بلوط : Oak Bark :گز علفي (شيره بلوط)

بلوط              Oak  Bark        گز علفي (شيره بلوط)

نام علمی      Quercus

تركيبات شيميايي/خواص داروئي/طرز استفاده/مضرات

كليات گياه شناسي:

بلوط (نام علمی: Quercus)، نام نوعی درخت و همچنین میوه آنهاست. درختان بلوط عمری طولانی دارند که گاه به دو هزار سال نیز می‌رسد و گونه‌های بسیاری از آن در ایران بومی رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس است.

چوب بلوط با چگالی در حدود 0/75 گرم بر سانتی متر مکعب از سختی و استحکام بالایی بر خوردار است. همچنین بدلیل داشتن مقادیر تانن بالا در برابر حشرات و حملات قارچ ها بسیار مقاوم است .چوب این درخت از مرغوبترین چوب‌هاست و زغال آن نیز مرغوب است.

این موضوع یکی از دلایل قطع بی‌رویهٔ این درختان می‌باشد که این جنگل‌ها را تهدید می‌کند. ارتفاع اين درخت در بعضي نواحي تا 50 متر و قطر تنه آن به 3 متر نيز مي رسد . برگهاي درخت بلوط پنجه اي و مانند انگشتان دست مي باشد .

ميوه درخت بلوط كه به نام بلوط معروف است مانند فندق بوده و در پياله اي جاي مي گيرد .

تکثیر:

تکثیر طبیعی این درخت از طریق کاشته شدن میوه آن صورت می‌گیرد. جوندگان خانواده سنجاب جهت ذخیره‌سازی میوه بلوط برای فصل زمستان آن را در عمق مناسبی دفن می‌کنند.

فراموش کردن جای برخی از این میوه‌ها توسط سنجاب‌ها باعث می‌شود که در بهار سال بعد جوانه بزنند. این جوندگان موجب زایش مداوم جنگل‌های بلوط هستند.

سنجاب‌ها از روی غریزه مقاوم‌ترین دانه‌ها را برای دفن کردن انتخاب می‌کنند و بنابراین احتمال سالم ماندن میوه در زیر خاک و جوانه زدن آن در سال بعد بالا می‌رود.

در سال‌های اخیر برخی کارشناسان از خطر انقراض سنجاب ایرانی گفته‌اند که در ادامه حیات جنگل‌های بلوط ایران نقشی اساسی دارند.

جست‌زنی (به دو صورت پاجوش و ریشه جوش) نیز از راه‌های تکثیر در برخی از گونه‌های بلوط است.

ترکیب شیمیایی:

میوهٔ بلوط: نشاسته، پروتئین، قندهای مختلف مخصوصاً کوئرسیت، مادهٔ روغنی و بالاخره تانن دارد.

برگ و پوست بلوط: تانن ویژه‌ای به نام اسید کوئرسی تانیک محلول در آب، نوعی قند بنام کوئرسیت، یک مادهٔ تلخ بنام کوئرسیتین، لعاب، یک مادهٔ قرمز بنام قرمز بلوط دارد.

خواص داروئي:

بلوط از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است .

خواص ميوه بلوط:

ميوه بلوط از قديم الايام مورد مصرف بوده و از آن به عنوان غذا استفاده مي كرده اند . حتي اگر آنرا خشك و كرده و با گندم مخلوط مي كنند و از آن نان تهيه مي نمايند .

مي توان بلوط را بوداده و سپس آنرا در كرده و از آن چائي تهيه كرد . مقدار مصرف آن يك قاشق چايخوري در يك ليوان آب جوش مي باشد . اين دم كرده را مي توان براي مورد زير بكار برد .

1- بواسير را برطرف مي كند .

2-اسهال ساده و اسهال خوني را رفع مي كند .

3-درد معده و گاز معده را برطرف مي كند .

4-براي رفع كم خوني موثر است .

5-نرمي استخوان را درمان مي كند .

6- براي تقويت عمومي بدن موثر است .

7-براي معالجه اسهال اطفال ،‌در بلوط را با كاكائو مخلوط كرده و دم كرده آنرا به اطفال مي دهند .

خواص درخت بلوط:

براي استفاده از پوست درخت بلوط  يم توان آنرا در كرده و با عسل مخلوط كنيد و يا اينكه يك قاشق در آنرا در يك ليوان آبجوش ريخته و به مدت 10 دقيقه دم كنيد .

1- خونريزيها را متوقف مي سازد .

2-درمان كننده بواسير خوني است .

3-خاصيت ضد عفوني دارد .

4-ادرار را زياد مي كند .

5-ترشحات زنانه را از بين مي برد .

مصارف خارجي پوست درخت بلوط:

براي استفاده خارجي از جوشانده پوست درخت استفاده مي شود . بدين منظور بايد 15 گرم پوست درخت را در يك ليتر آب جوش ريخته و بگذاريد به آرامي بجوشد تا حجم آن به دو سوم تقليل يابد .

از اين جوشانده مي توان بعنوان كمپرس استفاده كرد و يا آنرا در وان حمام ريخته ودر آن ساتراحت نمود .

1)خون مدرگي را درمان مي كند .

2)اگزما را از بين مي برد.

3)براي درمان بيماريهاي پوستي  در وان حمام كه در آن جوشانده پوست درخت بلوط را ريخته ايد به مدت يكربع ساعت استراحت كنيد .

4)اگر واريس دريد اين قسمتها را با جوشانده پوست بلوط كمپرس كنيد .

گز علفي:

در اثر نيش زدن حشره اي مخصوص به برگ و يا شاخه هاي درخت بلوط ماده اي به بيرون تراوش مي كند كه در اثر مجاورت با هوا سفت شده و به صورت دانه هايي به قطر 2 سانتيمتر بر روي ساقه و يا برگ ظاهر مي شود .

براي استفاده از گز شاخه هاي درخت را تكان مي دهند تا دانه هاي گز به زمين بريزد .

البته اين دانه ها مخلوط با برگ و پوسته درخت است كه بايد تميز شود .

گز علفي از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است . براي استفاده طبي از گز علفي مي توان آنرا با عسل مخلوط كرد و يا جوشانده آنرا تهيه نمود .( 50 گرم در يك ليتر آب جوش )

خواص گز علفي:

1)قابض است .

2 ) خونريزيها را متوقف مي سازد .

3)مقوي معده است .

4)تقويت كننده دستگاه تنفسي است .

5)سينه را نرم و صدا را صاف مي كند .

6)سرفه ها را برطرف مي كند .

7)تنگي نفس را درمان مي كند.

8)براي معالجه بواسير گز علفي را با عسل مخلوط كرده و بر روي بواسير بگذاريد .

طرز استفاده:

به مبحث نسخه پيچي گياهان دارويي براي بيماري مورد نظر مراجعه نماييد

مضرات :

مضرات خاصي براي آن بيان نشده است .

بانک جامع اطلاعات دارویی

خواص گياه علف هفت بند : Polygonum