربتی) نیست ؛ شرفی مانند خوش اخلاقی ، و عبادتی مانند تفکر نیست.

شگفتی

 

از کار هیچ کس شگفت زده نشوید

2391. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از کار (نیک) هیچ کس شگفت‌زده نشوید تا این که ببینید عاقبتش چه می‌شود.

ناتوانی

 

ناتوان ترین مردم

2392. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : ناتوان‌ترین مردم کسی است که در کار دنیا عاجز باشد و خسیس‌ترین مردم کسی است که در ادای سلام بخل ورزد.
2393. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بخیل‌ترین مردم کسی است که در سلام دادن بخیلی کند. و ناتوان‌ترین مردم کسی است که از دعا کردن عاجز باشد.

ناتوان

2394. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : زیرک کسی است که نفس خویش را کوچک شمارد و برای پس از مرگ کار کند ، ولی عاجز و ناتوان کسی است که پیرو هوای نفس خود باشد و آرزوهایی از خدا داشته باشد.

شتابزدگی

 

شتابزدگی

2395. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : تانی و آرامش از ناحیه خداوند ، ولی عجله و شتاب ، وسوسه شیطان است.
2396. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : حوصله و بردباری از (لطف) خداوند است ، ولی عجله و شتاب از (وساوس) شیطان است.

نتیجه عجله کردن

2397. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که تانّی کند ، به هدف یا نزدیک به آن می‌رسد. و هر که شتاب ورزد ، به خطا یا نزدیک به آن می‌رود.

شتاب نابجا

2398. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : کاری که به کندی پیش می‌رود شما را وادار نکند که آن را با شتاب انجام دهید ؛ زیرا خداوند عزّوجلّ به خاطر عجله کسی ، عجله نمی‌کند.

اموری که سزاوار شتاب کردن است

2399. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : سه چیز را نباید به تاخیر انداخت : نماز ، هنگامی که وقتش رسید ؛ (حمل) جنازه ، هنگامی که آماده شد ؛ و (شوهر دادن) بیوه ، هنگامی که همتایی یافت.

دشمنی

 

دشمنی

2400. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چهار چیز ، اندکش هم زیاد است : نداری ، درد ، دشمنی و آتش جهنم.

خطرناک ترین دشمن تو

2401. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خطرناک‌ترین دشمن تو ، نفس توست که میان دو پهلوی توست.
2402. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : خطرناک‌ترین دشمن تو ، همسر و کنیز (نابابی) است که با تو همبستر می‌شود.
2403. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دشمن (اصلی) تو آن نیست که اگر او را بکشی ، برای تو نور باشد و اگر او تو را بکشد ، به بهشت می‌روی. ولیکن بدترین دشمن تو فرزند توست که از صلب تو بیرون آمده و نیز بدترین دشمن تو دارایی توست که در برگرفته‌ای.

عدالت

 

ارزش عدالت

2404. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : یک ساعت عدالت و دادگری از عبادت هفتاد سال بهتر است.

تشویق به عدالت

2405. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خوشا! به حال آن که نادانی را رها کند ؛ زیادی را ببخشد ؛ و به عدالت رفتار نماید.

عادل ترین مردم

2406. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عادل‌ترین مردم کسی است که آنچه برای خود می‌پسندد ، برای مردم نیز بپسندد و آنچه برای خود روا نمی‌دارد ، برای آنان نیز روا ندارد.
2407. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به خدا قسم بعد از من ، کسی که عادل‌تر از من بر شما باشد پیدا نخواهید کرد.

جایگاه عدالت پیشگان در روز قیامت

2408. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت ، عدالت پیشگان درگاه الهی ، جایگاهشان روی منبرهای نورانی و سمت راست خدای رحمان می‌باشد - که البته هر دو دست (سمت) خدا ، راست است - آنان که در داوری‌شان و نسبت به خاندان و زیردستانشان به عدالت رفتار می‌نمایند.

عذاب

 

عذاب

2409. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی به آن که از همه جهنمیان عذابش آسان‌تر است می‌فرماید : اگر همه دنیا مال تو بود ، آن را فدای آزادی خود از این عذاب می‌کردی؟ عرض کرد : آری. خدا می‌فرماید : در حالی که تو در صلب (پشت) آدم بودی ، من آسان‌تر از این را از تو خواستم (و آن این بود) که چیزی را با من شریک نسازی ، اما تو دریغ نمودی.

کسانی که عذابشان روز قیامت شدیدتر است

2410. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت سخت‌ترین عذاب از آن عالمی است که خداوند او را از علمش بهره‌ای (از عمل) نرسانده است.

کسانی که خدا آنها را در روز قیامت عذاب می کند

2411. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت خدای تعالی کسانی را که در دنیا مردم را عذاب کرده‌اند ، عذاب می‌نماید.
2412. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی از بندگان خود جز سرکش مغروری را که از اطاعت فرمان خدا سرپیچی نموده و از گفتن کلمه «لااله‌الا اللَّه» امتناع می‌ورزد ؛ عذاب نمی‌کند.

کسانی که در روز قیامت عذابشان دردناکست

2413. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روز قیامت خداوند با سه کس سخن نمی‌گوید و برایشان عذاب دردناکی است : پیر زناکار ، پادشاه دروغگو و فقیر متکبر.

عذاب امت اسلام در دنیا

2414. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند عذاب این امت را در دنیایشان قرار داده است.
2415. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عذاب این امت ، به دست خودشان در دنیا قرار داده شده است.

آبرو

 

تشویق به آبروداری

2416. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به وسیله اموالتان از آبرویتان دفاع نمایید.
2417. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به وسیله دارایی‌هایتان از آبروهایتان حفاظت کنید.
2418. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چیزی (از مال) که مرد به وسیله آن آبروی خویش را حفظ می‌نماید ، برایش صدقه نوشته می‌شود.

پاداش دفاع از حیثیت مسلمان

2419. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که زبانش را از آبروی مردم بازدارد ، روز قیامت خداوند لغزش‌های او را نادیده می‌گیرد.
2420. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در غیاب برادرش از آبروی وی دفاع نماید ، بر خداوند است که آتش جهنم را از او بازدارد.
2421. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که از آبروی برادرش دفاع نماید ، خداوند آتش جهنم را از چهره‌اش بازدارد.

کسانی که پیش تو محترم نیستند

2422. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آبروی سه کس پیش تو محترم نیست : آن که آشکارا فسق می‌کند ؛ پیشوای ستمکار ؛ و بدعت گذار.

غیب گو

2423. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که پیش غیب‌گو و کاهن برود و گفتار او را تصدیق نماید ، هر آینه به دینی که بر محمدصلی الله علیه وآله نازل شده کافر گردیده است.

عزت

 

عزت جستن از غیر خدا

2424. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به وسیله بندگان عزت بجوید ، خداوند ذلیلش گرداند.

موجبات عزت

2425. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : فرمان الهی را عزیز بدار تا خداوند تو را عزیز گرداند.
2426. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هرگز! خداوند به وسیله نادانی ، کسی را عزیز نمی‌گرداند. و هرگز! خداوند به وسیله خرد و بردباری کسی را خوار نمی‌سازد.
2427. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خواری و فروتنی برای حق ، از عزت‌طلبی به وسیله باطل ، به شوکت و عظمت نزدیک‌تر است.

گوشه گیری

 

ارزش گوشه گیری

2428. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که مردم را شناخت ، قرین بلا شد ولی هر که مردم را نشناخت ، میان آنان آسوده زیست.

معاشرت

 

معیار در معاشرت کردن با مردم

2429. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پرهیزکار باش تا عابدترین مردم گردی ؛ قانع باش تا سپاس‌گزارترین مردم گردی ؛ آنچه را برای خود می پسندی برای مردم نیز بپسند تا مؤمن محسوب گردی ؛ با همسایه‌ات نیکویی کن تا مسلمان محسوب گردی ؛ و خنده کم کن ؛ زیرا خنده بسیار ، دل را می‌میراند.

نیک رفتاری

2430. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از جوانمردی است که برادر ساکت شود و به گفتار برادرش گوش دهد. و از جمله نیک‌رفتاری است که برادر برای برادرش که بند کفشش بریده ، توقف کند.
2431. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با مردم مطابق اخلاقشان اختلاط نمایید ولی در رفتارشان مخالفت کنید (اگر اخلاقشان بد بود ، یک جوری با آنها کنار بیایید اما اگر رفتارشان بد بود ، مخالف آنها عمل کنید).
2432. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدا ترس باش ، و هیچ کار نیکی را کوچک مشمار ، هر چند خالی نمودن (آب) سطل در ظرف تشنه باشد و با برادر دینی‌ات با چهره گشاده دیدار کن.
2433. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر جا هستی ، خدا ترس باش ، و در پی گناه ، نیکی کن تا آن را محو کند و با مردم ، خوش اخلاق و نیکو رفتار باش.
2434. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خردمند نیست کسی که باملازم قهری خویش تا روزی که خداوند او را رهایی بخشد او را به نیکی رفتار ننماید.

عفت

 

عفت

2435. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عفت و پاک‌دامنی ، زینت زنان است.

تشویق به عفت

2436. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عورت خویش را جز از همسر و کنیزت بپوشان. پرسیدند : اگر قوم ، خویشاوند یکدیگر باشند؟ فرمود : اگر توانستی (بپوشانی) که دیگری آن را نبیند ، نباید ببیند. پرسیدند : اگر یکی از ما تنها باشد؟ فرمود : شرم و حیا از خداوند سزاوارتر از مردم است.
2437. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی نمایند ، و عفیف باشید تا زنان شما عفیف باشند.
2438. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : پاک‌دامن باشید تا زنانتان پاک‌دامن باشند ؛ به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی کنند ؛ و هر کس از چیزی که از ناحیه او به برادر مسلمانش رسیده ، عذر به درگاه او آورد ولی برادر مسلمان ، عذر او را نپذیرد ، (روز قیامت) بر حوض من وارد نمی‌شود.

تشویق در پاکی خوراک

2439. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اگر دارای چهار ویژگی هستی ، دیگر به نداری دنیا غم مخور : راستی در گفتار ، امانت داری ، اخلاق نیکو و پاکی در خوراک.

بخشودن

 

فضیلت بخشش

2440. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بخشش ، شایسته‌ترین عملی است که انجام می‌شود.
2441. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر پیشوایی هنگام خشم ، عفو نماید ، روز قیامت خداوند او را می‌بخشد.
2442. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی بخشنده است و بخشش را دوست دارد.

تشویق به گذشت

2443. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از گناهان همدیگر که مجازات دارند ، درگذرید. وگرنه ، اگر حدّی نزد من اثبات شود ، اجرای آن واجب می‌گردد.
2444. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : همدیگر را ببخشید تا کینه‌هایتان از بین برود.
2445. پیامبر خداصلی الله علیه وآله هر گاه فرمان روایی یافتید نیکویی کنید و رعیت خود را عفو نمایید.
2446. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از خطای دیگران بگذر ، ولی اگر خواستی مجازات کنی ، به اندازه خطا کیفر بده و مراقب صورت (خطاکار) باش.
2447. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مردی از پیشینیان را حساب رسی می‌نمایند و (در پرونده اعمالش) کار نیکی نمی‌یابند جز این که او مرد توانگری بوده و پیوسته با مردم اختلاط داشته و به غلامانش دستور می‌داده که نسبت به درماندگان و تنگدستان گذشت نمایند. آن گاه خداوند عزّوجلّ به فرشتگان می‌فرماید : ما دراین باره (گذشت) شایسته‌تر از او هستیم ، پس شما نیز از او بگذرید.

تشویق به گذشت هنگام قدرت

2448. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که بر مجازات کردن تواناتر است ، به عفو کردن سزاوارتر است.
2449. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که به هنگام قدرت ببخشد ، خداوند روز سختی او را می‌بخشد.

نتیجه بخشودن

2450. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مهربانی کنید تا مورد رحمت قرار گیرید و گذشت کنید تا آمرزیده شوید.
2451. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : فروتنی ، مقام بنده را بالا می‌برد پس فروتنی نمایید تا خداوند بر مقامتان بیفزاید. و گذشت ، عزت بنده را زیاد می‌کند پس گذشت کنید تا خداوند شما را عزیز گرداند. و صدقه ، مایه افزایش دارایی است پس صدقه دهید تا خداوند دارایی شما را فزونی بخشد.
2452. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر حقانیت سه چیز علم دارم : هر که از ستم کسی گذشت کند ، خدای تعالی به سبب آن ، عزت او را زیاد می‌کند ؛ هر که به جهت افزون‌طلبی ، درِ گدایی را به روی خود بگشاید ، خدای تعالی به سبب آن ، بر فقر او می‌افزاید ؛ و هر که به خاطر خدا ، درِ صدقه را به روی خود بگشاید ، خداوند دارایی او را بیشتر می‌نماید.
2453. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بر (درستی) سه چیز قسم می‌خورم : هرگز مالی با صدقه دادن ، کاهش نمی‌یابد ، پس صدقه بدهید ؛ هر که از ستمی که بر او شده گذشت نماید ، خدای تعالی بر عزت او می‌افزاید ؛ و هر که درِ گدایی از مردم را به روی خود بگشاید ، خداوند دری از فقر را به روی او می‌گشاید.
2454. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : صدقه از دارایی نمی‌کاهد. خداوند عزت بنده بخشنده را افزون می‌کند. و هر که به خاطر خدا فروتنی کند ، خداوند مقامش را بالا می‌برد.
2455. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که بیامرزد ، خداوند او را می‌آمرزد و هر که عفو کند ، خداوند او را عفو می‌کند.

بخشایش خدا

2456. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : روزهای دوشنبه و پنج شنبه ، اعمال را بر خدای تعالی عرضه می‌نمایند و خداوند همه را می‌بخشد مگر گناه ستیزه‌جویان و قطع کننده رحم.
2457. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بخشش خداوند از گناهان تو بزرگ‌تر است.
2458. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خدای تعالی فرمود : عفو من گرامی‌تر و بزرگ‌تر از آن است که در دنیا (گناه) بنده مسلمانی را بپوشانم ، سپس او را رسوا سازم ، در حالی که من پیوسته بنده‌ام را می‌بخشم هر وقت که آمرزش بطلبد.

بخشش خدا در دنیا

2459. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بخشش خداوند نسبت به بنده در دنیا ، پوشاندن گناهان اوست.

گذشت‌های بجا

2460. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از گناه سخاوتمند صرف‌نظر کنید ؛ زیرا هر گاه او بلغزد ، خداوند دستش را می‌گیرد.
2461. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از کیفر جوانمردان صرف‌نظر کنید مادامی که مجازاتشان حدّی از حدود الهی نباشد.
2462. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از گناه سخاوتمند ، لغزش دانشمند ، و سطوت (و سخت‌گیری) پادشاه عادل بگذرید ؛ زیرا هرگاه آنان بلغزند ، خدای تعالی دستشان را می‌گیرد.
2463. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از لغزش‌های جوانمردان بگذرید ؛ زیرا قسم به کسی که جانم در اختیار اوست ، هرگاه یکی از آنان بلغزد ، دستش در دست خدا خواهد بود.
2464. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از لغزش شخص سخاوتمند بگذرید ؛ زیرا هر دم بلغزد ، خدا دست او را می‌گیرد.

خرد

 

معنی خرد

2465. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عقلی مانند تدبیر ، تقوایی مانند خویشتن‌داری و شرفی مانند خوش‌اخلاقی نیست.

میوه عقل

2466. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : آن که خرد دارد ، رستگار می‌گردد.
2467. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : با خردورزی همه نیکی‌ها به دست می‌آید. و کسی که خردمند نیست ، دین ندارد.

سر منشا خرد

2468. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اساس خرد ، مدارا کردن است و نیکوکاران دنیا ، نیکوکاران آخرتند.
2469. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : اساس خرد بعد از ایمان به خدا ، دوستی با مردم و نیکی کردن با هر شخص نیکوکار و بدکار است.
2470. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اساس خرد بعد از ایمان به خدا ، حیا و خوش‌اخلاقی است.
2471. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اساس خرد بعد از ایمان به خدا ، دوستی با مردم است. و هیچ مردی از مشورت نمودن بی‌نیاز نیست. و نیکوکاران دنیا ، نیکوکاران آخرت و بدکاران دنیا ، بدکاران آخرتند.
2472. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : عاقل‌ترین مردم کسی است که بیشتر با آنان مدارا کند.

فضیلت خرد

2473. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بدتر از نادانی ، فقری نیست ؛ سودمندتر از عقل ، سرمایه‌ای نیست ؛ وحشتناک‌تر از خودپسندی ، تنهایی (و غربتی) نیست ؛ شرفی مانند خوش اخلاقی ، و عبادتی مانند تفکر نیست.
2474. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (صاحب) خردورزی انس گیرنده و انس پذیرنده است.
2475. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : استواری مرد به عقل اوست ، و کسی که عقل ندارد ، دین ندارد.

دین و خرد

2476. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دین مرد ، همان خرد اوست و هر که خرد ندارد ، دین ندارد.

عقل در زمین از گوگرد سرخ کمتر است

2477. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : خداوند چیزی کمتر از عقل در زمین نیافریده است و عقل در زمین از گوگرد سرخ کمتر است.

عقل در راه کسب دنیا زیان است

2478. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : اندکی توفیق بهتر از عقلی بسیار است. عقل (ورزی) در کار دنیا زیان است (و هدر دادن عقل است) ولی عقل و خردورزی در کار دین مایه سرور است.
2479. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : در کار دنیا ، خسران است ، ولی (بهره‌گیری از) عقل در کار دین ، مسرت بخش است.

ویژگی های خردمند

2480. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از ویژگی‌های عاقل این است که : نسبت به نادان ، بردباری نماید ؛ از کسی که بدو ستم نموده ، بگذرد ؛ نسبت به پایین‌تر از خود فروتنی کند ؛ در نیک‌خواهی از بالاتر از خود سبقت بگیرد ؛ و هر گاه خواست سخن بگوید ، آینده‌نگری کند که اگر مفید است ، بگوید و اگر مضر است ، سکوت کند تا این که سالم بماند.

فضیلت عاقل در روز قیامت

2481. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : چه بسا شخص عاقلی که نزد مردم ، خوار و بدچهره است ولی فردای قیامت ، نجات می‌یابد. و چه بسا شخص خوش‌زبان و زیباروی و بزرگ مقامی که فردای قیامت ، هلاک می‌گردد.

هیچ عاقلی نلغزد

2482. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : من بر کار خدا گواهم که هیچ عاقلی نلغزد مگر این که خدا او را بلند کند سپس (بار دوم) نلغزد مگر این که خدا او را بلند کند سپس (بار سوم) نلغزد مگر این که خدا او را بلند کند سپس (بار چهارم) نلغزد مگر این که خدا او را بلند کند تا این که سرانجام او را به بهشت منتقل سازد.

مجازات

 

تشویق به عدالت در مجازات

2483. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : از خطای دیگران بگذر ، ولی اگر خواستی مجازات کنی ، به اندازه خطا کیفر بده و مراقب صورت (خطاکار) باش.
2484. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بردگان خویش را در حد درک و فهمشان ، تنبیه نمایید.

سختگیری در کیفر عالم

2485. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : (روز قیامت) ماموران عذاب ، فاسقان قرآن خوان را زودتر از بت‌پرستان به جهنم می‌برند. آنها می‌گویند : (چرا) قبل از بت پرستان ، ما را می‌برید؟ در جواب گویند : آن که می‌داند مانند آن که نمی‌داند ، نیست.

کسی که برای گناهی در دنیا عقاب شود در قیامت عقاب نمی‌شود

2486. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که در دنیا مرتکب گناهی شود و کیفر ببیند ، خداوند عادل‌تر از آن است که کیفرش را بر بنده تکرار نماید.
2487. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هر که گناهی (که حد شرعی دارد) مرتکب شود و در دنیا کیفرش را ببیند ، خداوند عادل‌تر از آن است که کیفرش را بر بنده‌اش تکرار نماید. و هر که گناهی مرتکب شود و خداوند آن را بپوشاند ، خداوند کریم‌تر از آن است که در چیز بخشیده تجدید نظر کند.

آنچه خداوند در مجازاتش شتاب می کند

2488. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : پنج چیز است که خداوند برای مجازات صاحبش شتاب می‌نماید : ستم ، خیانت ، بدرفتاری با پدر و مادر ، بریدن از خویشاوندان و ناسپاسی از نیکی.

آنچه کیفرش در دنیا داده می شود

2489. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : مجازات دو چیز ، (زودتر از موعد)در دنیا داده می‌شود : ستم و بدرفتاری با پدر و مادر.

دانش

 

دانش

2490. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : بهترین کارها ، شناخت خداست ؛ کار آگاهانه چه کم و چه زیادش برای تو مفید است ولی کار از روی نادانی ، کم و زیادش هیچ فایده‌ای برای تو ندارد.
2491. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانش فرآیند یادگیری ، و بردباری فرآیند بردباری جستن است و هر که نیکی بجوید ، می‌یابد و هر که از بدی بپرهیزد ، درامان می‌ماند.
2492. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : منع علم روا نیست.

ارزش دانش و دانایی

2493. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانش ، گم‌گشته مؤمن است ؛ هر گاه سخنی آموخت ، سخن دیگری مطلوب او گردد.
2494. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانش ، مایه حیات اسلام و ستون دین است. هر کس دانشی بیاموزد ، خداوند پاداش او را کامل می‌کند و هر کس دانش بیاموزد و بدان عمل کند ، خداوند به او آنچه را که نمی‌داند یاد می‌دهد.
2495. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانش و دارایی ، هر گونه عیبی را می‌پوشانند ولی نادانی و نداری ، هرگونه عیبی را آشکار می‌نمایند.
2496. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : هیچ کس فضیلتی مانند دانش به دست نمی‌آورد که صاحبش را هدایت نماید یا خطری را از او دفع کند. و دین کسی استوار نشود تا این که عقلش سالم گردد (دین پایدار در عقل سالم است).
2497. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانش ، ارث من و پیامبران پیش از من است.

برتری علم بر عبادت

2498. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانش ، از عبادت بهتر است و معیار دین (داری) ، (در میزان) ترس از خداست.
2499. پیامبر خداصلی الله علیه وآله : ارزش دانش نزد خداوند عزّوجلّ از ارزش عبادت ، محبوبتر است.

برتری علم بر عمل

 

2500. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دانش ، از عمل (عبادت) بهتر است. معیار دین (داری) ، (در میزان) ترس از خداست. و دانشمند (حقیقی) کسی است که (به علمش) عمل می‌کند.

بعدی                       قبلی