آتلکتازی (به انگلیسی: Atelectasis
آتلکتازی (به انگلیسی: Atelectasis) یا شُشچسبیدگی عبارت است از جمع شدن یک قسمت از یا تمامی یک ریه. این وضعیت باعث عدم جذب اکسیژن به مقدار کافی از ریه میشود. دیدن آتلکتازی در رادیوگرافی قفسه سینه شایع است.
آتلکتازی انبساط ناقص یا روی هم خوابیدن حبابهای ریوی یا قطعهای از ریه یا لب و یا لبهای ریه است. اتساع ناقص ریهها در موقع تولد یا پیدایش حالت بههم چسبیده و بیهوا در قسمتی از ریه که ناشی از انسداد نایژه مربوط به آن یا فشار خارجی است باعث آتلکتازی میشود. در این بیماری هوای موجود در بافت قسمت مبتلای ریه جذب شده، دیوارههای آن روی هم میخوابند.
علل آتلکتازی: آتلکتازی حاد اغلب به دنبال اعمال جراحی (به خصوص جراحی قفسه سینه یا شکم) و یا کمبود سورفاکتانت در نوزادان(سندرم زجر تنفسی نوزادان) روی میدهد. سایر علل آتلکتازی حاد عبارتند از صدمه به قفسه سینه یا شکستگی دندهها و زخم نافذ مثلاً در تصادف رانندگی.
نیز بسته شدن یا انسداد نایژهها و نایژکها (مجاری هوایی کوچک یا بزرگ ریه) به هر علتی میتواند موجب ششچسبیدگی شود این علل عبارتند از : ترشحات مخاطی در اثر عفونت ریه، تومور داخل مجرا، تومور یا رگ فشارنده خارج مجرا، استنشاق جسم خارجی، فیبروزکیستیک و بزرگ شدن گرههای لنفاوی، فیبروز پرده جنب بر اثر بیماریهایی مانند آزبستوز، آتلکتازی جذبی و آمبولی ریه.
علایم شایع: سرفه، درد قفسة صدری، تنگی نفس و تند تند نفس کشیدن، تب، سیانوز، اکسیژن پایین خون، وجود مایع در فضای جنب (اغلب اگزودا) و ضربان قلب بالا.
تشخیص:
در معاینه فیزیکی اگر ناحیه آتلکتازی وسیع باشد ما در آن ناحیه ماتیته در دق و کاهش صداهای تنفسی در سمع داریم. تشخیص بالینی با روشهای پاراکلینیک مانند رادیوگرافی قفسه سینه (chest x-rays) برونکوسکوپی و سی تی اسکن تایید میشود.
عوامل افزایش دهنده خطر: سیگار کشیدن، بیماری انسدادی مزمن ریه مثل برونشکتازی، سن بالا و مصرف داروهایی که باعث کاهش هوشیاری میشوند مثل خواب آورها، پاربیتوراتها و یا الکل.
پیشگیری از بیماری آتلکتازی : ۱) وادار کردن به سرفه و تنفس عمیق پس از عمل جراحی که حین آن از بیهوشی عمومی استفاده شده است . ۲)همچنین تا جایی که امکان دارد بیمار باید در تخت جابجا شود و تغییر وضعیت دهد. ۳) اشیای کوچکی که احتمال دارد بچه های کوچک آنها را استنشاق کنند از دسترسی آنها دور نگه دارید. عوارض احتمالی بیماری آتلکتازی: ۱) ذات الریه ۲) آبسهٔ کوچک داخل ریه(آبسه ریه) ۳) دایمی شدن جمع شدگی بافت ریه و تشکیل بافت جوشگاهی
تشخیص بیماری آتلکتازی: ۱) به گزارش ۴med.ir شنیدن صدای کراکل( صدایی شبیه قل قل ناشی از عبور هوا از میان خلط) از ریه در زمان گوش کردن به صدای تنفس با گوشی پزشکی میتواند نشانه ی آتلکتازی باشد ۲) با پیشرفت بیماری هایپوکسمی و سیانوز ۳) آزمایش برای اندازه گیری اکسیژن و دی اکسید کربن خون و نیز عکس برداری از قفسهٔ سینه ۴)وجود مایع در فضای جنب ( اغلب اگزودا )
درمان بیماری آتلکتازی: ۱) انجام جراحی برای برداشتن تومور ۲ ) برونکوسکپی برای در آوردن جسم خارجی یا ترشحات مخاطی غلیظ ۳) بهتر است حداکثر همکاری را در زمینهٔ دستورات پس از عمل جراحی داشته باشید. وضعیت خود را در تخت مرتباً عوض کنید، و سعی کنید مرتباً سرفه نمایید و نفس عمیق بکشید. توجه داشته باشید که هنگام سرفه ، یک بالش را محکم روی محل بخیه فشار دهید تا از باز شدن بخیه ها و فشار آمدن به زخم جلوگیری نماید. ۴) حتما سیگار را ترک کنید. ۵) روش تخلیهٔ ترشحات را فرابگیرید و پس از ترخیص اجرا کنیدو خودتان این کار را کنید. ۶) آنتی بیوتیک برای مبارزه با عفونت ، که به طور اجتناب ناپذیر همراه با آتلکتازی رخ خواهد داد. ۷) داروهای ضد درد برای رفع درد به این منظور که بیمار بتواند به راحتی تنفس عمیق داشته باشد. ۸) از مصرف داروهای خواب آور پرهیز کنید. ممکن است آنها باعث عود آتلکتازی شوند. ۹) دارو های گشاد کننده برونش ۱۰)استفاده از ساکشن و فیزیوتراپی تنفسی در صورت لزوم
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟ ۱) اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم آتکلتازی را دارید حتما مراجعه نمایید. ۲) اگر یکی از مشکلات زیر به هنگام درمان رخ دهد: ۳) اتساع و برآمدگی شکم ۴) احساس تنگی نفس به طور ناگهانی ۵) آبی شدن بستر ناخن ها و لب ها ۶) درجه حرارت بدن مساوی یا بیشتر از ۹/۳۸ درجهٔ سانتیگراد . با رعایت این موارد به کوتاه تر شدن دوره بیماری خود کمک کنید. بانک جامع اطلاعات پزشکی *موارد ذکر شده فقط جهت اطلاع رساني عمومي مي باشد و شما نمي توانيد با تکيه بر مطالبي که در سايت منتشر مي شود مبادرت به خود درماني کنيد* |