دیوان‌سلمان‌ساوجی_قصاید50تا94
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۱ - در مدح سلطان اویس
دارم آهنگ حجاز ، ای بت عشاق نواز ****راست کن ساز ونوایی زپی راه حجاز
راز جان گوش کن از عود که ره یافته اند ****محرمان حرم اندر حرم پرده یراز
پرده سازده امروز ، که خاتون حجاز ****می دهد جلوه حسن از تتق عزت وناز
آفتاب طرب از مشرق خم می تابد ****خیز ومی خورد که نکردند در توبه فراز
یا رخواهی که به شادی زدرت باز آید ؟ ****راه دل پاک کن وخانه دل را در باز
مرحبا می شنود پخته این ره ! زدر آ ****بختی از سر در آ، نشنود الا آواز
پختگان بین شده از شوق ندابی دل وهوش ****بختیان بین همه از صوت ندا در تک وتاز
عاشقان حرم از جام ندا سر مستند ****مطربا این غزل از پرده عشاق نواز
ای بگرد حرمت طوفان کنان اهل نیاز ! ****عاشقانی به صفا راهروانی سر باز
چشمه نوش لبت بر لب کوثر خندان ****آب چاه ز نخت بر چه زمزم طناز
گرد کوی تو کند کعبه همه عمره طواف ****پیش روی تو برد قبله همه روزه نماز
باد قربان کمان خانه ابروی تو دل ****خاصه آن دم که بود چشم خوشت تیر انداز
دست در حلقه موی تو اگر نتوان کرد ****بر در کعبه کوی تو نهم روی نیاز
نیست سودای سر زلف تو کار همه کس ****کین طریقی است خم اندر خم و دلگیر و دراز
می کشد راست چو زلف کج تو سر به بهشت ****راه سودای تو کان پر زنشیب است و فراز
برو ای قافله باد و بیاور بویش ****می دهم جان بستان و بده آنجا به جواز
باد صد جان مقدس بفدای نفسی ****که صبا بوی اویس از یمن آرد به حجاز
ای دل از بادیه محنت عشقش جان را ****به حریم حرم مرحمت شاه انداز
وارث سلطنت ملک کیان ، شاه اویس ****شاه دین پرور دشمن شکن دوست نواز
آنکه از جرعه جام کرم مجلس اوست ****ز امتلا همچو صراحی به فواق آمده باز
ای همایان شده در عرصه ملکت جبار! ****وی پلنگان شده در رسته عدلت خراز
رای فیروز تو بر افسر خورشید نگین ****عهد میمون تو بر دامن ایام طراز
بوده آغاز زمان تو ستم را انجام ****گشته انجام عدوی تو امان را آغاز
چتر انصاف تو چون ظل همای اندازد ****کبک در سایه او خنده زند بر شهباز
شد به بخت تو سر تخت مقام محمود ****شد یقینم که تو محمودی و اقبال ایاز
خصم را تیغ تو در دم به زبان عاجز کرد ****در زبان و دم شمشیر تو هست این اعجاز
گر به شاهی دگری مثل تو داند خود را ****عقل داند به همه حال حقیقت ز مجاز
در زمان تو به جز دشمن جانت زکمال ****نکشیدست کسی زحمتی از دست انداز
گه چو خورشید عنان بر جهت مشرق تاب ****گه زمشرق برود بر طرف مغرب تازبه سنان
به بنان درگه بخشش رخ احباب افروز ****درگه کوشش سر بدخواه افراز
طبل باز تو هر آنجا که به آواز آمد****نثر طایر کند از قله گردون پرواز
خسروا دور فلک هیچ نمی پردازد****به من خسته تو یک لحظه به حالم پرداز
آسمان خواهدم از خاک درت دور افکند ****آفتابا نظری بر من خاکی انداز
درثبات قدمم صلب تر از کوه ولی ****غم دوران زمان است غمی کوه گداز
به جز از غصه مرا نیست حریفی دلدار ****به جز از ناله مرا نیست تدینی دم ساز
هر کس بر در تو رسمی و راهی دارد ****من به بیراهیم از جمله اقران ممتاز
دوش پیر خرد از روی نصیحت می گفت ****در دو بیتم سخنی خوش به طریق ایجاز
شد در آمد شدنت عمر به پایان سلمان ****بیشتر زین به سر خان طمع دست میاز
تا به کی دست دراز کنی؟ اکنون وقت است ****که به کنجی بنشینی و کنی پای دراز
کامرانیت چنان باد که در دور فلک ****هیچ باقیت نماند به جز از عمر دراز
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۲ - در مدح شاه دوندی
حور اگر دیده بدین روضه کند روزی باز ****کند از شرم در روضه فردوس فراز
ای نهال چمن جا ه در این روضه ببال ****وی حریم حرم قدر بدین کعبه بناز
بوستانی است که طاوس ملایک هر دم ****از سر سدره نماید به هوایش پرواز
خم طاقش همه با سقف فلک گردد جفت ****لب بامش همه در گوش زحل گوید راز
جای ما هست چه جای مه ومهر است که هست ****مه فروزان وبه صد پایه زمهر است فراز
زهره را زهره نباشد که به بامش گذرد ****تا نباشد زوکیلان درش خط جواز
مشک خاک در او خواست که گردد اقبال ****گفت در خانه ما راه ندارد غماز
خشت ایوانش در سدره یگردون خشتک ****طرز بنیانش بر دامن آفاق طراز
آن بزرگی وضیا یافت از این خانه عراق ****که زارکان حرم کعبه واز کعبه حجاز
خوش بهاری است بساز ای بت چین برگ بهار ****خوش مقامی است نوا راست کن ای مایه ناز
تا به کی چرخ مخالف ره عشاق زند ؟ ****هر دای راست کن ای مطرب عشاق نواز
ساقیا ! برگ طرب ساز که از بلبل وگل ****کا روبار چمن امروز به برگ است و به ساز
نرگس از مستی می سر بنهاده است به خواب ****سر بر دامن گل پای کشیده ست دراز
غنچه ی شاهد رعنا همه غنج است ودلال ****بلبل عاشق شیدا همه شوق است ونیاز
بوستان سفره پر برگ گل از هم بگشود ****بلبلان را به سر سفره ی گل داد آواز
باغ را سبزه طرازیده عذارست مگر ****خطی آمد به وی از عارض خوبان طراز
افسر لاله ببین بر صفت تاج خروس ****چشم نرگس بنگر بر نمط دیده باز
باغ چون مجلس سلطان جهان است امروز ****از لطافت شده بر جنت اعلی طناز
شاه وندی جوانبخت جهان بخش که او **** از کمال شرف است از همه شاهان ممتاز
آن کریمی که درین گنبد فیروزه صدا ****بجز از شکر ایادیش نمی گوید باز
ادب ان است که با حرمت عدلش پس ازین ****بر سر جمع نبرند سر شمع به گاز
ای زشرم اثر رای تو خور در تب و تاب ****وی زمهر سم شبدیز تو مه در تک و تاز
مه به نعل سم شبدیز تو هرگز نرسد ****گو به آم شد ازین بیش تن خود مگذار
چتر انصاف تو چون ظل همای انداز د ****کبک در سایه او خنده زند بر شهباز
در کمال شرف و جاه و جلالی اکنون ****هست دور ابد انجام تو را این آغاز
هر کجا چتر همایون تو را باز کنند ****ادب آن است که خورشید کند دیده فراز
میل آتش بکشندش ز شهاب ار نکند ****آسمان دیده انجم به شبستان تو باز
پادشاها چو دل از غیر تو پرداخته ام ****لطف کن لطف دمی با من بیدل پرواز
آنکه جز پرده مدحت ننوازد شب و روز ****بلبل خاطر او را به نوایی بنواز
نظر انداز بدین گفته که ضایع نشود ****گفته اند آنکه نگویی کن و درآب انداز
تا دهد هر سر سالی زپس پرده غیب ****عرض خوبان ریاحین فلک لعبت باز
قبله خلق جهان باد سراپرده تو ****وز شرف پرده سرای فلکش برده نماز
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۳ - در مدح دلشاد خاتون
خوش بر آمد به چمن با قدح زر نرگس ****ساقیا باده که دارد سر ساغر ، نرگس !
جام زرده به صبوحی که چو نرگس به صباح ****ریخت در جام بلورین می اصفر نرگس
سرش از ساغر می نیست زمانی خالی ****همه سیر وزر خود کرد دراین سر نرگس
شمع جمع طرف وچشم وچراغ چمن است ****زان چمن را همگی چشم بود بر نرگس
آسمانی است توگویی به سر خویش که کرد ****گرد خورشید به دیدار شش اختر نرگس
زان همه روزه به خواب است فرو رفته سرش ****که همه شب ننهد دیده به هم بر نرگس
بر ندارد به فلک سر زسر کبر مگر ****گشت مغرور بدین تاج مزور نرگس
یک گل از صد گل عمرش نشکفته است چرا ****پشت خم کرد چو پیران معمر نر گس
راست شکل الفی دارد وصفری بر سر ****شده مرغون بدین تخته ی اغبر نرگس
عشر آیات چمن شد به حسابی که نمود ****نقش صفر والف اصفر واخضر نرگس
گه مثالی بود از چتر فریدون لاله ****گه نشانی دهد از تاج سکندر نر گس
گوییا پور پشنگ است که برداشته است ****بسر نیزه کلاه از سر نوذر نرگس
دیده بر فرق وسر افکنده زشرم است به پیش ****چون گنه کار در عرصه محشر نرگس
صبح بخشید درستی زرش اندر کاغذ ****سر در آورد در آن وجه محفر نرگس
هر دمش تازه گلی می شکفد پنداری ****راست بر طالع من زاد زمادر نرگس
داشت از رنج سهر عارضه ای پنداری ****شد به ((حمد الله )) ازان عارضه ، خوشتر نرگس
نقشش از طا سک زر چون همه شش می آید ****از چه معنی ست فرومانده به شش در نرگس
سیم وزر های پراکنده دی ماه خزان ****گوییا در قلم آورد به یک سر نرگس
هست بر یک قدم استاده به یک جای مقیم ****ننهد یک قدم از جای فراتر نرگس
ناتوان شد زهوای دل ودارد زهوا ****رخ زرد وقدم کوژ وتن لاغر نرگس
ید بیضا وعصا وشجر اخضر نار ****همه در صورت خود کرد مصور نرگس
راست گویی به سر نیزه برون آور دست ****دیده دشمن دارای مظفر نرگس
دوش گفتم غزلی در نظر نرگس مست ****کرد بر دیده سواد این غزل تر نرگس
داشتی شیوه چشم خوش دلبر نرگس ****گر شدی تیغ زن ومست ودلاور نرگس
نسخه چشم سیاهش ، که سوادی ست سقیم ****بردگویی به بیاض ورق زر نرگس
در هوای لب وچشمش هوس خمر وخمار ****در دماغ ودل خود کرد مخمر نرگس
باد چون در کشدش دامن سنبل زسمن ****صبح چون بشکفدش بر گل احمر نرگس
قایلان را چه زبان ها که بود چون سوسن ****ناظران را چه نظر ها که بود بر نرگس
تا به چشم تو مگر باز کند دیده خویش ****بر سر وچشم خوش خویش نهد زر نرگس
از حسد چشم ندارد که به بالا نگرد ****بر سر سرو تو تا دید دو عبهر نرگس
به خیال قد وبالای تو روزی صد بار ****سر نهد در قدم سرو وصنوبر نرگس
عالم حسن جهانگیر تو خرم باغی ست ****که درو لاله زره دارد وخنجر نرگس
چون دهان تو بود گر بود املح ، پسته ****همچو چشم تو بود گر دبود احور ، نرگس
نه فلک راست جز از زلف تو بر مه سنبل ****نه جهان راست جز از چشم تو در خور نرگس
حلقه ی لعل تو درج است ، لباب گوهر ****خانه چشم تو باغی ست سراسر نرگس
غمزه یترک کماندار تو را دید مگر ****که برون کرد خیال کله از سر نرگس
هر زمان چشم تو در دیده یمن خوبتر است ****زانک در آب بود تازه وخوشتر نرگس
ساقی مجلس شاه است که با ساغر زر ****ایستا دست همه روزه برابر نرگس
شاه دلشاد جوانبخت جهانگیر که هست ****کرده از خاک درش دیده منور نرگس
آنک از عهد عفافش نتواند نگریست ****در عذار سمن وقامت عرعر نرگس
شب وروز است به نظاره بزمش چو نجوم ****سر فرو کرده از این بر شده منظر نرگس
در صبوح چمن از ساغر لطف تو کشد ****گر کشد لاله صفت داغ معنبر نرگس
چشم بازی وطریق ادب آن است ، انصاف ****که کله کج ننهد پیش تو دیگر نرگس
سر در افکنده به پیش از ورق گل هم شب ****صفت خلق خوشت می کند از بر نرگس
تا ببندد کمر خدمت بزم تو چونی ****طرف زرین کمری ساخت ز افسر نرگس
گرفتند سایه ابر کرمت بر سر خاک ****جز زر و سیم و زمرد ندهد بر نرگس
از زرو نقره دواتی است مرکب کرده ****تا کند مدح تو بر دیده محرر نرگس
چه عجب باشد اگر چون گل و بلبل گردد ****در هوای چمن بزم تو صد پر نرگس
بشکافند نفس خلق تو دری لاله ****بر دماند اثر لطف درآذر نرگس
نور رای تو اگر نامیه را مایه دهد ****زهره زاهر سر بر زند از هر نرگس
بوی آن می دهد از عفت ذاتت که دگر ****بر نیاید پس از این جز که به چادر نرگس
چشمش از چشمه خورشید شود روشنتر ****از غبار در تو گر کشد اغبر نرگس
روز بزم از طرف جود تو طرفی بر بست ****لاجرم شد به زرو سیم توانگر نرگس
در سراپرده بزم تو کنیزان باشند ****نوبهار و سمن و لاله و دیگر نرگس
گر تو از عین عنایت سوی نرگس نگری ****زود بیند بر اعیان شده سرور نرگس
نیست از اهل نظر ورنه نهادی بر چشم ****این سواد سخن همچوزرتر نرگس
به زبانها کند آزادی من چون سوسن ****به مثل گر شود امروز سخنور نرگس
تا نیاید به کله داری طغرل شاهین ****تا بع افسر نشود سنجر نرگس
روضه جاه تو را آنکه سپهرش چمن است ****باد تا بنده تر از زهره از هر نرگس
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۴ - در مدح سلطان اویس
بسم نبود جفای رخ چو یاسمنش****بنفشه نیز گرفت است جانب سمنش
غزالم از کله تا طوق بست بر گردن****به گردن است بسی خون آهوی ختنش
دل از عقیق لب او حریق گلگون خواست****چو لاله داد در اول پیاله درو دنش
در آن خیال که کردند از وصالش هیچ****نیس نقش به غیر از خیال پیراهنش
به جای خود بود ار سروناز برخیزد ****زجای خویش و نشاند خویشتن
دلم در آن رسن زلف عنبرین آویخت ****بدان طمع که برون آید از چه ذقنش
هزار بار از آن چاه جان رسید بر لب ****که بر نیامد کارم به مویی از رسنش
سرشک من چو درآید ز راه دریا بار ****بود همیشه به اطراف روم تاختنش
اگر گرفت جهان را سرشک من چه عجب ****جهان بریخت مرا خون گرفت خون منش
که دیده بر سر و سرو تو برگ نسترنت ****که بود باز سر و برگ نسترنش
به بوی آنکه دهد رنگ عارض تو به گل ****نسیم صبح چه دمها که داد در چمنش
زشرم قند لبت در عرق گداخت نبات ****بدین ترانه گرفتند خلق در دهنش
کسی که پیش دهان تو نام پسته برد ****حقیقتاست که مغزی ندارد آن سخنش
به دور چشم تو بد گوهری ست جزع یمان ****که ترک چشم تو خواند به گوهریمنش
نهاده بوته قلبم غم تو در آتش ****مگر خلاص دهد زان خلاصه زمنش
عزیز مصر جهان یوسف سریر وجود ****که او چو جان عزیز است و مملکت بدنش
............................................
نجوم کوکبه شاه جهان اویس که هست ****قرین جام دم صاحب ولایت قرنش
روایح کرمش میدمد ز باغ وجود ****چنان که بوی اویس از جوانب یمنش
جهان همت او عالمی ست کز عظمت ****که مرغزار سپهر است سبزه دمنش
بهر دیار که آب دیار زد دستش ****فرو نشاند غبار حوادث وفتنش
اگر نه شمسه ایوان او بدی خورشید ****هزار بار شدی عنکبوت پرده تنش
همیشه هست و بود سر افراز گردن کش ****سنان صدر نشین و کمند دل شکنش
لالی سخنش گوهری است کز بن گوش ****غلام حلقه به گوش است لولوی عدنش
گر آفتاب نه بر سمت طاعت توبود ****برون کشند نجوم ازمیان انجمنش
کمند قهرت اگر صبح را گلو گیرد ****محال باشد ازین پس مجال دم زدنش
همای چترتو را طالعی است هر روزی ****شدن معارض خورشید و بر سرآمدنش
هوای منزلت دست بوس خاتم توست ****که برکند دل لعل بدخشی از وطنش
به باغ سبز فلک باد خیلت ارگذرد ****ز شاخ ثور بریزد شکوفه پرنش
چنان شود که به عهد تو باز خواهد باغ ****زرهزنان خزان برگ بید و یاسمنش
شبان شبان ز ستمگر چنان شود ایمن ****که گرگ و میش شود مستشار و موتمنش
من این مثلث عنبر نسیم نفروشم ****وگر بهشت مثمن دهند در سمنش
مثلثی ست غبار عبیر درگاهت ****که خاک اوست به از خون نافه ختنش
بدین قصیده غرا(ظهیر)وقت منم ****زمانه را چو تویی اردشیر بن حسنش
ز غصه بلبل طبعم نداشت برگ و نوا ****بهار مدح تو آورد باز در سخنش
دعای شاه جهان واجب است و می گویم ****که باد حافظ و ناصر خدای ذوالمننش
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۵ - در مدح سلطان اویس
مبشران سعادت برین بلند رواق ****همی کنند ندا در ممالک آفاق
که سال هفتصد و پنجاه و هفت رجب****به اتفاق خلایق بیاری خلاق
نشست خسرو ریو زمین به استحقاق ****فراز تخت سلاطین به دار ملک عراق
خدایگان سلاطین عهد شیخ اویس ****پنا هو پشت جهان خسرو علی الا طلاق
شهنشهی که برای نثار مجلس اوست ****پر از جواهر انجم سپهر را اطباق
مشام روح ودماغ خرد زباغ بهشت ****به جز روایح خلقش نکرده استنشاق
-زبان ناطقه از منهیان عالم غیب ****به جز نتایج طبعش نکرده استنطاق
فکنده قصه یوسف جمال او در چاه ****نهاده نامه کسری ، زمان او بر طاق
اگر نه ترک فلک پیش او کمر بند ****فلک به جای کله بر سرش نهد بغطاق
کسی به دولت عدلش نمی کند جز عود ****ز دست راهزنان ، نا له در مقام عراق
چه گوشمال که از دست او کشیده کمان ؟ ****چه سر زنش که ز انصاف او نیافت چماق ؟
زهی شهنشه انجم تو را کمینه غلام ! ****زهی مبارز پنچم تو را کهینه وشاق !
به بندگی جناب تو خسروان مشعوف ****بپای بوس رکاب تو سر وران مشتاق
ز گوشه های سیر تو بخت جسته وطن ****به خانه های کمانت ظفر گر فته وثاق
فروغ تیغ به چشم تو لمعه ای ساغر ****نوای کوس به گوش تو ناله عشاق
کمان هیبتت افکنده سهم در اطراف ****کمند طاعتت آورده دست در اعناق
به بحر نسبت طبع تو می کنو همه وقت ****اگر چه در صف بحر می کنم اغراق
صحیفه ای است وجود مبارک تو درو ****همه مکارم ذات و محاسن اخلاق
علو قدر تو را آفتاب اگر نگردد ****چو سایه باز فتد در رواق چرخ به طاق
صبا ز دفتر خلق تو یک ورق می خواند ****چمن مجلد گل را به باد داد اوراق
شمال صیت تو را شد براق برق عنان ****هلال زین براق تو گشت وبدر جناق
ز هیبت تو دل دشمنان بروز نبرد ****چنان بود که دل عاشقان به روز فراق
خدایگانا ! ز امروز تا به روز حساب ****به توست عالمیان را حوالت ارزاق !
تراست مملکت سلطنت به استقلال ****تراست سلطنت مملکت ، به استحقاق
جهانیان همه زنهاریان عدل تواند ****امیدوار به فضل ومراحم واشفاق
به چشم راستی آنکس که ننگرد در تو ****چو نرگسش بدر آورد ز پلکها ، احداق
به آب تیغ نشان آتش شرارت خصم ****از آنکه می زندش دیگ سینه جوش نفاق
یقین به موضوع تریاک داده باشی زهر ****به جای زهر عدو را اگر دهی تریاق
اگر چه با تو نه آبای آسمان خوردند ****به چادر مادر عنصر هزار پی سه طلاق
به سد عدل حصین کن حصار دولت خویش ****مباش غافل از این چرخ ازرق زراق
هنوذ با تو کنون می خورد فلک سوگند ****هنوز با تو کنون می کند جهان میثاق
به پایه ای برسی از شرف که چون سدره ****درخت قدر تو بر ساق عرش ساید ساق
شها ! به شکر طوطی گر این حدیث از من ****کند سماع شکر خوش نباشدش به مذاق
مرادلی وزبانی است پر صفا وصفات ****مرا سری ودرو نیست بر وفا ووفاق
عروس خاطر من نیست زان قبیل که او ****به جز قبول جنابت کند قبول صداق
همیشه تا ملک شرق با مداد پگاه ****بر آید وکند آفاق روشن از اشراق
خجسته باد تو را تاج وتخت سلطانی ! ****به بندگیت سلاطین عهد بسته نطاق !
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۶ - در مدحامیر شیخ حسن
ای حریم بارگاهت کعبه ملک و ملک ! ****ساحتت را روضه فردوس حدی مشترک
در خط از عکس خطوطت ، سطح لوح لاجورد ****در گل از سهم اساست ، پای وهم تیز تک
از فروغ شمسه دیوار ایوانت به شب ****ذره ها را در هوا بتوان شمردن یک به یک
پاسبانان دور بامت که با عرشند راست ****زنده می دارند شب ز آواز تسبیح ملک
باغبار کیمیای خاک در گاه تو زر ****سر زند بر سنگ اگر جوهر نماید بر محک
با رگاهت قبله گاه مشگ مویان خطا ****آستانت قبله جای ماهرویان نمک
جنت وصحنت مقابل می نهد استاد عقل ****گفت رضوان : هان بیا ! آن عرصه لی ، وین خصه لک
خا ر و خاشاک غذایت می فرستند هر صباح ****گلشن فردوس را فراش بر رسم ملک
ز اشتیاق خوض روض کوثر مشربت ****می شود ماه سما هر ماه بر شکل سمک
ز اعتدال نو بهار گلشنت در مهرگان ****می دماند خیری از ازهار وگلبرگ از خسک
چرخ خورشید جلالی ایمن از تغییر هدم ****سد یا جوج بلایی فارغ از تخریب دک
میر بر صدر تو جمشید ست بر عرش سبا ****شاه بر تخت تو خورشید ست بر اوج فلک
شیخ حسن بیگ آسمان مملکت (من کل باب) ****شاه دلشاد آفتاب سلطنت بی هیچ شک
حزم هشیارست قصر ملک این را پاسبان ****بخت بیدارست خیل نصرت آن را یزک
نیست بی این باد را دست تطاول بر چراغ ****نیس بی آن آب را حکم تصرف بر نمک
آن جهانداری که از آواز کوشش هر زمان ****روز کوشش آید اندر گوشش (النصرة معک )
خطه بغداد جز در سایه اقبال شان ****چون خلافت با علی بوده است و زهرا بی فدک
تا به تیغ زرنگاری از روی گیتی هر صباح ****خط مشک افشان شب را می کند خورشید حک
این بهشت آباد خرم بر شما فرخنده باد ****مسکن احباب جنت منزل اعداد درک
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۷ - در مدح سلطان اویس
عید من آنکه هست خم ابرویش هلال ****بر عین عید ابروی چون نون اوست دال
عیدی که قدر اوست فزون از هزار ماه ****ماهی که مثل او نبود در هزار سال
خوش می خرامد ز بن گوش می کشد ****هر دم به دوش غالیه زلف او شمال
تا خود خیال ابروی اوبست ماه نو****کج می نمود در نظر مردم این خیال
هندوی اوست هر سرمه از آن جهان ****می گویدش (مبارک)و می خواندش هلال
طالع شوای خجسته مه نو که عالمی است ****بی عید طلعت تو همه روزه در ملال
لعلت به خنده می شکند حقه عقیق ****چشمم به گریه می گسلد رشته لال
با چشم مست گو که میدان چو می بریز ****خون مرا مگو که حرامست یا حلال
چو گان زلفت آنکه به میدان دلبری ****سر جز به گوی ماه درآرد بود محال
کم می کنم حدیث دهان تو چون می کنم ****کانجا سخن نمی رود از تنگی مجال
رویت گل دو روی به یک روی چون ندید ****صد بار زرد و سرخ برآمد زانفعال
با توست گوییا نظر آفتاب ملک ****کامد چو ماه عید مبارک رخت به فال
خورشید صبح سنجق و ماه زحل محل ****دارای چرخ کوکبه مشتری خصال
سلطان معزدین خدا پادشه اویس ****سلطان بی عدیل و شهنشاه بی مثال
شاهی که ظل مرکز چتر جلال اوست ****دوران هفت دایره را نقطه کمال
شاهی که زیر شهپر شاهین دولتش ****خوش خفته است کبک دری با فراغ بال
ای گشته مالکان همه ملوک ملک تو ****وی مال کان زکف دست تو پایمال
تقدیر داده تا ابدت بخت (لاینام)****ایزد سپرده در ازلت ملک (لایزال)
مهرست و ماه رای زرینتوراغلام ****کان است و بحر طبع جواد تو را عیال
آفاق راست بحر کفت منشا کرم ****افلاک راست خاک درت مسند جلال
امر تو مرکبان زمین را کند روان ****نهی تو بختیان فلک را نهد عقال
آن خلق خلق توست که ده تو ز غیرتش ****خون بسته است در جگر نافه غزال
وان لطف لطف توست که در عین سلسبیل ****بر روی کف می زند از طره اش زلال
وان قهر قهر توست که از باد هیبتش ****آب نبات زهر شود در عروق بال
وان گرز گرز توست که بدخواه را کند ****پیدا میان دو کتفش فرق در جدال
بر کوه جامد ار گذرد با هیبتت ****گردند چون سحاب روان در هوا جبال
مریخ را بدل شمرد زهره بعد از ین ****با ماه رایت تو اگر یابد اتصال
مه خواست تا به سم سمندت رسد مگر ****خود را بر او ببندد اگر دارد احتمال
آنجا که خنگ ماه منیر تو سم نهد ****ماه نو افتاده بود در صف نعا ل
ظل ظلیل چتر تو و خوی پرچمت ****رخسار نو عروس ظفر راست زلف و خال
گر التجا کند به تو خورشید خاوری ****دیگر به نیم روز نبیند کسش زوال
چرخ دوال باز اگر سر کشی کند ****امرت کشد به جرم زجرم اسد دوال
بد خواه را چه زهره که گردد معارضت ؟ ****با شیر خود چه پنجه تواند زدن شغال
دست سوال پیش تو سایل چه آورد ****چون هست پیش دست عطا تو بر سوال
جود تو منع کرد ترا زو از آن شدست ****میزان درست مغربی مهر را زوال
شا ها بدان خدای که از خوان نعمتش ****دنیاست یک نواله وعقبی است یک نوال !
کا مروز در جمیع ممالک منم که نیست ****جز فکر مدحت تو مرا هیچ اشتغال
از صبح تا به شام دعای تو می کنم ****بی آنکه باشدم طمع جا ه وحرص مال
ورنه به دولتت چو دگر بندگان تو ****من بنده نیز داشتمی منصب و منال
بر غیر حضرت تو حرام است شعر من ****کان سحر مطلق است بهر مذهبی حلال
تا در طباع آتش و آب است اختلاف ****تا در مزاج باد بهاریست اعتدال
بادا حدود ملک تو ایمن ز اختلاف ****بادا مزاج امر تو خالی ز اختلال
فرخنده باد بر تو شب قدر و روز عید ****پشت و پناه و قدر جلال تو ذوالجلال
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۸ - در مدح شیخ زاهد برادر سلطان اویس
ماهی از برج شرف زاده خورشید کمال ****زاده الله جمالاً به جهان داد جمال
گلبن (انبته الله نباتاً حسنا) ****بر دمانید سپهر از چمن جاه و جلال
روز آدینه نه از ماه ربیع الاخر ****رفته از عهد عرب هفتصدو پنجاه و سه سال
شیخ زاهد شه فرخنده پی آمد به وجود****شد جهان از اثر طالع او فرخ فال
از پی خواب گهش در ازل آراسته اند ****مهد فیروزه افلاک به انواع لال
حضرتش مجد جلال است و ببینی روزی ****بسته خود را فلک پیرو برو چون اطفال
در هوای شرف طالعش از گشت فلک ****سر کشیدست کنون سنبله بر اوج کمال
تا کند زهره نثار قدم میمونش ****در انجم به ترازو کشد از بیت المال
اژدهای علم عزم ورا بهر عدو ****عقرب از پیش دوان نیش اجل در دنبال
مشتری خانه قوسش زره ملکیت داد****و بنوشت ز ایوان قضاتیرمثال
جدی کان خانه عیش و طرب اولاد است ****زحل آراست به پیرایه عز و اقبال
تا غبار مرض و خوف نشاند زرهش ****می کشد چرخ به دلو از یم کوثر سلسال
برج هوتش که شد آن خانه زوج و شرکاء ****چون جمش مملکتی داد بلا شرک و مثال
هشتمین خانه او داشت امیر هفتم ****تا در خوف و خطر را ندهد هیچ مجال
نهمین خانه علم است و در و پیر و زحل ****همچو طفلان شده ساکن ز پی کسب کمال
حصه مملکت و سلطنت جوزا شد ****وندرو زهره و مریخ و عطارد عمال
مهر و برجیس و معالراس به برج سرطان ****رفته کان باب نجاح است ومال آمال
اسدش خانه اعداد و به خون اعدا کرده ****چون کف خضیب است و مخضب چنگال
باش تا غنچه این روضه دماند گل بخت ****باش تا طایر این بیضه درآرد پر و بال
شود انگشت نمای همه عالم چو هلال****باش تا کنگره افسر گردون سایش
باش تا باز کند چتر همایونش پر ****عالمی بینی در سایه اوفارغ بال
از پی تهنیت آیند ملایک چو ملوک ****به در خسرو اعظم ز سر استقبال
داور دور زمان شیخ حسن آنکه به تیغ ****فتنه را می کند از روی زمین استیصال
در خوی از غیرت فیض کرمش روی سحاب ****در گل از طیره قدمش آب زلال
ای زبحر کرمت چشمه خورشید سراب ****وی زتاب غضبت آتش مریخ زگال
اثر کوثر شمشیر تو در روز اجل ****صدمه نعل سم اسب تو درگاه جلال
خون کند نقطه امطار در ارحام صدف ****بشکند مهره احجار در اصلاب جبال
گرد خیل تو چون از روی زمین برخیزد ****آسمانش کند از مرکز خویش استقبال
اثر عدل تو دان اینک بر اطراف افق ****در دم گرگ رود آهوی زرین تمثال
در مقامی که نهد خنگ فلک سیر تو نعل ****ماه نو جای ندارد به جز از صف نعال
خسروا داد کن و شکر به شکرانه آنک ****همه چیزی به تو داده است خدای متعال
فسحت مملکت وکامرواییو خدم ****رونق سلطنت و جاه و جوانی و جمال
در مقامی که نهد خنگ فلک سیر تو نعل ****ماه نو جای ندارد به جز از صف نعال
خسروا داد کن و شکر به شکرانه آنک ****همه چیزی به تو داده است خدای متعال
فسحت مملکت وکامرواییو خدم ****رونق سلطنت و جاه و جوانی و جمال
وین دو نوباوه عزو شرف و جاه که هست ****عالمی شان ز جلال آمده در تحت ظلال
اینت اسکندر گیتی زره استعداد ****وانت کیخسرو ثانی ز سر استقلال
ثالث این عیسی فرخ قدم میمون فر ****کامد از رابطه ثانیه در مهد جلال
پادشاهی است مطیع تو که هستند****امروزپادشاهان جهانش همه ممنون نوال
شاه دلشاد جوانبخت که در روی زمین ****با همه دیده ندیدش فلک پیر مثال
آنکه رضوان به سرو دیده کشد روی بهشت ****خاک پایش ز پی سرمه ارباب حجال
خاتم مملکت جم نشدی ضایع اگر ****بودی آراسته بلقیس بدین خوی و خصال
ای به توشیح ثنای تو مرشح اوراق ****وی به تزیین دعای تو مزین اقوال
پایه قدر تو بر فرق زحل زرین تاج ****سایه چتر تو بر روی ظفر مشکین خال
نیل گردون شده بر چهره اقبال تو لام ****لام اقبال تو بر عین سعادت شده دال
میکشد ذیل کرم عفو تو بر روی گناه ****می برد گوی سبق جود تو از پیش سوال
بی هوایت خرد از الفت سرگشت ملول ****بی رضایت بدن از صحت جان یافت ملال
گر دماغ چمن ازخوی تو بویی یابد ****بر دل غنچه گل سرد شود باد شمال
در زمان گوهر تیغ تو آزار حریر ****سوزن تیز نیارد که درآرد به خیال
با عطای کف تو بخشش آل برمک ****مثل لجه دریا بود و لمعه آل
نور رای تو اگر نامیه را مایه دهد ****به جز از عقد ثریا ندهد بار نهال
سرورا مدت شش سال تمام است که من ****هستم از حلقه به گوشان درت چون اقبال
به هواداری درگاه فلک قدر شما ****کرده ا ترک دیار و وطن و مال و منال
بعد ازآن کز صدف مدح شما خاطر من ****گرد اطراف جهان را زگهر مالا مال
قرب سی سال به نیکو سخنی در عالم ****شده مشهور شدم جاهل و بدگو امسال
هنر آمد شرف مردم و از طالع بد ****هنر من همه شد عیب و شرف گشت وبال
من چه بر بسته ام از لولو لالای سخن ****کاش چون لاله زبان سخنم بودی لال
بسته نظم دلاویز شدم همچو صدف ****خسته نافه مشکین خودم همچو غزال
نبود هجو به جز کار خسیسی طامع ****نبود هزل به جز کار سفیهی هزال
من که امروز کمال سخنم تا حدی است ****که عطارد کند از خاطر من استکمال
به چنین شغل کنم قصد زهی قصد و غرض ****به چنین فکر کنم میل زهی فکر محال
خود به یکبارگی از پای درآورد مرا ****غم درویشی و بیماری و تیمار عیال
سفره وارم فلک افکند و من حلقه به گوش ****می کنم خدمت شاه از بن دندان چو خلال
سالها رفت که من می کنم این ناله و کس ****نرسانید به من هیچ نوایی ز منال
تا برآید به چمن ناله زار از صلصل ****تا که باشد به جهان طینت خلق از صلصال
تا ابد طینت ذات تو مبیناد خلل ****جاودان سایه جاهت مپذیرد زوال
قصیدهٔ شمارهٔ ۵۹ - در مدح دلشاد خاتون
زنجیر بند زلفت زد حلقه بر در دل ****خیل خیال ماهت در دیده ساخت منزل
ای گل ز حسن رویت گشته خجل به صد رو ****وی غنچه بر دهانت عاشق شده به صد دل
زلف و خط تو با هم هندوستان وطوطی ****رخسار و خال مشکین کافور و حب فلفل
سودای زلف مشکین دارد دل شکسته ****دیوانه گشت مسکین می بایدش سلاسل
غایب شدن به صورت از مامدان که مارا ****گه طالعست مانع گه روزگار حایل
لعل حیات بخشد صد بار ریخت خونم ****گویی به بخت من شد آب حیات قاتل
یاقوت در چکانت الماس راست حامی ****شمشاد خوش خرامت خورشید راست حامل
از عکس گونه هایت در تاب ماه نخشت ****وز سحر چشمهایت بی آب چاه بابل
خواهی که یوسف جان از چاه غم برآید ****پرتاب کن زبالا مشکین رسن فروهل
از حسن گل به گلزار باد افکند ورق را ****گر بر شمال خوانم یک شمه زان شمایل
زان شانه بر سر آمد کو موی می شکافد ****در حل و عقد زلفت کان نکته ایست مشکل
زنهار طره ات را مگذار کان پریشان ****دارد سر تطاول در عهد شاه عادل
آن کعبه اعالی وان قبله معالی****آن منبع معانی وان مجمع فضایل
دلشاد شاه شاهی کز فر ملک مقنع ****بگرفت ملک سنجر بشکست تاج هرقل
نعل سم سمندش تاج سر سلاطین ****خاک در سرایش آب رخ افاضل
رایات کام کاری از روی اوست عالی ****آیات شهریاری در شان اوست نازل
صیت مکارش را، باد صباست مرکب ****حمل مواهبش ، را ، بهار محمل
چون روزگار حکمش ، بر جن وانس نافذ ****چون آفتاب عدلش ، بر بحر وبر شامل
تا شاه باز چترش ، بگرفت ملک سنجر ****بر کند نسر گردون ، شهبال صیت طغرل
ای خیل حشمتت را نصرت فتاده در پی ! ****وی چتر دولتت را خورشید رفته در ظل !
در معرض عفافت ، آن مکه ی طهارت ****در مجلس ثنایت ، آن مصدر دلایل
پوشیده آستین را بر چهرهبنت عمران ****بوسیده آستان را ، صد بار این وابل
از رشک حسن خطت ، دست نگار بر سر ****وز شرم لطف طبعت ، پای زلال در گل
دارد زحسن خلقت ، باد شمال بویی ****شاخ شجر بدان بو ، باشد به باد مایل
در صدر خصم رمحت تا یافت حکم نافذ ****رفت از ولایت تن ، جانش زدست عامل
جز در حصار آهن، یا در میان آبی ****مثل تویی نیارد،با تو شدن مقابل
دست تو حاصل کان ، در خاک ریخت یکسر ****شاید اگر بگیرد زین دست کان معامل
در بخشش از مبادی تا دست بر گشادی ****هستند در ایا دی بسته میان انامل
شاخ نهال رمحت ، بر کنده بیخ یاغی ****سیل سحاب جودت افزوده آب سایل
با حکم پایدارت کوه گران سبک سر ****با عزم تیز تازت ، برق عجول کاهل
هر عضو دشمنت شد ، منزلگه بلایی ****تیغ تو تیز گشته ، در قطع آن منازل
چشم وچراغ عالم ، بودی تو پیش از آن دم ****کافلاک در گرفتند ، اجرام را مشاعل
هان جام عید اینک ، شاها کز انتظارش ****می کف زدست بر سر خم راست پای در گل !
ساقی لاله رخ را ، گو ساغری در افکن ****گلگون چو اشک عاشق روشن چو رای عاقل
راحی که گر فشاند بر خاک جرعه ساقی ****عظم رمیم گردد ، حالی به روح واصل
مستان جز از معانی ، می های ارغوانی ****فارغ کن از عنادل ، بر نغمه ی عنادل
مطرب که دوش گفتی ، در پرده راز بربط ****آواز ها فکندست امروز در محافل
چنگ است بسته خود را ، بر دامن مغنی ****از دامن مغنی ، زنهار دست مکسل !
ذوقی تمام دارد ، در صبح عید باده ****بی جست وجوی شاعر بی گفت وگوی عاذل
راوی اگر نوازد ، این شعر در سپاهان ****روح کمال خواند ((للهدر قایل ))!
تا هر صبا روشن ، این آبگون قفس را ****از بال زاغ گردد ، حاصل پر حواصل
فرخ صبا عیدت فرخنده باد ومیمون ! ****طبع ستاره تابع کام زمانه حاصل !
قصیدهٔ شمارهٔ ۶ - در مدح دلشاد خاتون
ای عید رخت کعبه دل اهل صفا را****هر لحظه صفایی دگر از روی تو ما را
تو کعبه حسنی و سر زلف تو حرم روح قدس را****در موقف کون تو مفام اهل صفا را
لبیک زنان بر عرفات سر کویت****صد قافله جان منتظر آواز درآرا
در آرزوی زمزم آتش وش لعلت****جان هر نفسی بر لب خشک آمده ما را
امید طواف حرم وصل تو افکند****در وادی غم طایفه بی‌سر و پارا
رو در خم محراب دو ابروی تو کردم****گفتم: مگر آنجا اثری هست دعا را
در سایه محراب نظر کرد دلم دید****ترکان خطایی نسب حور لقا را
فریاد برآورد: که ای قوم که ره داد****سرمست به محراب حرم ترک خطا را!
چشمت به کرشمه نظری کرد که تن زن****بر مست همان به که نگیرد خطا را
زایر، حرم کعبه گزید از پی فردوس****ما کوی تو آن کعبه فردوس نما را
حاجی به طواف حرم کعبه، ملازم****ما طوف کنان بارگاه کعبه بنا را
دلشاد شه، آن سایه یزدان که زرایش****خورشید فلک رفعت خورشید لقا را
سلطان قضا رای قدر قدر، که چون او****سلطان قدر قدر نبوداست قضا را
در عهد اسکندر عدلش نبود بیم****از رخنه یاجوج اجل سد بقا را
با مهر سلیمان قبولش نبود راه****در دایره خطه دل دیو هوا را
از عفت او می‌دهد آن بوی که دیگر****در پرده گل ره نبود باد صبا را
مهر نظر تربیت او بدماند****در ماه دی از شور زمین، مهر گیا را
ای از شرف سجده درگاه تو حاصل!****این تاج مرصع فلک سبز لقا را!
گر آینه تیغ تو گوهر بنماید****رخساره به خون لعل کند کاه ربا را
ور صبح ضمیرت تتق از چهره گشاید****از روی جهان برفکند زلف سیا را
در پرده‌سرای تو کشد زهره به گردن****چنگ طرب مطربه پرده‌سرا را
آنجا که سحاب کرمت سایه بگسترد****بر باد دهد ابر سیه روی گدا را
گر قیمت خاک کف پای تو کند عقل****از گوهر خود نقد کند وجه بها را
هر جا که دلی جسته خلاص از مرض جهل****بنمود اشارات تو قانون شفا را
چون مهر شود چشم و چراغ همه عالم****گر شمع ضمیر تو دهد نور سها را
تا شعر مرا زیور مدح تو شعارست****بر چرخ سخن شعری شعرم شعرا را
منثور شود گوهر منظوم ثریا****در مدح تو چون نظم دهم ورد ثنا را
تا از نفس باد صبا هر سر سالی****دوران کهن تازه کند عهد صبا را
هر شام و سحر عکس گل و نسترن از باغ****سرخاب و سفید آب کند روی هوا را
بلبل از سر سوز دهد ساز غزل را****قمری به سر سرو کند راست نوا را
بادا چمن جاه شما خرم و سرسبز!****زان سان که بران رشک برد صحن سما را
تا عید چو نوروز بود غره شادی****هر روز زنو، عید دگر باد شما را
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۰ - در موعظه ونصیحت
رفتند رفیقان ورسیدند به منزل ****در خواب غروری تو هنوز ، ای دل غافل !
از نیست به هستی وزهستی به ره نیست ****تا شهر وجود است روان است قوافل
راه تو پر از آب وگل ولاشه ضعیف است ****بس شاهسواری که فرو رفت درین گل
ای غرقه ی دنیا مطلب غور ! که جستند ****نه قعر پدید ست در این بحر نه ساحل
ناکا می ورنج است همه حاصل دنیا ****ور کام بود حاصل از آن نیز چه حاصل
قسمت نشود بیش و کم از کوشش وتقصیر ****تا خود چه قدر گشت مقدر زاوایل
خواهی که به رغبت هما پیوند تو خواهند ****رو رشته پیوند نخست از همه بگسل
دنیا چه کنی جمع ؟ که مقصود ز دنیاست ****دلقی کهن ونانی وباقی همه فاضل
تن ده به رضا کانچه قضا بر تو نوشته است ****از تو نشود دفع به تعویذوحمائل
حق را بشناس از نظر وچشم ودل وگوش ****کاینها همه بر قدرت حق اند دلایل
گفتی تو که با حقم وحق بر طرفت نیست ****با توست بلی حق وتو مشغول به باطل
جز حق که تواند که کند آدمیی را ****پیدا زکفی خاک بدین شکل وشمایل
در خوردن وخفتن چه شوی همسر انعام ؟ ****می کن عملی تا نشوی کم زعوامل
هم سوده وفرسوده شوی آخر اگر خود ****ز آهن شودت فرق وز فولاد فواصل
قول علمایی که عمل نیست در ایشان ****ماننده یرمحی است که خالیست ز عامل
این طول امل چیست ؟ بر آنی که زمانه ****شد عمر تو را تا به قیامت متکفل
خواهی که چو گل از دمت آسوده شود خلق ؟ ****چون غنچه بر آن باش که گردی هم تن دل
عاجل دهی از دست که آجل بستانی ****رو دوست طلب کن چه کنی عاجل آجل
از خود گذرای یار وبدو رس که کسی نیست ****غیر از تو میان تو ومقصود تو حایل
در راه هوا کاه وشی سارع وپران ****در شارع دین کوه صفت سنگی وکاهل
این اشک ریایی است چو در وجه نشیند ****سیم سره باید ، که بصیرست معامل
از حسن مزن لاف که خواهد شدن آخر ****این نرگس چشم وگل رخسار تو زایل
تو در ظلمات شب کفران وبرایت ****بر کرده در این گنبد فیروزه مشاعل
در جاه گرفتم که شدی طغرل وسنجر ****بنگر که کجا اند کنون سنجر وطغرل
از هر که بد آید طمع نیک مدارید ****خاصیت کافور مجویید ز فلفل
خیری که خلاص تو در آن است خلوص است ****باقی همه اجزای تو قیدند وحبایل
عالم که ندارد عمل او مثال حماری ا ست ****بی فایده اثقال کتب را شده حامل
از نفس بدان چشم نکویی نتوان داشت ****هر گز ندهد نفع عسل زهر هلاهل
آخر تو نگویی که : که بخشید زوال ****اصوات بم وزیر به قمری وعنادل ؟
یا کیست که داد است به باغ از سر مستی ****از بلبله گل می گلگون به بلابل ؟
یا بهر کمال از پی تحصیل خرد را ****کی بر سر ابنای جهان کرد محصل ؟
یا کیست که از اول ماه ووسط روز ****ثور مه وخورشید کند زاید وزایل ؟
اینت چو محقق بود ای بنده ! بود ظلم ****گر تو نبری طاعت این حاکم عادل
نفس ملکی را نبود حاجت زینت ****طاوس ملایک چه کند زیب جلاجل
دولت نه به عقل است وکیاست وگر این نیست ****از چیست که عالم رود اندر پی جاهل ؟
در بیت حرم ، قافله ای سایل ومهجور ****در شهر یمن ،طایفه ای ساکن وواصل
بر دوش هر آن کس که طرازی زهنر نیست ****آن بین ومزن دست در اذیال زوایل
وحشی که خورد خار قناعت بود آهو ****گر زانکه فرود آورد او سر به سنابل
توحید به دل گو چو کسانی که به انگشت ****گفتند ونهادند بر آن حرف انامل
رو قطع تعلق کن امروز که فردا ****آسوده ز اغلالی وایمن ز سلاسل
تو اصل وجودی شرفت واضح و لایح ****خود را همگی ساخته باطل و عاطل
در راندن سایل چه جوابت بود آخر ****آن روز که باشد ز تو رزاق تو سایل
چندین چه کنی حکم اواخر که چه باشد؟ ****تا بر چه نهج رفته بود حکم اوایل
سلمان دگری را چه دهی پند که هستند؟ ****اوضاع تو را اهل جهان منکر و عازل
پندی که به قول آمدت اول تو به فعل آر ****ورنه نبود هیچ کدام موثر دم قایل
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۱ - در مدح غیاث الدین محمد
راه نجم چو مشرف کند ایوان حمل ****عامل نامیه را باز فرستد به عمل
صفر تخت سلطان فلک بر دارد ****لاجرم در فلکش نام برآید به حمل
ابر نوروز چو از بحر برآید به هوا ****جرم خورشید چو از حوت برآید به حمل
زرده مهر کند قله که را ابلق ****اشهب روز کند ادهم شب را ارجل
ابر هر بیضه کافور که در کوه نهاد ****کند آن بیضه کافور سراسر صندل
کار مشکل شده از رهگذر یخ بر ما ****تا که از لطف هوا مشکل ما گردد حل
حسن گل جلوه دهد باد به وجهی احسن ****راز دل خاک کند عرضه به نوعی اجمل
باغ مجموعه انواع لطایف گردد ****سبزه اش خط و چمن مسطر و بویش جدول
نرگس شوخ و گل بابلی امروز به باغ ****چون دو چشمند یکی اشهل و دیگر احوال
لاله دل سیه و لعل قبادانی کیست ****صورت شام و شفق هیات مریخ و زحل
این همه تیغ خلاف از چه کشیدست چمن ****گر چمن را نه سرو برگ خلاف است و جدل
جوشن موج چرا باد کند در تن آب ****مغفر لاله چرا ابر نهد بر سر تل
ساقیا رطل پیا پی نده الا که به من ****کی کند در من مخمور اثر می به رطل
هر که از می نکند تازه دل و مغز و دماغ ****در دماغ و دل و طبعش بود البته خلل
خنکا جان و دل غنچه که بر می خیزد ****هر صباحیش ترو تازه نگاری ز بغل
تو هر آن قطره باران که فرو می آید ****آیتی دان شده از فیض الهی منزل
گل صد برگ بیاراست به صد برگ بساط ****سرو آزاد بپوشید به صد دست حلل
در هوای چمن باغ علی رغم غراب ****شاخ گلها زدهاند از پر طاوس کلل
خاک ز نگار برآورد خوشا زنگاری ****که دهد آینه دیده و دل را صیقل
ابر نوروز به صد گریه و زاری هر روز ****بعد تسبیح خداوند جهان جل جلال
سرخ رویی گلو لاله همی خواهد و ما ****همه سر سبزی سرو و چمن دین و دول
خواجه شمس الحق و الدین زکریا که ازوست ****ضبط ملک و نسق ملت و قانون ملل
وانکه در عهده اسکندر حزمش نکند ****رخنه در سد بقا لشکر یاجوج امل
ذات او واسطه عقد لالی نجوم ****رای او آینه نقش تصاویر ازل
ای به معیار ضمیر تو دغل سیم سحر ****وی به میزان وقار تو سبک سنگ جبل
موکب عزم تو را جرم هلال است رکاب ****موکب جاه تو را خنگ سپهرست کفل
هر سر ماه خیال است کج اندر سر ماه ****که به نعل سم اسبت کندش چرخ بدل
مه گرین مرتبه می داشت سپهرش صد بار****بر سم اسب تو می بست به مسمار حیل
خورده زنبور عسل فضله رشح قلمت ****لاجرم نص شفا آمده در شان عسل
ای که بی مشورت کلک تو در قطع امور ****تیغ را نیست به قدر سر سوزن مدخل
اگر آوازه عدل تو به خورشید رسد ****بعد از ین بگسلد از تاج گل آویزه طل
لطفت ار در دهن روح نباتی آبی ****بچکاند بچکد آب نبات از حنظل
دارای آن دست که از دست سماک رامح ****نیزه بستانی و بخشی به سماک اعزل
چرخ را قدر رفیعت ندهد هیچ مجال ****بحر را طبع جوادت ندهد هیچ محل
نزد قدر تو غباری بود آن مستعلا ****پیش دست تو غدیری بود این مستعمل
خصم را خلق خوشت می کشد و نیست عجب ****که شود بوی خوش گل سبب مرگ جعل
سر شوم عدویت کوفته بهتر چون سیر ****زانکه پر کنده و حشوست دماغش چو بصل
عقل کل کسب کمال از شرف ذات تو کرد ****ای به صد مرتبه از عقل نخستین اکمل
بنده می خواست که بر رای جهان آرایت ****غرض خویش کند عرض به تفصیل و جمل
خردم گفت چه حاجت که بر او هیچ سخن ****نیست پوشیده الی آخر من اول
خاطر مدرک دستور و جهانبان و حجاب ****دیده روشن خورشید و جهانتاب و سبل
چون به سعیت همه اطراف جهان مرعی شد ****طرف بنده همانا که نماند مهمل
تاز تصریف زمان هر سر سالی در باغ ****گل مضاعف شود و نرگس اجوف معتل
عیش ماضیت که فهرست نشاط و طرب است ****باد پیوسته به رشک نعم مستعمل
پایه قدر تو از پایه گردون اعلی ****مدت عمر تو از مدت گیتی اطول
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۲ - در مدح سلطان اویس
شفق آمد چو می و ماه نو عید چو جام ****غرض آن است که امشب شب جام است و مدام
کام خمار شد از خنده لبالب چو قدح ****که میش می رسد امشب ز لب جام به کام
ساقی آغاز کن اکنون که مه رزوزه گذشت ****بزم شام است و در وبزم می عیش انجام
خلد عیش است و درو باده حلال است ****حلالروز عیدست و درو روزه حرام است حرام
بر سر کوچه خمار به شهر شوال ****خانه ای گیر که بستند در شهر صیام
پخته شد هر که به خام خم خمار رسید ****تو بدین پخته اگر در نرسی باشی خام
شاهدی دوش جمال از تتق شام نمود ****که جهانی همه روزش نگران بود ز بام
مه پریرار علم افروخت به خاور در صبح ****دوش دیدند پی نعل براقش در شام
چرخ با مشعل صبحی به در شاه آمد ****جهت تهنیت عید و پی رسم سلام
ای سر زلف تنو را در شکن حلقه دام ****از هوا طایر روح آمده با طوق حمام
تا به گرد لب لعلت خط مشکین بدمید ****روشنم شد که شرابیست لبت مشک ختام
دهنت پسته شورست لبت تنگ شکر ****من فدای تو و آن پسته شکر بادام
سرو زد لاف که زیبا قدم و بیش قدم ****گو قدم پیش نه و پیش قدم خوش بخرام
چشم ماشکل قد چست تو بیند هموار ****دل مادام سر زلف تو خواهد مادام
همه خواهند دوا از تو من خواهم درد ****دانه جویند بدین در همه مرغان مادام
سخنی داشت لبت با من و ابروی کجت ****نا گه از گوشه ای آمد که گذارد پیغام
چون میان من و تو هیچ نمی گنجد موی ****خود چه حاجت که به حاجب دهی البته پیام
با خیال لب لعلت مژهام غرق عرق ****با هوای گل رویت خردم مست مدام
بر وصلت دگری می خورد و من غم عشق ****که بر وصل تو خاص است و غم عشق تو عام
من به خون جگرم عشق تو پرورده چرا ****دگری خوش کند از نافه مشک تو مشام
دارم امید که اگر مهر توام کردا سیر ****کند آزاد مرا داور خورشید غلام
مظهر صبح ظفر مهر ذکا ابر حیا ****منع بهر کرم روی جهان پشت انام
سایه لطف خداوند جهان شیخ اویس ****مردم دیده دین پشت و پناه اسلام
آنکه بر عزم طواف در او می بندند ****هفت اجرام سپهر از پی طاعت احرام
آفتابی که چو در رزم زند دست به تیغ ****از میان پیکر مریخ برآرد چو حسام
هم ز طیب نفسش بزم ملک غالیه بوی ****هم ز گرد سپش روی فلک غالیه فام
کار دین از روش رایت او یافت قرار ****عقد ملک از گهر خنجرش آمد به نظام
تا زدیوان رضایش نستاند امضا ****اختران را نبود هیچ نفاذ احکام
ابر می خواست که باران برد از بحر محیط ****گفتمش : آب خود ای ابر مبر پیش لثام
با وجود کفش از بحر عطامی طلبی ****گر کسی ملتمسی می طلبد هم زکرام
ای زیمن اثر طالع فر خنده تو ****پنج نوبت زده در هفت ولایت بهرام
حد قدرت به تصور نتوان دانستن ****که کسی عرصه افلاک نپیمود به گام
در وجود ار نگرد خشمت ازین پس نبود ****آسمان را حرکت جرم زمین راآرام
جام احسان تو چون خنده زند در مجلس ****گه کند ناله و گه گریه ز دستت نمام
می رود راه خلاف تو و می ماند خصم ****به شغالی که رود پنجه زند با ضرغام
هر کجا موکب عزمت حرکت کرد کند ****کره خاک به یکبارگی از جای قیام
باد عزمت ندمد بی نفحات نصرت ****ابر کلکت نبود بی رشحات انعام
بی هوای تو چنان است چو بی آب نبات ****بی ثنای تو کلام است چو بی ملح طعام
نسپرند سر کوی جلالت افکار ****نرسیدند به سر حد کمالت اوهام
چرخ هر دایره ماه که بنیاد نهاد ****جز به تدبیر ضمیر تو نکردند تمام
به خطا راند زبان تیغ به عهدت زان گشت ****حد بر او واجب و محبوس ابد شد به نیام
عکس تیغ تو اگر کوه ببیند برعکس ****کوه را لرزه ازآن بیم نهد بر اندام
خواستم رای تو را خواند به خورشید خرد ****گفت خورشید به عهدش به کیان است و کدام
این همه ساله کند بزم و عطا با هر کس ****وان به یک ماه دهد قرصی و آن نیز به وام
منهی صیت تو از غیرت دین پروریت ****گر کند پرده نشینان فلک را اعلام
شمسه پرده افلاک چو خاتون هلال ****بر نیاید پس ازین بی تتق شام ببام
تا چو ماه علم شاه شود هر سر ماه ****ماه نو ماهچه قبه این سبز خیام
خیمه جاه تو را حد زمان باد اطناب ****وان طنابش همه پیوسته به اوتاد دوام
عید میمون تو را باد همه قدر لیال ****روز اقبال تو را باد همه عید ایام
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۳ - در مدح شاه دوندی
بیا چون مقام طرب شد تمام ****نوایی بساز از پی این مقام
نوایی که در وی سخن هست و نیست ****نوای نی و چنگ مالا کلام
درون دل از جام می بر فروز ****که تابد درو روشنایی زجام
نوای طرب در مقامی سرای ****کزو جان غمگین بود شاد کام
مقامی که از خاک بوسش کنند ****ملوک و ملایک معطر مشام
مقامی است برتر ز ذات و البروج ****مکانی است خوشتر ز دار السلام
درو جز نوا رانیابی حزین ****درو جز صبا را نباشد سقام
بیاضش به حدی که رخسار صبح ****سپیده ازو می ستاند به وام
بلندیش تاپایه کافتاب ****به زرین کمندش برآرد به بام
قمر تا شود خادم این سرای ****گهی بدرو گاهی حلال است نام
نمودار این روضه بودی اگر ****شدی ساکن از قصر فیروزه فام
ز نور و صفا صحن این خانه راست ****فراغت ز آمد شد صبح و شام
ز خاک درش چون رحیق بهشت ****دماغ فلک راست ذوق مدام
طمع داشت گردون که قرص قمر ****شود خشت و فرشش ولی بود خام
گدا گر سوالی کند زین سرای ****صدایش همه آری آید پیام
صریر درش گفته با سائلان ****سلام علیکم علیکم سلام
زحل گر به بامش تواند رسید ****ز شامش بود پاسبان تا به بام
بجای خودست این عمارت که کرد ****پناه سلاطین ملا ذانام
مقام کریمان عهدست و شاه ****بسی کرد نیکی به جای کرام
مقام کرم شاهوندی که هست **** جهانیش در سایه احتشام
کریمی که بر نعمت خوان اوست ****عظام صدور و صدور عظام
زهی چتر دور تو را سایه دار ****همه روزه خورشید در اهتمام
همای است چترت که می پرورند ****روان در ظلال جلالش عظام
صفات تو چون وصف عقل است خاص ****عطای تو چون نور مهر است عام
خرد را به تدبیر توست اقتدا ****امل را به فتراک توست اعتصام
کجا خیل رایت سراپرده زد ****بود خیط صبحش طناب خیام
اگر ماه نو را کنی تربیت ****به یک شب کنی کار او را تمام
بریم نریزد دگر آب روی ****گر مایه یابد ز دستت غمام
ستم بود پیوسته کار سپهر ****به دور تو برکند دندان زکام
شها من درین شعر می آورم ****دو بیت ظهیر از پی اختتام
ندانم که بلقیس ثانی چرا ****درین چند گاهم نبر ده است نام
منم کز زمین بوس آن حضرت است ****چو هد هد مرا تاج بر سر مدام
درین هر دو بیت ارچه ایطاست لیک ****رهیق کلام است مشکین ختام
الا تا همی بیت معمور را ****بود خانه کعبه قایم مقام
سرای جلال بقای تو باد ****چو فردوس دایم به رکن دوام
درین دولت آباد بر تخت جاه****به شادی نشین تا به روز قیام
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۴ - در مدح امیر شیخ حسن
ای سر کوی تو را کعبه رسانیده سلام ****عاشقان را حرم کعبه کوی تو مقام
سعی در راه تو حج است و غمت زاد مرا ****در ره حج تو این زاد همه عمره تمام
سالکان طرق عشق تو هم کرده فدا ****جان درآن بادیه بی دیه خون آشام
طایره سد ره نشین را که حمام حرم است ****از هوا دانه خال تو درآورده به دام
حسرت زمزم خاک درت آن مشرب ****جان ما را به لب آورده چو جام است مدام
بی نبات لب تو آب خضر بوده مضر ****بی هوای در تو بیت حرم گشته حرام
بر در کعبه کوی تو زباران سرشک ****ناودانهاست فرود آمده تا شام ز بام
گر بود سنگ سیه دل غمت از جا ببرد ****دل چه باشد که به مهر تو کند صخره قیام
کعبه روی صفا بخش تو در کعبه روی ****آفتابی ست بنامیزد در ظل غمام
جز به زلف سیت فرق نشاید کردن ****که کدام است جمال تو و خورشید کدام
هر کجا گفته جمال تو که عبدی عبدی ****زده لبیک لب خواجه سیاره غلام
آفتابی و چنان گرد تو دل ذره صفت ****در طواف است که یک ذره ندارد آرام
زان لب ای عید همایون شکری بخش مرا ! ****که به قربان لبان شکرینت با دام
حاجیادر پی مقصود قدم فر سودی ****خنک آنان که به گام می برسیدند به کام
چه کنی این همه ره ؟ صدر رهت آخر گفتم ****کز تو تا کعبه مقصود دو گام ست دو گام
دولت حاج نیابد مگر آن کس که به صدق ****بندد احرام در کعبه حاجات انام
صورت لطف خدا مظهر حاجات ، اویس ****ظل حق روی ظفر پشت وپناه اسلام
لمعات ظفر از پرچم او می تابد ****چون کواکب زسواد شکن زلف ظلام
رای او آن که دهد پیر خرد را تعلیم ****فکر او آن که کند سر قضا را اعلام
خوانده از چهره یامروز نقوش فردا****دیده از روزن آغاز لقای انجام
ای زاندیشه تیغ تو بداند یشان را ****نقطه از صلب گریزان و جنین از ارحام
عکس رای تو اگر بر رخ ماه افتادی ****خواستی مهر به عکس از رخ مه نور به وام
شرم رای تو رخ عین کند چون دل نون ****زخم تیر تو دل قاف کند چون تن لام
از می ساغر لطف تو حبابی ناهید ****وز دم آتش قهر تو شراری بهرام
نظر پاک تو در کتم عدم می بیند ****آنچه اسکندر وجم دید در آیینه یجام
دیده از کبک در ایم تو شاهین شاهی ****کرده با شیر به دوران تو گوران آرام
چرخ بر عزم طواف در تو هر روزی ****بسته از چادر کافوری صبحست احرام
کوه را گر تف قهر تو بگیرد نا گه ****خون لعلش به طیق عرق آید به مشام
آب را با سخطت پای بود در زنجیر ****کوه را با غضبت لرزه فتد بر اندام
با کفت ابر حیا داشت زیم خواهش آب ****گفت چون ملتمسی می طلبم هم زکرام
کمترین نایب دیوان تو در مسند حکم ****آسمان را قلم نسخ کشد بر احکام
در زوایای حریم حرم معد لتت ****شده طاوس ملایک به حمایت چو حمام
شد به خون عدویت تیغ به حدی تشنه ****که زبان از دهان افکنده برونست حسام
می گدازد تن خود را زر از آن شوق کجا ****لقب شاه کند نقش جبین از پی نام
قلمم گر به ثنای تو ز سر ساخت قدم ****طبع من ریخت به دامن گهرش در اقدام
تا کند فصل خزان ابر سیه بستان را ****یعنی اطفال چمن راست کنون وقت طعام
مهرگان باد همایون ومبارک عیدت ****ای همایون زرخت عید وشهور وایام !
شب اقبال نکوه خواه تو در زیور روز ****صبح اعمار بداند یش تو در کسوت شام
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۵ - در مدح امیر شیخ حسن
عید است بر خیز ای صنم ، پیش آر پیش از صبحدم ****در بزم جمشید زمان ، خام خم اندر جام جم
هان پختگان را خام ده ، دردی کشان را جام ده ****اسلامیان را نام ده ، وز کفر بر ما کش رقم
کنج مساجد عام را ، میخانه ی در د آشام را ****این پخته را آن خام را ، کاندر ازل رفت این قلم
هیچ از ورع نگشایدت ، کاری از آن بر نایدت ****می خورد که می بزدایدت ، ز آیینه جام زنگ غم
ملک سلیمانی برو ، سلمان ! به جامی کن گرو ****ور چنگ داودی شنو ، هر دم به رغم غم نغم
آن پیر بین بر ناشده ، در پرده ها رسوا شده ****بر پوست رگ پیدا شده ، از لاغری سر تا قدم
عود آتشی انگیخته ، عودی شکر ها ریخته ****عود وشکر آمیخته ، بهر دماغ وجان به هم
تلخ است بی نی عیش می ، با باده شود دمساز وی ****کا حوال عالم را چونی ، بنیاد بر باد است ودم
ساقی وگردون جام زر ، بردار در دور قمر ****کامروز می گیرد ز سر دور قمر او نیز هم
چون در افق بنهفت سر ، عنقای زرین بال وپر ****بالای قافش زال وزر ، پیدا شد از عین عدم
دیدم فلک پیراسته ، وز خلد زیور خواسته ****وز بهر عید آراسته ، مه دوشش از سیمین علم
خورشید آنچه از خرمنش مه برد چون شد روشنش ****بستاند وغل بر گردنش ، بنهاد وکردش متهم
دیشب در اثنای عمل ، بر یاد خورشید دول ****می ساخت ناهید این غزل ، خوش بر نوای زیر وبم
کای در هوای بوی تو جان داده با صبحدم ****پیش جمال روی تو ، بست از خجالت ، صبح دم
آنچه از رخت باید مرا ، از ماه بر ناید مرا ****ماه تو افزاید مرا ، مهری دگر هر صبحدم
خواهی جمال خود عیان ، آیینه ای نه در میان ****وز دور الحمدی بخوان ، بر روی همچون صبح دم
هر دم دلم پر خون کنی وز خون رخم گلگون کنی ****در دامن گردون کنی ، از دیده ام هر صبحدم
چند آهنی جان مرا ، مهر تو تابد در جفا ****هر بامدادم گو ییا ، مهر آتش است وصبحدم
در چشمت این اشک روان ، قطعا نمی آید وزان ****طوفان اگر گیرد جهان ، در خود نخواهی دادنم
چون زلف مشک افشان ، تو خلقی ست سر گردان تو ****قد من از هجران تو ، پیوسته چون ابروت خم
زلف تو دارد قصد دین ، در عهد دارای زمین ****آن را که در سر باشد این ، از سر بر آید لاجرم
دارای افریدون نسب ، جمشید اسکندر حسب ****دارنده ی دین عرب ، فر مانده ی ملک عجم
تاج سلاطین زمین ، نویین اعظم ، شیخ حسن ****حیدر دل احمد سنن ، عیسی دم یوسف شیم
خورشید دولت رای او صبح ظفر سیمای او ****دایم به خاک وپای او ، روح ملایک را قسم
در عهد احسانش گدا ، گرفی المثل خواهد عطا ****از کوه برلفظ صدا ، پاسخ نیاید جز نعم
ابراز سخایش گر سخن راند به دریای عد ن ****از بیم چون کان یمن پیدا کند خون شکم
گوید عطارد مد حتش ، این است دایم حرفتش ****آری زمغز حکمتش ، پر شد عطارد را قلم
ای خیل بیدار ملک ، هر شب سپاهت رایزک ! ****وز هیبتت شیر فلک ، لرزان تر از شیر علم
دستت زر کان با ختم وز زر زمین پرداخته ****بر آسمان افروخته ، رای تو رایات همم
هر جا که عدلت بگذرد ، بوم آن زمین را بسپرد ****وز پهلوی آهو خرد ، خون جگر شیرا جم
طبع تو در روز وفا ، ابریست سر تا سر حیا ****دشت تو درگاه سخا بحریست سر تا سر کرم
بودی زر خورنا روا ، در چار سوی آسمان ****گر نیستی نامت نشان بر چهره ی او چون درم ؟
هستم به مدحت در سخن ، من قبله ی اهل زمن ****وز دولتت هر بیت من ، با حرمت ((بیت الحرام ))
گر کم شد ستم یا گران ، عیبی نباشد اندر ان ****باشد به پیش همگنان ، گوهر گران یاقوت کم
گرگ است در عهد شما ، از بز گریزان گوییا ****عدل تو شحم گرگ را ، مالید در لحم غنم
دارم امید از دولتت ، کاندر ازای مدحتت ****حالم به یمن همتت ، گردد چو نظمم منتظم
تا فتح وکسرت در میان باشند بادت در جهان ****با دوستان ودشمنان ، پیوسته فتح وکسر وضم
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۶ - درطلب آمرزش
منم ، که نیست شب و روز جز گنه کارم ****گناهکار وامید عفو می دارم
امیدوار به فضل خدا هر روزی ****هزار بار خدا را زخود بیازارم
شکم بسان صراحی مدام پرز حرام ****سجود می کنم وز ان سجود بی زارم
چون من مخالف دین می زیم چو ساغر وچنگ ****چا سود گریه ی خونین و نا له زارم ؟
چو خامه نامه سیه می کنم بدان سو دا ****که زلف دلکش مشکین خطی به دست آرم
تو آن مبین که چو زنبور خر قه ام عسلی است ****که من ز بدو ازل باز بسته زنارم
کجا رسند ینابیع حکمتم به زبان ****که من به خاک سر چشمه دل انبارم
در آب وگل شده ام غرق ومشکل است از گل ****ره برون شدن من که بس گران بارم
به من به چشم بدی می نگرد که من در خود ****چو نیک می نگرم بد ترین اشرارم
به آدمیم نخوانی دگر اگر یک ره ****کنی مشاهده پرده های اسرارم
چو دیو ناکسم وبد سپاس وبد کردار ****مباد در همه عالم کسی به کردارم
نماند بند خرد را مجال در سر من ****که پر شدست دماغ ازخیال پندارم
به تن قرین مقیمان کنج محرابم ****به دل ندیم حریفان کوی خمارم
دمید صبح مشیت رسی روز اجل ****ولی هنوز من از جهل در شب تارم
مرا چو روز وشب آتش فروختن کار است ****یقین کا گرم بود در جحیم بازارم
گرم چو عدم بسوزند نیست کسی را جرم ****که من به دود دل خویشتن گرفتارم
شکسته عهد وشکسته دلم که خواهد کرد ****شکستهای مرا جبر غیر جبارم
مهیمنا ملکا قادرا خداوندا ****تویی رئوف ورحیم وعفو وغفارم
زکرده توبه واستغفر الله از گفته ****اگر چه خوب وپسندیده است گفتارم
در آن زمان که امید از حیات قطع کنم ****ز لطف ورحمت خود نا امید مگذارم
اگر چه من به رضایت نکرده ام کاری ****تو رحمتی کن ونا کرده کرده انگارم
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۷ - در مدح سلطان اویس
خوش نسیمی از چمن بر خاست بر خیز ای ندیم ! ****خوش بر آور در هوای باغ یک دم چون نسیم
صبحدم بوی عرار نجد می بخشد شمال ****جان بپرور بو که بتوان یافت در شام این شمیم
می جهد نبض صبا خوش خوش به حد اعتدال ****تا طبایع را مزاج مختلف شد مستقیم
چون سنم باید که طرف بوستان سازی مقام ****چون قدح باید که گرد دوستان گردی مقیم
چون هوا در جنبش آید دل کجا گیرد قرار ****چون قدح در گردش آید عقل کی ماند سلیم
گر تفرج خواهی اندر باغ بسم اله داری ****هر ورق بین دفتری از صنع رحمان رحیم
صبحدم بشنو که در دیبا چه ی فصل بهار ****می دهد بلبل مفصل شرح ابواب نعیم
از نسیمی گشت گل در غنچه پیدا چون مسیح ****با درختی در حکایت رفت بلبل چون کلیم
سنبل از زلف نگار من سوادی یافت کج ****نرگس از چشم سیاهش نسخه ای دارد سقیم
لاله را در سر خیال تاج گردد چون ملوک ****غنچه در دل نقش های خوب بندد چون حکیم
نر گس از مینا وسیم زر تو گویی جمع کرد ****بر ورق های ریاحین شکل جیم وعین ومیم
بر سریر سلطنت گل می دهد هر روز بار ****راستی در سلطنت گل شوکتی دارد عظیم
گنج باد آورد سیم برف بود اندر زمین ****چون زر قارون فرو برد این زمان گنج وسیم
شد به یک دم بارور چون دختر عمران زباد ****مادر بستان که شش ماهست تا هست او عقیم
ز ابر نوروزی بسی بر شاخ با رمنت است ****گر کسی منت برد فی الجمله باری از کریم
هست جایی آن که از لطف هوا پیدا شود ****قوت نشو ونما در شخص مدفون رمیم
ساقی احسان سلطان گوییا بخشیده است ****آب را فیض مدام وباد را لطف عمیم
آفتاب آسمان سلطنت سلطان اویس ****کافتابش هم چو ما هست از غلامان قدیم
آ ن که دارد بوی خلقش باد چون گل در دماغ ****و آنکه بندد نقش نامش لعل چون زر در صمیم
در زمن او جگر خونین ودل سوراخ نیست ****در جهان جز نامه ودر هیچ مسکین ویتیم
گر نسیم لطف او بر آتش دوزخ وزد ****شاخ نار آرد همه گلنار بار اندر جحیم
استواء خط رای او اگر بیند الف ****از خجالت زین سبب در پیش دارد سر چو جیم
در سر کوه از خیال برق شمشیر فتد ****تا کمر گه کوه را از فرق سر سازد دو نیم
اژدهای رایتت در دامن آخر زمان ****فتنه ها را چون کشف سر در گریبان یافته
از زبانتبز شمشیرت که قاطع حجت است ****دعوی عدل تو را ملک تو برهان یافته
در هوای دست بوس و پای بوست اسمان ****ماه را گاهی چو گوی و گه چو چوگان یافته
طوطی لفظ شکر خای تو بر خوان سخن ****پر طاوس ملایک را مگس را ن حیران
اندر این مدت که بود از بس غبار عارضه ****چرخ چشم روشنان تاریک وحیران یافته
روزگار اندر مزاج بدور صدر سلطنت ****انحرافی ز اختلاف چرخ گردان یافته
قرة العین جهان را یک دو روزی چشم بد ****ز تکسر ناتوان چون چشم خوبان یافته
ادل سواد مملکت را بود دور از روی تو ****چون سواد طره دلگیر و پریشان یافته
در دعایت در مساجد شب همه شب تا به روز ****مومنان را همچو شمع از سوز گریان یافته
صبحدم زان غم که ناگه بر تو بادی بگذارد ****آتشین دل در بر خورشید لرزان یافته
آسمان گردیده چون نرگس به بستان کرده باز ****غنچه هایش یک به یک در دیده پیکان یافته
منت ایزد را که می بینم به یمن همتت ****چشم بیمار جهان داروی درمان یافته
موسی عمران علم بر وادی ایمن زده ****یوسف دولت خلاص از چاه زندان یافته
سالها گیتی نثار مقدم این روز را ****دامن دریا و کان پر در ومرجان یافته
کرده دستت در کنار سایلان شکرانه را ****هر سرشک لعل وکان بر چهره ی کان یافته
آتش طبعم به فر مدحتت داغ حسد ****بر جبین خان خاقانی وخاقان یافته
در جنابت کز طهارت چون جناب مصطفاست ****بنده ی خود را گاه سلمان گاه حسان یافته
تا بد ونیک جهان را پنج حس وشش جهت ****از نه آباء وسه روح وچار ارکان یافته
باد با احباب واعدایت قرین هر نیک وبد ****کاسمان زآغاز تا انجام دوران یافته !
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۸ - در مدح امیر شیخ حسن
اگویی خیال قد تو ای گلستان چشم! ****سرو است راست رسته بر آب روان چشم
تا نو بهار حسن تو بر چشم من گذ شت ****شد پر گل وشکوفه مرا بوستان چشم
چشمم سپر بر آب فکند ست تا تراست ****گیسو کمند عارض از ابرو کمان چشم
چشم ودلم فکنده بدین روز ومی کشم ****گاهی خسارت دل وگاهی زیان چشم
چشم فضول خانه ی دل را خراب کرد ****یا رب سیاه باد مرا ، خان ومان چشم !
تا کی به مهر روی تو ریزند چون شهاب ****سیارگان اشک من از آسمان چشم ؟
تا چشمم از جمال تو خط نظر نیافت ****خون است در میان دل ودر میان چشم
صد گنج شایگان کنم اندر هر آستین ****بهر نثارش از گهر رایگان چشم
پالوده ی سرشک وکباب جگر نهم ****پیش خیال روی تو بر گرد خوان چشم
با آنکه آب در جگرم نیست هر شبی ****باشد عیار روی توام میهمان چشم
بنشاندش ز مردمی انسان عین من ****چون سرو تازه بر لب آب روان چشم
وانگه زراوق عینی پیش آورم ****قرابه یزجاجی راوق فشان چشم
چشمم چو گلستان همه پر خار محنت است ****شبنم نشسته به طرف گلستان چشم
در گوشه ها نشسته فرو برده سر بر آب ****ازترکتاز غمزه ی تو مردمان چشم
چشمم خیال ابروی شوخ تو بست وهست ****پیوسته این خیال کج اندر کمان چشم
از بس که من خیال تو تحریر می کنم ****بشکسته خامه ی مژه ام در بیان چشم
آنکش خیال لعل تو در چشم خانه ساخت ****گوهر به آستین کشد از آستان چشم
گلگون اشک بس که براند بهر طرف ****آن کس که او کشیده ندارد عنان چشم
در انتظار مقدم خیل خیال تو ****روز وشب است بر سر ره دیده بان چشم
ننشاند همچو قد ورخت هیچ سر وگل ****اندر حدیقه حدقه یباغبان چشم
در چشم تو کی آیم ازین سان که غمزه هاست ****صف بر کشیده اند کران تا کران چشم
هندوی چشم من سفر بحر می کند ****آراسته است از آن به لالی وکان چشم
گویی سحاب خاطر دریا وکان لطف ****سر مایه داده است به دریا وکان چشم
آنکو عروس باصره بی رای و حسن او ****بنمود چهره در تتق پرنیان چشم
شیرین بود ز شکر شکرش دهان گوش ****روشن به نور طلعت رویش روان چشم
بی حسن روی صائب او جلوه گر نشد ****طاوس نور در چمن بوستان چشم
آلا که در لقای هوای مبارکش ****مرغ نظر نمی پرد از آشیان چشم
گر ابر همتش فکند سایه بر وجود ****گوهر چکد به جای نم از ناودان چشم
چشم و چراغ اهل و جودی و از وجود ****ذات شریفت آمده بر سر بسان چشم
اوج جلالت تو نبیند سپهر اگر ****با صد هزار دیده کند امتحان چشم
از چشم حاسدان گل بخت تو ایمن است ****کو را ز خار غصه مبادا امان چشم
از کحل موکب تو جلاگر نیافتی ****تاریک بودی آینه روشنان چشم
آن را که کحل دیده نه از خاک پای توست ****آب سیه برآیدش از دودمان چشم
خصم مزور تو که روی بهیش نیست ****بر روی چون بهی فکند ناردان چشم
با زیب خاک پایت اگر چشم یاد کند ****از سرمه باد خاک سیه در دهان چشم
ز ادراک اوج قدر تو شد چشم نا توان ****پیداست که تا چه قدر بود آخر توان چشم
شاها بدان خدایی که فراش قدرتش ****بنهاد شمع باصره در شمعدان چشم
برآفتاب روی نگاران خرگهی ****زابروی چون هلال کشد سایبان چشم
بر مسطر د ماغ که مشکات دانش است ****بنشانده است هندو کی پاسبان چشم
مهر وسپهر وروز وشب ومردم ونبات ****ابداع کرده حکمتش اندر جهان چشم
از شرم آسمان فکند چشم بر زمین ****ار بیند این منا ظره اند ر میان چشم
چشمم به مدح خاک درت کرد ترزبان ****اینک هنوز می چکد آب از دهان چشم
تا هست گرد عارض سیمین مدار خط ****تا هست زیر سایه ی ابرو مکان چشم
تا چشم بد خزان بهار سعادت است ****بادا بهار جاه تو دور از خزان چشم !
قصیدهٔ شمارهٔ ۶۹ - در مدح سلطان اویس
دودر در درج دولت داشت این فیروزه گون طارم ****سزای افسر شاهی ، صفای جوهر عالم
سعادت هر دو را باهم ، به عقدی کرد پیوندی ****وزان پیوند شد پیدا ، نظام گوهر آدم
جهان را می کند بیدار سوری آسمان آباد ****که خواهد بود تا محشر مصون از رخنه ی ماتم
مرصع مهد گردون را کشیدست از ازل دوران ****برای این چنین سوری به پشت اشهب وادهم
کشید مهد این مسند معلا را بدوش امشب ****گر این هندوی هفتم پرده بودی مقبل و محرم
هزاران شاهد مه رو، گرفته هر یکی شمعی ****تما شا را همی گشتند بر این فیروزه گون طارم
شب قدر آمدست امشب ، درو روح ملک منزل ****دم صبح آمدست این دم ، درو صدق وصفا مدغم
به خلوت خانه یخورشید ، امشب می رود عیسی ****به سوی حجله ی بلقیس ، اینک می خرامد جم
زمین در چرخ می آید ، زمانه عیش می زاید ****فلک بی خویش می گردد، به صوت زیرو بانگ بم
در مشاطگی زدمه ، ملک گفتا بده بارش ****که هست این کار الحق بس ، به غایت عالی ومعظم
ز عصمت کعبه ی دین را حریمی شد چنان پیدا ****که می خواهد زطهر او ، طحارت در حرم زمزم
مبارک بادو میمون باد وفرخنده ! ****وصول مهد این کوکب به برج نیر اعظم !
به حسنی نازک آمد که زد چون باد با اودم ****عذار ناز پروردش ، به دم آلود گشت از دم
خدود لاله رویان ، در عقود لولوی لالا ****اگر خواهی بیا بنگر ، عذار لاله وشبنم
ستاده نرگس رعنا میان گلشن خضراء ****دو سر در یک بدن پیدا ، شده چون توامان توام
قماری از سر سرو از مقام راست در نغمه ****زبان سرو در حالت ، نگارین دست ها بر هم
عروس روی پوش گل درون غنچه با بلبل ****دهن بگشاده زیر لب ، حدیثی می کند مبهم
فتاده ژاله بر لاله ،درخشان لاله ازژاله ****چنان کز چهره ی ساقی ، شفق گون باده یدر غم
بیا ای سرو سوسن بو ، در افکن لاله گون جامی ****به شادی گل و نرگس به یاد بید واسپر غم
به صو ت و نغمه ی بلبل قدح کش تا بر آساید ****دهان از ذوق ودست از مس وچشم از لون ومغز از شم
به تیغ بید واسپر غم ، غم از دل کن کنون بیرون ****که تیغ بید واسپر غم چو دیدانداخت ، اسپر ، غم
ز دنیا هیچ دانی چیست مار را حاصل ای یاران ****نشستن یک نفس باهم ، بر آوردن دمی باهم
بهار از نقره یصافی ، در مهای مطلس زد ****بنام شاه خواهد زد ، همانا سکه بر درهم
سحر گه باد مشکین دم ، به بویش داد گل را دم ****ازان دم شد عروس گل ، چو رویش تازه وخرم
جمالش را زبان چندان که گوید وصف گوید خوش ****دهانش را نظر چندان که جوید بیش یابد کم
حدیث زلف او یک سر ، کزو پیچیده می گویم ****چه گویم راستی زان زلف پیچا پیچ خم در خم ؟
به غایت غمزه اش مست است و من حیران چشم او ****که تا بر هم زند مژگان ، زند صد مست را بر هم
ندانم زان لب شیرین جواب تلخ چون آمد ؟ ****تو پنداری که شکر شد به بخت وطالع من سم
اگر هر آفتابی جز به مهرش لب گشاید گل ****به سوزن های زر خورشید دوزد غنچه را مبسم
درون ما زسودای تو دریایی است تا لب خون ****کزان دریا کشد هر دم سحاب دیده یما نم
زدردم بر درت افتاده چون خواهم که بر خیزم ****در آید اشک سیل من بغلطاند مرا دردم
اگر رنجی بود در جان ، بود درد توام در مان ****ورم ریشی بود در دل ، بود زخم توام مرهم
هزاران لعل چون مل هم بسی هست ونمی گویم ****بر سلطان ولی دانی که باشد پادشه ملهم
سکندر عزم دارا را فریدون فر جم فرمان ****خضر الهام موسی کف ، محمد خلق عیسی دم
خداوند خداوندان ، معزالدین والد نیا ****که هست اخلاق واحسانش ، فزون از کیف بیش وکم
جهان سلطنت سلطان اویس آن شاه دریا دل ****که گیتی را به حکم اوست اشهب رام وادهم هم
شهنشاهی که در حل دقایق رای او گوید ****به عقل پیر : کای شاگرد نو آموز ((من اعلم))
کفی از بحر دست او کف موسی بن عمران ****دم از باد خلق او دم ((عیسی بن مریم ))
گه معراج فکر او کواکب در عروج اعرج ****گه تقدیر وصف او عطارد در بیان ابکم
درخت همتش را بین که هست از کمترین برگش ****معلق هفت دریا ی فلک چون قطره ی شبنم
چو گردد حزم بر کسر عدو عزم همایونش ****شود با عزم جزم او سپاه فتح ونصرت ضم
بود در دور حکم او مدار آسمان مضمر ****شود در سیر کلک او مسیر اختران مدغم
زهی ز احکام منشورت قیاس اختران باطل ****زهی زاعلام منصورت لباس آسمان معلم
دم کلک تو سنبل بر ، سمن کارد به قلب دی ****دل پاک تو در عقل رویاند ز قلب یم
سری کان پخته سودای خلافت کاسه آن سر ****میان صحن میدان شد سگان را مشرب و مطعم
سپاه دشمن از عزم درفش اژدها شکلت ****هزیمت می کند چون از عزیمت افعی و ارقم
تو جمشید جهانداری مبارک طلعت و طالع ****تو خورشید جهانگیری همایون موکب و مقدم
هنوزت صبح اقبال است و هر دم می شود پیدا ****هلال غره فتحت ز شام طره پرچم
الا تا ابر نیسان و هوای صبح در بستان ****کند آویزه های در به تاج لعل گل منضم
جمال طلعت بخت تو بادا در همه وقتی ****چو روی نوعروسان بهاری تازه و خرم
خیام قدر و جاهت را که می زیبد ستون سدره ****بهاوتاد ابد بادا طناب عمر مستحکم
قصیدهٔ شمارهٔ ۷ - در مدح سلطان اویس
زکان سلطنت لعلی سزای تاج شد، پیدا****که لولو با همه لطف از بن گوشش شود، لالا
مهی گشت از افق طالع که پیش طالع سعدش****کمر چون توامان بسته است، خورشید جهان‌آرا
قضا تا مهد اطفال فلک را می‌دهد جنبش****نخوابانید ازین ماهی، درین گهواره مینا
قبای اطلس گردون، به قد قدرش اربودی****بریدندی قماط او، ازین نه شفه والا
همایون مقدم این ماه میون فال فرخ پی****مبارک باد! بر سلطان، معز الدین و الدنیا
جهان سلطنت، سلطان اویس این شاه کو دارد****جهان در سایه فرخ همای چتر گردون سا
شهنشاهی که در تشریح اعضای بداندیشان****به شرح گوهر پاکش زبان تیغ شد گویا
سحاب همت او گرفکندی بر جهان سایه****زمین را بودی از خورشید و گردون نیز، استغنا
چو در معراج فکرت رو به منهاج کمال آرد****ملایک دردمند آواز «سبحان الذی اسری»
ز مهرش صبح دم می‌زد دم مرا شد صدق او روشن****که صدق اندرونی را توان دانست از سیما
چو در هیجا کمان گیرد چو در مسند قدح خواهد****تو گویی مشتری در قوس و خورشیدست در جوزا
ضمیر پیش بین او روان چون آب می‌خواند****ز لوح چهره امروز نقش صورت فردا
چنان احکام شرعی بر طریق عقل می‌داند****که اندر سر نمی‌آید کمیت خوشرو صهبا
برای او بود پیوسته میل اختران آری****به سوی کل چو در باشد همیشه جنبش اجزا
زدست دست طبع او شب و روز است، متواری****گهر در قلعه پولاد و زر در خانه خارا
زرای دین پناه او حربا گر خبر یابد****نسازد قبله از خورشید رخشان بعد ازین حربا
دعای دولتش باشد، جهان راورد پنج ارکان****ثنای حضرتش باشد، فلک را حرز هفت اعضا
دو سلطانند در ملک مروت دست و طبع او****که داد آن ابر را ادرار و راند این بحر را اجرا
به عهدش داد گل بر باد مستوری خود زان رو****کشندش بر سر سرباز و ریزندش آبرو، رسوا
ایا شاهی که تیغ تیز آهن روی رویین تن****نیارد کرد از امر تو سرمویی گذر قطعا!
تو عین لطفی و دریای اعظم آب مستعمل ****تو نور محضی و گردون گردون دود مستعلا
سواد سایه چتر تو نور دیده دولت****غبار نعل شبذیر تو نیل چهره حورا
جلالت از گریبان سپهر آورد سر بیرون****مانت دامن آخر زمان را می کشد در پا
گذشته روز و شب آب حسامت از سر دشمن****نشسته سال و مه سهم خدنگ بر دل اعدا
بساط مجلس عدلت، جهان را ملجا و مرجع****بسیط عالم قدرت، ملک را مولد و منشا
چو خیزد شعله تیغت، نشیند آب بر آتش****چو خندد ساغر بزمت، بگرید آب بر دریا
کجا خیل بداندیشان چو مور و مار شد جوشان****سنانت، آن ید بیضا، نمود از چوب اژدرها
خرابی می‌شود، ورنه به عون عدل دیندارت****شریعت چار مادر را جدا کردی ز هفت آبا
الا تا قطه نیسان، که از صلب سحاب افتند****کند در یتیمش در صدف دریای گوهرزا
به یمن همت ذات شریفت، منتظم بادا!****عقود رشته پیوند نسل آدم و حوا
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۰ - در مدح امیر شیخ حسن
شکوه افسر شاهی تراز کسوت عالم ****نگین خاتم دولت نظام گوهر عالم
خداوند خداوندان شهنشه شیخ حسن نویان ****که هست اوصاف اخلاقش فزون از کیف و بیش و کم
جهانداری که تیغ اوست صبح فتح را مطلع ****جهانبخشی که دست اوست رزق خلق را مقسم
زباد خلق جان بخشش گرفته شاخ دولت بر ****ز آب تیغ سرسبزش کشیده بیخ نصرت نم
طناب خیمه افلاک باد فتنه بگسستی ****به اوتاد بقایش گر نبودی در ازل محکم
اگر نه حکمت اصلی گرفتی دامن رایش ****ز روی راستی بردی برون از پشت گردون خم
زهی همچون صدف رایم شرف را صدر تو مولد ****زهی چون مملکت را دین خرد آرای تو توام
ز حرمت قصر جاهت راست قدر جنت و کعبه ****ز عزت خاک پایت راست آب کوثر و زمزم
دم کلک تو اخبار ضمیر خلق را راوی ****دل پاک تو اسرار رموز غیب را ملهم
تو را با سلطنت هر لحظه جاهی می شود افزون ****تو را با مملکت هر روز ملکی می شود منضم
چو روی ماه رویان از سواد طره پرچین ****تو را پیوسته می تابد فروغ نصرت از پرچم
تو را چهر منوچهر است و زیب و فر افریدون ****تو را بازوی دستان است و نیروی تن نیزم
اگر شمشیر تیزت در خیال آسمان افتد ****ز آب تیز شمشیرت بگردد آسمان در دم
برای توست گردون را مدار هابط و صاعد ****به داغ توست گیتی را سرین اشهب و ادهم
به بازارت درست خور ندارد قیمت یک جو****میزان تو سنگ کان ندارد وزن یک درهم
در انگشتت اگر دیدی سلیمان خاتم دولت ****سلیمان را بماندی در دهان انگشت چون خاتم
بروز آنکه همچون شب هوا خود را بپوشاند ****به مشکین کسوتت کرد از علمهای به زر معلم
ز تاریکی جهان گردد سیه چون چهره زنگی ****ز انبوهی فتد در هم سپه چون طره دیلم
کند در قطع و خصم تیغ کارگر مدحل ****شود در پرده دلها خدنگ پرده در محرم
کمند پیچ پیچ آرد سر اندر حلقه چون ثعبان ****سنان سر فراز آید برون از پوست چون ارقم
تو از قلب سپاه آن روز در میدان رزمآرایی ****ظفر در حضرتت لازم عدو در طاعتت ملزم
گهی چون فرقدان تیغت دو پیکر سازد از فرقی ****گهی چون تو امان تیرت بدوزد هر دو ابرهم
دماغ حاسد فاسد به حال صحت کلی ****نیاید تا نیاید بر سرش تیغ مبارک دم
خداوندا گه عیش است و فرصت می دهد دستت ****تو فرصت را غنیمت دان که آن بابی است بس معظم
بخواه آن کشتی زرین درو دریای یاقوتی ****چو دریایی پر از آب زر ملقوب و قلب یم
می صافی که از قرابه چون در جام ریزندش****صفای جام رنگینش کند روشن روان جم
نوا از مطربی بشنو که او راد دلاویزش ****چو ناهید آورد در چرخ کیوان را به زیر و بم
الا تا پرده شب را عروس روز هر صبحی ****ز پیش خویش بردارد بدین پیروزه گون طارم
جهان را از سرورت باد سوری آنچنان عالی ****که تا روز ابد باشد مصون از رخنه ماتم
همی تا دست و دل باشد قوی از پشت مردم را ****دل و دستت قوی بادا به سلطان زاده اعظم
نهال روضه شاهی اویس آنکه از نهاد او ****بهار عدل شد سرسبز و باغ ملک شد خرم
خیال دولت نویین و نویین زاده را دایم ****به اقبال بقا بادا طناب عمر مستحکم
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۱ - در مدح دلشاد خاتون
زهی نهال قدرت سرو جویبار روان ****طراوت گل رویت بهار عالم جان
رخت ز نسخه باغ ارم نمود مثال ****دهانت از لب آب حیات داده نشان
ببوی سنبل زلفت دل نسیم سبک ****زرشک سبزه خطت سر بنفشه گران
ترابه گرد نمک تا پدید شد سبزی****به سبزه و نمکت شد هزار جان مهمان
گه حدیث دهانت به نطق تنگ مجال ****گه حکایت زلفت قلم شکسته زبان
بجز دهان تو در آفتاب گردش کس****ذره که باشد درو ستاره نهان
چراغ حسن تو را شمع روز پروانه****کمند زلف تو را باد صبح سرگردان
گشاده لشکر شامت به نیم روز کمین ****کشیده ابرو ی شوخت برآفتاب کمان
لب و دهان تو را تابدید خاتم لعل ****لب نگین ز تحیر گرفت بر دندان
ز عکس آتش لعل تو هر زمان یاقوت ****چو جزع چشم من آب اندر آورد به دهان
در آتش لبت اب حیات می بینم ****مگر رسید به خاک جناب شاه جهان
سکندر رایت جمشید بزم دارا رای ****خضر باقی مسیحا دم کلیم بیان
خدایگان سلاطین بحرو بر دلشاد ****ملک نهاد ممالک ستان ملک پناه
زهی ز خوان نوالت نواله فردوس****زهی زرشحه دستت رشاشه عمان
نه آستین کمالت بسوده دست یقین ****نه آستان جلالت سپرده پای گمان
فشانده بر رخ افلاک دامنت همت ****فکنده بر سر خورشید سایه احسان
نگین رای تو را جن و انس در طاعت ****مثال امر تو را وحش و طیر در فرمان
کمینه مطرب بزمت هزار چون ناهید ****کمینه بنده قدرت هزار چون کیوان
سوار عزم تو تا پای در رکاب آورد ****فلک به دست مراد تو باز داد عنان
به نزد خلق تو باد شمال سرد نفس ****زرشک لطف تو آب زلال تیرهروان
اگر نبودی مرات در لباس ذکور ****ز عفتت ننمودی جمال چهره عیان
بدان هوس که ببوسد بساط میدانت ****ز مهر ماه شود گاه و گوی و گه چوگان
ز قصر رفعت تو قطع یک درج نکند ****هزار دور فلک گر بدو کند دوران
وجود غنچه گل در زمان تو سپری ****که به خون لعل می کند پیکان
خدایگانا نقلی شنیده ام کان نقل ****برون ز مرکز عقل است و قدرت انسان
جماعتی ز سر حقد کرده اند مگر ****به بنده نسبت کفران نعت سلطان
بدان خدای هر ذره از خداوندش ****ز آفتاب فزون تر نموده صد برهان
به مبدعی که به یک امر کن پدید آورد ****هر آن دفینه که بد در خزینه امکان
بدان حکیم که او در طبیعت مگسی ****نهند مرارت درد و حلاوت درمان
بدان شمال رضا کوسفان ابرار ****برد به جودی امن از مهالک طوفان
بدان نسیم عنایت که در کشد ناگه ****ز روی شاهد مقصود برقع حرمان
به پنج نوبت احمد درین سپنج سرای ****به چار بالش عیسی برین بلند مکان
به درس آدم تدریس (علم الاسماء) ****به علم احمد و تعلیم علم القرآن
به مجد و گلشن ادریس و قدر رفعت او ****به کنج خلوت ذوالنون و گنج حکمت آن
به آب روی سرشک ندامت عاصی ****که می نشاند گرد جرایم عصیان
بهحرمت نفس پاک عیسی مریم ****به عزت قدم صدق موسی عمران
به حسن طلعت طاوس باغ قدس ****که هست محل جلوه گهش صدر گلشن ایمان
به بلبل چمن جان که میکند هر دم ****ترنم انا افصح به گونه گون دستان
بدان همای سعادت شکار یعنی عقل ****که گرد کنگره عرش میکند طیران
به حق نه فلک و هشت خلد و هفت نجوم ****به حق شش جهت و پنج حس و چار ارکان
به حسن خلق بهار و به مهر گرم تموز ****به آب روی زمستان و روی زرد خزان
به نور باصره ماه در سیاهی شب ****به خون منعقد لعل در مشیمه کان
به طیب نفحه باد شمال در شبگیر ****به لطف قطره ابر بهار در نیسان
............................................
بدان دو در دل افروز شب چراغ علی ****که گوشواره یعرشند وشمع جمع جنان
به حق صدق ابیس و به قاسم بن حسن ****به روح پاک حسین وبه خیرات حسان
به خاک پای سر سروران روی زمین ****که می برد به صفا آب چشمه ی حیوان
بدان همهی همایون چتر سلطانی ****که گسترید بر آفاق ظل امن وامان
به ابر دست جوادش که روز بخشش او ****کف خجالت بر روی می زند عمان
که تا به خاک جنابت مشرف است سرم ****از آنچه در حق من بنده برده اند گمان
به جز ثنای شما در نیامدم به ضمیر ****به جز دعای شما در نیامدم به زبان
خلاف مدح وثنای تو خود چه شاید گفت ****اگر چنان که بگوید تو را کسی چه از آن
زسنگ حادثه برج سپهر را چه خلل ****زباد نامیه شمع ستاره را چه زیان
به حضرت تو حدیثی نهانیست مرا ****عیان بگویم اگر با شدم مجال بیان
نماز شام که زرین غزاله در پس کوه ****نهفته گشت وهوا کرد عزم مشک افشان
خیال یار ودیارم نشاند در کنجی ****در آن میانه سبک شد یرم ز خواب گران
چنان نمود که فرزند نور دیده ی من ****چو شمع تافته ودر گرفته وگریان
در آمد از در خلوت سرای من نا گه ****چه گفت گفت که ای پیر کلبه ی احزان
زچشم زخم زمان دیده گوش مال فراق ****زدست برد هوا گشته پای مال هوان
برو برو که تو داری فراغتی از ما ****بیا بیا که مرا نیست طاقت هجران
کجا شد آن همه مهرومحبت وپیوند ؟ ****کجا شد آن همه سوگند و وعده وپیمان ؟
چه شد چه بود چه افتاد کین چنین ناگه ؟ ****به اختیار جدا گشته ای زخان وزمان
به مصرت ارچه چو یوسف عزیز می دارند ****مدار خوار به یک بار صحبت اخوان
به گریه گفتمش ای شمع ومیوه یدل من ****به لابه گفتمش ای نور چشم وراحت جان
مرا فلک شرف بندگی درگاهی ****نصیب کرد که شد سعد اکبرش دربان
زحرص مال ومنان وبرای اهل وطن ****مفارقت ز چنین حضرتی چگونه توان ؟
دگر که در حق من شه عنایی دارد ****مرا به حکم اجازت نمی دهد فرمان
جواب داد : که بابا سخن دراز مکش ****مباف لاف وبهانه مجوی وقصه مخوان
هزار ذره اگر کم شود زروی هوا ****به ذره ای نرسد آفتاب را نقصان
مرا ترحم شاه زمانه معلوم است ****دعای بنده مسکین به خدمتش برسان
بگو به روضه یپاک شریف میر دمشق ****بگو به عصمت مهر مطهر ترسان
که یک دو ماه به فرمای بر طریق رضا ****اجازت پدر بنده بنده ات سلمان
همیشه تا گره یزرنگار ماه بود ****چو گوی در خم چو گان آسمان گردان
مدار دور فلک باد در تصرف تو ****چنانکه گردش ودر تصرف چو گان
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۲ - در مدح سلطان اویس
نسیم صبح سلامم به دلستان برسان ****پیام بلبل عاشق به گلستان برسان
به همرهیت روان را روانه خواهم کرد ****روانه کرد به جانان روان روان برسان
هزار قصه رسیدست زمن به گوش به گوش ****مگر مجال نباشد یکی از آن برسان
کمند طره ی او با کمر چو در پیچد ****دقیقه ای زتن من در آن میان برسان
مجال دم زدنت گر بود در آن خلوت ****زمین ببوس ودعایم زمان زمان برسان
به آستان مرسانش غبار من لیکن ****به من غباری از آن عالی آستان برسان
دل مرا که کباب است ومی چکد خونش ****ببر به آتش رخسار دلستان برسان
به زلف او خبری زین دل شکسته بده ****بگوش من سخنی زان لب ودهان برسان
گرت به باغ رخ او بنفشه بار دهد ****زمن سلام به نسرین وارغوان برسان
زبان سوسن رطب اللسان به عاریه خواه ****به زیر لب سخن من بدان زبان برسان
ازان دو لاله نصیبی به سنبل وگل ده ****وزان کلاله نسیمی به مشک وبان برسان
سحر گهست وزاغیار در گهش خالی ****دعای من به جنابش سحر گهان برسان
بر آر کام دل ما وشربتی زان لب ****بکام این دل بیمار ناتوان برسان
بکام من زلبش پیش از آن که خط بدهد ****عنایتی کن وحلوای بی دخان برسان
زضعف ناله نمی آید ونمی کشمش ****بیا بیا بکش او را کشان کشان برسان
فراق لعل لبش خون من بخواهد ریخت ****بیا وزان دهنش جان من امان برسان
در آن میان چو دهد کام عاشقان لب دوست ****بگو زیر لبش بهره ی فلان برسان
همی کند سخنش مرده زنده ور باور ****نمی کنی بر او اول با متحان برسان
به کوی دوست مرا خانه ایست گویا رب ****به عافیت همه کس را به خان ومان برسان
دلم زشوق عقیق لبش رسید به جان ****نسیم رحمتی از جانب یمان برسان
نسیمی از سر زلفش بیار وجان بستان ****به پایمرد بگویم به رایگان برسان
حدیث در سر شک مرا به نظم آور ****به گوش یار به وجهی که می توان برسان
به حق صدقی ومهری که داری ای دم صبح ****که صدق من به محبان مهربان برسان
تویی مربی انفا س و با توام سخنی است ****به تربیت سخنم را بر آسمان برسان
به عون همت سلطان ز آسمان بگذر ****دعای من به شهنشه اویس خان برسان
زمین ببوس وزمین بوس بنده ی خاکی ****به آستانه یآن دولت آشیان برسان
بر آر دست وبگو یا رب آن شهنشه را ****به دولت ابد وعمر جاودان برسان
به تازیانه عزمش خیال جامد را ****وبه برق سبک عنان برسان
سپهر خواست که کیوان رسد به دربانیش ****زمانه گفتکه او را تو بر چه سان برسان
ز سد ره ساز بنه نردبانی ا ر برسد ****بدان رواق زحل را به نردبان برسان
اگردوام بهارت هواست از عد لش ****خبر به لشگر غارتگر خزان برسان
خریف تازه چمن رنگ و بوی نستاند ****مثال نافذ امرش به بوستان برسان
به کوه گو کمر بندگی شه دربند ****ز سربلندی خود را به توامان برسان
به چرخ گو که قضیب سمند سلطان را ****ز دخل سنبله بر دوش کهکشان برسان
جهان پناها مگذار خصم را بهجهان ****ازین جهان به جهانش بدان جهان برسان
اشارتی به قلم کن که خیزو از سر دست ****نواله کرم ما به انس و جان برسان
به تیغ گو زبان را چو آب کن جاری ****مناقب گهر ما به دشمنان برسان
مده تونان بد اندیش گر بخواهد نان ****بدود ونان که دهی از سر سنان برسان
به آفتاب ضمیر تو گفت : فیض مر ا ****زقیروان جهان تا به قیروان برسان
ز عدل داد نوال تو چرخ طشتی زر ****کزین کران جهان تا بدان کران برسان
به خاوران ز پی چاشت خوان زر گستر ****به باختر ز پی شام همچنان برسان
به گرگ عدل تو گفت از پی خوش آمد میش ****بدوش بر ، بره را بر شبان برسان
به ابر کرد خطاب وبه مهر گفت کفت ****که فیض ما به یم وجود مابه کان برسان
صبا برای خدا هیچ اگر مجالی افتد ****دعای ما به جناب خدایگان برسان
وگر سخن نتوانی زما رسانید ن ****ز در د من به درش ناله وفغان برسان
به آب چشمه حیوان به خاک در گاهش ****دهان بشوی د عایم بدان دهان برسان
حدیث موجب حرمان من بدان درگه ****چنان که با تو بگویم هم آنچنان برسان
زناتوانی پایم بد ست عذری هست ****تو عذر لنگ به نوعی که می توان برسان
ملا زمان درش را ببوس صد پی پا ****دعای من به جناب یکان یکان برسان
سعادتی که در اشکال اختران دارند ****سپهر پیر بدین دولت جوان برسان
بگو یا رب کام ومراد هر دو جهان ****به پادشاه جهانبخش کامران برسان
میامن برکات دم اویس قرن ****به عهد دولت این صاحب قران برسان
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۳ - دروصف زورق
بنگر این زورق رخشنده بر آب روان ****می درخشد چون دو پیکر بر محیط آسمان
شکل زورق گوییا برجی است آبی کاندرو ****دایمن باشد سعود ملک را با هم قرآن
باد پایی آب رفتاری که رانندش به چوب ****آب او را هم رکاب وباد او را هم عنان
معده یاو بگذارند سنگ خارا ز سنگ ****لیک آب خوشگوار بر مزاج آید گران
آب جان او وهر گه کاید اش جان در بدن ****ناروان گردد تن او از گران باری جان
او کمان قد است وتیر اندر کمان دارد مقیم ****می رود همواره پران راست چون تیر از کمان
دشمن خاک است وهم با خاک می گیرد قرار ****عاشق آب است لیک ازآب می جوید کران
نام خود را جاریه زان می کند تا می کشد ****روز وشب بر دوش عرش فرش بلقیس زمان
راست گویی بیت معمور است در زیر فلک ****سایبانش ظل ممدود است بر بالای آن
دجله چون دریا و کشتی کوه بر بالای کوه ****سایبان ابری و خورشیدی به زیر سایبان
ساقیا آن کشتی زرین دریا دل بیار ****وان در آن کشتی زر دریا ی یاقوتی روان
مگذر از کشتی به کشتی بگذر از دریای غم ****کز کنین دریا گذر کردن به کشتی می توان
هر کجا آبی بیابی یا شرابی چون حباب ****گرد آن جا گرد وخود را خوش بر آور یک زمان
در دل کشتی که هست آن لنگر موسی وخضر ****با حریفی خوش نشین بنشین به شادی بگذران
باده ای چون آتش موسی و چون آب خضر ****نوش می کن در جوار دولت شاه جهان
سایه حق آن که ذاتش روی خورشید جمال ****روز وشب از سایه خورشید می دارد نهان
ذات او چون ذات عنقا کس ندید اما رسید ****صیت او چون صیت عنقا قاف تا قاف جهان
ای به مهر دل پرستاران مهد عزتت ****دختران اختران در پرده های آسمان
پایه ی قدر تو را گردون گردان در پناه ****سایه ی چتر تو را خورشید تابان در امان
سایه ی چتر تو کان خورشید رای روشن است ****بر جهان تابنده وپاینده بادا جاودان
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۴ - در مدح سلطان اویس
این گلستان است ؟ یا صحن ارم ؟ یا بوستان ؟ ****این شبستان است ؟ یا بیت الحرم ؟ یا آسمان
آسمان است این ولیکن آسمانی بر قرار ****گلستان است این ولیکن گلستانی بی خزان
ای فلک را روزو شب بر سایه یقصرت مسیر ****وی زحل را سال ومه با هندوی بامت قرآن
چون (سمازات البروجی ) چون ارم ( ذات العماد ) ****چون چنان ذات بر سر وری چون حرم دار الا مان
بحر مسرور است آبت با زلال سلسبیل ****بیت معمور است صحنت یا بهشت جاودان
بر بسات حضرتت آیات رحمت را نزول ****در حریم حرمتت سکان دولت را مکان
با فروغ شمسه ات بر گشته ماه وآفتاب ****با صفای صفه ات خندیده گل در بوستان
سبززارت را شمر های زبر جد بر کنار ****کوهسارت را کمر های زمرد بر میان
با نهال جویبارت شاخ طوبی بی اصول ****وز نسیم بوستانت باغ جنت بوستان
هر درختی از بلندی ، راست گویی سدره است ****بسته بر اعضای او مرغان علوی آشیان
شیر گردون بیشه گر بر مرغزارت بگذرد ****از صفای شیر حوضت شیر آرد در دهان
باد و آب توست چون باد مسیح و آب خضر ****باد جان بخش تو جان و اب دل خویت روان
جان آب و خاکی و با کوه تا پیوسته ای ****جسم آب و خاک را پیوسته با کوه است جان
در شب تاری ز عکس شمسه ی ایوان تو ****ذره ها را در هوا یک یک شمردن می توان
دیده های روشنان گردت به کحلی می کشند ****درخم ابروی طاق وسمه ی رنگ آسمان
آسمان مزدور کار توست و هر شب می رود ****یک درست مغربی در آستین زین آستان
با گروه کاری طاقت سقف گردون از حسد ****صد گره می آورد بر طاق ابرو هر زمان
باغلامان درت اقبال و شادی خاجه تاش ****خواجه تاشان قدیمی بنده این خاندان
ای بسا شب کز برای کهگل بامت کشد ****چرخ انجم کاه خرمن را به دوش کهکشان
تا بدو باران رحمت آید از بامت فرو ****قصر چرخ از کهکشان دارد مرصع نردبان
بر درت کیوان هندو را زند بهرام چوب ****گر نباشد یک شب از چوبک زنان پاسبان
می کشی سر بر سپهر از منزلت و این پایه ات ****یافتی ازخاک درگاه خدیو کامران
داور ونیا معز الدین که در احیاء عدل ****می کند روشن روان تیره نوشین روان
آفتاب آسمان سلطنت سلطان اویس ****کاسمان چتر او خورشید را شد سایبان
آنکه سلطان ضمیرش را یزک چون آفتاب ****گاه گرد باختر گردد گهی در خاوران
در زمان او ز غیرت می زنند برچشم و رو ****آب مصر و باد چنین را خاک آذربایجان
خانه انصاف را تیغ یمانی گوهرش ****هست رکن معتبر چون کعبه را رکن یمان
تیغ مهر از جوهر پولاد تیغش داشتیم ****جوی خون لعل کردی از رگ معدن روان
راست می ماند به ماری در سر او نیزه اش ****آن زمان کز پشت دشمن می کند بیرون سنان
داد مردی داد از شرطی که مردان کرده اند ****در صف هیجا فرو نگذاشت چیزی جز عنان
در کنار مرحمت می پرورد لطفت بناز ****ملک و دین را کز ازل هستند با هم توامان
مهدی آخر زمانی اول دوران توست ****فتنه آخر زمان را وعده آخر زمان
کان ودریا خواستند از دست طبعت زین هار ****هر دو بخشیدند حالی مال بحر و خون کان
بنده را شاها بسی آزادی است از بندگیت ****در ثنایت لاجرم چون سوسنم (رطب اللسان)
زاده دریای لطف توست و فیض همتت ****هر گهر کان می چکد زین ابر طبع در فشان
زان گشایم لب به نقل شکر شکرت که من ****بسته ام ز انعام تو چون پسته مغز استخوان
گر نه عون دولتت بودی کجا بگرفتمی ****من به شمشیر زبان از قیروا ن تا قیر وان
التماس کرده ام زین در به قدر همتت ****از برای خود و رای خواهش اهل زمان
چون ندیدم ملک فانی را برت هیچ اعتبار ****کردم از درگاه تو درخواست ملک جاودان
تا به زرین خشت خورشید سپیداج سحر ****می دهد معمار گیتی زینت این نردبان
نقد آن دولت که از محصول زرین گلشن است ****باد در گنجینه های این مبارک خاندان
بارگاهت را چنان جایی که هر روزش ز قدر ****خادمی چون آفتاب آرد به رسم ارمغان
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۵ - در موعظه و دوری از دنیا
ای دل آخر یک قدم بیرون خرام از خویشتن ****آشنا شو با روان بیگانه شو از خویشتن
روی ننماید هلال مطلع عین الیقین ****تا هوای ملک جان تاریک دارد گرد ظن
عین انسانیتی خواهی که ظاهر گردت ؟ ****چهره پنهان داد چون انسان عین از خویشتن
آدمی را آن زمان آرایش دین بر کنند ****کا دمش زآلایش طین پا گرداندبدن
چون زنی پیر از دنیا کهنه چرخی در کنار ****گر جوانمردی چه گردی چرخ پیرزن
لاف ردی می زنی با چرخ گردانت چه کار ؟ ****رشته پیوند بگسل چرخ را بر هم شکن
زیر زین داری براق آخر چه خسبی در گلیم ****زیر ران داری نجیب ؟ آخر چه پایی در عطن
دار دنیا را به دین دزدان دین ده چون مسیح ****راه دار ملک جان گیر از خراب آباد تن
خیمه جان بر جهانی زن که در صحرای او ****لاله زار گلشن خضر است خضرای دمن
در مقام صدق جان باید که باشد درنعیم ****جسم خواهی در تنعم باش خواهی در حذر
ذات یوسف را به مصر اندر کجا دارد زیان ****زان که در کنعان به خون آلوده باشد پیرهن
تا به کی در باد خواهی دادن این عمر عزیز؟ ****در هوای رنگ و بوی ارغوان یا یا سمن
بس کن این آتش زبانی بس که در پایان چو شمع ****خواهدت بر باد دادن سر زبانت بی سخن
هر زبانی کز میان او رسد جان را زیان ****شمع وار آن به که سوزد یا بمیرد درلگن
آبروی هر دو عالم آن زمان حاصل کنی ****کز سر اخلاص گردی خاک پای بو الحسن
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۶ - در مدح سلطان اویس
نقره ی خنگ صبح را در تاخت سلطان ختن ****ساقیا گلگون کمیتت را به میدان در افکن
خسرو چین می کند بر اشهب زرین ستام ****تا به شام اندر عقیب لشکر شتاختن
هست گلگون باده را کامی که بوسد لعل تو ****سعی کن تا کام گلگون را بر آری از دهن
چشمه ای بر قله ی کوهسار مشرق جوش زد ****ای پسر سیراب گردان قله را از حوض دن
چرخ توسن را که دارد هر سرمه ناخنه ****باز می بینم که هستش چشم اختر غمزه
باد پای عمر سر کش تند وناخوش می رود ****دست وپایش را شکالی ساز از مشکین رسند
گر رگر دان هان کمیتت را که می گیرد سبق ****اشهب مشکین دم خاور در آهوی ختن
صبح شب رنگ سیا وش را سر افسار بتاب ****بر گرفت از سر به جایش بست رخش تهمتن
سبز خنگ آسمان را کش مرصع بود جعل ****زین زرین بر نهاد از بحر جمشید زمن
شهسوار ابلق دور زمان سلطان اویس ****آفتاب آسمان ملک ظل ذو المنن
گوشه ی نعل براقش حلقه ی گوش فلک ****ابغر سم سمندش سر مه ی چشم پرند
نه سپهر آورد زیر په سهند همتش ****دم نزند از سبز ه در مرغزار پر سمن
هست از آن برتر براق آسمان اصطبل را ****پایگه کوه سر فرود آرد به خضرای دمن
با محیط دست در پایش جواد او چرا ****ابرش ابر آب خور سازد ز دریای عدن
در صفات مرکب صر صر تک جمشید عهد ****می نم تضمین دو بیت از سحر بیت خویشتن
ملک را امید فتح از چرخ باید قطع کرد ****چشم بر گرد سمند شاه باید داشتن
زان که هیچ از دست وپای ابلق شام وسحر ****بر نمی خیزد به غیر از گرد آشوب .فتن
که سیاس مر کبانت سایش پنجم رواق ****وای غلام آستانت خسرو و زرین مجن
گر براق برق را بر سر کن حکمت لجام ****هیچ نتواند زجا جستن دگر برق یمن
با در دستت زمام آسمان تا آفتاب ****هر سحر خواهد عنان از حد مشرق تاختن
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۷ - در مدح سلطان اویس
منت خدای را که به تعید ذو المنن ****رونق گرفت شرع به پیرایه ی سنن
خلقی است متفق همه بر سنت اویس ****ملکی است مجتمع همه بر سیرت حسن
سوری است ملک را که موسون است تا ابد ****از منجنیق ماتم واز رخنه ی محن
ماه چهارده شبه در غره ی شباب ****همچون هلال گشت به خورشید مقترن
در سدر چار بالش بلقیس تکیه داد ****جمشید روزگار علی رقم اهرمن
فرخنده باد تا ابد این سور واین زفاف ****بر خسروی زمانه و شه زاده ی زمن
جمشید عهد شیخ حسن آفتاب جا ****دارای ملک پرو رو نویین صف شکن
آ نکه از نهیب خنجرش اندام آفتاب ****پیوسته می جهد چو دل برق در یمن
از تاب زلف پرچم او عارض ظفر ****تا بنده چون جمال یقین از حجاب ظن
افکنده بحر را غضبش لرزه بر وجود ****آورده آب را کرمش آب در دهن
آید زجام معد لتش بره شیر گیر ****گردد به یمن تربیتش پشه پیلتن
ای خسروی که گر به مثل سایبان زند ****نو شیروان عدل تو بر ساحت چمن
فراش باد زهره ندارد که بعد از این ****گردد به گرد پرده سرای گل وسمن
شاخ در خت باز ستاند به عون تو ****رهزنان باد خزان برگ خویشتن
شاید اگر بنات فلک چون بنین عهد ****یابد در زمان تو جمعیت ترند
از چمبر مطابعتت هر که سر به تاف ****حبل الورید گشت به گردن درش رسن
حکم قضا مثال قدر قدرت تو را ****در کائنات حکم روان است بر بدن
جاه تو کشوری است که در باغ حشمتش ****باشد بنفشه زار فلک سبزه ی دمن
لفظ تو گوهری است که در رشته یخرد ****دارد هزار دانه در ثمین ثمن
هر که سرکه از نهیب خمار تو شد گران ****دورش در اولین قدح آورد در ددن
هم بره را به عهد تو شیر است مستشار ****هم قاز را به دور تو باز است موعتمن
تا بر سریر ملک نزد تکیه ی حکم عدل تو ****هم خوابه نیام نشد خنجر فتن
ای رای روشن تو به روزی هزار بار ****بر دختران غیب قبا کرد پیرهن
تو نور عین عدلی اگر عدل راست عین ****تو جان جسم شرعی اگر شرع راست تن
همچون کشف حسود تو را پوست شد حصار ****چون کرم پیله ی خصم تو را جامع شد کفن
گیرم که دشمنت به صلابت شود چو کوه ****سهل است هست صرصر قهر تو کوه کن
ور چون ستاره از عدد خیل بی شمار ****لافی زند به غیبت خورشید تیغ زن
چندان بود سیاهی احشام شام را ****کز خاوران کند یزک صبح تاختن
با حمله یشمال چه تاب آورد چراغ ****با دولت همای چه پهلو زند زغن
هست اعتبار او همه از عدت سپاه ****هست اعتماد تو همه بر لطف ذو المنن
برهان دولتت همه شمشیر قاطع است ****وان مخالفت همه تزویرو مکر وفن
چشم سعادت تو چو خورشید روشن است ****دائم به نور طلعت این ماه انجمن
دارای عهد شیخ اویس آنکه ذات اوست ****پیرایه ی بزرگی وسر مایه ی فطن
آن روز از لطافت او گشته منفعل ****وان عقل بر شمایل آن گشته مفطنن
جز در هوای خلق خوشش نافع دم نزد ****زان دم که نافع مشک بریدند در ختن
شاها من آن کسم که به مدح تو کرده ام ****گوش جهانیان صدف لو لو عدن
من عن دلیب آن چمنم که از هوای او ****دارند رنگ وبو گل نسرین ونسترن
اکنون که دور گل سپری شد ومن پناه ****آورده ام به سایه ی شمشاد ونارون
ای نوبهار عدل مرا بی نوا ممان ****وی دور روزگار مرا بال وپر مکن
ده سال رفت تا به هوای تو کرده ام ****ترک دیارو مسکن وماوای خویشتن
ببریده ام چو نافع چینی زاهل خویش ****بر کنده ام چو لعل بد اخشی دل از وطن
مگذار ضایع ام که بسی در به مدح تو ****در گوش روزگار بخواهم گذاشتن
کامروز می کنند برای دعوام نام ****شاهان روزگار توسل به شعر من
رخساره یعروس بزرگی نیافت زیب ****الا به خردکاری مشاطه ی سخن
حسن کلام انوریست آنک می کند ****تا این زمان حکایت احسان بو الحسن
باقی به قول شاعر طوسی است در جهان ****نا موس وشیر مردی کاوس وتهمتن
افتاده بود بلبل تبع من از نوا ****بازش بهار مدح تو آورد در سخن
تا در حدیقه یفلک سبز آبگون ****روید به صبح وشام گل زرد ونسترن
گلزار دولت تو که دارد نسیم خلد ****باد تا ابد از صرصر محن
وین تازه میوه ی شجر عزو جاه را ****از گردش زمان مرساد آفت شجن
دائم ثنای جاه شما ذکر شیخ وشاب ****دائم دعای جان شما ورد مرد وزن
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۸ - در مدح سلطان اویس
این وصلت مبارک وین مجلس همایون ****بر پادشاه عالم فرخنده باد ومیمون
شاهی که باز چترش هر گه که پر گشاید ****طاوس چرخش آید در سهیه یهمهیون
فر مانروای عالم مقصود نسل آدم ****جمشید هفت کشور دارای ربع مسکون
سلطان اویس شاهی کز سیر مر کب او ****بر روی چرخ وانجم دامن فشانده هامون
از موکبش فلک را اطباق دیده کوحلی ****وز مدحتش ملک را اوراق طبع مشحون
در مجلسی که طبعش عزم نشاط کرده ****بر دست ساقیانش گردیده جام گردون
چون جام دور بزمش وقت صبوح خندد ****خورشید را بر آید از شرم روی گلگون
با صوت رود سازش چون برکشد نباشد ****در چشم های میزان اشکال زهره موزون
تن در نداد قطعا قدرش بدان چه دوران ****از روزوشب به قدش اطلس برید واکسون
آن که از درون صافی پیشش کمر نبندد ****چون کوه چشمهایش آرد زمانه بیرون
ای داوری که داری زآفات آسمانی ****چون ملک آسمانی اطراف ملک محصون
احوال مهرا رای تو کرد روشن ****اعمال ملک ودین را عدل تو بسته قانون
با نسبت جمالت گیتی چو چاه یوسف ****با نسبت کمالت گردون چو حوت ذو النون
جز بحر عین ذاتت با نون نشد مغارن ****کافی که از حدودش سی منزل است تا نون
در اهتمام کمتر لالای درگه توست ****بر قصر لاجه وردی چندین هزار خاتون
می خواست نعل اسبت گردون نداشت وجهی ****تاج مرصع از سر برداشت کرد مرهون
خط مسلسل تو بر نهاد لیلی ****عقل از سلاسل آن سودایی است ومجنون
هر کس که در نیارد سر با تو چون صراحی ****همچون پیاله اش دل مادام باد پر خون
گردون علو رطبت از در گه تو دارد ****فی الجمله بنده یتوست گر عالیست گردون
تو وارثی کیان را چون در قرون ماضی ****داراب را سکندر جمشید را فریدون
هر شام تا چو یوسف در چاه مغرب افتد ****خورشید وشب بر آید همراه گنج قارون
بادا نثار عهدت هر گنج دولتی کان ****تقدیر داشت آن را از کنج غیب مد فون
روزو شبت ملازم سورو سرور عشرت ****روز سرور سورت تا شام حشر مغرون
قصیدهٔ شمارهٔ ۷۹ - در مدح سلطان اویس
پیش از این ملکی که جمع را شد میسر بیش از این ****شاه را اکنون به فیروزی است در زیر نگین
از غبار فتنه آب تیغ سلطانی بشست ****روی عالم را به فیض فضل رب العالمین
سایه ی یزدان معظ الدین والدنیا اویس ****پشت ملک ودین و ملت قهرمان ماء وتین
آفرین بر حضرتش آ نجا که بنشیند به تخت ****آفرین باشد نثار از حضرت جان آفرین
در میان چار بالش بر سریر سلطنت ****همچو خورشیدی است رخشان بر سپهر چارمین
از حوادث خلق را در گاه او سدی سدید ****وز وقایع ملک را انصاف او حصنی حصین
از ره تعظیم ورفحت پادشاهانش رهی ****وز پی احسان ومنت تا جدارانش رهین
دولتش با آسمان گر دست آرد در کمن ****آورد صد بار پشت آسمان را بر زمین
در کف دریا یسارش ابر اگر غوصی کند ****با قیاس عقل یم نیمی نماید از یمین
دامن آخر زمان را پر جواهر می کند ****آن دو دریای کرم کو دارد اندر آستین
نسر طایر کرد از سهمش فراهم بال وپر ****چون گشاید کرکس از زاغ کمان او کمین
گر ستم دندان نماید در زمان عدل او ****خنجر آتش زبانش بر کند دندان سین
پشه یخاکی که پرد در هوای لطف او ****در دمش سازد عظیم الشان چو منج انگبین
آن چنان که از کائنات ایزد محمد را گزید ****از پی رحمت به خلق و از پی اعلای دین
از پی ضبط امور مملکت امروز کرد ****سایه ی حق خواجه شمس الدین زکریا گزین
آصف فرخنده پی را بر سر دیوان گماشت ****خود سلیمانی چنان را آصفی باید چنین
مسندش را دست فطرت بگذرانید از فلک ****بعدی کی وزارت را به دست آرد چنین مسند نشین
رونق ملک ملک شاه و نظام الملک رفت ****کو ملکشه گو بیا اکنون نظام ملک بین
زهره اندر پرده گردون فکند آوازها ****کافتاب سلطنت را مشتری آمدقرین
این کرامتها گزو دیدی ز بسیار اند کیست ****زود باشد کو به فکر سائب ورای رزین
داغ فرمانت نهد بر جبهه چی بال هند ****طوق احسانت کند در گردن خاقان چین
ملک احسان تو را صد چون سحاب ادرار خار ****خرمن فضل تو را صد چون عطارد خوشه چین
عقل اول اول از رایت زند دم در امور ****چون ز خورشید جهان افروز صبح آخرین
هم به طوق منتت مرغان مطوق در هوا ****هم به داغ طاعتت شیران مشرف در عرین
در ازل قسم جبین آمد سجود درگهت ****زین سعادت بر سر آمد بر همه عضوی جبین
گر نشانی شجنه ای بر چارسوی بوستان ****باد بی حکمت نیارد برد بوی از یاسمین
دست زد در عروة الوثقی فتراکت ظفر ****گفت من به زین نخواهم یافتن حبل متین
کسی نمی بیند بهعهدت در میان ناز کان ****لاغری را کو به مویی می کشد بار سمین
کرد زر مغربی در آستین بهر نثار ****آید از مشرق برت هر روز صبح راستین
آفتاب بابی مبارک شد هلال طالعت ****کاخ تیار از طالع او می کند چرخ برین
سالها غواص شد در بحر فکرت تا بیافت ****آسمان از بهر زیب افسر این در سمین
مقدمش بر عالم و بر شاه عالم جاودان ****فرخ و فرخنده با آمین (رب العالمین)
در همه وقتی جهانت طابع و گردون مطیع ****در همه حالی خدایت حافظ و نصرت معین
قصیدهٔ شمارهٔ ۸ - در مدح سلطان اویس
آن ماه، رو اگر بنماید شبی به ما****در وجه او نهیم دل و جان به رو نما
رویش مه مبارک و مویش لیال قدر****خود قدر آن لیال که داند به غیر ما؟
آن خد دلفریب تو بر قد دلکشت****چون ماه چارده شب، بر خط استوا
بگشا به پرسشم لب لعل و رسان به کام****جان را از آن مفرح یاقوت دلگشاد
چون در، بر آستان توام بر امید بار****باری بگو که حلقه بگوش منی در را
بر غره صباح مبارک که عارضت****هر دم به طیره طره همچون منامسا
گردد خیال دوست همه گرد چشم من****آری، خیال دوست بگرداند آشنا
من می‌روم که روی بتابم ز کوی تو****موی تو میکشد ز قفا باز پس مرا
مجموع می‌روی تو و آشفته عالمی****چون مویت او فتاده شب و روز در قفا
از باغ وصل توست چو سروم به دست باد****پایم به گل فرو شده، سر رفته در هوا
باری هوای روی تو خواهد به باد داد****ما را اگر عنایت سلطان کند رها
خورشید هفت کشور گردون سلطنت****جمشید چار بالش ایوان کبریا
سلطان، معز دولت و دین پادشاه اویس****آن بر جهان عدل به تحقیق آشنا
آن سایه خدای، که گردون ندیده است****در آفتاب گردش از آن سایه خدا
طاس سپهر را همه صیتش بود، طنین****کاخ زمانه را همه شکرش بود، صدا
از چرخ دوخت بر قد قدرش قبای قدر****لیکن نداد همت او تن در آن قبا
ای آستان حضرت تو مطلع امل!****وی آستین کسوت تو قالب سخا!
هم ذروه کمال تو افزون ز کم و کیف****هم سدره جلال تو بیرون ز منتها
شخص حسود رادم تیغت بردد مار****شاخ امید را نم کلکت بود نما
گر در سر حسود خیال بلا رکت****آید به خاصیت، سرش از تن شود جدا
ملک آن توست و تیغ گران است در میان****بر خصم خویش می‌گذران هر زمان، گوا
گر چوب رایتت ز عصای کلیم نیست****بهر چه گاه چوب نماید، گه اژدها؟
دار السلام ملک تو عفویست بس فصیح****زان سان که محو می‌شود از نسختش، خطا
ای آنکه چار بالش زربفت آفتاب****شد زیر دست قدر تو بر رسم متکا!
حلم تو را چه باک «ولو بست الجبال» ****ملک تو را چه بیم «ولو دکت السما»
بحر محیط کفچه کند، چون سفینه، دست****آنجا که همت تو کشد چون سفینه پا
با سیر لشگر تو دود آسمان به گرد****در روز موکب تو برآید زمین زجا
خورشید را که صفت اکسیرکار اوست****داد التفات رای تو تسلیم کیمیا
کاری که برخلاف رضای تو رفته است****امروز آن قضیه قدر میکند قضا
نصرت ندای دعوت کوست شنید و گفت:****«انی اجیب دعوه داعی اذا دعا»
بی‌حکم نافذ تو نیارد ستاند بوی****از کاروان نافه چین، لشگر صبا
با سایه‌ات چه پایه سلاطین عهد را؟****آنجا که طوبی است، چه سبزی دهد گیا؟
انوار آفتاب چو پیدا شود ز شرق****پیدا بود که چند بود رونق سها
گر چتر همتت فکند سایه بر زمین****دیگر به آسمان نکند خاک التجا
طبع جواد تو محیطی است، همه کرم****ذات شریف توست سپهری همه علا
شاها مخدرات جهان را نظاره کن****کاورده‌ام به پیش تو در کسوت بها
من جان دهم به رشوه که در گوش شه کنم****این گوهر نفیس، که دریست بی‌بها
بی‌مدح توست، گوهر منظوم من، هدر****بی‌ذکر توست، لولوی منثور من، هبا
شاها! از دست و پای خودم در بلا و رنج****کامد ز درد پای بسی در سرم بلا
درد سر غریم و تقاضا بسم نبود****کاورد چرخ بر سر این درد، درد پا
تا هست چهار کن جهان بر چهار طبع****این چهار صفه راست لقب خانه خدا فنا،
دولت‌سرای جاه تو پاینده باد و دور****گرد فنا ز گرد فناهای این سرا!
سال و مهت مبارک و عیدت خجسته باد****کز روی توست عید همه روزه ملک را
بر خور زرای پیروز بخت جوان که کرد****پیر خرد به بخت جوان تو اقتدا
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۰ - در مدح خواجه شمس الدین زکریا
داغ ابروی تو دل پیوسته دارد بر جبین ****نقش یاقوتت نگارد جان شیرین بر نگین
جز دهانت هیچ ناید در ضمیر خرده دان ****جز لبت نقشی نبندد دیده باریک بین
با مه رویت بتابد ذره روی از آفتاب ****با گل حسنت ندارد شاخ برگ یاسمین
با هوای خاک کویت بود ما را اتصال ****پیشتر زان کام تزاج افتد میان ماء وطین
زلف شستت راست در هر خم فزون از صد کمند ****چشم مستت راست بر هر دل کمین پنجه کمین
روی پنهان می کند در قلب عقرب آفتاب ****چهره ات چون می شود پیدا ز زلف عنبرین
نیستی آگه که چشمم در تمنای لبت ****خاک کویت را به خون لعل می سازد عجین
مشک در سودای چین زلفت از آهو برید ****خود بدین سودا برید ایام ناف مشک چین
مهر جم با نام آصف بر نگین دارد مگر ****خاتم لعلت که دارد ملک جان زیر نگین
صاحب کافی کفایت آصف جمشید فر ****اختر برج وزارت آفتاب ملک و دین
خواجه شمس الدین زکریا آنکه نامش کرده اند ****دامان آخر زمان را بر طراز آستین
کان ز بذل یم یمین او برد دایم یثار ****یم به دست کان یثار او خورد دایم یمین
می شمارد قاف را ایام حر فیش از وقار ****می نماید یم به چشم عقل نصفش از یمین
دفع یاجوج بلا را حکم او سدی سدید ****حفظ سکان زمین را رای او حصنی حصین
لطف طبعش داده با هم آب و آتش را قرار ****حسن خطش کرده با هم نور و ظلمت را قرین
ای زسودای سواد نافه مشک خطت هر ****زمان بر خویشتن پیچیده زلف حور عین
حضرت رای رفیعت راست مهر و مه رهی ****منت طبع کریمت راست بحر و کان رحیم
عروة الوثقی فتراکت خرد چون دید و گفت ****اعتصام المک و دین را این سزد حبل المتین
تا نگردد روزی هر روزه را کلکت کفیل ****نقش کی بندد که پوشد کسوت صورت چنین
مرکب عزم تو هست هر جا که یک پی برگرفت ****آسمان صد پی همان جا روی مالد بر زمین
جز میان نازک خوبان به عهد دولتت ****کس نبیند لاغری را کو کشد بار سمین
مد کلکت گر کند دریای عمان را مدد ****موجش آرد گوهر و عنبر به دامن بعد از ین
باسها زین پس به طالع بر نیاید آفتاب ****گرسها با طالع نیک اخترت باشد قرین
آسمان گوژپشت ار خیمه زد بالای تو ****آسمان ابرو و تو چشمی چه عیب است اندر این
گر چه ابرو بر تو رست از چشم و این صورت کج است ****عقل داند کو به پیشانی بود بالا نشین
صاحبا با آن که مهری گرم دارد آسمان ****با خردمندان نمی دانم چرا باشد به کین
آسمان لطفی ندارد ور نه کی در دور او ****خار کش بودی گل نازک مزاج نازنین
گر جهان پاکی گوهر بودی و جوهر شناس ****خود نکردی ریسمانم در گردن در ثمین
پشه را بخشد سنان بر قصد پیلان دمان ****مور را بندد میان برکین شیران عرین
کرده راسخ حیله گرگین و زور پیل تو ****در مزاج روبه و طبع پلنگ خویش بین
دوستی صاحب غرض باید که در پایان کار ****بر کند این را صنعت پوست و آن را پوستین
این همه بگذار کی شاید که دارد بی نظام ****تا پدید آرد نظیرم شاعری سحر آفرین
دور ها باید به جان گردیدن این افلاک را ****کارو بار چون منی را خاصه با نظمی چنین
مثل من گیرم پدید آورد کی پیدا کند ****چون تو ممدوحی فظیلت پرور دانش گزین
دیگری بر می برد بر قول من ظن خطا ****صدق دعوی من آخر خود تو می دانی یقین
کرد بر ناکامیم دورش قراری وین زمان ****هم برآن است و نمی گردد ازین چرخ برین
سین سلمان را اگر بیند به جنب کاف کام ****روزگار از کام یک یک برکند دندان سین
بر نمی یاید ز ضعفم ناله و هرگز کجا ****با هزاران غم برآید ناله زار حزین
خسرو پیروزه تخت آسمان تا می نهد ****سبز خنگ چرخ را هر ماه داغی بر سرین
نقره خنگ توسن زرین ستام آسمان ****رایض امر تو را پیوسته بادا زیر زین
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۱ - در مدح شاه دوندی
ای زمین آستانت آسمان ملک و دین ****آسمانی آسمان گر نقش بندد بر زمین
اشکوب اولت (سبع سموات طباق) ****نقش درگاه تو (طبتم فادخلو ها خالدین)
نقش سقف لاجوردت آسمان را می زند ****صد گره بر طاق ابرو هر زمان از نقش چین
گر شود ناظر به سقف نیم ترکت آسمان ****بر زمین افتد کلاه از فرق ترک پنجمین
طاق درگاه تو طغرایی است بر منشور ملک ****رسم ایوان تو بنیادی ست بر ارکان دین
بحر عمان را از اب دجله ات باشد یسار ****اب حیوان را به خاک درگهت باشد یمین
بیت معمورت محقق بحر مسجورت رفیق ****سقف مرفوعت معین ظل ممدودت قرین
آستانت را برخ شاهان دنیی خاک روب ****بارگاهت را به لب حوران جنت خوشه چین
جان فزاید چون صبا در روضه ات طبع سقیم ****خوش برآید چون نوا در پرده ات قلب حزین
هیچ کس را نیست بر دامن غباری از رهت ****جز صبا را کز غبار توست دامن عنبرین
تا شود جاروب این در پیش فراشان تو ****بس که خود را بر زمین مالید زلف حور عین
خازن فردوس را رشک آمد و با حور گفت ****تا بدین حد نیز هم نازک نباش و نازنین
حور و ولدان پایکوبند از طرب چونروز بزم ****در طواف آیند غلمانت ( به کاس من معین)
جنتی اینک عیان بر تخت و بخت ساحتت ****حور و مقصور و درخت طوبی و ماء معین
هست اصل نسخه خلد برین بر هشت باب ****تو بهشتی را بر آن افزوده ای با بی برین
اسمان می خواست کز سنگت کند لختی تراش ****تا نهد بر خاتم فیروزه خود چون نگین
سر بسی بر سنگ زد چندان که بر روی تیره گشت ****پیر کیوان ان معمر هندوی باریک بین
گفت مشتی گر زند صد سال بر دیوار سر ****در نیفتد کاهی از دیوار این حسن حصین
اسمان مزدور کار اوست زان زین استین ****می رود هر شب درستی مغربی در استان
تا قبول شاه یابد خشت زرین می کشد ****صبحدم بر مقتضای (نعم اجر العاملین)
سایه لطف الهی دوندی سلطان که هست ****آفتاب دولت و دین قهرمان ماء و طین
ان که حق را بر خلایق از پی ایجاد اوست ****منت (انعام اتیکم به سلطان مبین)
مهد اورا موکب خورشیدی اندر ظل چتر ****عزم او را رکب جمشیدی اندر زیر زین
ای ز رشک جام جودت چشم دریا پر زاشک ****وی زصیت طاس عدلت گوشه گردون پر طنین
گویهای صد رهت تسبیح خیرات حسان ****گوشه های دامانت سجاده ی رو ح الامین
حلقه درگاه جاهت گوشوار عزو جاه ****پایه سدر رفیعت دستگاه ملک و دین
خاک را با ظل چترت نیست مهر اسمان ****باغ را بوی خلقت نیست برگ یاسمین
هر نفس مشاطه رای مشیرت کرده پاک ****از غبار تیر مشک روی مرات یقین
پادشاها بنده از بحر نثار اورده است ****دامنی در بر درت و.انگه چه در های ثمین
در لباسی خانه ای آراستی کز شوق ان ****طاق از رق می کند شق در هز زمان چرخ برین
رسم شاهان جهان است این بهشت اباد تو ****رسم شاهان تازه کردی افرین باد افرین
جای شاهان است یا رب فرخ و فرخنده باد ****جاودان بر پادشاه شه نشان شه نشین
برسریر منصب دلشاد شاهی تا ابد ****شاه با دلشاد باد آمین رب العالمین
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۲ - در مدح سلطان اویس
طراوتی است جهان را به فر فروردین ****که هر زمان خجل است اسمان ز روی زمین
ز لطف خاک صبا گشت بر هوا غالب ****چنان که می چکدش از حیا عرق ز جبین
فلک ز قوس و قزح بر هوا کشیده کمان ****هوا ز برق جهان بر جهان گشاده کمین
حریر سبز چمن شد شکوفه را بستر ****کنار برگ سمن شد بنفشه بالین
مرا عذاب خوش آید که می زند بر رود ****ترانه های دل آویز و صوت های حزین
درخت میوه را چون شاخ ثور برگ نداشت ****چو برج ثور بر اورد زهره و پروین
چمن به است ز چرخ برین به سهیه بید ****خلاف نیست بر ان چرخ پیر است برین
مثل نرگس رعنا بعینه گویی ****که در چمن به تماشای لاله و نسرین
گذشته اند سحر گه مخدرات بهشت ****بمانده است در و باز چشم حور العین
نهاده لاله کله کج به شیوه خسرو ****گشاده غنچه دهن خوش به خنده شیرین
رسیده خسرو انجم به خانه بهرام ****زدند خیمه گل بر منار چوبین
به وصف عارض گل بلبل سخن گو را ****معانی کلماتی است نازک و رنگین
سمن چو نظم ثریا و ژاله چون شعری است ****که کرده اند در ان نظم دلگشا تضمین
چمان چو من به چمن با چمانه چم بر جوی ****اگر معاینه جویی بهشت و ماء معین
چو باد صبح به بوی گل و سمن بر خیز ****بیا چو شبنم و خوش بر کنار سبزه نشین
نگر به لاله و نرگس کلاه زر در سر ****چنین روند لطیفان به باغ روز چنین
ز داغ طاعت تو سبز خنگ گردون را ****ز راه مرتبه بر سر سبق گرفت سرین
در ان زمین که ببارد کفن به جای نبات ****بر آورند سر از خاک گنجهای دو فینم
ز هی زلوح ضمیر تو عقل علم آموز ****زهی زفیض نوال تو ابر گوهر چین
ز عین نعل براق مواکبت دل قاف ****هزار بار شده رخنه رخنه چون سر سیم
چنان به عهد تو میزان عدل شد طیار ****که میل سوی کبوتر نمی کند شاهین
از ان گذشت که در روزگار احسانت ****برای رزق کسی خون خورد به غیر چنین
به طالع تو مشرف شده است شاه فلک ****به طلعت تو منور شده است تاج و نگین
ظفر به بند کمند تو معتصم شد و گفت ****که فتح را به ازین نیست هیچ حبل متین
به اب تیغ تو میرود به روز کین خود ****بود عدوی توزین پس چو اتش بر زین
اگر سپهر در اید به سایه علمت ****بنات پرده نشین فلک شوند بنین
نهد ز ضعف شکم و بر زمین براق فلک ****اگر شمار تو بر پشت او ببند زین
اگر ز روضه خلدت غزال بوی برد ****سراز چه روی فرود اورد به سنبل چین
زبان سوسن ازاده در حدیث اید ****اگر کند به ثنای تو این سخن تلقین
اگر چه طبع روان من است گوهر بخش ****ور چه شعر متین من است سحر مبین
طرب سرای خیال من است پرده غیب ****خزینه دار ضمیر من است روح امین
مرا تصور مدحت چنان بود که بود ****شکسته پر مگسی را هوای الیین
سخن دراز کشیدم کنون زمان دعاست ****که جبرئیل امین راست بر زبان آمین
همیشه تا متولد شود اناث وذکور ****همیشه تا مترادف بود شهور وسنین
هزار سال جلالی بقای عمر تو باد ****شهور آن همه اردیبهشت وفروردین
ملوک ملک وملک داعی ومطیع ورهی ****خدای عزو جل حافظ ونصیرو معین
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۳ - درمرثیه ی شاهزاده ی بیرام شاه
آسمان با سینه ی پر آتش و پشتی دو تا ه****شد به های های گریان بر سر بیرام شاه
شد وجودی نازنین صافی تر از آب حیاط ****در میان خاک ریزان (طیب الله ثراه)
در میان خاک پنهان چون تواند دیدنش ****آنکه نتوانست دیدن کرد مشکین گرد ماه
بر سرش روحانیون فریاد وزاری می کشند ****همچون مرغان بر سر سرو سهی بی گاه وگاه
گر در این ماتم نبودی روی خاک از اشک تر ****کرده بودی آسمان صد باره بر سر خاک را ه
از لطافت بود چون جان بلکه نازک تر زجان ****نازنین جانی که بودش در همه دل جایگاه
عقل دعوی می کند کو بود در سیرت ملک ****یافتم بر صدق این دعوی ملایک را کواه
بود اصل مردمی در خاک بنهادش جهان ****وان چه زین پس روید از خاکش بود مردم گیاه
ای دریغان سر به باغ کامرانی کاسمان ****کرد در طفلی چو گل پیراهن عمرش قباه
ای دریغ آن شمع بز م افروز ملک خسروی ****کش به یک دم کشت دور غم فضای عمر کاه
دور ها باید به جان گردیدنی افلاک را ****تا چنان ماهی شود طالع ز دور سال وماه
انجمن چون انجم چرخند زین غم در کبود ****مردمان چون مردم چشمند یک سر در سیاه
حرمت سلطان رعایت کرد یعنی کو سرست ****و رنه بر می داشت از سر آسمان زرین کلاه
این حکایت گر به گوش سخره ی صما رسد ****نشنوند از کوه سنگین دل صدا الا که (آه)
ای خرد مندان چه در ابیست بودش غیر عمر ****از جوانی وجمال وهمت ومردی وجاه
دیده اید این اعتبار العتبار العتبار ****دیده اید این احتشام الانتباه الانتباه
بی ثبات است این جهان ای دل ورت باید یقین ****اولت باید به حال این جوان کردن نگاه
وارث عمر جهان پیر بودی این جوان ****گر به جا ه و مال بودی یا به تد بیروسپاه
آفتاب عمر او گر یافت از دوران زوال ****جودان پاینده بادا سایه ی (ظل اله)
پادشا ها گر عزیزی کرد از این دنیا سفر ****به سریر مصر جنت رفت چون یوسف زجاه
این جهان فانی است نتوان دل نهادن بر فنا ****تا جهان باقی بود باد دا بقای پادشاه
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۴ - در مدح شیخ حسن نویان
منت ایزد را که ذات خسرو گیتی پناه ****در پناه صحت است از فیبض الطاف اله
منت ایزد در آ که شد بر آسمان سلطنت ****از خسوف عقده ی ایام ایمن ماه جاه
احمد عیسی نفس ایمن شد از تشویش غار ****یوسف موسی بنان فارغ شد از تعذیب ماه
بوستان بر دوستان افشاند زین بهجت نثار ****اسمان بر اسمان افکند زین شادی کلاه
در نه اقلیم فلک شد دانه این مژده را ****مسرعان عالم علوی به رسم مژده خواه
می ربایند از سر خورشید یاقوتی کله ****می گشایند از بر افلاک پیروزی قبا
شکر این احسان و نعمت را روا باشد اگر ****اسمانها بر زمین مالند هر ساعت جبا
چیست زین به دولتی که از کنج عزلت گاه رنج ****خسرو صاحب قران امد به صدر بارگاه
ظل حق چشم و چراغ دوده چنگیز خان ****شیخ حسن نویان امین این فضای کفر کاه
اسمان قدر ثوابت لشگر سیاره سر ****مشتری رای عطارد فطنت خورشی گاه
ای به رفعت اسمانت ملک و دین را پایمرد ****ای به بخشش استینت بحر و کان را دستگاه
کو سلیمان تا ببیند مملکت را زیب و فر ****کو فریدون تا بداند سلطنت را رسم و راه
خیت و صحبت شاید از رفعت طناب سایبان ****ساق عرشت زیبد از حشمت ستون بارگاه
سر بر اب چشمه تیغت بر ارد عاقبت ****گر چه در گرداب گردون می کند خصمت شاه
ذکر تیغت در یمن خوناب گرداند عقیق ****یاد لطفت در عدن در دانه گرداند میاه
اندر ان وادی که ادم با عصا در گل بماند ****رایت او شد دلیل منزل ثم اجتباه
اندرین مدت که ذات پاک و نفس کاملت ****داشت اندک زحمتی از چرخ دون و دهر داه
عالم الاسرار اگاه است که از اخلاص جان ****بوده اند اندر دعایت مرد و زن بیگاه و گاه
بر سرت خورشید می لرزد با چشمی پر اب ****بر درت گردون همی گردید با قدی دو تاه
در فراغ عکس روی و رای ملک ارای تو ****می براید هر دم از اینه خورشید اه
سایه حقی که بی نورت سواد مملکت ****بود حقا چون سواد چشم بر چشمم سیاه
دست یک سر شسته بودیم از بقای خود ولی ****لطف جان بخشت دلی می داد مارا گاه گاه
چشم بد دور از وجودی کو چو چشم نیکبان ****داشت اندر عین بیماری دل مردم نگاه
تا نپندارت کسی کز تب تنت در تاب شد ****تا بدین علت به ذاتت هیچ نقصان یافت را
جوهر پاک تنت چون گردد از تب منکسر ****جوهر یاقوت چون گردد خود از آتش تباه
چون جهان قدر وجودت را ندانست اسمان ****گوشمالی داد او را بر سبیل انتباه
این زمان از روی ان کین حزم را نسبت به دوست ****از خجالت می نیارد کر دبر رویت نگاه
هیچ می دانی حصول این سعادت از چه بود ****از خلوص اعتقاد داور گیتی پناه
مریم عیسی نفس بلقیس جمشید اقتدار ****عصمت دنیا الدنیا خداوند جهان دلشاد شاه
ان که کلک او دوای ملک دارد در دوات ****و ان که لطف او شفای خلق دارد در شفاه
برده چترش را سجود از روی طاعت مهر و ماه ****بسته امرش را کمر از روی خدمت کوه کاه
کرده لطف شاملش گاه عنایت کاه کوه ****گشته قهر مایلش روز سیاست کوه و کاه
کرده جودکان یسارش پیش دستی بر سوال****برده عفو بر بارش شرمساری از گناه
سر فرازان را کلاهی مملکت را سر فراز ****پادشاهان را پناهی خسروان را پادشاه
در جناب عصمتت مهر فلک را نیست بار ****در حریم حرمتت باد صبا را نیست راه
گر نبودندی دولالا عنبر و کافور نام ****روز و شب را خود نبودی در سرایت جایگاه
تا نبیند ماه رویت را زعزت آفتاب ****می کشد هر ماه نیلی اتشین در چشم ماه
ابر اگر آموزد از تبع تو رسم مردمی ****از زمین هر گز نرویاند به جز مردم گیاه
خاک درگاهت به صد میل زره سرخ آفتاب ****روشنایی را کشد در دیده هر روزی به گاه
تا بر اهل تصور بر رخ نیلی بساط ****ماه فرضین است وانجم بیدق خورشید شاه
دشمنت در پای پیل افتاده بادا روزو شب ****دوستانت بر سر اسب سعادت سال وماه
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۵ - در مدح سلطان اویس
به گرد چشمه ی نوشت دمی مهر گیاه ****تو عین آب حیاطی علیک عین اله
ترا چهی است معلق زچشمهی خورشید ****فتاده خال سیاهت چو سایه در بن چاه
زشام زلف خودم وعده می دهی چه کنم ****که وعده یتو دراز است وعمر من کوتاه
بدان دو چشم مکحل نظر در آیینه کن ****ببین که خانه ی مردم چرا شده است سیاه
ز نیل و قالیه بر قمر زدی رقمی ****هزار بار کبود وسیاه بر آمده ماه
چه طرفه گر دل وچشم من اند منزل تو ****که ماه راست زقلب وزطرفه منزلگاه
به ناله ی سحری دل گواه حال من است ****اگر چه غمزه ی تو چرخ کرده است گواه
جوانب رخ تو نازک است و می دارند ****دو زلف از آن دو طرف راز گرد آن نگاه
خمیده قدم وچون چنگ می کنم فریاد ****زدست عشق که عشقت زده است بر من راه
به باغ نرگس جماش را صبا بر سر ****به عهد اکد ش تو کج نهاده است کلاه
حکایت سر زلفین توست در اطراف ****عبارت لب ودندان توست بر افواه
نظر بر آن که تو در چشم ما کنی گذری ****نموده ام همه روزه چشم ها بر راه
زتاب مهر جمال تو سوختی گیتی ****اگر پناه نجستی به چتر (ظل اله )
معز دولت ودین پادشاه روی زمین ****که رای اوست از اسرار آسمان آگاه
محیط سلطنتو بحر جود شاه اویس ****که چرخ چنبریش چنبری ست بر خر گاه
نجوم کوکب شاهی که روز رزم کند ****زمین سیه به سپا ه و فلک به گرد سیاه
به غیر کاه ربا در زمان معدلتش ****کسی که به قصب نیارد ربود بر گی کاه
اگر به سایه کند التفات ممکن نیست ****گر آفتاب شود بار وضع سایه پناه
دوای ملک بر آورد کلک او ز دوات ****شفای خصم بر انگیخت تیغ او زشفا ه
خیال تیغش اگر بر خیال کوه افتد ****زچشمه ها شودش خون روان به جای میاه
زهی سپهر جهان دیده با همه پیری ****تو را متابع ومحکوم دولت بر ناه
سپرده خاک جناب تو گرد نان بر دوش ****کشیده گرد بساط تو گرد نان به حیاه
زده است دست جواد تو مرحبا ی سوال ****شده است عفو کریم تو عذر خواه گناه
ز زخم سییل حکم تو روی کوه کبود ****زبار منت جود تو پشت چرخ دوتاه
ستاره بسته یپیمان توست بی اجبار ****سپهر بنده ی فرمان توست بی اکراه
زخسروان به سپاه اندرش روان سیصد ****چو اردوان به رکاب اندرش روان پنجاه
تو را نجوم فلک لشگر است ولشگر گاه ****تو را ملو ک وملک را عیند و دولتخواه
کسی که تابع رای تو گشت چون خورشید ****کسی که در او نتواند دلیر کرد نگاه
تو را همیشه تفاخر به گوهر اصلی ست ****حسود را به کلاه گوهر نگا روقباه
کلاه زر کش نرگس به نیم جو نخرند ****تو آن مبین که بدو داده اند ضر به کلاه
درون دشمنت از موج چون دل بحر است ****که نیزه ی تو برون برد جان از او به شناه
به لطف وخلق تو ملک آنقدر منافع یافت ****که از ریاح ریاحین واز میاه گیاه
برای خرج عطای کف تو مسکین کان ****چه جان بکند ودر آخر نماند طاب ثراه
نزد به عهد تو در رودبار بر بط ره ****ولی فاخته را رود چنگ زد صد را
شها بهار جوانی من گذ شت ورسید ****خزان پیری انده فضای شادی کاه
بر استخوان چو کمانم نماند جز پی وپوست****زبس که بار جهان می کشم به پشت دوتاه
زمان خلوت وایام انزواست مرا ****نه موسم شره مال وحر ص ومنصب وجاه
بر آن سرم که کشم پای فقر در دامن ****برم به ملک قناعت زدست آز پناه
پس از قضای حیات به باد رفته مگر ****ادام کنم به دعای حقوق نعمت شاه
دل زمانه یجافی نمی دهد مهلت ****تو مهلیت زبرای من از زمانه بخواه
همیشه تا گذرد ماه وروز وهفته و سال ****سعادت دو جهان باد لازم درگاه
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۶ - در مدح دلشاد شاه
یاد صبح است این گذر بر کوی جانان یافته ****یادم عیسی است جسم خاک از و جان یافته
یا بشیر صحت ذات عزیز یوسف است ****رهگذر بر کلبه احزان کنعان یافته
این خلیل اذر است ازر برو ریحان شده ****یا خضر در عین ظلمات اب حیوان یافته
گوهر ذات وجود در درج فطرت است ****چون( کلیم الله ) خلاص از موج بحران یافته
درة التاج سلاطین شاه دلشاد ان ****که هستگرد نان را طاقتش با طوق فرمان یافته
ای به تمکین از ازل ثانی بلقیس امده ****وای ز یزدان تا ابد ملک سلیمان یافته
شکر یزدان را که ذات بی نظیرت در جهان ****هر چه جسته جز نظیر از فر یزدان یافته
از نظیرت سالها جاسوس فکرت یک جهان ****جسته و صد ساله ره زان سوی امکان یافته
اسمان از خود نمایی پیش رای روشنت ****افتاب عالم ارا را پشیمان یافته
عقل کامل رای خود را نزد رای کاملت ****با کمال معرفت در عین نقصان یافته
روی سر پوشیدگان پرده ها عفتت ****روزگاراز سایه خورشید پنهان یافته
از سواد سایه چترت جهان خال جمال ****بر عذار شاهد چارم شبستان یافته
شهسوار همتت افلاک را در روز عرض ****چون غبار نیلگون بر سمت میدان یافته
نو عروس حشمتت خورشید را در بزم پاه ****چون مرصع مجمری در زیر دامان یافته
گلشن نیلوفری را خادمان مجلست ****شبه نرگس دانی از مینا در ایوان یافته
با وجود جود طبع و حسن اخلاقت که خلق ****هر دو را گلزار لطف و ابر احسان یافت
قصه یوسف جهان در قعر چاه انداخته ****نامه حاتم فلک در طی نسیان یافته
دست دول بخشت کزو کان در دهان انداخت خاک ****بحر پر دل را حربف اب دندان یافته
دستت ارزاق خلایق در سبیل تقدمه ****دادو بستد تا بروز حشر از ایشان یافته
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۷ - در مدح سلطان اویس
ای کمان ابرویت را جان من قربان شده ****شام زلفت را نسیم صبح سر گردان شده
نقطه ی خالت سواد عین خورشید آمده ****آتش لعلن ذهاب چشمه ی حیوان شده
با همه خوردی دهان توست در روز سفید ****آشکارا کرده دلها غارت وپنهان شده
تا سر زلفت چو چوگان است در میدان حسن ****ای بسا سر ها که چون گو در سر چوگان شده
هر سحر در حلقه ی سودای شام طره ات ****بار چین بگشاده صبح ومشک چین ارزان شده
گر ندانستی دلا کاتش گل وریحان شود ****آتش روی خلیلم بین گل وریحان شده
عاشقان افتان وخیزان چون نسیم صبح دم ****جمله تن جان بر میان بر در گه جانان شده
در مغیلان گاه عشقت خستگان درد را ****زخم هر خار مغیلان مرهم ودر مان شده
خاک خون آلود این ره را اگر پرسند چیست ؟ ****چیست گوگردیست احمر کیمیای جان شده
بر سر کویش که خاکش تر شده است از اشک ما ****فیض رحمت بین ز زرین ناودان ریزان شده
ما زکویش روی کی تا بیم جایی کز هواش ****ذره با رخسارش از خورشید روگردان شده
سالکان راه عشق از تاب خورشید رخش ****در پناه بارگاه سایه یزدان شده
تا درست مغربی مهر در میزان شده ****هست باد مهرگان زر گر بستان شده
دستها کوبنده بر هم سرو وهر ساعت چنار ****در هوای مهرگان رقاص ودست افشان شده
شاخ گلبن را نگر در اشتیاق روی گل ****ریخته رنگ از هوا از مهرجان لرزان شده
ملک چوبین کرده غارت لشکر باد خزان ****گنج باد آورد خسرو در رزان لرزان شده
باز خواهد کرد اطفال نباتی را زشیر ****دایه یابر خریف اینک سیه پستان شده
کرد ترکیب زر ویاقوت رمانی انار ****زان مفرح لاجرم کام لبش خندان شده
از زر وگوهر میان باغ جنت جویبار ****چون کنار سایلان درگه سلطان شده
ساقیا ! در کارگاه رنگ رز نظاره کن ****چون خم عیسی ببین ، بر گونه گون الوان شده
در خمستان رو خم سر بسته ی خمار بین ****شاهد گل روی مصرعیش را زندان شده
چون لب لعل تو رنگ صبغه اله یافته ****بس لبالب عین جان ومعدن مر جان شده
مریم رز را بخواه آن بکر آبستن به روح ****زبده ی عصر آمده پرورده ی دهقان شده
ظاهرا هم شیره ی انگور بوده در ازل ****آب حیوان چون کفیل عمر جاویدان شده
عید فرخ عود کرد آن عود شکر ریز کو ****از بساط جام گلگون عندلیب الحان شده
چنگ ونای اینک زدست مطربان راهزن ****پیش سلطان جهان با ناله وافغان شده
شاه جم تمکین مغرالدین .الدنیا که هست ****وصف اخلاقش برون از خیر امکان شده
آفتاب سلطنت سلطان اویس آن که از ازل ****جوهر ذاتش فلک را حاصل دوران شده
دامن چترش که خورشید فلک در ظل اوست ****سایبان رحمت این سبز شادروان شده
گرچه عقل پیر عالم را آب وجد می شود ****در دبیرستان رایش طفل ابجد خوان شده
صدره از رشک دلش جان در لب بحر آمده ****هر دم از دست کفش خود در درون کان شده
از خروش کوس او گوش زحل بشکافته ****وز غبار لشکرش چشم فلک حیران شده
تا به حدی آب تیغ خنجرش تیز آمده ****کایسای آسمان از آبشان گردان شده
ای به بزم ورزمت از باران جود وآب تیغ ****خاندان بخل وبنیاد ستم ویران شده
هر که سر پیچیده از فرمان تو در گردنش ****چون رسن حبل الورید اندر تنش پیچان شده
قطره ای و ذره ای کافتاده وبر خواسته در ****در هوای جامت این خورشید وآن عمان شده
از سر مهر آسمان بوس آمده ****وز بن گوش اخترانت تابع فرمان شده
بارها نعل سم اسب تو آن مفتاح فتح ****گوشوار گوش مه تاج سر کیوان شده
مرکبت چون در مقام دست برد آورده پای ****مردی رستم سراسر حیله و دستان شده
تا شده طیار شاهین در هوای همتت ****پیش مردم در ترازو سنگ وزر یکسان شده
هر کجا خندیده شیر رایتت د ر روی خصم ****در سرش شمشیر با آهن دلی گریان شده
طبع موزون تو چون فر مود میل جام می ****زمره ی فضل وهنر را زهره در میزان شده
مشتری را گر شرف نگرفته فال از طالعت ****آفتاب طالعش در خا نه ی کیوان شده
بر ره آن جانب که شستت کرد پیکان را روان ****قاصد میر اجل بی در و بی پیکان شده
بر یمینت هر که راسخ بود چون تیرو کمان ****آمده بر سر اگر در رزم خود عریان شده
گنج معنی شد روان در روزگار دولتت ****لیکن این معنی برای خاطر سلمان شده
تا جهان هر سال بیند زایران کعبه را ****بر بساط رحمت خوان کرم مهمان شده
سفره ی احسان ولطفت در جهان گسترده باد ****پادشاهانت گدای سفره ی احسان شده
روز عیدت فرخ وبد خواه اشتر زهره ات ****باد در پای سمند ت چون شتر قربان شده
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۸ - در موعظه ونصیحت
زحبس نفس خلاص ای عزیز اگر یابی ****سریر سلطنتت مصر جان مقر یابی
از این خرابه کنگر مقام اگر ببری ****فراز کنگره یعرش مستقر یابی
اگر به چشم تامل به خاک در نگری ****به زیر پای خود اندر هزار سر یابی
کمال قدر وشرف می کنی طلب چون ما ****منازلی که تو می جویی از سفر یابی
ز خود سفر کن اگر نعمت ابد طلبی ****که در چنین سفر آن سفره ی ما حضر یابی
تو مرغ بی پری از بال نیست خبری ****به بال کن طیران تازه بال پر یابی
به زیر تیغ چو کوهی نشسته تا باشد ****که سنگ پاره ای از لعل بر کمر یابی
بدان قدر که بیابی زرزق راضی شو ****چو بیش و کم همه در قبضه ی قدر یابی
دل است کعبه ی عرفان کعبه ی دل را ****دراز صفات توسعی بکن که در یابی
به بوی دوست سحر خیز شو چو باد صبا ****که بوی دوست زمشکین دم سحر یابی
چو مشکو عود عزیزی نفس وطیب نفس ****بسوز سینه و خونا به ی جگر یابی
ندیم مجلس کروبیان قدس شوی ****زشر نفس خلاصی بجوی اگر یابی
به خلوت حرم دوست آن زمان برسی ****کزین ده و دو درونه تتق گذر یابی
دل شکسته چو یاقوت شاد کن وانگه ****به عهده یمن از آتش اگر ضرر یابی
اگر نه بر دل کوه است خاری از درون ****فسرده خون زچه در سینه یحجر یابی
زغصه بر جگر بحر نیز داغی هست ****وگرنه از چه لبش خشک وچشم تریابی
ز چشمت ار سبل ریب عیب بر خیزد ****سرایر حجب غیب در نظر یابی
خواص خاص زعامی مجو که ممکن نیست ****که آنچه در دل بحر است در شمر یابی
برای مصلحتی پادشاه گردون را ****گهی به خاوران و گاهی به باختر یابی
سپهر با عظمت را که بسته اند کمر ****برای خدمت اولاد بو البشر یابی
تو در مزراغ دنیا چو تخم بد کاری ****در آخرت هم ازین جنس بارو بر یابی
دو تویی فقرا جامه ایست کز عظمت ****هزار میخی افلاکش استر یابی
ندارد ان شرف و اعتبار دینی درون ****که خویش را تو بدان چیز معتبر یابی
ببخش مال و نترس از کمی که هر چه دهی****جزای آن به یک ده ز داد گر یابی
تو همچو منبع ماهی به عینه چندانی ****که بیشتر بدهی فیض بیشتر یابی
چو غنچه خانه پر از برگ ودایمی دلتنگ ****که کی ز باد هوا خرده ای ز زر یابی
مقرر است نصیب ار هزار سعی کنی ****هر آنچه هست مقدر همان قدر یابی
چو نرگست همگی چشم بر زر و سیم است ****نظر به زر نکنی هیچ اگر بصر یابی
مکن ملامت دنیا که سست بنیاد است ****کزین سرای دو در خلد هشت در یابی
جلیس او شوی آنگه که چشم و گوشی را ****کز آن جمال و مقال حبیب در یابی
چو گاو و چشم ز دیدار عیب سازی کور ****چو پیل گوش ز گفتار خلق کر یابی
گذر به لاله ستان کن چو باد تا در خاک ****غریق خون همه سرهای تا جور یابی
اگر به نسخه تشریح چشم در نگری ****شروح صنع درین جلد مختصر یابی
گذشت عمر عزیزت به هرزه تا امروز ****دلا به کوش که باقی عمر دریابی
تو مردمی ز همه مردمی امید مدار ****که این کرم ز نفوس ملک سیر یابی
مباش در دم نحلی که در دمش نوش است ****که در دم و دم او نوش نیشتر یابی
ببین که با همه حسن اللقا چه کوتاهست ****بقای صبح دوم را که پرده در یابی
ز آه سرد حذر کن که کوه را چون کاه ****زباد سینه درویش بر حذر یابی
از مروت نیست پیشش بحر را خواندن سخی ****وز سبکباری ست گفتن کوه را نزد ش حلیم
ای عیون اختران از خاک در گاهت کحیل ! ****وی جبین آسمان از داغ فر مانت وسیم
هم به جنب همتت گردون خسیس ومه گد ا ****هم به خیل حشمتت دریا بخیل وکان لئیم
سفره ی افلا ک را رای تو بخشد قرص چاشت ****ابلق ایام را جودت دهد وجه فضیم
می کند ثابت به برهان های قاطع تیغ تو ****کوشهاب ثاقب است وخصم شیطان رجیم
در میان روز وشب گر تیغ تو سدی کشد ****خیل شب زان پس نیارد سر بر آوردن زبیم
کعبه درگاه توست اندر مقامی کاسمان ****بسته احرام عبادت گرددش گرد حریم
خویشتن را دشمنت بر تیغ دولت می زند ****لاجرم پروانه سان می سوزد از تاب الیم
از در اصحاب دولت می توان گشت آدمی ****یافت از اقبال ایشان پایه ی انسان رقیم
ای عدو در زیر شیر رایت او شد که هیچ ****در نمی گیرد سگی وروبهی با این غنیم!
با قضا حیلت چه آرزد زانکه در روز اجل ****عاجز است از دفع دشمن سوزن چو موی سیم
خصم بالین سلامت را کجا بیند به خواب ****زا نکه آن سر کش زیادت می کشد پا از گلیم
پادشا ها در بهار دولتت من بی نوا ****هستم آن بلبل که چون عنقاست مثل من عدیم
گر چه بیمار است طبعم قوتی دارد سخن ****ورچه باریک است معنی دارم الفاضی جسیم
گر به دست دیگری آرم سخن عیبم مکن ****زان سبب کز دست خویشم در عذابی بس الیم
تا ندید گل بود هر سال بلبل در بهار ****در بهار کامرانی دولتت بادا ندیم !
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۹ - در مدح سلطان اویس
دمید گرد لب جوی خط زنگاری****بیاد و در قدح افکن شراب گلناری
صبا شراب صفا ریخت در پیاله گل****به یک پیاله مل گشت روی گل ناری
زمان زمان گل است و اوان ساغر می****کی آوری می اگر در زمان گل ناری
بیاد تفرج آیات صنع باری کن****که داده است بر ابر و این همه گهرباری؟
نهاد گنبد گل بین که از مرد و لعل****نهاده‌اند و در او می‌کنند زر کاری
مهندسان هوایی ز نقطه باران****بر آب دایره‌ها می‌کشند پرگاری
چو قرص گرم فلک دید گل دهن بگشود****ندانمش زه چه پیدا شد این شکم‌خواری
شب دراز به تحصیل علم حکمت عین****بسا که نرگس مسکین کشیده بیداری
زرشک چشم ندارد که لاله را بیند****که لاله نیز چرا میکند کله داری؟
اصول و حکمت بید و خلافیش بنگر****شنو کلام قماری و منطق ساری
فغان ز درد دل سار و ناله سحرش****که هست در دل سار علتی ساری
اگر زیاد نه بویی شنود چون یعقوب****چرا به قهقه خندید کبک کهساری؟
شکوفه پیش رو لشکر بهار آمد****که پیر به ز برای سپاه سالاری
عجب که دیده نرگس نظر به مردم هیچ****نمی‌کند نظرش بر خود است پنداری
نهاد شاخ شجر تخته‌های بزازی****گشاده باد صبا کلبه‌های عطاری
ز جعد غالیه بوی بنفشه روی زمین****نهاد خال رخ گلرخان فرخاری
نوای بلبل عاشق شنو، نه ناله چنگ****که از محبت گل شد برو هوا تاری
مده به مجلس گل راه چنگ، که گل****عروس پرده نشین است و چنگ بازاری
دل است غنچه به یکباره و سوسن است زبان****بسی است ره زبان آوری به دلداری
ثنای حضرت گل بلبل از چه می‌گوید؟****ببایدش ز من آموخت نغز گفتاری
چو کلک من ثنای و دعای شاه سزد****زبان قمری اگر لاله را شود قاری
معز دولت دین، سایه خدای که هست****به سایه علمش آفتاب ز نهاری
محیط مکرمت و کان جود، شاه اویس****که ابر را ز درش را تبی است ادراری
شهی که گر بفروشند نعل اسبش را****برای تاج کند مشتری خریداری
جناب همت او آن رفیع مملکت است****که کرد هفت سپهری چهار دیواری
اگر درآورد او ظل چاه را به جوار ****ز چاه چشمه خورشید را کند جاری
چو دید رایت او گفت آفتاب بلند****که کار توست جهانگیری و جهانداری
کند مطالعه روزنامه فردا****ضمیر او ز سواد شب خط تاری
ز جام بأسش اگر عقل جرعه‌ای بچشد****به خواب نیز نبیند خیال هشیاری
سحاب کیست که لاف سخا زند با او؟****اگر چه می‌کندش دعوی هواداری
کسی که شد چو قلم در زمان او دو زبان****نصیب اوست سیه رویی و نگونساری
ز حمل جان چو نهنگ آمدست دشمن او****چرا بدوش کشد بار سر به سرباری
زهی به قوت شاهین بازویت کرده****به هر دیار ترازوی عقل طیاری
سریر جاه تو را بالشی کند گردون ****به گرد بالش او گر تو سر فرود آری
به بوی خلق تو یابد حیات و برخیزد ****نسیم صبح که جان می‌دهد ز بیماری
اگر نسیم صبا گردی از درت یابد ****بسی که مشک ختن را دهد جگر خواری
برای قدر تو زانکه گنجدش در سر ****قبای اطلس گردون کند کله داری
ز زخم تیغ تو خورشید تیغ زن هر شب ****پناه برده به کوه است و گشته متواری
که در جهان کمری جز به طاعتت بندد ****که آن کمر نکند بر میانش زناری
جهان عدل تو باغی است بارور که در او ****جز از درخت نبیند کسی گران باری
به روز جلوه نصرت قبای فیروزی ****ز گرد خنک تو پوشد سپهر ز نگاری
هر آن که نام تو بر دل نوشت گشت عزیز ****مگر درم که ز دست تو میکشد خواری
بسی گنه ز زر آمد پدید و بخشیدی ****به لطف خویشتنش گرچه خصم دیناری
اگر شمار درم می‌کنند پادشهان ****تو آن شهی که درم را به هیچ نشماری
به غیر مورچه تیغ وقت قصد عدو ****روا نداشته هرگز که موری آزاری
بر شکوه وقار تو کوه با همه سنگ ****رود به باد چو کاه از چه از سبکساری
شها ببوی ثنایت فلک ز شرق به غرب ****همی برد سخنم را چو مشک تاتاری
کواکب سخنم طالعند در آفاق ****ولی چو سود که طالع نمی‌دهد یاری
به وصف حال خود از گفته نجیب و کمال ****دو بیت کرده خرد بر زبان من جاری
به خاک پای تو کاب حیات از آن بچکد****اگر مسوده شعر من بیفشاری
سزد که خواری حرمان کشد معانی من ****بلی کشند غریبان هر آینه خواری
همیشه تا بود این خرقه ملمع دهر ****که روز می‌کشندش پودی و شبش تاری
سنین عمر تو را باد روز نوروزی****لیال آن همه قدر شهور آزاری
قصیدهٔ شمارهٔ ۹ - در طلب بخشش از سلطان
ای سران ملک را شمشیر تو مالک رقاب!****باغ عدل از جویبار تیغ سبزت خورده آب!
با شکوه کوه حلمت، ابر گریان بر جبال****با وجود جود دستت، برق خندان بر سحاب
می‌خورد تیهو به عهدت طعمه از منقار باز****می‌برد رو به عونت پنجه از شیران غاب
جود دستت بحر را نگذاشت آبی در جگر****بحر را کی با وجود جود دستت، بود آب
شام قهرت گر شبیخون آورد بر خیل روز****تا به روز حشر ماند تیغ صبح اندر قراب
ور مدار چرخ جز بر آب شمشیرت بود****آسیای آسمان یکبارگی گردد خراب
گوهر تیغ تو گر عکس افکند بر جرم کوه****روی خارا را به خون لعل گرداند خضاب
ساقی بزم تو چون بر خاک ریزد جرعه‌ای****زهره گوید بر فلک «یا لیتنی کنت التراب»
اعتدال نو بهار خلقت اندر مهرجان (مهرگان)****سبزه از آتش دماوند آب حیوان از سراب
خسروا! در روضه بزمت، که رشک جنت است****مدتی شد تا رهی نیست را راه از هیچ باب
من ز اهل جنت بزم تو بودم پیش ازین****چون شدم بی‌موجبی مستوجی چندین عذاب
گویی آن دولت کجا شد کز سر زلف و کرم****با منت هر ساعتی بودی خطاب «مستطاب»
آنچه من دیدم تصور بود، آیا یا خیال؟****و اینکه می‌بینم به بیداری است، یارب، یا به خواب؟
آفتاب عالم افروزی و من آن ذره‌ام****کز فروغ طلعت خورشید باشد در حجاب
آفتابا گر گناهی دیده‌ای از ما بپوش!****ور به تیغم می‌زنی سهل است روی از من متاب!
آسمان رحمتی دارم زرایت چشم مهر****حاش لله کاسمان با خاک فرماید عتاب
من خطایی خود نکردم، ور خطایی نیز رفت****همچنان امید عفو م هست از آن عالی جناب
آفتاب مهربان چون گرم گردد در عتاب****ای دل مجرم کجا داری تو تاب آفتاب!
هم به لطفش التجا کن، کز تف خورشید قهر****عاصیان را نیست، الا سایه یزدان ماب
گر گناهی کرده‌ام، «الاعتذار الاعتذار»****ور خطایی رفت ازآن «الاجتناب الاجتناب»
من حوالت می‌کنم خشم تو را با لطف تو****خود که جز لطفت تواند گفت خشمت را جواب؟
در جهان رسمی قدیم است از بزرگان مرحمت****وز فرودستان خطا و« الله اعلم بالصواب»
تا برای سایبان روز فراش قدر****می‌دهد خیط الشعاع شمس را هر روز تاب
خیمه عمر تو را اوتاد عالم باد میخ!****محور گردون ستون و مدت گیتی طناب
قصیدهٔ شمارهٔ ۹۰ - در مدح امیر شیخ حسن
طالع عالم مبارک شد به میمون اختری****منتظم شد سلک ملک دین به والا گوهری
تاج شاهی سرفرازی میکند امروز از آنک ****گردنان مملکت را دوش پیدا شد سری
اول ماه جمادی سال ذال و میم و حا ****ز آفتابی در وجود آمد به شب نیک اختری
تا حساب طالعش بیند در اصطرلاب ماه ****شب همه شب بود کیوان منتظر بر منظری
قاضی صدر ششم، در عین طالع می‌نوشت ****بر سعادتمندی هر دو جهانش منظری
بهر قربان شحنه پنجم که ترک انجم است****بر گلوی بره می‌مالید هر دم خنجری
خسرو کشور گشای قلعه چارم ز زر ****حضرت عالیش را ترتیب می‌داد افسری
زهره زان شادی صاحب طالع است آمد به رقص ****بر سیوم گلشن به دستی می به دستی مزمری
از پی تحریر حکم طالعش تیر دبیر ****پیش بنهاده دواتی باز کرده دفتری
تا سپند شب بسوزاند به دفع چشم زخم ****صبحدم زین مجمر فیروزه پر کرد آذری
با دلی پر مهر می‌گردید چرخ گوژ پشت****برسر گهواره‌اش چون مهر گستر مادری
عنبر شب تا کند او را به لالایی قبول ****عرض کردی خویشتن را هر زمان در زیوری
از قدوم فرخ او آتش اعدا بمرد ****مقدم او داشت گویی معجز پیغمبری
دفع یاجوج بلا و فتنه را آمد پدید ****در جهان از پشت دارای جهان اسکندری
شاه غازی ظل یزدان شیخ حسن نویان که هست ****گردن گردون ز بار منتش چون چنبری
آنکه نامش می‌زداید چهره هر سکه‌ای ****وانکه ذکرش می‌فزاید پایه هر منبری
موکب اقبال او را صبح صادق سنجقی ****ساقی احسان او را بحر زاخر ساغری
بر تیغش گرفتند بر کوه خارا کوه را ****باز نشناسد کسی از کومه خاکستری
در چنان روزی که گفتی گردگردون گرد کرد ****چهره خورشید را پنهان به کحلی معجری
ز آتش پولاد رمح و تابش دم هر نفس ****سینه گردون شدی چون کوره آهنگری
هر سواری بود گاه حمله بردن در نبرد ****آهنین کوهی روان در عرض گاه محشری
هر درفشی اژدهایی هر کمندی افیعی ****هر حسامی آفتابی هر نیامی خاوری
چون بر اطراف می یاقوت گون سیمین سحاب ****بر سر سیلاب خون افتاده هر جا مغفری
قلب دشمن کز صلابت با شکوه کوه بود ****بود گاه حمله‌اش کاهی به پیش صرصری
از سلیمان خاتمی بس و از شیاطین عالمی ****از کلیم اله عصایی و از فراعین لشگری
بر سر رمحش چو چشم دشمنان دیدی خرد ****در دماغ خویشتن بستی خیال عمری
هم بمیرند آخر آن اشرار کز شمشیر میر ****می‌جهند امروز یک یک چون شرار از اخگری
ابتدای این سعادت هیچ دانی از چه بود ****از خلوص اعتقاد داوری دین پروری
سایه حق شاه دلشاد آنک آمد حضرتش ****ملجا هر پادشاهی مرجع هر داوری
بی هوای او نپوید هیچ دم در سینه‌ای ****بی رضای او نیاید هیچ جان در پیکری
در سرابستان قدرش شکل انجم بر فلک ****قطره‌های شبنم‌ند افتاده بر نیلوفری
سالها شد تا نمی‌یارد زدن راه عراق ****هیچکس در روزگار او مگر خنیاگری
در شب تاریک حرمان رهرو امید را ****جز فروغ اختر رایش نباشد اختری
سرو را قرب سه سال است این زمان تا هر زمان ****خاک پایت را جبینم می‌دهد دردسری
داشتم امید آن کز خدمت درگاه تو ****همچو دیگر همسران خویش گردم سروری
صورت احوال من یکباره دیگر گون شدست ****وز من باور نداری هم بپرس از دیگری
قرض خواهانم یکایک بستدند از من به وجه ****گر ز انعام تو اسبی داشتم یا استری
نیست روی آنکه راه خانه گیرم زین بساط ****این چنین فارد که من افتاده‌ام در ششدری
نا امید از لطف یزدان نیستم با این همه ****همتی در بسته‌ام باشد که بگشاید دری
تا بیان ثابت نگردد جز به قول حجتی ****تا عرض قائم نباشد جز به ذات جوهری
باد ز آفات عوارض در پناه لطف حق ****جوهر ذاتت که هست الطاف حق را مظهری
تا ابد باشد در ظل شما شه زادگان ****این یکی طغرل تکینی وان دگر شه سنجری
قصیدهٔ شمارهٔ ۹۱ - درمرثیه شیخ زاهد
دریغا که باغ بهار جوانی ****فرو ریخت از تند باد خزانی
دریغ آن مه سرو بالا که او را ****ز بالا فتاد این بلا ناگهانی
تو دانی چه افتاده است ای زمانه ****فتادست مصر کرم را میانی
عجب دارم از شاخ نازک که دارد ****درین حال برگ گل بوستانی
درین ماتم ارچه زمین سبز پوشد ****سزد گر کند جامه را آسمانی
تو را باید ای گل به صد پاره کردن ****کنون گر گشایی لب شادمانی
چه افتاد گویی که گل برگ رعنا ****بخون شست رخساره زعفرانی
دل لاله بین روی سرخش چه بینی ****که هست از طبانچه رخش ارغوانی
بهارا روان کرده‌ای اشک باران ****در آنی که پیراهن گل درانی
هزارا مبادت از این پس نوایی ****اگر بعد از این بر چمن گل بخوانی
دران انجمن اشک مردم روا شد ****که شاه جوان از سر مهربانی
همی گفت ای آفتاب نشاطم****فرو رفته در بامداد جوانی
انیس دل و خاطرم شیخ زاهد ****که در خاطر آورد دل این گمانی
که از صد گلت غنچه ناشکفته ****به باد فنایت دهد دهر فانی
به طفلی که دانست جان برادر ****که جان برادر به آتش نشانی
به خون دل و دیده‌ات پروریدم****ندانستم این کز دلم خون چکانی
ز دست حریف اجل میر قاسم ****مگر باز خورد این قدح دوستکانی
تو وقتی ز دل می‌زدودی غبارم ****کنون زیر خاکی کجا می‌توانی
برادر ندارم کنون با که گویم ****گرم باشد از دهر درد نهانی
الا این خرامان صنوبر چه بودت ****که چون نارون بر چمن ناروانی
نه در بزم می دوستان می‌نوازی ****نه در رزم بر دشمنان می‌دوانی
نه صوت نی از مطربان می‌نیوشی ****نه جام می از ساقیان می‌ستایی
برانم که گرد حریفان نگردد ****دگر رطل می با وجود گرانی
چه آوازه از نی شنیدست گویی ****که چشم قدح میکند خون فشانی
کسی کین سخن بشنود گر بود سنگ ****دلش خون شود چون دل لعل کانی
صبا دم بر افتاده در باغ رضوان ****به دلشاد شه می‌برد زندگانی
که آرام جان تو زد شیخ زاهد****سراپرده بر جنت جاودانی
ندانم که چون در نینداخت خود را ****ز بام فلک خسرو خاروانی
ندانم چرا مه که از خرمن خور ****بگسترد بر شارع کهکشانی
ایا مادر شوخ بی شرم گیتی****چه بی شرمی است این و نامهربانی
یکی را که خواهی به دین زار کشتن ****ز بهر چه زایی چرا پرورانی
در اهل جهان بلکه در خانه خود ****عجب آتشی زد سپهر دخانی
ندانست گیتی کسی را امانی ****تو از وی چه داری امید امانی
چو پروانه یکبارگی سوخت خلقی ****بدین شمع جمع و چراغ معانی
دلا نیست گیتی سرای اقامت ****که هست امر مانی و تو کاروانی
نمی بایدت رفتن آخر گرفتم ****که بس دیرمانی درین ایر مانی
تو را که همای خرد هست در سر ****منه دل به این خانه استخوانی
شها نیک دانی تو رسم جهان را ****تو خود در جهان چیست کان راندانی
جهان بی‌ثبات است تا بوده‌ایم ****چنین بود رسم بد این جهانی
دل یوسف عهد خون است گویی ****ز نا دیدن ابن یامین ثانی
بماناد کیخسرو آنکش برادر ****فرو آمد از قلعه خسروانی
خدایا تو آن نازنین جهان را ****فرود آر در جنت جاودانی
بر آن آفتاب کرم بخش برجی ****که آنجاش طوبی کند سایه بانی
روان باد ای چشمه خضر روشن ****که دادی به اسکندری زندگانی
شهنشه اویس آفتاب سلاطین ****سر افسر ملک نوشین روانی
فریدون ثانی که پاینده بادا ****بدو ملک دارایی و اردوانی
الهی تو این پادشاه زمین را****نگه دار از آفات آخر زمانی
به اخلاص پیران و صدق جوانان****که این نوجوان را به پیری رسانی
اگر چه مصیبت عظیم است لیکن ****چه تدبیر شاها تو جاوید مانی
قصیدهٔ شمارهٔ ۹۲ - درمرثیه میر قاسم
دریغا که خورشید روز جوانی ****چو صبح دوم بود کم زندگانی
دریغا خرامنده سروی که بودش ****درین مرز ایران زمین مرزبانی
دریغا سواری که جز صید دلها ****نمی‌کرد بر مرکب کامرانی!
دریغا که ناگه گلی ناشکفته****فرو ریخت از تند باد خزانی!
برین آفتاب ای فلک زار بگری ****فرو رفته در صبح جوانی
درد باد گل را دهن برین غم ****چرا می‌گشاید لب شادمانی؟
چه شوخی جهانا که شرمت نیاید ****از آن طلعت خوب و فر کیانی!
ایا شمع گریان نگویی چه بودت ****که بر فرق خاک سیه می‌فشانی؟
ایا صبح خندان چه حالت شنیدی ****که بر سینه مشکین قصب می‌درانی؟
یقین است ما را درین خانه رحلت ****ولیکن نبود این کسی را گمانی
که در عنفوان صبا میر قاسم****زند خیمه بر جنت جاودانی
دریغ آن سرو افسر شهریاری ****دریغ آن قد و قامت پهلوانی
هنوزش خط سبز ننوشت گامی ****در اطراف رخساره ارغوانی
هوای پدر کرد و مادر همانا ****کزین مادران دید نامهربانی
سواری چنان که پنداشت چرخا ****که بر مرکب چون پیکر نشانی
هژبری چنین که دانست دهرا****که پابست گوری کنی ناگهانی
ایا مردم دیده چون بود حالت ****در آن عین بیماری و ناتوانی؟
به بدری محاق تو واقع شد ای مه ****چه تدبیر با گردش آسمانی؟
اگر خسرو عهد بوری درین ملک ****در آن مملکت نیز نوشی روانی
دلا کار و بار جهان آزمودی ****چرا در پی کار و بار جهانی؟
گذری است عمرت همان به که او را ****به خیر و سلامت خوشی بگذرانی
تو خود گیر کاندر جهان دیر ماندی ****چه بنیاد بر خانه ایرمانی
ندانم که کرد ناگه تحمل ****دل نازک پادشاه این گرانی
بماناد کیخسرو آنکش برادر ****فرود آمد از باره خسروانی
دل یوسف عهد چون است گویی****ز نادیدن ابن یامین ثانی
شها باد دوران عمر تو باقی ****چنین است احوال دنیای فانی
چو یاقوت با کوه پیوسته بادا ****بقای تو ای گوهر کن فکانی
قصیدهٔ شمارهٔ ۹۳ - در مدح شاه دوندی
بهار و نگار و شراب و جوانی ****کسی را که باشد زهی زندگانی
دو چیزند سرمایه کامگاری ****دو ذوقند پیرایه شادمانی
نشاط شراب و شراب صبوحی ****صبوح بهار و بهار جوانی
وگر وصل یاری دهد دست با آن ****زهی پادشاهی زهی کامرانی
درین وقت یاری سبک روح باید ****که بر گل کند چون صبا جانفشانی
بیاد گل و ارغوان می‌ستاند ****ز ساقی گلرخ می ارغوانی
صبا هر صباح از سر کوی جانان ****همه بار جان آورد ارمغانی
کلاه گلست افسر کیقبادی ****بساط چمن دیبه خسروانی
دل غنچه چون خوش نباشد که با گل ****بخلوت کند عیشهای نهانی
مشو غافل از عمر و میدان غنیمت ****حضورش که یار عزیزست و جانی
چو خواهد گذشتن همان به که او را ****دمی خوش برآری و خوش بگذرانی
شبی بلبلی گفت با من به باغی****که ای عندلیب ریاض معانی
همیشه از این بیش دلشاد بودت ****چه بودت که غمگین شدی ناگهانی
تو را مدتی بود خرم بهاری ****برانداختش تند باد خزانی
هوای کدامین چمن داری امروز؟****ندیم کدامین گل و گلستانی؟
بدو گفتم آری چنین است و برکس ****نماند نعیم جهان جاودانی
کنون میدمد باز بوی بهاری ****به سر سبزی و می‌دهد شادمانی
فلک میرود در پی عذرخواهی ****جهان میرود بر سر مهربانی
در آن باغ خرم که خوش باد خاکش ****اگر بلبلی کردم و مدح خوانی
چو هدهد کنون می‌کنم سرفرازی ****به خاک کف پای بلقیس ثانی
چو بلقیس جمشید تخت معالی ****چو جمشید خورشید چرخ معانی
سپهر کرم شاهوندی که هست او ****سزاوار دیهیم و تاج کیانی
سرای جهان را به تدبیر بانو ****بنای کرم را به تحقیق بانی
اگر نه زحل بر فلک شب همه شب ****کند بام قصر تو را پاسبانی
فرود آری از قلعه هفتمین‌اش ****غلامی سیه را بجایش نشانی
خرد چون قلم در صفات کمالت ****فرو ماند از بی سری و زبانی
اساس سرای بزرگی به همت ****نهادی وزودش به جایی رسانی
که در بارگاه تو از فرط حشمت ****زنند آسمانها در آستانی
ایا شهریاری که از ابر و دریا ****کفت بر سر آمد به گوهر فشانی
شده بر خلایق چو اوقات خمسه ****دعای تو واجب چو سبع المثانی
سحابی است چتر تو بالای گردون ****که خورشید را میکند سایه بانی
به عهدت صبا شرم دارد گشادن ****نقاب از عذار گل بوستانی
الا تا نسیم صبا هر بهاری ****زمین را دهد کسوت آسمانی
بهار بقای سرت سبز بادا ****چنان کآسمانش کند بوستانی
قصیدهٔ شمارهٔ ۹۴ - درمدح دلشاد شاه
ای سرو گل عذار و مه آفتاب روی ****ما را متاب در غم و از ما متاب روی
با سایه سواد سر زلف خویش گیر****ما را که سوختیم در این آفتاب روی
یارب چه نازکی که چو بر گل گذر کنی ****گیرد تو را از آتش اندیشه تاب روی
مشک خطا ببوی تو خود را بباد داد****الحق نموده بودش فکر صواب روی
ماهیت جمال تو گر بیند آفتاب ****پنهان کند ز شرم رخت در نقاب روی
گر روی را به آینه بنمایی از حجاب ****ننماید آینه پس ازین از حجاب روی
چشم مرا ز بهر خیال تو هر شبی ****داده هزار دانه در خوشاب روی
ای کاشکی خیال تو دادی مجال خواب****بودی که بخت من بنمودی به خواب روی
چشمم در آرزوی عقیق تو هر نفس****شوید به خون لعل چو جام شراب روی
عشق تو آب روی مرا برد اگر چه من ****دارم همیشه در غم عشقت بر آب روی
آنکس که آبرو طلبد گو برو بنه ****بر خاک پای مریم عیسی جناب روی
دلشاد شاه، شاه جوانبخت کز شرف ****بر خاک درگهش نهد افراسیاب روی
آنکو نموده بر سر دریای همتش ****نه قبه سپهر به شکل حباب روی
درگاه اوست قبله حاجات ازان بود ****از هر طرف نهاده بر او شیخ و شاب روی
آن بر کابروی جهان از عطای اوست ****پیش تو بر زمین نهد از بهر آب روی
روی سحاب شد ز حیا غرق در عرق ****از بس که کرد در تو به خواهش سحاب روی
آنکش نسیم خاک در تست در دماغ ****در هم کشید چو غنچه ز بوی گلاب روی
پیوسته روی بخت جوان تو تازه است ****شک نیست که خود تازه بود در شباب روی
شیر از حمایت تو کند بر غزال پشت ****تیهو به پشتی تو نهد در عقاب روی
پیش سحاب چتر تو روزی هزار بار ****خورشید همچو سایه نهد بر تراب روی
از بس که در هوای تو گرم آمد آفتاب ****اینک ببین بر آمده سرخ از شتاب روی
برگردد آسیای پر از دانه فلک****یک جو اگر بتابی از و در عتاب روی
پشت سپهر گوژ شد از غصه چون هلال ****تا سوده است بر کف پایت گلاب روی
با تیغ مهر اگر تو به کین یک نظر کنی ****دارد نهفته تا به ابد در قراب روی
از عجز در سیاقت تعداد بخششت ****شد خاممه را سیاه به روز حساب روی
با نطق بنده طوطی سر سبز اگر سخن ****گوید جهان سیه کندش چون غراب روی
منت خدای را که به یک التفات تو ****ناگه سعادتیم نمود از حجاب روی
بختم خطاب کرد که ای کامجو منه ****الا به بارگاه شه کامیاب روی
بودم بنفشه وار از اندیشه گوژ پشت ****چون لاله بر شکفت مرا زین خطاب روی
گر کلک بر کتاب نهم جز به مدحتت ****بادا مرا سیاه و کلک و کتاب روی
ای آفتاب ملک ز من نور وامگیر ****وی سایه خدای زمن بر متاب روی
تو ماه و من عطاردم اریک نظر کنی ****زان یک نظر نماید صد فتح باب روی
تا هر صباح شاد مه روی صبح را ****بیش سپید برزده کرد و خضاب روی
خصم سپید سیه کار دوده تو را****بادا سیاه گشته به دود عذاب روی
اشعار کامبیز صدیقی کسمایی 
بهرام سالکی_غزلیات 
اسدي توسي(گرشاسپ نامه)3 
اقبال لاهوری(ارمغان حجاز) 
غزلیات ابن حسام خوسفی 
برگزيده اشعار فروغ فرخزاد3 
فیلم تشکیل جنین/مراحل لقاح تا رشد جنین
شکارچی که شکار شد
عصاره گوشت..
حمله ببر به یک مرد
تفسیر المیزان_جلد_1(استنباط پاسخ آنها از آيه كريمه )
اشعار استاد شهریار
پنج گنج نظامی گنجوی4
بانك جامع اشعار حضرت رقيه (ع).jpg "زندگینامه امام حسین علیه السلام")
زندگینامه امام حسین علیه السلام
تعیین جنسیت جنین با جوش شیرین!
التهاب قرنيه (كراتيت)
آش میوه، آش جایگزین
بامیه
خورش کاری
سیف فرغانی_غزلیات260تا582